ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

مثل شمعی در دریچه‌ی باد

<p>شهرنوش پارسی&zwnj;پور- از عکسی که از پوریا عالمی در صفحه فیس&zwnj;بوک او چاپ شده، درمی&zwnj;یابیم که بسیار جوان است. البته به&zwnj;طور معمول در سرشناسه&zwnj;ی کتاب&zwnj;ها تاریخ زادروز نویسندگان چاپ می&zwnj;شود. این کار بسیار خوبی&zwnj;ست و به خواننده یاری می&zwnj;رساند تا موقعیت سنی نویسنده را در جامعه روشن کند. اما خوشبختانه، جدا از &laquo;پنجره زود&zwnj;تر می&zwnj;میرد&raquo; که کتاب مورد گفت ما در این برنامه است، فهرست آثار این نویسنده در انتهای همین کتاب به چاپ رسیده است. در این فهرست به این عنوان&zwnj;ها برمی&zwnj;خوریم:</p> <!--break--> <p><a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20110309_Shahrnush_Ravaayat_216.mp3" target="_blank" rel="noopener"><img height="31" width="273" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon.jpg" alt="" /></a></p> <p><br /> &laquo;نیم ساعت قبل از ساعت هفت&raquo;، که ناشر خود مؤلف است. &laquo;دختر&zwnj;ها به&zwnj;راحتی نمی&zwnj;توانند درکش کنند&raquo; مجموعه&zwnj;ی طنزی&zwnj;ست که انتشارات روزنه به چاپ رسانده است. همین انتشارات &laquo;تفنگ بازی&raquo; را به چاپ رسانده که مجموعه&zwnj;ای از جملات طنز مفهومی و فلسفی&zwnj;ست. نویسنده آثاری را هم در دست چاپ دارد. داستانی که امروز از آن گفتار در میان می&zwnj;آید را می&zwnj;توان یک نوولا دانست که شاید واژه&zwnj;ی &laquo;داستانک&raquo;، اگر که مفهومی برخورنده نداشته باشد، شایسته&zwnj;ی آن است. این داستان عشق آرمان، پسر خانواده&zwnj;ای در حال فروپاشی، به یک پنجره است. البته عشق به پنجره حالت شگفتی&zwnj;ست، اما برای کسانی که آنیمیست، یعنی جان&zwnj;گرا هستند، این حالت چندان عجیب نیست. ذن- بودائیان بنا بر قول پروفسور توشیه&zwnj;یکو ایزوتسو این توان را دارند که خود را با اشیا و پدیده&zwnj;های طبیعی هم&zwnj;هویت کنند. در مقاله&zwnj;ی استاد بزرگوار ژاپنی از این&zwnj;همانی با کوه، گفتار در میان می&zwnj;آید. این مفهوم را در فیلم&zwnj;هائی که استادان ژاپنی ساخته&zwnj;اند نیز می&zwnj;یابیم. در یکی از فیلم&zwnj;های آکیرا کوروساوا مردی که به جای بدل رهبری که مرده در جامعه نقش بازی می&zwnj;کند، موظف است که همیشه ساکت باقی بماند. اما او در مجلسی عنان اختیار از دست می&zwnj;دهد و می&zwnj;گوید: در برابر دشمن باید همانند کوه ایستادگی کرد. هنگامی که جنگاوران این خبر را می&zwnj;شنوند، به رغم ضعفی که در برابر دشمن دارند همانند کوه می&zwnj;ایستند و یک به یک کشته می&zwnj;شوند. این فیلم ظریف کنایه&zwnj;ای&zwnj;ست از همین حال قال توجه و این&zwnj;همانی یا عشق به اشیاء و پدیده&zwnj;های طبیعی.</p> <p><br /> مرتضی، پدر خانواده یک مرد سیاسی شکست&zwnj;خورده است که رفتار نا&zwnj;به&zwnj;هنجاری با همسر و فرزندانش دارد. ژاله، همسر او و مادر آرمان زنی پرسر و صدا و مبتذل است. آرمان اما دچار عشق به پنجره است. زمان جنگ است و پنجره را با مقوای سیاه و چسب پوشانده&zwnj;اند و پنجره راحت نیست. این حالت به آرمان منتقل می&zwnj;شود. بهار، خواهر آرمان نیز دختر ظریفی ست که می&zwnj;کوشد حال قال برادرش را درک کند. در این میانه دائی بهمن و دائی رسول هم نقشی برعهده دارند. هر قدر بهمن بد و ناقلاست، رسول که در انتها در جنگ شهید می&zwnj;شود، انسان و ظریف است. شخصیت&zwnj;های داستان هر کدام جداگانه تک&zwnj;گوئی می&zwnj;کنند و خواننده با آن&zwnj;ها آشنا می&zwnj;شود. تکه&zwnj;ای از کتاب را با هم می&zwnj;خوانیم. این بخش را آرمان واگو می&zwnj;کند:</p> <p><br /> <img hspace="8" height="390" width="245" vspace="8" align="left" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/parsipal02.jpg" alt="" />&laquo;پنجره روز به روز پیر&zwnj;تر می&zwnj;شد. <br /> من به مادرم می&zwnj;گفتم: &laquo;باید فکری به حال این بینوا کنیم.&raquo; <br /> مادرم انگشتر طلایش را می&zwnj;انداخت در کاسه&zwnj;ی آب و به نعش پدر می&zwnj;گفت: &laquo;باید فکری به حال این بینوا کنیم.&raquo;</p> <p>بعد آب طلا را به خورد من می&zwnj;داد و پدر پیچ رادیو را می&zwnj;چرخاند تا جمعه شود و خیال&zwnj;اش راحت شود که هفته فقط یک جمعه دارد. تا خیالش راحت شود که جنگ جمعه&zwnj;های شهر را در تمام روزهای هفته تکثیر نکرده است؛ که شهر هنوز زنده است. <br /> فکر می&zwnj;کردم دیگر وقتش است به مادرم بگویم باید آگهی تسلیتی برای روزنامه بفرستیم.&raquo;</p> <p><br /> در این قطعه تأثیر فروغ فرخزاد به&zwnj;خوبی به چشم می&zwnj;خورد. من البته در درک شخصیت مرتضی، پدر خانواده دچار مشکل بودم. درک نمی&zwnj;کردم که چگونه ممکن است یک انسان سیاسی رفتاری تا این حد نا&zwnj;به&zwnj;هنجار داشته باشد. به&zwnj;طور معمول سیاست گران شکست خورده می&zwnj;کوشند رفتار درستی در خانه داشته باشند. اکنون ببینیم مرتضا چگونه سخن می&zwnj;گوید:</p> <p><br /> &laquo;آن پایین ظلمت بود و ظلمت. بوی تند سیگار و عرق تن می&zwnj;آمد. کسی از تاریکی بیرون جهید و چشم&zwnj;هایم را بست و من باز پله&zwnj;ها و دالان&zwnj;های دیگری را رفتم. ته آن دالان سرد، انتهای آن پله&zwnj;ها، سه روز و سه شب تمام با چشم&zwnj;های بسته به چقدر سؤال جواب داده باشم خدا می&zwnj;داند. وقتی چشم&zwnj;هایم را باز کردم بوی تند استفراغ که دور تا دورم را پوشانده بود، از نو حالم را به&zwnj;هم می&zwnj;زد. شلوارم بوی تند شاش می&zwnj;داد. آفتاب ظهر چشمم را می&zwnj;زد. کفش&zwnj;هایم پایم نبود. فرو رفته در کثافت خود،&zwnj;&zwnj; رها شده در بیابانی درندشت بودم. به طرف کوه&zwnj;ها، به طرف شمال و شرق راه افتادم...&raquo; <br /> &nbsp;</p> <p>اینک ببینیم ژاله، مادر بچه&zwnj;ها و همسر مرتضی چگونه سخن می&zwnj;گوید: <br /> &laquo;همیشه هر چیزی رو که دوست داره می&zwnj;شنوه. جنازه&zwnj;ی متعفن جنازه&zwnj;ی متحرک. جنازه&zwnj;ی متعفن متحرک که من رو هم تمکین نمی&zwnj;کنه. وقتی شنید آرمان رو مریض خونه... تیمارستان... وقتی شنید آرمان رو دیوونه&zwnj;خونه بستری کردند رنگ از روش پرید. وقتی شنید آرمان سه ساله که مثل خودش معتاد شده رنگ از روش پرید...&raquo;</p> <p><br /> به&zwnj;طوری که می&zwnj;بینیم نویسنده مسئله&zwnj;ی بسیار مهمی را در معرض بحث گذاشته است. یعنی خانواده&zwnj;ای که به دلایل ویژه&zwnj;ی کاملاً ایرانی، از هم می&zwnj;پاشد. اما بدبختانه به&zwnj;دلیل خودسانسوری کتاب نمی&zwnj;تواند مسائل اصلی شکل&zwnj;گیری فاجعه را بررسی کند. پدر فعال سیاسی بوده، اما که بوده و چه بوده روشن نیست. چرا معتاد شده؟ روشن نمی&zwnj;شود. در نتیجه خواننده در خواندن این کتاب، که ساختار جالب و نوآورانه&zwnj;ای دارد، دچار&zwnj;&zwnj; همان مشکل می&zwnj;شود که اغلب آثار ادبی پارسی، به&zwnj;ویژه آن بخش که از ایران می&zwnj;&zwnj;آید دچار آن هستند. یعنی گفت&zwnj;وگوی یک کر با یک لال. نویسنده مطلب را آنقدر می&zwnj;پیچاند که از سوراخ تنگ سانسور بگذرد. در اینجا شخصیت&zwnj;ها قربانی می&zwnj;شوند. پدر مجبور است موجود بد و احمقی باشد، چون یک روز سیاسی بوده است. روشن است که سانسورچی تنها به دنبال پخش اباطیلی ست که حقانیت دستگاه وابسته به او را توجیه کند و جا بیندازد. در اینجا نویسنده بیچاره همانند ابراهیم که پسرش را قربانی می&zwnj;کند اثرش را عملاً به قربانگاه می&zwnj;فرستد. در این میان پوریا عالمی، که خود را نویسنده&zwnj;ی مستعدی نشان می&zwnj;دهد، اثر ادبی خود را همانند &laquo;شمعی در دریچه باد&raquo; شکل می&zwnj;بخشد و آن را به&zwnj;دست ما می&zwnj;رساند. به بخش دیگری از کتاب که تک گوئی بهار است توجه کنیم:</p> <p><br /> &laquo;همه چیز یک دفعه شروع شد. همه چیز یک دفعه تمام شد. مثل خوابی بود که بی&zwnj;موقع آمده باشد. مثل خوابی که بی&zwnj;موقع پریده باشد. دایی رسول برگشته است. می&zwnj;نشیند کنار آرمان و با هم ساعت&zwnj;ها به دقت سکوت می&zwnj;کنند. من او را نمی&zwnj;بینم. آرمان می&zwnj;گوید. می&zwnj;گوید برگشته است. حالا که آرمان می&zwnj;گوید حتم دارم که برگشته، گوشه&zwnj;ی اتاق، دور&zwnj;تر از پنجره، کنار آرمان نشسته و سکوت کرده است.&raquo;</p> <p><br /> و اما به عنوان حسن ختام بینیم پنچره چه می&zwnj;گوید: <br /> &laquo;شیشه&zwnj;های من را غبار گرفته و تمام تنم کوفته است. چند وقت است که کسی از من دنیا را تماشا نکرده است.&raquo;</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>رای معرفی داستان&zwnj;ها و کتاب&zwnj;هایتان توسط خانم شهرنوش پارسی&zwnj;پور، با آدرس اینترنتی ایشان تماس بگیرید:</strong></p> <p><a rel="nofollow" href="mailto:shahrnush.parsipur@googlemail.com">shahrnush.parsipur@googlemail.com</a></p>

شهرنوش پارسی‌پور- از عکسی که از پوریا عالمی در صفحه فیس‌بوک او چاپ شده، درمی‌یابیم که بسیار جوان است. البته به‌طور معمول در سرشناسه‌ی کتاب‌ها تاریخ زادروز نویسندگان چاپ می‌شود. این کار بسیار خوبی‌ست و به خواننده یاری می‌رساند تا موقعیت سنی نویسنده را در جامعه روشن کند. اما خوشبختانه، جدا از «پنجره زود‌تر می‌میرد» که کتاب مورد گفت ما در این برنامه است، فهرست آثار این نویسنده در انتهای همین کتاب به چاپ رسیده است. در این فهرست به این عنوان‌ها برمی‌خوریم:

«نیم ساعت قبل از ساعت هفت»، که ناشر خود مؤلف است. «دختر‌ها به‌راحتی نمی‌توانند درکش کنند» مجموعه‌ی طنزی‌ست که انتشارات روزنه به چاپ رسانده است. همین انتشارات «تفنگ بازی» را به چاپ رسانده که مجموعه‌ای از جملات طنز مفهومی و فلسفی‌ست. نویسنده آثاری را هم در دست چاپ دارد. داستانی که امروز از آن گفتار در میان می‌آید را می‌توان یک نوولا دانست که شاید واژه‌ی «داستانک»، اگر که مفهومی برخورنده نداشته باشد، شایسته‌ی آن است. این داستان عشق آرمان، پسر خانواده‌ای در حال فروپاشی، به یک پنجره است. البته عشق به پنجره حالت شگفتی‌ست، اما برای کسانی که آنیمیست، یعنی جان‌گرا هستند، این حالت چندان عجیب نیست. ذن- بودائیان بنا بر قول پروفسور توشیه‌یکو ایزوتسو این توان را دارند که خود را با اشیا و پدیده‌های طبیعی هم‌هویت کنند. در مقاله‌ی استاد بزرگوار ژاپنی از این‌همانی با کوه، گفتار در میان می‌آید. این مفهوم را در فیلم‌هائی که استادان ژاپنی ساخته‌اند نیز می‌یابیم. در یکی از فیلم‌های آکیرا کوروساوا مردی که به جای بدل رهبری که مرده در جامعه نقش بازی می‌کند، موظف است که همیشه ساکت باقی بماند. اما او در مجلسی عنان اختیار از دست می‌دهد و می‌گوید: در برابر دشمن باید همانند کوه ایستادگی کرد. هنگامی که جنگاوران این خبر را می‌شنوند، به رغم ضعفی که در برابر دشمن دارند همانند کوه می‌ایستند و یک به یک کشته می‌شوند. این فیلم ظریف کنایه‌ای‌ست از همین حال قال توجه و این‌همانی یا عشق به اشیاء و پدیده‌های طبیعی.

مرتضی، پدر خانواده یک مرد سیاسی شکست‌خورده است که رفتار نا‌به‌هنجاری با همسر و فرزندانش دارد. ژاله، همسر او و مادر آرمان زنی پرسر و صدا و مبتذل است. آرمان اما دچار عشق به پنجره است. زمان جنگ است و پنجره را با مقوای سیاه و چسب پوشانده‌اند و پنجره راحت نیست. این حالت به آرمان منتقل می‌شود. بهار، خواهر آرمان نیز دختر ظریفی ست که می‌کوشد حال قال برادرش را درک کند. در این میانه دائی بهمن و دائی رسول هم نقشی برعهده دارند. هر قدر بهمن بد و ناقلاست، رسول که در انتها در جنگ شهید می‌شود، انسان و ظریف است. شخصیت‌های داستان هر کدام جداگانه تک‌گوئی می‌کنند و خواننده با آن‌ها آشنا می‌شود. تکه‌ای از کتاب را با هم می‌خوانیم. این بخش را آرمان واگو می‌کند:

«پنجره روز به روز پیر‌تر می‌شد.
من به مادرم می‌گفتم: «باید فکری به حال این بینوا کنیم.»
مادرم انگشتر طلایش را می‌انداخت در کاسه‌ی آب و به نعش پدر می‌گفت: «باید فکری به حال این بینوا کنیم.»

بعد آب طلا را به خورد من می‌داد و پدر پیچ رادیو را می‌چرخاند تا جمعه شود و خیال‌اش راحت شود که هفته فقط یک جمعه دارد. تا خیالش راحت شود که جنگ جمعه‌های شهر را در تمام روزهای هفته تکثیر نکرده است؛ که شهر هنوز زنده است.
فکر می‌کردم دیگر وقتش است به مادرم بگویم باید آگهی تسلیتی برای روزنامه بفرستیم.»

در این قطعه تأثیر فروغ فرخزاد به‌خوبی به چشم می‌خورد. من البته در درک شخصیت مرتضی، پدر خانواده دچار مشکل بودم. درک نمی‌کردم که چگونه ممکن است یک انسان سیاسی رفتاری تا این حد نا‌به‌هنجار داشته باشد. به‌طور معمول سیاست گران شکست خورده می‌کوشند رفتار درستی در خانه داشته باشند. اکنون ببینیم مرتضا چگونه سخن می‌گوید:

«آن پایین ظلمت بود و ظلمت. بوی تند سیگار و عرق تن می‌آمد. کسی از تاریکی بیرون جهید و چشم‌هایم را بست و من باز پله‌ها و دالان‌های دیگری را رفتم. ته آن دالان سرد، انتهای آن پله‌ها، سه روز و سه شب تمام با چشم‌های بسته به چقدر سؤال جواب داده باشم خدا می‌داند. وقتی چشم‌هایم را باز کردم بوی تند استفراغ که دور تا دورم را پوشانده بود، از نو حالم را به‌هم می‌زد. شلوارم بوی تند شاش می‌داد. آفتاب ظهر چشمم را می‌زد. کفش‌هایم پایم نبود. فرو رفته در کثافت خود،‌‌ رها شده در بیابانی درندشت بودم. به طرف کوه‌ها، به طرف شمال و شرق راه افتادم...»
 

اینک ببینیم ژاله، مادر بچه‌ها و همسر مرتضی چگونه سخن می‌گوید:
«همیشه هر چیزی رو که دوست داره می‌شنوه. جنازه‌ی متعفن جنازه‌ی متحرک. جنازه‌ی متعفن متحرک که من رو هم تمکین نمی‌کنه. وقتی شنید آرمان رو مریض خونه... تیمارستان... وقتی شنید آرمان رو دیوونه‌خونه بستری کردند رنگ از روش پرید. وقتی شنید آرمان سه ساله که مثل خودش معتاد شده رنگ از روش پرید...»

به‌طوری که می‌بینیم نویسنده مسئله‌ی بسیار مهمی را در معرض بحث گذاشته است. یعنی خانواده‌ای که به دلایل ویژه‌ی کاملاً ایرانی، از هم می‌پاشد. اما بدبختانه به‌دلیل خودسانسوری کتاب نمی‌تواند مسائل اصلی شکل‌گیری فاجعه را بررسی کند. پدر فعال سیاسی بوده، اما که بوده و چه بوده روشن نیست. چرا معتاد شده؟ روشن نمی‌شود. در نتیجه خواننده در خواندن این کتاب، که ساختار جالب و نوآورانه‌ای دارد، دچار‌‌ همان مشکل می‌شود که اغلب آثار ادبی پارسی، به‌ویژه آن بخش که از ایران می‌‌آید دچار آن هستند. یعنی گفت‌وگوی یک کر با یک لال. نویسنده مطلب را آنقدر می‌پیچاند که از سوراخ تنگ سانسور بگذرد. در اینجا شخصیت‌ها قربانی می‌شوند. پدر مجبور است موجود بد و احمقی باشد، چون یک روز سیاسی بوده است. روشن است که سانسورچی تنها به دنبال پخش اباطیلی ست که حقانیت دستگاه وابسته به او را توجیه کند و جا بیندازد. در اینجا نویسنده بیچاره همانند ابراهیم که پسرش را قربانی می‌کند اثرش را عملاً به قربانگاه می‌فرستد. در این میان پوریا عالمی، که خود را نویسنده‌ی مستعدی نشان می‌دهد، اثر ادبی خود را همانند «شمعی در دریچه باد» شکل می‌بخشد و آن را به‌دست ما می‌رساند. به بخش دیگری از کتاب که تک گوئی بهار است توجه کنیم:

«همه چیز یک دفعه شروع شد. همه چیز یک دفعه تمام شد. مثل خوابی بود که بی‌موقع آمده باشد. مثل خوابی که بی‌موقع پریده باشد. دایی رسول برگشته است. می‌نشیند کنار آرمان و با هم ساعت‌ها به دقت سکوت می‌کنند. من او را نمی‌بینم. آرمان می‌گوید. می‌گوید برگشته است. حالا که آرمان می‌گوید حتم دارم که برگشته، گوشه‌ی اتاق، دور‌تر از پنجره، کنار آرمان نشسته و سکوت کرده است.»

و اما به عنوان حسن ختام بینیم پنچره چه می‌گوید:
«شیشه‌های من را غبار گرفته و تمام تنم کوفته است. چند وقت است که کسی از من دنیا را تماشا نکرده است.»

رای معرفی داستان‌ها و کتاب‌هایتان توسط خانم شهرنوش پارسی‌پور، با آدرس اینترنتی ایشان تماس بگیرید:

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

نظری وجود ندارد.