کنفرانس صلح خاورمیانه در پاریس؛ نشستی نمادین پیش از آمدن ترامپ

کنفرانس صلح خاورمیانه درباره بحران تاریخی اسرائیل و فلسطین قرار است روز یکشنبه ۱۵ ژانویه / ۲۶ دی در پاریس آغاز شود. کنفرانسی که می‌خواهد بر راه حل دو کشور مستقل به‌عنوان تنها راه حل بحران تأکید کند بر زمینه‌ای از اقدامات جنجالی اعلام‌شده توسط دولت آینده آمریکا برگزار می‌شود.

کنفرانس پاریس از یک سال پیش برای بسیج جهانی به‌منظور از سرگیری مذاکرات صلح اسرائیل و فلسطین به ابتکار فرانسه مطرح شد و اسرائیل پیشاپیش آن را «ساختگی» خواند و بایکوت کرد. مذاکرات صلح اسرائیل و فلسطین از سه سال پیش متوقف شده است.

این گردهمایی بین‌المللی در زمانی برگزار می‌شود که چشم‌انداز راه حل دو کشور مستقل بر زمینه‌ای از اقداماتی نظیر ادامه شهرک‌سازی‌های اسرائیل، حملات و ترورهای فلسطینی‌های تندرو، گفتمان افراطی و افزایش سرخوردگی، مبهم به‌نظر می‌رسد.

بر این زمینه باید روی کار آمدن دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آینده آمریکا در پنج روز آینده را نیز افزود که دلواپسی غیرقابل پیش‌بینی بازیگران اصلی صحنه را به‌همراه دارد.

اسرائیل کنفرانس پاریس را محکوم کرده اما تشکیلات خودگردان فلسطین از آن استقبال کرده است. با این حال هر دو طرف در کنفرانس پاریس شرکت ندارند.

مسئله جنجالی بیت‌المقدس (اورشلیم)

اگر چه آمریکا همواره متحد تاریخی اسرائیل به‌شمار رفته است، اما دونالد ترامپ به‌دلیل مواضعی که تاکنون اتخاذ کرده به‌عنوان فرد بسیار نزدیک به اسرائیل شمرده می‌شود، به‌ویژه به‌دلیل موضع‌گیری‌اش در مورد بیت‌المقدس (اورشلیم).

ترامپ در طول کارزار انتخاباتی خود این شهر را به‌عنوان پایتخت اسرائیل مطرح نمود و اعلام کرد که سفارت آمریکا از تل آویو به بیت‌المقدس (اورشلیم) منتقل خواهد شد. موضع ترامپ خط قرمز فلسطینی‌هاست.

محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین روز شنبه ۱۴ ژانویه / ۲۵ دی به فیگارو گفت انتقال سفارت آمریکا «نه تنها این کشور را از هرگونه مشروعیت در ایفای نقش در حل مناقشه محروم می‌کند، بلکه راه حل دو کشور را هم نفی می‌کند.»

بیت‌المقدس (اورشلیم) از سوی فلسطینی‌ها هم به‌عنوان پایتخت کشور آینده خود اعلام شده و اقدامی نظیر انتقال سفارت آمریکا برخلاف موقعیت سازمان ملل نیز محسوب می‌شود که این موضوع را برای گفت‌وگوهای صلح دو طرف در نظر گرفته است.

قطعنامه سازمان ملل علیه اسرائیل

در تاریخ ۲۳ دسامبر / ۳ دی ۱۴ کشور عضو شورای امنیت سازمان ملل با تصویب قطعنامه‌ای شهرک‌سازی‌های اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی را خلاف قوانین بین‌المللی دانسته و از این اقدام دولت اسرائیل به‌عنوان مانعی برای همزیستی مسالمت‌آمیز فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها در قالب دو کشور مستقل و همچنین برقراری صلح در خاورمیانه یاد کردند.

ایالات متحده به این قطعنامه رأی ممتنع داد و از حق وتوی خود استفاده نکرد. با این اقدام، باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا سنت طولانی آمریکا در رد این‌گونه قطعنامه‌ها علیه اسرائیل را رعایت نکرد.

این اقدام آمریکا با واکنش شدید اسرائیل مواجه شد و این کشور سفیران کشورهایی که به این قطعنامه رأی مثبت دادند، و همچنین سفیر آمریکا را احضار کرد.

چند روز بعد جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا که در کنفرانس پاریس حضور خواهد داشت، بار دیگر بر راه حل دو کشور مستقل اسرائیل و فلسطین تأکید کرد.

اما هم دونالد ترامپ و هم مجلس نمایندگان آمریکا که در دست جمهوری‌خواهان است این قطعنامه را محکوم کردند.

این موضوع نیز یکی از مواردی بود که در آخرین روزهای ریاست جمهوری اوباما اختلافات اسرائیل و آمریکا را تشدید کرد.

کنفرانس نمادین

کنفرانس پاریس می‌خواهد بدون ورود به جزئیات بر ادامه راه حل مذاکره تأکید کند و در بیانیه نهایی خود در جهت متون بین‌المللی درباره مناقشه اسرائیل و فلسطین، به‌ویژه آن‌چه در سازمان ملل مطرح شده، موضع‌گیری کند.

بسیاری از دیپلمات‌ها این نگرانی اسرائیل را که نتایج کنفرانس پاریس در آینده در شورای امنیت سازمان ملل نیز به تصویب خواهد رسید رد کرده‌اند.

با این حال برخی سازمان‌های غیردولتی از جمله «گروه بین‌المللی بحران» گفته‌اند اگر قرار است کنفرانس پاریس نتایجی در بر نداشته باشد و مسائل مدام تکرار شوند این نشست تنها یک صحنه‌گردانی خواهد بود.