حذف پایان‌نامه از مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد: کمیت به جای کیفیت
وزارت علوم به جای اینکه فساد در نظام آموزشی را بررسی کند، تنها می‌خواهد شکل نمود یک مسئله را عوض کند. گامی دیگر در راستای انقلاب فرهنگی و اسلامی‌سازی.
وزارت علوم، وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد از شورای عالی انقلاب فرهنگی خواسته‌اند که پایان‌نامه تحصیلی را از مقطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد حذف کند.
محمد حسینی، قائم‌مقام وزیر علوم به رسانه‌های داخلی ایران گفته است:
«قرار است برخی دانشگاه‌ها، شیوه جدیدی را بیازمایند که در آن "آموزش" محور قرار می‌گیرد. بر این اساس دیگر پایان‌نامه خود به خود از گردونه کار خارج می‌شود، چرا که این امر وقت بسیاری از دانشجو را می‌گیرد و "استاد راهنما" هم به خاطر اینکه درگیر پایان‌نامه است، نمی‌تواند به سایر امور رسیدگی کند.»
معاون وزیر علوم در گفت‌و گو با روزنامه «همشهری» طرح دولت برای حذف پایان‌نامه از مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد را به این شکل توضیح داده: شیوه آموزش به دو دسته تقسیم می‌شود: «آموزش‌محور» و «پژوهش‌محور». وزارت علوم در گام نخست به ۱۴ دانشگاه مجوز می‌دهد که شیوه «آموزش‌محور» را در پیش بگیرند، در این معنا که این دانشگاه‌ها، شرط پایان‌نامه برای دریافت مدرک تحصیلی را حذف می‌کنند و به جای آن واحدهای آموزشی بیشتری برای دانشجو در نظر می‌گیرند.
دانشگاه صنعتی شريف، دانشگاه تهران، دانشگاه شهيد بهشتی و دانشگاه تربيت مدرس که جزو دانشگاه‌های برتر ایران‌اند برای اجرای این طرح تازه در فهرست وزارت علوم قرار گرفته‌اند. وزارت علوم اعلام کرده که هدف از به اجرا گذاشتن حذف پایان‌نامه از دانشگاه‌های زبده ایران بالا بردن افزایش ظرفیت پذیرش این دانشگاه‌هاست.
این طرح در جلسه ۷۹۰ شورای عالی فرهنگی که به ریاست حسن روحانی در دی سال جاری برگزار شد به بحث گذاشته شد، اما شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان یک نهاد بالادستی، تصمیم مشخصی در این‌باره نگرفت. مجتبی شریعتی نیاسر، معاون آموزشی وزیر علوم به رسانه‌های داخلی گفته است که پیش‌نویس طرح حذف پایان‌نامه در حلقه‌ای از کارشناسان به بحث گذاشته می‌شود و سپس تکمیل خواهد شد و آنگاه ممکن است شورای عالی انقلاب فرهنگی به آن رأی بدهد. به گفته این مقام مسئول: « [برای حذف پایان‌نامه باید شرایطی وجود داشته باشد که قابل اجرا باشد اما باید نظارت بر پایان‌نامه را دقیق‌تر کرد.»
پایان‌نامه کارشناسی ارشد، یک استاد راهنما و یک استاد مشاور و پایان‌نامه دکتری یک استاد راهنما و دو استاد مشاور دارد. وظیفه این اساتید کمک به دانشجو برای نوشتن پایان‌نامه به عنوان ملاکی برای سنجش آشنایی دانشجو با روش تحقیق است. هر استاد برای پایان‌نامه مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد سه ساعت حق‌التدریس می‌گیرد. برای پایان‌نامه دکتری ۱۸ ساعت. به تدریج بازاری برای دلالی به وجود آمده و بر رابطه بین دانشجو و استاد سایه انداخته است. برخی از استادان برای کسب درآمد بیشتر، تعداد زیادی پایان‌نامه را می‌پذیرند. رقابتی هم در این زمینه بین استادان درگرفته است.
هدایت علوی‌تبار در مقاله‌ای درباره «بازار پایان‌نامه» می‌نویسد:
«برخی از اساتید برای اینکه پایان‌نامه دچار مشکل نشود و به سادگی به جلسه دفاع برسد مشاوری را پیشنهاد می‌دهند که آسان‌گیر باشد و به اصطلاح مته به خشخاش نگذارد. اینگونه اساتید که حرف همدیگر را می‌فهمند به تدریج یکدیگر را پیدا می‌کنند و حلقه‌ای تشکیل می‌دهند و در آن به بده‌بستان مشغول می‌شوند، به طوری که وقتی یکی راهنماست دیگری مشاور است و برعکس.»
گامی دیگر در انقلاب فرهنگی و اسلامی‌سازی
وزارت علوم با طرح حذف کارنامه از مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در دانشگاه‌های زبده کشور قصد دارد با پایان‌نامه‌‌فروشی در دانشگاه‌های ایران مقابله کند. اما این طرح منتقدان بی‌شماری هم دارد. آن‌ها استدلال می‌آورند که با حذف پایان‌نامه، اعتبار علمی دانشگاه‌ها آسیب می‌بیند.
اسلام ناظمی، معاون آموزشی دانشکده برق و کامپیوتر دانشگاه شهید بهشتی می‌گوید:
«اصولا هدف تحصیلات تکمیلی دانش‌پژوهی است. به عبارت بهتر پژوهش‌محور است و به سمتی می‌رود که ایده‌های نو پدید آید، افکار جدید نمودار شود و خلاقیت ایجاد شود. اگر هدف صرفاً کلاس و امتحان باشد که دیگر آن را نمی‌توان تحصیلات تکمیلی قلمداد کرد.»
در دانشگاه‌های ایران کمیت بر کیفیت غلبه پیدا کرده است. جویا آروین در مقاله‌ای درباره کمیت‌گرایی در دانشگاه‌های ایران می‌نویسد:
«بسیاری از فسادهای دانشگاهی از نگرش کمیت‌گرا به کار پژوهشی سرچشمه می‌گیرند. برخلاف نگرش کیفیت‌گرا که "هرچه بهتر" را می‌جوید، نگرش کمیت‌گرا "هرچه بیشتر" را می‌طلبد. باید سازوکار پژوهش به گونه‌ای پی افکنده شود که کار خوب و بد را بتوان از هم بازشناخت.»
گام تازه وزارت علوم برای حذف پایان‌نامه تحصیلی از مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، نظام دانشگاه ایران از این مطلوب، یک قدم دورتر می‌کند.
وزارت علوم به جای اینکه فساد و سقوط اخلاقی در نظام آموزشی را بررسی کند، تنها می‌خواهد شکل نمود یک مسئله را عوض کند. این بدان می‌ماند که مسئولان یک شهر به جای چاره‌جویی برای مشکل گسترش اعتیاد به این بسنده کنند که جایی را که گروهی از معتادان در آنجا جمع می‌شوند، مسدود کنند. و مسئله این است که جایی اینک باید مسدود شود در پهنه آکادمیک یک میدان مرکزی محسوب می‌شود. دانشجو قرار است با نوشتن پایان‌نامه با نحوه تحقیق و تحریر علمی آشنایی بیشتری یابد و آموزشی را که در این زمینه دیده، به اثبات رساند. و اکنون متولیان آموزش عالی بر آن هستند که این بخش از مرحله آموزش علمی را حذف کنند. این هم گامی دیگر در راستای انقلاب فرهنگی و اسلامی‌سازی است.
بیشتر بخوانید:
در همین زمینه
- بیان نظر و بحث درباره وضعیت علوم انسانی در ایران
- تیرهروزی و بهروزی علوم انسانی در ایران
- اگر میتوانی بخر و اگر نمیتوانی بمیر! –کالایی شدن آموزش عمومی و عالی در ایران
- موردِ عجیبِ آقای م. خ.
- رونق پایان‌نامه‌‌فروشی در ایران: تازه میخواهی یا ترکیبی؟
- گارسون، یک پایان‌نامه لطفا!
- زیر پوست دانشگاه − آسیبشناسی عملکرد اساتید در زمینهی پایان‌نامه
- پایان‌نامه فروشی، تجارت علم یا بیاعتباری نهاد دانشگاه؟
- فساد دانشگاهی در ایران
نظرها
خان
سیستمی که ملاهای مفتخور بر راس آن باشند از این بهتر نمی شود. ارشد بدون پایان نامه با فوق دیپلم فرق ندارد. گردنت بشکنه خامنه ای منحوث