احتمال داوری بین‌المللی درباره مسئله قطع گاز ترکمنستان به ایران

در پی قطع واردات گاز ترکمنستان به ایران، حمیدرضا عراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران این اقدام را جزو بندهای قرارداد ندانست و از داوری بین‌المللی در این‌باره خبر داد.

حمیدرضا عراقی در نشست خبری سه‌شنبه ۲۴ ژانویه / ۵ بهمن از آغاز مراحل داوری بین‌المللی در مورد موضوع قطع واردات گاز ترکمنستان به ایران خبر داد و گفت: «اگر ترکمنستان حاضر به مذاکره شود و در مذاکره به توافق برسیم، نیاز به داوری بین‌المللی که در سوئیس است، وجود ندارد.»

ایران از هشت سال قبل به این‌سو به‌دلیل واردات گاز از ترکمستان حدود دو میلیارد دلار بدهی دارد. ترکمنستان تهدید کرده بود که اگر ایران بدهی‌اش را نپردازد خط لوله انتقال گاز به ایران را مسدود می‌کند.

عراقی افزود با قطع گاز ترکمنستان در گازرسانی به مازندران، گلستان، آذربایجان و ... «هیچ مشکلی وجود ندارد» و فقط بعضی روزها گاز طبیعی متراکم (CNG) مازندران، گیلان و گلستان قطع می‌شود تا فشار ثابت نگه داشته شود. اگر فشار گاز خانگی کم شود، گاز طبیعی متراکم برخی جایگاه‌ها قطع خواهد شد اما گاز مردم و صنایع قطع نمی‌شود. با این حال قطع گاز موجب می‌شود برخی از نیروگاه‌ها از سوخت دوم مصرف کنند که باعث آلودگی هوا می‌شود.

عراقی گفت نمایندگان ایران در جلسات خود با مقامات ترکمنستان گفته‌اند ایران نیازی به گاز ندارد و تنها به این دلیل اصرار دارد ترکمنستان صادرات گاز خود را قطع نکند تا نیروگاه‌ها مجبور نباشند از سوخت دوم استفاده کنند.

شرکت ملی گاز ایران ۱۲ دی‌ماه در بیانیه‌ای خبر قطع گاز ترکمنستان توسط شرکت ترکمن گاز را اعلام کرد و آن را «ناگهانی» و «خارج از توافق» نامید.

به‌گفته عراقی پس از روی کار آمدن دولت حسن روحانی، ترکمنستان فشار آورد که جمهوری اسلامی پول گاز آن‌ها را پرداخت کند اما ایران در پاسخ موضوع تحریم‌ها را مطرح کرد و گفت با وجود تحریم‌ها امکان پرداخت پول وجود ندارد با این حال میزان بدهی ایران وام محسوب می‌شود و پنج درصد وام بین‌المللی به آن تعلق می‌گیرد. همچنین در قرارداد فروش گاز ترکمنستان به ایران «بند قطع گاز وجود ندارد» و به‌همین دلیل ایران می‌گوید ترکمنستان حق چنین اقدامی را ندارند.

در زمان تحریم‌ها شرکت ملی گاز ایران برای پرداخت بدهی‌های خود از روش‌های مختلف از جمله ارسال طلا یا پول نقد در چمدان به دوبی و ... استفاده می‌کرد. مدیرعامل شرکت ملی گاز می‌گوید از آن‌جایی که گاهی دلال‌ها در این زمینه حضور داشتند، شرکت ملی گاز متوجه شد نمی‌تواند دیگر از طریق دلال‌ها به ترکمنستان پول ارسال کند و اعلام کرد که بدهی‌های خود به ترکمنستان را با کالا پرداخت می‌کند.

یکی دیگر از موضوعات مورد اختلاف با  ترکمنستان این بود که این کشور اعلام کرد ایران باید بدهی خود را طی شش ماه پرداخت کند که حمیدرضا عراقی گفت این موضوع امکان ندارد.

عراقی گفت: «به آنها گفته شد اگر گاز خود را قطع کنید، ما هم پول شما را نمی‌دهیم و هر دو ضرر خواهیم کرد. قرار شد این مسائل بررسی شود و بعد از این‌که میزان بدهی مشخص شد، ایران طی یک سال بدهی خود را به ترکمنستان پرداخت کند.»

به گفته بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران، حجم واردات گاز از ترکمنستان ۱۰ میلیون متر مکعب در روز است. ترکمنستان گاز مورد نیاز استان‌های شمال شرقی ایران را تأمین می‌کند. ایران امیدوار است که تا دو سه ماه آینده با ترکمنستان به توافق برسد.

بیشتر بخوانید: