میراث فرهنگی در سال ۸۹

<p>بیژن روحانی- میراث فرهنگی ایران در سالی که گذشت از یک سو با مسائل و چالش&zwnj;های متفاوتی در زمینه مدیریتی، قانونی و همچنین فنی و حفاظتی رو به رو بود اما از سوی دیگر توانست آثاری تازه را به میراث جهانی معرفی کند.</p> <!--break--> <p><a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20110320_Rouhani_Miras89.mp3" target="_blank" rel="noopener"><img height="31" width="273" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon.jpg" alt="" /></a></p> <p>&nbsp;</p> <p>سی و چهارمین نشست کمیته میراث جهانی در اسپانیا فرصتی بود تا ایران پرونده دو اثر تاریخی خود یعنی مجموعه شیخ صفی&zwnj;الدین اردبیلی و بازار تبریز را برای ثبت در فهرست میراث جهانی سازمان یونسکو با موفقیت ارائه کند و به این ترتیب مجموع آثار جهانی ایران به ۱۲ اثر افزایش پیدا کرد. همچنین پرونده کاخ چهلستون و باغ فین کاشان در نوبت بررسی از یونسکو قرار دارد و ایران قرار است به زودی پرونده مسجد جامع اصفهان را نیز به کار&zwnj;شناسان این سازمان ارائه کند.</p> <p>&nbsp;</p> <p>اما موفقیت ایران در عرصه ثبت آثار خود در میراث جهانی به اینجا ختم نشد. در آبان ماه همین سال ایران توانست پنج اثر میراث ناملموس خود را در نیز در فهرست یونسکو به ثبت برساند. این آثار عبارت بودند از <img hspace="8" height="190" align="left" width="253" vspace="8" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/01_gargar_bridge_2.jpg" alt="" />آیین تعزیه، آیین&zwnj;های پهلوانی، موسیقی مقامی بخشی&zwnj;های شمال خراسان و نیز مهارت&zwnj;های سنتی بافت فرش کاشان و فارس.</p> <p><br /> در سال ۸۹ سازمان میراث فرهنگی ایران پس از مدت&zwnj;ها رایزنی و همچنین تهدید به قطع روابط با موزه بریتانیا توانست استوانه کوروش را از این موزه به امانت گرفته و در موزه ملی ایران به نمایش بگذارد. پس از پایان زمان توافق شده اولیه، ایران توانست مدت اقامت این شیء باستانی را تا پایان تعطیلات نوروز سال ۱۳۹۰ تمدید کند. این نمایشگاه با استقبال فوق&zwnj;العاده&zwnj;ای رو به رو شد و از این نظر رکورد تازه&zwnj;ای برجای گذاشت.</p> <p>&nbsp;</p> <p>اما از جنبه حقوقی و قانونی، میراث فرهنگی در سال ۸۹ با چالشی تازه رو به رو شد. با حکم دیوان عدالت اداری، ۳۵ بنای تاریخی از فهرست آثار ملی خارج شدند. مطابق این رأی این بنا&zwnj;ها دیگر جزو میراث فرهنگی ایران محسوب نمی&zwnj;شوند و مالکان آن&zwnj;ها می&zwnj;توانند نسبت به تخریب و نوسازی آن&zwnj;ها اقدام کنند. این رآی مورد اعتراض سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت اما هنوز سرانجام این پرونده مشخص نشده و مشخص نیست آیا باز هم آثار تازه&zwnj;ای با چنین احکامی از فهرست آثار ملی خارج خواهند شد یا خیر.</p> <p>&nbsp;</p> <p>همچنین در سال گذشته سازمان میراث فرهنگی بخشی از معاونت&zwnj;های خود را از تهران به سایر استان&zwnj;ها منتقل کرد. در ابتدا معاونت صنایع دستی به استان اصفهان منتقل شد و سپس بخشی از معاونت بسیار حساس میراث فرهنگی که امر حفظ، احیا و ثبت آثار تاریخی را برعهده دارد به شیراز رفت. انتقال <img hspace="8" height="161" align="right" width="256" vspace="8" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/03_ardebil.jpg" alt="" />بخش&zwnj;هایی از سازمان میراث فرهنگی مورد انتقاد برخی از استادان علوم انسانی قرار گرفت و آن&zwnj;ها با انتشار نامه&zwnj;ای نسبت به وضعیت میراث فرهنگی اعتراض کرده و از رهبر جمهوری اسلامی خواستند تا از &laquo;فروپاشی&raquo; این سازمان و از دست رفتن سرمایه&lrm;های ملی جلوگیری کند. آن&zwnj;ها همچنین انتصاب مدیران غیر متخصص را نیز از مهم&zwnj;ترین آفت&zwnj;هایی دانستند که در سال&zwnj;های اخیر گربیان این سازمان را گرفته است. پیش از این نیز تعدادی از باستان&zwnj;شناسان نسبت به انتصاب مدیر موزه ملی ایران که فردی است با رشته تحصیلی میکروب&zwnj;شناسی معترض بودند. با این حال سازمان میراث فرهنگی هیچکدام از اعتراض&zwnj;ها را چه در زمینه انتقال معاونت&zwnj;ها به شهرهای دیگر و چه در زمینه انتصاب مدیران جدید وارد ندانست.</p> <p>&nbsp;</p> <p>از سوی دیگر گرچه ایران در زمینه ثبت آثار خود در فهرست میراث جهانی یونسکو موفق عمل کرد، اما آثار ثبت جهانی شده ایران با خطرات متفاوتی تهدید شدند. در بهمن ماه بخشی از پل تاریخی گرگر که جزیی از ساختاری آبی شوش&zwnj;تر است فروریخت. ساختارهای آبی شو&zwnj;شتر که مجموعه&zwnj;ای شامل سد&zwnj;ها، نهرهای دست&zwnj;کند، آسیاب&zwnj;ها، بند&zwnj;ها و پل&zwnj;ها از دوران تاریخی مختلف است، پیش از این در فهرست میراث جهانی به ثبت رسیده بود. همچنین در اسفند ماه نیز خبر آب&zwnj;گرفتگی شدید در مجموعه پارسه یا تخت جمشید منتشر و باعث نگرانی بسیاری از دوستداران میراث فرهنگی شد. اما پس از آن مسئولان محوطه پارسه اعلام کردند بیش از ۶۰۰ متر از کانال&zwnj;های دفع آب&zwnj; تخت جمشید توسط تیم برجسته&zwnj;ای از باستان&zwnj;شناسان و متخصصان مربوطه پاکسازی شده است. به گفته&zwnj;ی مدیر بنیاد پژوهشی پارسه پاسارگاد پاکسازی کانال&zwnj;های نیازمند زمان و حوصله است و همین عامل سبب شده که از ۷۰ سال پیش تا امروز به طول انجامد و بقیه آن نیز قرار است در سال&zwnj;های آینده انجام شود.</p> <p>&nbsp;</p> <p><img hspace="8" height="179" align="left" width="251" vspace="8" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/persepolis.jpg" alt="" />اما به غیر آثار ثبت جهانی شده ایران، برخی دیگر از آثار بسیار شاخص معماری نیز با خطراتی جدی رو به رو شدند. عملیات احداث تونل مترو در زیر سی و سه پل اصفهان چندین بار باعث شد تا زمین در نزدیکی این شاهکار مهندسی دوران صفوی نشست کند. بسیاری از کار&zwnj;شناسان احتمال دادند ادامه عملیات منجر به فرونشستن خود سی و سه پل شود. سازمان میراث فرهنگی به منظور جلوگیری از تخریب بیشتر از سازمان قطار شهری اصفهان شکایت کرد و اکنون این شکایت در مراجع قضایی دنبال می&zwnj;شود. اما پس از طرح شکایت نیز بار دیگر زمین در نزدیکی این پل تاریخی فرونشست و نگرانی&zwnj;های بیشتری را به بار آورد.</p> <p>در سال ۸۹ تعدادی از بناهای تاریخی ایران توسط اشخاص مختلف حقیقی و حقوقی در نقاط مختلف ایران تخریب شدند. قصر فیلیه در خوزستان، گنبد ایلخانی امامزاده یحیی در شهر زواره، سرای دلگشا در تهران و خانه تاریخی نواب در اصفهان تعدادی از اثار تخریب شده در سال گذشته هستند.</p>