سمفونی دنیای نو و ضربهآفرینیهای حسین تهرانی
<p>محمود خوشنام - پیش از این از موسیقی رمانتیک نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم صحبت کردیم و از آهنگسازانی که زیر تأثیر روحیه‌ی ملی‌گرایی قالب موسیقی بومی سرزمین خود را دستمایه‌ی آفرینش آثار بین‌المللی قرار دادند. آنتونی دورژاک آهنگساز برجسته‌ی چک نیز یکی از آن‌هاست که آفریده‌های او در ایران نیز علاقمندان بسیار دارد.</p> <!--break--> <p><a target="_blank" href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20110322_Jonge_Musighi_33_Antonidurjak&Hossein_Tehrani.mp3" rel="noopener"><img height="31" width="273" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon.jpg" /></a></p> <p> </p> <p><strong>سمفونی دنیای نو</strong></p> <p> </p> <p>دورژاک در سال ۱۸۴۱ در خانواده‌ای پیشه‌ور به‌دنیا آمد و طبق سنت می‌بایست همان راه خانواده را برای خود انتخاب کند. ولی پدر که علاقه و استعداد موسیقی را در او یافت، امکانی فراهم آورد تا به تحصیل آن بپردازد. دورژاک در سال ۱۸۵۷ به پراگ رفت و در یک کلیسا به آموختن موسیقی پرداخت. آنچه را هم که می‌آموخت، وسیله‌ی کسب معیشت می‌کرد. در مجالس شب‌نشینی ویولا می‌نواخت تا با مزد حاصل از آن بتواند به کنسرت برود و چیزی بیاموزد.</p> <p> </p> <p>حضور اسمتانا دیگر آهنگساز برجسته‌ی چک در رأس اپرای پراگ از یک‌سو، و آشنایی با یوهانس برامس آهنگساز آلمانی از سوی دیگر، از دشواری‌های کار او کاست. در ارکستر اپرا جایی برای خود پیدا کرد و به توصیه‌ی برامس ناشر معروفی حاضر شد آفریده‌های او را انتشار دهد.</p> <p> </p> <p>کار دورژاک به این ترتیب چند سالی بعد بالا گرفت. ابتدا به استادی کنسرواتوار پراگ برگزیده شد و از سال ۱۸۹۲ به دنیای نو، یعنی آمریکا، رفت و مدت سه سال مدیریت کنسرواتوار ملی نیویورک را عهده‌دار شد. دورژاک شهره‌ترین کار خود را که سمفونی نهم او باشد، با عنوان «از دنیای نو» در نیویورک به پایان برد. او در این سمفونی با آن که می‌گویند از موسیقی بومی سرخ‌پوستان آمریکا نیز بهره‌ گرفته، ولی در مجموع بیش‌ترین استفاده را از نغمه‌ها و رقص‌های محلی چک به عمل آورده است.</p> <p> </p> <p>او قطعات دیگری نیز دارد که شهرت جهانی یافته‌اند. سمفونی شماره هفت، اپرای روزآلکا، کنسرتو برای ویلون سل و ارکستر، چند منظومه‌ی سمفونیک و شمار انبوهی از رقص‌های اسلاو. آنتونی دورژاک سرانجام در سال ۱۹۰۴ در پراگ در گذشت. آنچه می‌شنوید تکه‌ای از موومان سوم از سمفونی «دنیای نو» اوست که علی رهبری، رهبر ایرانی، ارکستر فیلارمونیک بروکسل را در اجرای آن رهبری کرده است.</p> <p>[موومان سوم از سمفونی «دنیای نو»، دورژاک، کاری از علی رهبری، ارکستر فیلارمونیک بروکسل]</p> <p> </p> <p><strong>حسین تهرانی، استاد بزرگ ضرب</strong></p> <p> </p> <p>حسین تهرانی، استاد بزرگ ضرب هنرمند چابک دستی است که همه‌ی اندیشه و نیروی خود را در راه کشف ریتم‌های از یادرفته و پدیدآوردن ترکیبات تازه از ریتم‌های موجود به‌کار گرفت. حسین تهرانی در سال ۱۲۹۱ در تهران زاده شد و از پنج سالگی در بزم‌های شبانه‌ی پدر گوش به موسیقی سپرد و جالب است که از همه‌ی سازهای زمان دل به تنبک بست، سازی که در آن سال‌ها اعتبار و حیثیتی نداشت و کمتر کسی به سراغش می‌رفت.</p> <p><img height="160" width="250" align="left" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/khos01.jpg" /></p> <p>تهرانی در آغاز نزد حسین‌خان اسماعیل‌زاده و پس از او نزد ابوالحسن صبا به شاگردی نشست و تنبک او به‌زودی همراهی‌کننده‌ی دائمی ساز صبا شد. از آن پس همه‌ی تک‌نوازان و گروه‌های سنتی در رادیو و در کنسرت‌ها همراهی تنبک او را می‌طلبیدند. همراهی‌های تهرانی آن‌چنان ظریف و دقیق بود که گویی تنبکی در کار نیست و ضربه‌ها همان تپش‌های قلب سازهاست. شدت و ضعف ضرب‌ها دقیقاً با شدت و ضعف نغمه‌ها هماهنگ می‌شد.</p> <p> </p> <p>حسین تهرانی برای نخستین‌بار گروه بزرگ تنبک‌نوازان را در ایران به‌وجود آورد که دختران و پسران در آن عضویت داشتند و به تنهایی شب‌های کنسرت برگزار می‌کردند. به تکه‌ای از ضربه‌‌آفرینی‌های حسین تهرانی گوش می‌کنیم.</p> <p><br /> <strong>یادآوری:</strong></p> <p> </p> <p>جنگ هفته، برنامه‌ای از محمود خوشنام عبارت بود از مجموعه برنامه‌هایی پیرامون موسیقی غرب همراه با یادآوری نکته‌هایی از موسیقی ایران که ماه گذشته به پایان رسید. با این‌حال از این مجموعه هنوز چند برنامه از رادیو پخش شده، اما در سایت زمانه فرصت انتشار نیافته. اینک این چند متن باقی‌مانده را به‌تدریج در اختیار علاقمندان به موسیقی قرار می‌دهیم و از ماه آینده، هفته‌ای دو بار برنامه‌ی موسیقی اعتراض را پی می‌گیریم. تا آن زمان برنامه موسیقی اعتراض فقط هفته‌ای یک بار، پنجشنه‌ها از نظر خوانندگان و شنوندگان عزیز رادیو زمانه می‌گذرد.</p>
محمود خوشنام - پیش از این از موسیقی رمانتیک نیمه‌ی دوم قرن نوزدهم صحبت کردیم و از آهنگسازانی که زیر تأثیر روحیه‌ی ملی‌گرایی قالب موسیقی بومی سرزمین خود را دستمایه‌ی آفرینش آثار بین‌المللی قرار دادند. آنتونی دورژاک آهنگساز برجسته‌ی چک نیز یکی از آن‌هاست که آفریده‌های او در ایران نیز علاقمندان بسیار دارد.
سمفونی دنیای نو
دورژاک در سال ۱۸۴۱ در خانواده‌ای پیشه‌ور به‌دنیا آمد و طبق سنت می‌بایست همان راه خانواده را برای خود انتخاب کند. ولی پدر که علاقه و استعداد موسیقی را در او یافت، امکانی فراهم آورد تا به تحصیل آن بپردازد. دورژاک در سال ۱۸۵۷ به پراگ رفت و در یک کلیسا به آموختن موسیقی پرداخت. آنچه را هم که می‌آموخت، وسیله‌ی کسب معیشت می‌کرد. در مجالس شب‌نشینی ویولا می‌نواخت تا با مزد حاصل از آن بتواند به کنسرت برود و چیزی بیاموزد.
حضور اسمتانا دیگر آهنگساز برجسته‌ی چک در رأس اپرای پراگ از یک‌سو، و آشنایی با یوهانس برامس آهنگساز آلمانی از سوی دیگر، از دشواری‌های کار او کاست. در ارکستر اپرا جایی برای خود پیدا کرد و به توصیه‌ی برامس ناشر معروفی حاضر شد آفریده‌های او را انتشار دهد.
کار دورژاک به این ترتیب چند سالی بعد بالا گرفت. ابتدا به استادی کنسرواتوار پراگ برگزیده شد و از سال ۱۸۹۲ به دنیای نو، یعنی آمریکا، رفت و مدت سه سال مدیریت کنسرواتوار ملی نیویورک را عهده‌دار شد. دورژاک شهره‌ترین کار خود را که سمفونی نهم او باشد، با عنوان «از دنیای نو» در نیویورک به پایان برد. او در این سمفونی با آن که می‌گویند از موسیقی بومی سرخ‌پوستان آمریکا نیز بهره گرفته، ولی در مجموع بیش‌ترین استفاده را از نغمه‌ها و رقص‌های محلی چک به عمل آورده است.
او قطعات دیگری نیز دارد که شهرت جهانی یافته‌اند. سمفونی شماره هفت، اپرای روزآلکا، کنسرتو برای ویلون سل و ارکستر، چند منظومه‌ی سمفونیک و شمار انبوهی از رقص‌های اسلاو. آنتونی دورژاک سرانجام در سال ۱۹۰۴ در پراگ در گذشت. آنچه می‌شنوید تکه‌ای از موومان سوم از سمفونی «دنیای نو» اوست که علی رهبری، رهبر ایرانی، ارکستر فیلارمونیک بروکسل را در اجرای آن رهبری کرده است.
[موومان سوم از سمفونی «دنیای نو»، دورژاک، کاری از علی رهبری، ارکستر فیلارمونیک بروکسل]
حسین تهرانی، استاد بزرگ ضرب
حسین تهرانی، استاد بزرگ ضرب هنرمند چابک دستی است که همه‌ی اندیشه و نیروی خود را در راه کشف ریتم‌های از یادرفته و پدیدآوردن ترکیبات تازه از ریتم‌های موجود به‌کار گرفت. حسین تهرانی در سال ۱۲۹۱ در تهران زاده شد و از پنج سالگی در بزم‌های شبانه‌ی پدر گوش به موسیقی سپرد و جالب است که از همه‌ی سازهای زمان دل به تنبک بست، سازی که در آن سال‌ها اعتبار و حیثیتی نداشت و کمتر کسی به سراغش می‌رفت.
تهرانی در آغاز نزد حسین‌خان اسماعیل‌زاده و پس از او نزد ابوالحسن صبا به شاگردی نشست و تنبک او به‌زودی همراهی‌کننده‌ی دائمی ساز صبا شد. از آن پس همه‌ی تک‌نوازان و گروه‌های سنتی در رادیو و در کنسرت‌ها همراهی تنبک او را می‌طلبیدند. همراهی‌های تهرانی آن‌چنان ظریف و دقیق بود که گویی تنبکی در کار نیست و ضربه‌ها همان تپش‌های قلب سازهاست. شدت و ضعف ضرب‌ها دقیقاً با شدت و ضعف نغمه‌ها هماهنگ می‌شد.
حسین تهرانی برای نخستین‌بار گروه بزرگ تنبک‌نوازان را در ایران به‌وجود آورد که دختران و پسران در آن عضویت داشتند و به تنهایی شب‌های کنسرت برگزار می‌کردند. به تکه‌ای از ضربهآفرینیهای حسین تهرانی گوش می‌کنیم.
یادآوری:
جنگ هفته، برنامه‌ای از محمود خوشنام عبارت بود از مجموعه برنامه‌هایی پیرامون موسیقی غرب همراه با یادآوری نکته‌هایی از موسیقی ایران که ماه گذشته به پایان رسید. با این‌حال از این مجموعه هنوز چند برنامه از رادیو پخش شده، اما در سایت زمانه فرصت انتشار نیافته. اینک این چند متن باقی‌مانده را به‌تدریج در اختیار علاقمندان به موسیقی قرار می‌دهیم و از ماه آینده، هفته‌ای دو بار برنامه‌ی موسیقی اعتراض را پی می‌گیریم. تا آن زمان برنامه موسیقی اعتراض فقط هفته‌ای یک بار، پنجشنه‌ها از نظر خوانندگان و شنوندگان عزیز رادیو زمانه می‌گذرد.
نظرها
کاربر مهمان
<p>آقای خوشنام<br /> لطفا تصحیح کنید:‌<br /> «حسین تهرانی، استاد بزرگ زرد هنرمند »<br /> منظورتان<br /> حسین تهرانی، استاد بزرگ ضرب هنرمند</p> <p>بوده</p>