ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب
سازمان‌دهنده‌های تصویری و فوران ایده‌ها
<p> </p> <div dir="RTL">لارن استارکی − شبکه‌ی کلمات، دیاگرام‌های ون، و نقشه‌های مفهومی را سازمان‌دهنده‌های تصویری می‌نامند، زیرا ایده‌ها را به طور تصویری سازمان می‌دهند. این سازمان‌دهنده‌ها به ما کمک می‌کنند که وقتی ذهنمان آشفته است و ایده‌های فراوانی داریم، بتوانیم راه‌حل مسایل را پیدا کنیم. در این بخش، نحوه‌ی استفاده از آن‌ها و دیگر سازمان‌دهنده‌های تصویری را یاد خواهیم گرفت.</div> <!--break--> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">وقتی مسئله‌ی واقعی را شناسایی و تعریف‌ کردیم، نوبت به آن می‌رسد که دنبال راه‌حل مناسب و کارآمد بگردیم. به این خاطر باید کاری کنیم که ایده‌ها فوران کنند. این کار، شگرد مهمی در حل مسئله است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">فوران ایده‌ها به شما اجازه می‌دهد تا بدون این‌که پیش‌داوری داشته باشید، به ایده‌های زیادی نزدیک شوید. احتمالا قبلا شما در مردسه یا محل کارتان از مهارت فوران ایده‌ها استفاده کرده‌اید و این شیوه برایتان آشناست؛ شاید پیش آمده که فهرستی از ایده‌های مناسب یا راه‌حل‌های ممکن را روی کاغذ نوشته باشید. خب، بعد چه کاری باید انجام داد؟</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">هرچند فهرست ایده‌ها و راه‌حل‌ها می‌تواند اطلاعات را برای شما ثبت و ذخیره کند، اما به شما کمک نمی‌کند که فکرها و ایده‌هایتان را سازمان‌دهی کنید. سازمان‌دهنده‌های تصویری اما این کار را برایتان انجام می‌دهند. این سازمان‌دهنده‌ها شامل کلمات و تصاویری هستند که با انداختن یک نگاه کلی به آنها می‌توانید اطلاعات زیادی را مشاهده کنید.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">شما با سازمان‌دادن تصویری اطلاعات، می‌توانید نقشه‌ی اندیشه‌ها و ایده‌هایتان را رسم کنید. این نقشه می‌تواند شما را به سمت تصمیم‌گیری و راه‌حل موثر راهنمایی کند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">سازمان‌دهنده‌های گرافیکی چه مزیتی نسبت به لیست‌ها یا فهرست‌ها دارند؟</div> <div dir="RTL">سازمان‌دهنده‌های گرافیکی</div> <div dir="RTL">الف) می‌توانند اطلاعات پیچیده را به نمایش بگذارند،</div> <div dir="RTL">ب) به شما کمک می‌کنند که الگوها و روش‌های تفکرتان را بشناسید،</div> <div dir="RTL">ج) کمک می‌کنند تا اطلاعات را گردآوری کرده و فشرده‌شان کنید،</div> <div dir="RTL">د) بر روی مسئله متمرکز بمانید،</div> <div dir="RTL">ه)‌ نشان می‌دهند که شما چه می‌دانید و چه چیزهایی را باید بدانید،</div> <div dir="RTL">و) و دست‌آخر به شما کمک می‌کنند تا افکار و ایده‌های‌تان را تفسیر کنید.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><blockquote> <div dir="RTL">شما با سازمان‌دادن تصویری اطلاعات، می‌توانید نقشه‌ی اندیشه‌ها و ایده‌هایتان را رسم کنید. این نقشه می‌تواند شما را به سمت تصمیم‌گیری و راه‌حل موثر راهنمایی کند.</div> </blockquote></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">سازمان‌دهنده‌های گرافیکی پنج دسته‌ی کلی دارند:</div> <div dir="RTL">۱. نقشه‌های مفهومی: موضوع‌ها یا مسایل ساده را بررسی می‌کنند.</div> <div dir="RTL">۲. شبکه‌ها: به شما کمک می‌کنند تا در مورد مسایلی که علت‌ها و دلایل چندگانه دارند، راه‌حل‌های احتمالی را مشخص کنید.</div> <div dir="RTL">۳. دیاگرام ون: با مقایسه‌کردن دو یا چند علت و دلیل مسئله، زمینه‌ی مشترک آن علت‌ها و دلایل را به شما نشان می‌دهد.</div> <div dir="RTL">۴. جدول‌ها: که دو یا چند مؤلفه را با هم مقایسه می‌کنند و نقاط اختلاف آن‌ها را به شما نشان می‌دهند.</div> <div dir="RTL">۵. جدول‌های مسئله/راه‌حل: مسئله و علل و عواقب آن را تعیین می‌کنند، و راه‌حل‌های احتمالی و عواقب آن راه‌حل‌ها را به شما نشان می‌دهند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>نقشه‌ی مفهومی</b></div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL">نقشه‌های مفهومی که نقشه‌های هدف هم نامیده می‌شوند، زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرند که بخواهید موضوع ساده‌ای را بررسی کنید. برای رسم‌کردن این نقشه، یک دایره و اطراف آن چندتا خط میله‌مانند بکشید، به‌طوری که میله‌ها قائم بر دایره شوند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">حالا ایده یا مسئله‌ی اصلی را توی دایره بنویسید و هر یک از راه‌حل‌های احتمالی را کنار یکی از میله‌ها بنویسید.</div> <p><span dir="RTL"> مثال زیر، به صورت تصویری نشان می‌دهد که تصمیم چیست و عواملی که در تصمیم‌گیری سهیم‌اند کدامند:</span></p> <p> </p> <p><img height="395" align="middle" width="550" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/critical_thinking04-1c.jpg" alt="" /></p> <p> </p> <p> </p> <div dir="RTL"><b>تمرین</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">فرض کنید بخواهید بررسی کنید که آیا عضو انجمن بهداشت بشوید یا نه. دست‌کم پنج دلیل بیاورید چرا باید چنین کاری کنید. از نقشه‌ی مفهومی استفاده کنید و ایده‌های‌تان را سامان بدهید.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">پاسخ:</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><img height="336" align="middle" width="550" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/critical_thinking04-2.jpg" alt="" /></div> <p> </p> <p> </p> <div dir="RTL"><b>شبکه‌های کلمات</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">شبکه‌ها، سازمان‌دهنده‌های تصویری‌ای هستند که از نقشه‌های مفهومی پیچیده‌تر و ساختاریافته‌تر هستند. این شبکه‌ها به شما کمک می‌کنند تا راه‌حل‌های احتمالی مسئله‌هایی را پیدا کنید که علت‌های زیادی دارند.</div> <div dir="RTL"> </div> <p><span dir="RTL">برای رسم‌کردن نقشه‌ی مفهومی، دایره‌ای رسم کنید و مسئله را داخل آن بنویسید. بعد، دایره‌های دیگری با فاصله‌ی کمی در زیر آن دایره‌ی اصلی رسم کنید و هر یک از علت‌های مسئله را داخل این دایره‌های کوچک بنویسید. بعد، زیر دایره‌ی ردیف دوم هم دایره‌های دیگری رسم کنید و راه‌حل‌های احتمالی را داخل آن بنویسید. مثال:</span></p> <p> </p> <p><img height="591" align="middle" width="550" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/critical_thinking04-3.jpg" alt="" /></p> <p> </p> <p> </p> <div dir="RTL"><b>تمرین</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">برای این مسئله شبکه‌ای رسم کنید:</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">سهراب می‌خواهد هر ماه ۵۰هزار تومان پس‌انداز کند، اما هرماه که حساب-‌کتاب می‌کند نمی‌تواند این مبلغ را جور کند. علت، آن است که سهراب چهاربار در هفته در رستوران غذا می‌خورد، و چون سی‌دی‌های کرایه‌ای را سر موقع بازنمی‌گرداند مجبور است جریمه بدهد، و همچنین لباس زیاد می‌خرد. برای یافتن راه‌حل مشکل سهراب، از شبکه‌ی مفهومی استفاده کنید.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>پاسخ</b></div> <p> </p> <p><img height="563" align="middle" width="550" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/critical_thinking04-4.jpg" alt="" /></p> <p> </p> <p> </p> <div dir="RTL"><b>دیاگرام ون</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">دیاگرام ون <span dir="LTR">(Venn Diagram)</span>، روابط میان گروهی از چیزهایی را نشان می‌دهد که وجه مشترکی با هم دارند.</div> <div dir="RTL">به دیاگرام ون، دیاگرام مجموعه‌ای یا گروهی می‌گویند. در ریاضیات، این نوع دیاگرام بویژه در نظریه‌ی مجموعه‌ها کاربرد دارد. عنوان آن را از نام ریاضی‌دان انگلیسی، جان ون، برگرفته‌اند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">دیاگرام ون، مانند شبکه‌ی مفهومی، کمک می‌کند تا راه‌حل مسئله‌هایی را که دو یا سه علت و مؤلفه دارند، پیدا کنیم.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">برای رسم‌کردن دیاگرام ون:</div> <div dir="RTL">الف) از خودتان بپرسید: ریشه‌های مختلف مسئله‌ی من کدام‌ها هستند؟</div> <div dir="RTL">ب) هر ریشه و علت را در دایره‌ا‌ی بنویسید و دایره‌ها را طوری کنار هم قرار بدهید که مقداری هم‌پوشی داشته باشند (همان‌طور که در تصویر زیر می‌بینید).</div> <div dir="RTL">ج) از خودتان بپرسید: چه کار متفاوتی می‌توانم انجام بدهم تا تک‌تک علت‌ها را از بین ببرم، یا چه‌طور می‌توانم این مؤلفه‌ها را با هم به کار بگیرم تا مسئله حل شود؟ و جواب را داخل مناطق هم‌پوش‌شده‌ی دو دایره بنویسید (دایره‌ی الف و دایره‌ی ب)</div> <div dir="RTL">د) همین کار را با دایره‌های دیگر انجام دهید.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">مثال</div> <p><span dir="RTL">چند میلیون تومان به دستتان رسیده است. شما همیشه دلتان می‌خواسته به جزیره‌ی کیش سفر کنید، اما اتاق خواب شما نیاز به تعمیر دارد. به‌علاوه، یکی از دوستانتان می‌خواهد اتوموبیل‌اش را به نصف قیمت بفروشد. برای این‌که مشخص کنید، چه کاری باید با این پول انجام دهید، دیاگرام رسم کنید و پاسخ‌های احتمالی را بنویسید؛ از خودتان بپرسید کدام یک از پاسخ‌ها مهم‌تر یا ضروری‌تر است.</span></p> <p> </p> <p><img height="485" align="middle" width="550" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/critical_thinking04-5c.jpg" alt="" /></p> <p> </p> <div dir="RTL"><b>تمرین</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">منیره می‌خواهد بفهمد چگونه درخواست افزایش حقوق کند.</div> <div dir="RTL">او سه دلیل برای این کار دارد:</div> <div dir="RTL">− هزینه‌های زندگی افزایش یافته،</div> <div dir="RTL">− از وقتی همکارش از شرکت بیرون رفته، او کارش دوبرابر شده،</div> <div dir="RTL">− و در این سه سال گذشته هیچ افزایش حقوقی نداشته است.</div> <div dir="RTL">هر کدام از این دلایل را توی یک دایره بگذارید و بعد تأمل کنید که دلایل منیره برای افزایش حقوق را به شکلی منطقی بیان کنید.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>پاسخ</b></div> <div dir="RTL"> </div> <p><img height="502" align="middle" width="550" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/critical_thinking04-9.jpg" alt="" /></p> <p> </p> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>جدول</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">جدول‌ها هم در مقایسه‌ی دو یا چند چیز، کمک بزرگی می‌کنند. جدول‌ها به ما نشان می‌دهند که چه مواردی شبیه به هم هستند و چه مواردی با موارد دیگر متفاوت هستند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">برای این‌که جدولی را درست رسم کنید، اول چیزهایی را که می‌خواهید با هم مقایسه کنید، انتخاب کنید و آن‌ها را فهرست کنید.</div> <div dir="RTL">بعد دو یا چند حوزه را مشخص کنید، حوزه‌هایی که قرار است آن چیزها را در آن حوزه‌ها با هم بسنجید.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">احتمالا نیاز خواهید داشت که دست به تحقیق بزنید تا جدول‌تان را کامل کنید. اما جدول‌ها به شما کمک می‌کنند که در حین تحقیق، روی هدف‌تان متمرکز شوید و به سمت نتیجه‌گیری حرکت کنید.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">نمونه</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">می‌خواهید تصمیم بگیرید که آیا کارتان را به استان دیگری انتقال بدهید یا این‌که در همین استانی که الان هستید بمانید. مواردی که باید بررسی شوند عبارتند از حقوق ماهیانه، کرایه‌ی خانه، مدرسه‌ی بچه‌ها، و استانداردهای زندگی.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">از این موارد تنها موردی که برای شما روشن است، حقوق دریافتی شماست. بنابراین برای به دست آوردن اطلاعات درباره موارد دیگر باید در کتاب‌خانه یا اینترنت تحقیق کرد.</div> <div dir="RTL">برای این‌که در تحقیق‌تان موفق باشید، جدولی رسم کنید و حقوق و کرایه‌ی خانه و مدرسه و استانداردهای زندگی را در ردیف اول قرار دهید و مواردِ انتقال به استان دیگر و ماندن در استان کنونی را در ستون اول بنویسید. حالا با توجه به موارد چهارگانه‌ی حقوق و کرایه‌ی خانه و مدرسه و استانداردهای زندگی، تصمیم بگیرید کدام گزینه مناسب‌تر است: انتقال به استان دیگر یا ماندن در استان کنونی.</div> <p> </p> <p> </p> <p><img height="54" align="middle" width="550" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/critical_thinking04-5_0.jpg" alt="" /></p> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">تمرین</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">فرض کنید می‌خواهید تصمیم بگیرید که تلفن همراه جدیدی بخرید. جدولی رسم کنید و شرکت‌های مختلف تلفن همراه را با هم مقایسه کنید.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">پاسخ</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">یکی از جدول‌های احتمالی، این‌گونه می‌شود:</div> <p> </p> <p> </p> <p><img height="88" align="middle" width="550" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/critical_thinking04-6.jpg" alt="" /></p> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>جدول‌های مسئله/راه‌حل</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">فهرست‌بندی‌هایی نیز که با کمک، الفبا، اعداد رومی و ابجد و غیره صورت می‌گیرند، سازمان‌دهنده‌های تصویری هستند، اما در روند فوران ایده‌ها کارآیی خوبی ندارند. وقتی ایده‌ها را به صورت ابجد و ترتیب اعداد رومی مرتب می‌کنید مشخص‌کردن ارتباط درونی آن‌ها کار سختی خواهد بود.</div> <div dir="RTL">مثلا سؤال پیش می‌آید که کدام از موارد موجود ایده‌ی اصلی است و کدام‌یک ایده‌ی جانبی و کمکی. گاهی تعیین این موضوع بسیار گیج‌کننده می‌شود.</div> <div dir="RTL">در عوض، جدول مسئله/راه‌حل کمک بزرگی است.</div> <div dir="RTL">جدول مسئله/راه‌حل همان اطلاعات را به شکل ساختاریافته‌تری نشان می‌دهد.</div> <div dir="RTL">این جدول کمک می‌کند تا:</div> <div dir="RTL">الف) مشکل یا مسئله را همراه با علل و عواقب آن رسم کنید،</div> <div dir="RTL">ب) به راه‌حل‌ها برسید و حتی می‌توانید عواقب راه‌حل‌ها را حدس بزنید.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>نمونه</b></div> <p> </p> <p> </p> <p><img height="398" align="middle" width="550" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/critical_thinking04-8.jpg" alt="" /> </p> <p> </p> <div dir="RTL">تمرین</div> <div dir="RTL"> </div> <p><span dir="RTL">شرکت شما چکش تولید می‌کند. شرکت می‌خواهد هر چکش را به ازای ۳هزار تومان بفروشد. هزینه‌ی تولیدِ هر چکش ۲هزار و ۳۰۰ تومان است. رئیستان از شما می‌خواهد راهی پیدا کنید که هزینه‌ی تولید کاهش یابد تا سود شرکت افزایش پیدا کند. جدول مسئله/راه‌حل درست کنید و سعی کنید راه‌حلی برای این مشکل پیدا کنید.</span></p> <p> </p> <p><img height="363" align="middle" width="550" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/critical_thinking04-7.jpg" alt="" /></p> <p> </p> <div dir="RTL"><b>راهنمایی‌هایی برای فوران ایده‌ها با استفاده از سازمان‌دهنده‌‌های تصویری</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">اگر در تصویری‌کردن مسئله‌تان دچار مشکل هستید یا نمی‌توانید راه‌حل را از این سازمان‌دهنده‌های تصویری بیرون بکشید، احتمالا مسئله‌تان را به‌طور شفاف و روشن تعریف نکرده‌اید. تا زمانی که ندانید به کجا می‌خواهید برسید، سازمان‌دادن اطلاعات غیرممکن است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>خلاصه‌ی بحث</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">سازمان‌دهنده‌های تصویری، ابزاری برای فوران ایده‌ها هستند.</div> <div dir="RTL">این سازمان‌دهنده‌ها، نقشه‌های تصویری از فکر شما را رسم می‌کنند و الگوها و روندهایی را به شما نشان می‌دهند که قبلا انتظار دیدن‌شان را نداشتید.</div> <div dir="RTL">سازمان‌دهندگان تصویری هم‌چنین می‌توانند به موضوع تمرکز شما عینیت بیشتری بدهند و منجر به راه‌حل‌های کارآمد و تصمیم‌های خردمندانه شوند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><i>ادامه دارد</i></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>توضیح مترجم</b>: آنچه خواندید بخش ۴ از مجموعه‌ی "ورزیدگی در تفکر انتقادی" است. این مجموعه بر پایه‌ی ترجمه‌‌ای آزاد از کتاب زیر عرضه می‌شود:</div> <div dir="RTL"><span dir="LTR">Lauren Starkey, Critical thinking skills success in 20 minutes a day, New York 2010</span></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>بخش‌های پیشین:</b></div> <div dir="RTL"><a href="#http://radiozamaneh.com/reflections/2011/03/07/2324"><span>۱. شناخت مسئله</span></a></div> <div dir="RTL"><a href="#http://radiozamaneh.com/reflections/2011/03/14/2518"><span>۲. تعریف مسئله</span></a></div> <div dir="RTL"><a href="#http://radiozamaneh.com/reflections/2011/03/23/2718"><span>۳. مشاهده‌ی هدفمند</span></a></div> <p> </p> <p> </p>
مثال زیر، به صورت تصویری نشان می‌دهد که تصمیم چیست و عواملی که در تصمیم‌گیری سهیم‌اند کدامند:
برای رسم‌کردن نقشه‌ی مفهومی، دایره‌ای رسم کنید و مسئله را داخل آن بنویسید. بعد، دایره‌های دیگری با فاصله‌ی کمی در زیر آن دایره‌ی اصلی رسم کنید و هر یک از علت‌های مسئله را داخل این دایره‌های کوچک بنویسید. بعد، زیر دایره‌ی ردیف دوم هم دایره‌های دیگری رسم کنید و راه‌حل‌های احتمالی را داخل آن بنویسید. مثال:
چند میلیون تومان به دستتان رسیده است. شما همیشه دلتان می‌خواسته به جزیره‌ی کیش سفر کنید، اما اتاق خواب شما نیاز به تعمیر دارد. به‌علاوه، یکی از دوستانتان می‌خواهد اتوموبیل‌اش را به نصف قیمت بفروشد. برای اینکه مشخص کنید، چه کاری باید با این پول انجام دهید، دیاگرام رسم کنید و پاسخ‌های احتمالی را بنویسید؛ از خودتان بپرسید کدام یک از پاسخ‌ها مهم‌تر یا ضروری‌تر است.
شرکت شما چکش تولید می‌کند. شرکت می‌خواهد هر چکش را به ازای ۳هزار تومان بفروشد. هزینه‌ی تولیدِ هر چکش ۲هزار و ۳۰۰ تومان است. رئیستان از شما می‌خواهد راهی پیدا کنید که هزینه‌ی تولید کاهش یابد تا سود شرکت افزایش پیدا کند. جدول مسئله/راه‌حل درست کنید و سعی کنید راه‌حلی برای این مشکل پیدا کنید.
نظرها
کاربر مهمان
<p>با زهم از جناب پرنیان عزیز تشکر می کنم که با چنین آراستگی این مطالب وزین را ارائه می نمایند</p>