ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

جنبش فمینیستی در انقلاب تونس

<div style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: justify; line-height: normal; direction: rtl; unicode-bidi: embed;" dir="RTL"><span style="color: black;">سوده راد- از زمانی که انقلاب مردم تونس بر دیکتاتوری پیروز شد، نگاه بسیاری از فعالان حقوق زنان متوجه این کشور شد و حقوق زنان در این کشور حساسیت از ویژه&zwnj;ای برخوردار گشت. در مقالات مختلفی از حقوق زنان و وضعیت جنبش زنان تونس سخن گفته شده است. آنچه در این گزارش می&zwnj;آید، چکیده ایست از یافته&zwnj;ها، دیده&zwnj;ها و شنیده&zwnj;ها در یک سفر دو روزه به تونس</span><span style="color: black;">&nbsp;در فروردین ماه جاری</span><span style="color: black;">و ملاقات با فعالان حقوق زنان این کشور در قلب انقلاب. </span></div> <!--break--> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span>از تونس، معمولاً به عنوان کشوری یاد می&zwnj;شود که در میان &laquo;کشورهای مسلمان&raquo; پیشرفته&zwnj;ترین قوانین تضمین کننده برابری جنسیتی را دارد. به همت اصلاحات سیاسی بورقیبه بلافاصله بعد از استقلال تونس، حضور زنان در جامعه پررنگ شد و حقوق زنان در قانون احوالات شخصی سال </span><span>۱۹۵۷</span><span>در بسیاری از حوزه&zwnj;ها چون آموزش، کار، پیشگیری از بارداری و پایان دادن داوطلبانه به بارداری به رسمیت شناخته شد. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span>این پیروزی در بدست آوردن قوانین برابر، بی&zwnj;تردید تنها به لطف حبیب بورقیبه نبود و مثل غالب کشور&zwnj;ها، آن&zwnj; را می&zwnj;توان مدیون تلاش&zwnj;های جنبش فمینیستی تونس دانست. جنبش زنان تونس بیش از صد سال عمر دارد و بورقیبه هم تحت تأثیر تفکرات روشنفکرانی چون &laquo;طاهر حداد&raquo; که در </span><span>۱۹۳۰</span><span>کتابی به نام &laquo;زن ما در شریعت و جامعه&raquo; منتشر کرد و یا حاصل کوشش&zwnj;های کنشگرانی چون &laquo;راضیه حداد&raquo; - که نسبتی با طاهر حداد ندارد- بود. جنبش زنان تونس به جنبش آزادیخواه تونس بسیار نزدیک بود و این ارتباط تنگاتنگ موجب شد تونس پس از رهایی از استعمار فرانسه در زمینه حقوق زنان پیشرفت زیادی بکند. با این حال شرایط کنونی تا شرایط آرمانی برابری جنسیتی هنوز فاصله دارد. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><b><span>شرایط زنان تونسی</span></b></div> <div dir="RTL"><span>زنان تونسی تحصیلکرده هستند، ولی نرخ باسوادی زنان تنها </span><span>۳. ۶۵</span><span>%</span><span>است، در حالی که نرخ باسوادی مردان به </span><span>&nbsp;</span><span>۴. ۸۳</span><span>&nbsp;%</span><span>می&zwnj;رسد. پایان دادن داوطلبانه به بارداری از سال </span><span>۱۹۷۳</span><span>قانونی شده است. گسترش استفاده از روش&zwnj;های پیشگیری از بارداری یکی از سیاست&zwnj;های بورقیبه برای کنترل جمعیت بود که گاهی به زور در مناطق دورافتاده&zwnj;تر هم اجرا می&zwnj;شد و زنان بسیاری بدون اینکه حق انتخاب داشته باشند، بطور سیستماتیک مورد جراحی بستن لوله&zwnj;های رحم قرار گرفتند. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span>داشتن حجاب در محیط&zwnj;های اداری و دانشگاه&zwnj;ها مجاز نیست، ولی این قانون همیشه اجرا نمی&zwnj;شود. چندهمسری از سال </span><span>۱۹۵۷</span><span>رسماً ممنوع است. در زمینه حق ارث، با اینکه قانون در این زمینه نسبت به آنچه در اسلام آمده است پیش&zwnj;رو&zwnj;تر است، ولی نابرابری&zwnj;ها در قوانین همچنان پابرجاست و مبارزه برای برابری حقوق برابر ارث زنان و مردان یکی از جدی&zwnj;ترین مبارزات فمینیست&zwnj;های تونسی در سال&zwnj;های اخیر بوده است. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span>بورقیبه علی&zwnj;رغم تمام قوانین مدرنی که به ارمغان آورد، اعتقاد داشت: &laquo;زنان پیش از اینکه شهروند باشند، همسر و مادر هستند.&raquo; امروزه هم امور مربوط به فرزندان و تربیت آن&zwnj;ها وظیفه اصلی زنان به شمار می&zwnj;آید. با اینکه روابط زن و مرد از آزادی&zwnj;های نسبی برخوردار است، همچنان بکارت دختران هنگام ازدواج یک ارزش غیر قابل مذاکره است و عرف جامعه به زن و مردی که ازدواج نکرده باشند، اجازه نمی&zwnj;دهد دست در دست هم در خیابان قدم بزنند. همجنسگرایی در تونس پذیرفته نیست. روسپی&zwnj;گری و تن فروشی، هرچند پنهان، اما قانونی است و تنها شرط آن انجام معاینات و آزمایشات پزشکی ماهانه است. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span>در زمینه اشتغال زنان در تونس در نیمه دوم قرن بیستم پیشرفت سریعی حاصل آمد. تعداد دانشجویان زن از دانشجویان مرد به مراتب بیشتر است، ولی این نسبت در تعداد افراد جویای کار برعکس می&zwnj;شود. در مناطق مرکزی تونس، زنان کارهای سخت و پرمخاطره را با دستمزد کمی انجام می&zwnj;دهند. این زنان که بیشتر به کشاورزی اشتغال دارند، از حقوق خود بی&zwnj;اطلاع&zwnj;اند و دچار تبعیض&zwnj;های بیشتری نسبت به زنان در حاشیه دریای مدیترانه و شهرهای بزرگ شمالی هستند. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span>حضور زنان در زندگی اجتماعی محدود است. حضور تنها دو وزیر زن در دولت موقت و تنها </span><span>۳۰</span><span>زن در میان </span><span>۱۴۵</span><span>عضو &laquo;هیأت عالی مقام دستیابی به اهداف انقلاب&raquo; نشانه&zwnj;ای از این نابرابری&zwnj;ها است. آقای عبدالسلام جراد، دبیر کل اتحادیه کارگران تونس، تأکید می&zwnj;کند که برابری حقوق زن و مرد ارزشی بنیادین و غیر قابل مذاکره در فعالیت&zwnj;های این اتحادیه است، اما در دیداری که با وی داشتیم، بین ده نفر از مسوولان و کنشگران حتی یک زن هم از فعالان کارگری حضور نداشت. آقای جراد در این دیدار بر وجود کمیسیون زنان در سطح ملی و در هر فدراسیون محلی تأکید کرد ولی اظهار داشت که هیچ زنی در تیم اجرایی حضور ندارد. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span>فراوانی این نابرابری&zwnj;ها، که بی&zwnj;تردید به این موارد ختم نمی&zwnj;شود، از یکسو تصویری کلی از شرایط زنان در تونس به دست می&zwnj;دهد و از سوی دیگر مطالبات امروز جنبش فمینیستی تونس که هنوز هم آزادانه بیان نمی&zwnj;شود را مشخص می&zwnj;کند. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><b><span>جنبش زنان زیر سلطه دیکتاتور</span></b></div> <div dir="RTL"><span>در زمان دیکتاتوری بن علی، بسیاری از گروه&zwnj;ها و انجمن&zwnj;های فمینیستی امکان فعالیت نداشتند. در سال </span><span>۱۹۸۷</span><span>با به قدرت رسیدن بن علی، موجی از نگرانی برای از دست دادن احتمالی قوانین برابر جنبش فمینیستی را فراگرفت. حکومت بن علی، با اینکه از حقوق بدست آمده عقب نشینی نکرد، از این قوانین نسبتاً برابر به عنوان &nbsp;ویترین حکومت سرکوبگرش در انظار جامعه بین&zwnj;المللی و روابط دیپلماتیک استفاده کرد. در حقیقت، لیلا طرابلسی، با حمایت و تشویق انجمن&zwnj;های فمینیستی نزدیک به حکومت، چهره&zwnj;ای مدافع حقوق زنان برای خود ساخت. با این همه کنشگران حقوق زنان در تونس تأکید می&zwnj;کنند که نه بورقیبه پدر فمینیسم تونس است و نه لیلا طرابلسی مادر آن، بلکه جنبش برابری&zwnj;خواه منجر به وضع قوانین برابر شده است. آن&zwnj;ها می&zwnj;خواهند پس از سال&zwnj;ها فمینیسم پدرانه و حکومتی، برابری جنسیتی واقعی را در تونس برقرار کنند. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span>در زمان این دیکتاتوری، تنها دو انجمن مستقل از قدرت توانستند کار خود را ادامه دهند و به سبب کار قوی خود، حکومت در سرکوب آن&zwnj;ها ناتوان بود. انجمن زنان تونسی دموکرات و انجمن زنان تونسی برای پژوهش در توسعه زنان، هر دو در سال&zwnj;های </span><span>۸۰</span><span>و توسط دو گروه از فمینیست&zwnj;ها که از نظر فکری به هم نزدیک بودند تأسیس شدند. به گفته مسوولان این دو انجمن، در زمان دیکتاتوری که آزادی&zwnj;های سیاسی وجود نداشت، آن&zwnj;ها نمی&zwnj;توانستند از خود و مطالبات خود دفاع کنند. امروز آن&zwnj;ها هم مثل همه، آزادی بیان را سرآمد مطالبات خود می&zwnj;دانند تا بتوانند با روش موثرتری به برابری زن و مرد برسند. جنبش مستقل برابری&zwnj;خواه نفس تازه&zwnj;ای می&zwnj;کشد. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><b><span>تضمین حقوق بدست آمده و جایگاه زنان در دستیابی به مردم&zwnj;سالاری</span></b></div> <div dir="RTL"><span>امروز، جنبش برابری خواه به اهمیت شرایط ویژه تونس آگاه است و مصمم است که از این امکان ویژه بدست آمده به نفع پیشرفت حقوق زنان بهره ببرد. آن&zwnj;ها در تلاش هستند تونس محدودیت&zwnj;ها و شرط&zwnj;های مواد مربوط به حقوق انتقال ملیت از مادر به فرزند، ازدواج، طلاق، حضانت فرزندان والبته ارث را از کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض بر زنان برداشته وبه طور کامل به آن بپیوندد. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span>در حال حاضر، اولویت کنشگران برابری خواه تونس، تضمین جایگاه زنان در شیوه رسیدن به مردم&zwnj;سالاری است. با اینکه زنان در خیزش مردم تونس علیه دیکتاتوری بن علی و به پیروزی رساندن انقلاب نقشی عمده داشتند، از </span><span>۱۷</span><span>ژانویه </span><span>۲۰۱۱</span><span>تا امروز حضورشان در محافل تصمیم&zwnj;گیری برای آینده کشور کمرنگ است. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span>خانم نورا بورصالی، نویسنده، کنشگر برابری جنسیتی و یکی از بنیانگزاران انجمن زنان تونسی برای پژوهش برای توسعه است. او که امروز یکی از </span><span>۳۰</span><span>زن عضو &laquo;هیأت عالی مقام دستیابی به اهداف انقلاب&raquo; است، در پاسخ به پرسشی در مورد نگرانی زنان در مورد از دست دادن حقوق&zwnj;شان، تأکید می&zwnj;کند که نگرانی در هر انقلابی امری عادیست، ولی این نادیده گرفتن شدن زنان و مباحث مربوط به آن&zwnj;ها، چه از سر فراموشی باشد و چه نتیجه روندی هدفمند برای عقب&zwnj;گرد در حقوق زنان، ناراحت کننده است. در برنامه&zwnj;های تلویزیونی و گفت&zwnj;و&zwnj;گو&zwnj;ها ی رادیویی، از زنان تقریباً هرگز به عنوان کار&zwnj;شناس دعوت نمی&zwnj;شود. حتی به مناسبت روز </span><span>۸</span><span>مارس، روز جهانی حقوق زنان، تنها چند گفت&zwnj;و&zwnj;گو این مبحث اختصاص داده شد و حضور زنان هم بسیار کمرنگ بود. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span>وی ادامه می&zwnj;دهد: &laquo;بنابراین یکی از اهداف اصلی کنشگران، انگیزه بخشیدن به زنان برای ادامه حضور در صحنه فعالیت&zwnj;های سیاسی است. در اولین گام، باید زنان و مردان به طور برابر در مجلس قانونگزاری که انتخابات آن در </span><span>۲۴</span><span>ژوییه برگزار می&zwnj;شود، حضور داشته باشند. برای رسیدن به این برابری، این هیأت در حال بحث و بررسی چندین روش رأی گیری است. قانون آینده تونس باید به عقاید همه زنان و مردانی که انقلاب را به ثمر رساندند احترام بگذارد. انقلاب تونس رهبری نداشت و به پیشوایی هیچ حزبی هم پیروز نشد. بنابراین هرکسی باید بتواند کاندید بشود.&raquo; </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span>برای اینکه زنان بر مسوولیت&zwnj;شان در تعیین سرنوشت کشور خود آگاه و حساس&zwnj;تر شوند، نورا بورصالی، جلسات هفتگی در مرکز فرهنگی &laquo;طاهر حداد&raquo; برگزار می&zwnj;کند. این مرکز که یکی از قدیمی&zwnj;ترین مکان&zwnj;های تبادل نظر روشنفکران بوده است، در قسمت قدیمی و هسته مرکزی شهر تونس قرار گرفته است. غیر از خانم بورصالی، وکلا و کار&zwnj;شناسان حقوقی نیز حضور دارند تا قوانین و تأثیر آن&zwnj;ها بر زندگی زنان را برایشان روشن کنند. عالیه شماری، وکیل دادگستری در تونس و دادگاه بین&zwnj;المللی جنایی، رئیس اتحادیه &laquo;</span><span>۹۵-</span><span>برابری برای مغرب&raquo;، تأکید می&zwnj;کند که بهترین روش برای تضمین حضور زنان در مجلس، اجبار احزاب سیاسی برای معرفی کاندیداهای زن و مرد است. به هر حال بحث&zwnj;ها در این زمینه همچنان ادامه دارد. در اتحادیه کارگران تونسی، عبدالسلام جراد، ریاست این اتحادیه، تخصیص تعداد خاصی از پست&zwnj;ها به زنان را روشی در دست بررسی برای تأمین حضور زنان می&zwnj;داند. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><b><span>جدایی دین از سیاست</span></b></div> <div dir="RTL"><span>مبحث جدایی دین از سیاست در ذهن فمینیست&zwnj;ها جایگاه ویژه&zwnj;ای دارد. در پاسخ به پرسش ما در مورد خطر به قدرت رسیدن اسلام&zwnj;گراهای افراطی در تونس، کنشگران مواضع مختلفی دارند. بسیاری از آن&zwnj;ها اعتقاد دارند نفوذ آن&zwnj;ها را در اذهان باید پس از </span><span>۲۴</span><span>ژوئیه و انتخابات اندازه گرفت. اکثر آن&zwnj;ها تأیید می&zwnj;کنند که گروه&zwnj;های اسلامی نسبت به باقی احزاب و گروه&zwnj;ها از سازماندهی بهتری برخوردارند و از همین حالا در حال تبلیغ و تأثیرگذاری در جامعه هستند. پس از سقوط &laquo;بن علی&raquo; امامان مساجد بسیاری جایگزین شده&zwnj;اند و در سخنرانی&zwnj;های خود بر ضد سکولاریسم، آن را معادل کفر و ارزشی غربی برای استعمار کشور معرفی می&zwnj;کنند. راهپیمایی که در تونس و سوس برای حمایت از جدایی دین از سیاست برگزار شده بود، مورد تعرض خشونت&zwnj;آمیز اسلام&zwnj;گرایان قرار گرفت. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span>یکی از موارد مورد بحث در تونس، ماده اول قانون اساسی کنونی تونس است که در آن دین کشور اسلام و زبان تونس عربی اعلام شده است. سکولار&zwnj;ها برای پیشگیری از قدرت گرفتن شرع در کشور و قوانین تبعیض&zwnj;آمیز بر اقلیت&zwnj;های دینی، مایل به حذف دین رسمی از قانون اساسی هستند. درحالی که اسلام&zwnj;گرایان، هویت اسلامی- عربی تونس را از ملت تونس جدایی&zwnj;ناپذیر می&zwnj;دانند. بیشترین فمینیست&zwnj;های تونس، تحقق برابری جنسیتی را بدون جدایی دین از حکومت غیر ممکن می&zwnj;بینند. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span>بسیاری از مردم تونس معتقدند حساسیت خبرگزاری&zwnj;های خارجی به حضور اسلام&zwnj;گرایان، دست کمی از خشونت بن علی نسبت به آن&zwnj;ها ندارند و این روش منجر به با اهمیت و قدرتمند جلوه دادن این گروه&zwnj;ها می&zwnj;شود. به عقیده آن&zwnj;ها، آزادی بیان در حکومتی مردم&zwnj;سالار می&zwnj;تواند موجب شود مردم خود با آگاهی و علم به آرمان&zwnj;های هر گروه، سرنوشت خود را انتخاب کنند. در این میان برخی از کنشگران از جهانی بودن حقوق زنان، کنوانسیون بین&zwnj;المللی رفع هر گونه تبعیض بر زنان و حتی تفاسیر و فتواهای جدید از قرآن و سنت توسط روشنفکران دینی برای پیشبرد مطالبات زنان بهره می&zwnj;برند. استخراج تفاسیر برابری&zwnj;خواه از دین، بیشتر برای متقاعد کردن زنان مناطق دورافتاده به کار می&zwnj;آید، هرچند خطر تقدیس تبعیض&zwnj;های جنسیتی با الهام از نسبیت فرهنگی در تونس و به بهانه تأکید بر هویت عربی- اسلامی کشور وجود دارد. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span>برای جلوگیری از هرگونه سواستفاده از دین و شریعت، تا کنون کنشگران موفق شده&zwnj;اند پیروزی&zwnj;هایی چون ممنوعیت تبلیغات در مساجد و جریمه&zwnj;های سنگین در صورت سرپیچی، بدست آورند. </span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <p>یکی از اهداف مشترک همه کنشگران، نفوذ برابری&zwnj;خواهی به اقشار کمتر تحصیلکرده جامعه، نواحی دورافتاده و جوانان است. آن&zwnj;ها دست همه کنشگران جهان را برای تبادل نظر و تجربه به گرمی می&zwnj;فشارند و امیدوارند همانطور که اولین ملت پیروز بر دیکتاتور در میان کشورهای عرب و مسلمان بوده&zwnj;اند، در زمینه برابری جنسیتی پس از انقلاب نیز الگو باشند.&nbsp;</p>

یکی از اهداف مشترک همه کنشگران، نفوذ برابری‌خواهی به اقشار کمتر تحصیلکرده جامعه، نواحی دورافتاده و جوانان است. آن‌ها دست همه کنشگران جهان را برای تبادل نظر و تجربه به گرمی می‌فشارند و امیدوارند همانطور که اولین ملت پیروز بر دیکتاتور در میان کشورهای عرب و مسلمان بوده‌اند، در زمینه برابری جنسیتی پس از انقلاب نیز الگو باشند. 

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

نظری وجود ندارد.