زندگی روزمره یک «سیک» در افغانستان
سیک‌ها و هندوها از اقلیت‌های مذهبی در افغانستان هستند که به شغل فروش داروهای یونانی و بزازی مشغول بوده‌اند. شمار سیک‌ها در افغانستان به طور چشم‌گیری کاهش یافته است.
حسن کریمی
ساعت دو بعدازظهر است. سوار ملی‌بس (اتوبوس) هستم. پیش از اینکه صدا بزنم که در این ایستگاه پیاده می‌شوم، شاگرد راننده ملی‌بس صدا زد: «درمسال، کسی نبود؟»
از ملی‌بس پیاده می‌شوم و به طرف منطقه شور بازارِ کابل، جایی‌که اکثر سیک‌های افغانستان در آنجا زندگی می‌کنند، می‌روم.
ستوان سینگ، سیک است. او ریش بلند دارد و یک لنگی (عمامه/ دستار) سیاه رنگ بر سر بسته است. ستوان در دکانش در حال فروختن دارو به یکی از مشتریانش است. ستوان سینگ ۲۱ ساله است و هفت سال است که در شهر کابل داروی یونانی می‌فروشد.
به کسانی که داروی یونانی می‌فروشند «حکیم‌باشی» می‌گویند.
او می‌گوید که قبلاً پدر و برادرانش این کار را می‌کرده‌اند و شغل پدری‌شان این است. ستوان صبح‌ها ساعت هشت دکانش را باز می‌کند و ساعت شش شام می‌بندد.
سیک‌ها و هندوها یکی از اقلیت‌های مذهبی در افغانستان هستند که از سال‌های دور به این سو به شغل فروش داروهای یونانی و بزازی (پارچه‌فروشی) مشغول هستند. نسبت به سال‌های گذشته اما شمار سیک‌ها به طور چشم‌گیری کاهش یافته است.
در افغانستان به سیک و هندو «اهل هنود» هم می‌گویند. اکثر آنها به زبان‌های اردو، فارسی و پشتو صحبت می‌کنند. زبان مادری سیک‌ها «انکو» است.
ستوان سینگ در این مورد می‌گوید که در افغانستان اکنون تنها ۱۲۰ فامیل سیک زندگی می‌کنند. ۶۰ فامیل در شهر کابل و باقی در شهر جلال‌آباد و غزنی هستند.
در شهر کابل بیشتر سیک‌ها در مناطق شوربازار، مندوی، بالاحصار و کارته‌پروان زندگی می‌کنند.
به اثر مشکلات‌های اجتماعی سیک‌ها و هندوها افغانستان را ترک و به هندوستان پناه برده‌اند. ستوان سینگ می‌گوید که در شهر کابل خانواده هندو نمانده است و تنها مجردهای‌شان هستند که در کار فروش داروی یونانی‌اند.
سیک‌ها مراسم مذهبی شان را از قبیل عروسی، دعا و نیایش در مکانی به‌نام «درمسال» برگزار می‌کنند. در شهر کابل چهار درمسال وجود دارد که از گذشته‌های دور مانده است.
ستوان سینگ تا صنف (کلاس) هشتم در یک مکتب (مدرسه) خصوصی به نام «نورین» درس خوانده است. او می‌گوید: «مشکلات اجتماع اجازه نداد که بتوانم درس بخوانم و در کودکی بچه‌های همسن و سالم مرا مسخره و ریشخند می‌کردند. خیلی اذیت شدیم. در کوچه و خیابان بچه‌ها ما را کافر، هندو و کچالو (سیب زمینی) صدا می‌زدند/ می‌زنند.»
در شهر کابل یک مکتب ابتدایی از سوی وزارت معارف افغانستان برای سیک‌ها در نظر گرفته شده که تا صنف ششم را دارد. این مکتب به نام «مکتب ابتدایی بابا نانک» در منطقه شور بازار قرار دارد.
سیک‌ها فرزندان‌شان را به این مکتب یا برای یادگیری درس‌های مذهبی‌شان به «درمسال» می‌فرستند.
مردم سیک، مراسم هندوسوزان‌شان را در منطقه قلاچه در حومه شهر کابل برگزار می‌کنند. ستوان در این مورد می‌گوید: «مردم عام کمی مزاحمت ایجاد می‌کنند. از همین خاطر ما اول با پلیس در تماس می‌شویم و پلیس وقتی که امنیت را گرفت، جسد خود را می‌سوزانیم.»
رییس سیک‌ها و هندوها در افغانستان شخصی به نام آوتار سینگ است. مردم سیک اکنون نماینده در پارلمان ندارد. به تازگی پارلمان کشور یک کرسی را برای سیک‌ها درنظر گرفته است.
ستوان سینگ در مورد فرار سیک‌ها از کشورشان می‌گوید: «در زمان حکومت کرزی خوب‌تر بود. ما آن زمان تقریباً ۳۶۰ فامیل بودیم اما وقتی که حکومت اشرف غنی روی کار آمد، خیلی‌ها به هندوستان رفتند.»
او می‌گوید که در شهر کابل ما را به نام سیک و هندو صدا می‌زنند و در هندوستان به نام مهاجر. برخی‌ها از ما سوال می‌کنند که شما از کجا آمده‌اید و نمی‌دانند که ما تابعیت افغانستان داریم.
ستوان سینگ چهار برادر دارد و آروز دارد روزی را در افغانستان ببیند که قوم، قوم را نکشد و هر کس زندگی آرام داشته باشد.
یکی دیگر از کسانی که در شهر کابل دکان داروی یونانی فروشی دارد، اقبال سینگ، ۴۸ ساله است. دکان او هم در منطقه شوربازار قرار دارد. آقای سینگ متولد شهر غزنی است و در سال ۱۳۸۶ خورشیدی به کابل آمده و دکانی را روبه‌روی یک «درمسال» برای خودش دست و پا کرده است.
اقبال سینگ می‌گوید که بیشتر داروهای یونانی را از پاکستان وارد می‌کنند.
در شهر کابل مردم علاقه زیاد دارند که از داروهای یونانی استفاده کنند. کسانی‌که تکلیف سنگ گرده، معده درد، بواسیر خونی و بادی و روماتیزم داشته باشند، به این دکان‌ها مراجعه و داروهای مورد نظر‌شان را اخذ می‌کنند.
عبدالکریم، در کنار دکان اقبال سینگ، خوراکه فروشی دارد. او می‌گوید که با مردم سیک از قدیم خرید و فروش دارد:
«اهل هنود می‌آیند پیسه خود را می‌دهند و ما هم سودا برای‌شان می‌دهیم. آنها از خیلی قدیم در شهر کابل زندگی کرده و از همین جا هستند.»
ستوان سینگ می‌گوید که در گذشته، مدارای مذهبی کابلیان زبانزد همه جا بود. همه کس چه یهود، چه نصارا، چه هندو، چه مسلمان کنار هم در کابل زندگی می‌کردند، اما حالا مردم کمی بی‌صبر و خشن شده‌اند. او می‌گوید که یک ماه و نیم قبل، ملایی مردم را جمع کرده از او خواسته‌اند که مسلمان شود: «سر لنگ ما دست انداختند اما پلیس حوزه دوم شهری کابل آمد و مشکل را حل کرد و ملا را برد.»
ستوان سینگ در مورد انتخابات آینده پارلمان افغانستان که اکنون یک کرسی هم برای آنان دارد نیز می‌گوید: «با ۱۲۰ فامیل چه‌قدر می‌توانیم رأی بدهیم؟ نمی‌شود که یک نفر را در پارلمان روان کرد. کسی نمانده که خود را کاندیدا کند. همه رفته‌اند و می‌روند.»
نظرها
نظری وجود ندارد.