ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

جنبش‌های زنان، جنبش فمینیستی و جنبش سبز- بخش نخست

<div style="margin: 0in 0in 10pt; text-align: right; direction: rtl; unicode-bidi: embed;" dir="RTL"> <div style="margin: 0in 0in 10pt; text-align: right; line-height: 115%; direction: rtl; unicode-bidi: embed;" dir="RTL">امروزه بسیاری از اصطلاح و مفهوم جنبش، برای هر نوع حرکت سیاسی- اجتماعی استفاده می&zwnj;کنند؛ در صورتی که تعابیر و پیش&zwnj;فرض&zwnj;های بسیار متفاوتی پشت این استفاده&zwnj;های متفاوت خوابیده است. بعضی مانند آقای علی افشاری (۱۳۸۹) با وجودی که ادعا می&zwnj;کنند تعریف&zwnj;شان از جنبش، &laquo;دقیق و علمی&raquo; و بنابراین مشروع است، در واقع تعریف مشخصی از جنبش&zwnj;های اجتماعی ارائه نمی&zwnj;دهند. در این نوشته ابتدا فشرده&zwnj;ای از نظریه&zwnj;های مهم جنبش&zwnj;های اجتماعی ارائه می&zwnj;دهم. سپس به این مسئله می&zwnj;پردازم که جنبش&zwnj;های زنان ایران و جنبش فمینیستی چه نوع جنبشی&zwnj;هایی هستند و آیا بخشی از جنبش سبزند یا نه؟ من در خلال بحث&zwnj;هایم دو مقاله از آقایان علی افشاری و نریمان رحیمی (۱۳۸۹) که به تازگی در سایت&zwnj;های روز و رادیو زمانه چاپ شده&zwnj;اند را نقد می&zwnj;کنم.</div> </div> <!--break--> <div dir="RTL">&nbsp;&nbsp;</div> <div dir="RTL"><b><span>جنبش اجتماعی از نظر&zwnj;گاه نظریه&zwnj;های مطرح جنبش&zwnj;های اجتماعی چیست؟</span></b></div> <div dir="RTL"><span><span>جنبش اجتماعی پدیده&zwnj;ای است که به مفاهیم عام&zwnj;تر مانند انقلاب اجتماعی قابل گسترش نبوده در حالی که به مفاهیم خاص&zwnj;تر همچون رفتار یا کنش اجتماعی نیز قابل تقلیل نیست. بسیاری در این اشتباهند که &laquo;جنبش هرگونه کوشش جمعی برای پیشبرد منافع مشترک، یا تامین هدف اصلی از طریق عمل جمعی خارج از حوزه نهادهای رسمی است و اندازه جنبش اجتماعی بستگی به تعداد اعضای آن جنبش دارد&raquo;. <a href="http://www.roozonline.com/persian/opinion/opinion-article/archive/2011/april/06/article/-063fba72ce.html">(مقدم، ۱۳۹۰)</a> با این تعریف برای مثال یک گروه کوهنوردی که خارج از حوزه نهاد رسمی کنفدراسیون کوهنوردی است و ۶۰ عضو رسمی دارد و هدف مشترک آن&zwnj;ها فتح قله اورست و منفعت مشترک همه آن&zwnj;ها پیشرفت مهارت&zwnj;های کوهنوردی&zwnj;شان است یک جنبش اجتماعی کوچک ۶۰ نفره محسوب می&zwnj;شود.</span></span></div> <p>&nbsp;</p> <div dir="RTL"><span><span>برای تعیین این&zwnj;که جنبش اجتماعی چیست، بهتر است نگاهی به تئوری&zwnj;های مهم جنبش اجتماعی داشته باشیم. در مجموع سه نوع نظریه عمده با رویکردهای متفاوت در مورد جنبش اجتماعی وجود دارد: نظریه&zwnj;هایی که &laquo;رویکرد رفتار جمعی&raquo; دارند، نظریه&zwnj;هایی که &laquo;رویکرد نهادی&raquo; دارند و نظریه&zwnj;هایی که &laquo;رویکرد جامعه مدنی&raquo; دارند.</span></span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span><span>در رویکرد &laquo;رفتار جمعی&raquo; گفتمان مرکزی رفتار&zwnj;گرایی است و رفتار مفهوم کلیدی آن به حساب می&zwnj;آید. در این نظریه&zwnj;ها جامعه مجموعه&zwnj;ای از افراد تلقی شده و بر وجه احساسی (غیر عقلانی) کنش تاکید می&zwnj;شود. &laquo;بر اساس تحلیل&zwnj;های این مجموعه از نظریه&zwnj;ها، جنبش&zwnj;های اجتماعی زمانی پدید می&zwnj;آیند که یک احساس نارضایتی فراگیر شود و نهادهایی که از انعطاف پذیری کافی برخوردار نیستند نتوانند به این احساس فراگیر پاسخ گویند.&raquo;<a href="http://www.feministschool.com/spip.php?article1465">(مظفری، ۱۳۸۷، پاراگراف ۱۰)</a> این رویکرد بیشتر مسائلی مانند مد، شورش&zwnj;ها و ازدحامات را در نظر دارند. توجه این نظریه&zwnj;ها روی واکنش&zwnj;های احساسی غیر قابل انتظار است &laquo;تا به استراتژی&zwnj;های سازمانی آگاهانه یا به&zwnj;طور کلی&zwnj;تر، استراتژی&zwnj;هایی که به وسیله بازیگران طراحی شده&zwnj;اند. از طرف دیگر آن&zwnj;ها با تمرکز بر تحلیل تجربی رفتار، غالباً در حد توصیف واقعیت محدود [می&zwnj;شوند] و به ریشه&zwnj;های ساختاری منازعات که بعداً در جنبش&zwnj;های خاصی ظاهر [می&zwnj;شوند]، توجه زیادی [نمی&zwnj;کنند].&raquo; (دلاپورتا، ۱۳۸۳، ۲۱) به&zwnj;نظر من جنبش فمینیستی در دنیا و جنبش&zwnj;های زنان ایران را نمی&zwnj;شود با این نظریه&zwnj;ها توضیح داد. در صورتی که شاید بتوان ازدحام مردم در شب چهارشنبه سوری در تهران و دیگر شهرهای ایران را با این نظریه&zwnj;ها تحلیل کرد. </span></span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span><span>اعتراضات مدنی شهروندان ایرانی بعد از انتخابات &laquo;با شعار مرکزی رای من کجاست؟&raquo; نشانه یک عقلانیت مدنی است که در آن افراد خود را به عنوان شهروند (رای&zwnj;دهنده) تعریف کرده&zwnj;اند و این را که &laquo;رای&zwnj;شان کجاست؟&raquo; از حقوق مدنی خود می&zwnj;دانند. به نظر من این برای اولین&zwnj;بار در تاریخ است که مردم معترض به طور دسته&zwnj;جمعی چنین هویتی به خود می&zwnj;دهند و از این جهت حائز اهمیت سیاسی زیادی است</span><span dir="LTR">.</span></span></div> <div dir="RTL"><span><span>در اینجا باید توجه کرد که اعتراض&zwnj;های مرحله بعد از انتخابات، یعنی بعد از خیزش مردم مصر و تونس ادامه جنبش بعد از انتخابات نبود و شعارهای و خواسته&zwnj;های مرکزی تغییر کرد. شعار مرکزی &laquo;مرگ بر دیکتاتور&raquo; شد که سیستم ولایت فقیه را نشانه می&zwnj;گیرد. تظاهرکنندگان طیف گسترده&zwnj;ای از اعتراض&zwnj;ها و مطالبات خود را به نمایش می&zwnj;گذارند. بسیاری از این اعتراض&zwnj;ها هیجانی و بدون سازمان متمرکز هستند. این اعتراض&zwnj;ها در کل به شکل تجمعات خودجوش و تا حد ممکن خشونت&zwnj;پرهیز بروز کرده&zwnj;اند، نه به شکل&zwnj;های چانه&zwnj;زنی یا لابی&zwnj;گری با حاکمیت و از استراتژی فشار از پایین استفاده می&zwnj;کنند. از آنجا که &laquo;شورای راه سبز امید&raquo; به رهبری سمبلیک آقایان کروبی و موسوی تنها خواهان تغییر حکومت وقت و استقرار مردم&zwnj;سالاری با حفظ ساختار غیر سکولار رژیم، اسلام سیاسی و چهارچوب کلی قانون اساسی جمهوری اسلامی است، رهبر و نماینده همه&zwnj;ی این اعتراض&zwnj;ها نیست.</span></span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span><span>نظریه&zwnj;پردازان مطرح رویکرد دوم یعنی &laquo;رویکرد نهادی&raquo; جنبش&zwnj;های اجتماعی را گسترش متعارف عمل سیاسی می&zwnj;دانند و بازیگران سیاسی را کنشگرانی عقلانی می&zwnj;پندارند که به شیوه عقلانی به عمل دست می&zwnj;زنند، و هم&zwnj;چنین سازمان&zwnj;یافته و در پی برآورده شدن خواسته&zwnj;ها و منافع&zwnj;شان هستند. &laquo;این بازیگران و سازمان&zwnj;های&zwnj;شان نقش اساسی در بسیج منابع دارند و با توجه به تاکید زالد و مک کارتی بر سازماندهی و تشکل در جنبش&zwnj;های اجتماعی می&zwnj;توان نظریه آن&zwnj;ها را &laquo;گونه سازمانی&raquo; و نظریه اوبرشال و تیل را با توجه به تاکیدشان بر بعد سیاسی و تعارض، نماینده &laquo;گونه تعارض سیاسی&raquo; دانست.(جین گوهن به نقل از مشیرزاده، ۱۳۸۱: ۱۴۳) اما در مجموع، تمام این نظریه&zwnj;ها، عرصه سیاست نهادی را فضای عمل جنبش محسوب می&zwnj;کنند و ماهیت جنبش&zwnj;ها را &laquo;اصلاح&zwnj;طلبانه&raquo; می&zwnj;دانند.&raquo;(مظفری، پاراگراف ۲۰) جنبش اصلاح&zwnj;طلبی در ایران را می&zwnj;توان با این نظریه توضیح داد. چرا که این جنبش بیانگر یک نوع تعارض سیاسی اصلاح&zwnj;طلبانه بود و بازیگران و سازمان&zwnj;های مشخصی داشت که نقش اساسی در بسیج منابع داشتند. استراتژی اصلی بازیگران سیاسی یا کنشگران عقلانی این جنبش چانه&zwnj;زنی با دولت برای اصلاحات حکومتی و قانونی در محدوده ساختار نظام جمهوری اسلامی بود. این جنبش طول عمر خود را داشت و بعد از دوره&zwnj;ای خاموش شد.</span></span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span><span>رویکرد سوم برای تفسیر جنبش&zwnj;های اجتماعی رویکرد جامعه مدنی است. نظریه&zwnj;پردازان عمده این رویکرد بر بعد دگرگون&zwnj;کننده و تحول بخش جنبش&zwnj;های اجتماعی نظر دارند و هدف جنبش&zwnj;ها را شکستن مرزهای اجتماعی می&zwnj;دانند. بعضی از این نظریه&zwnj;پردازان مانند هابرماس بر عقلانیت ارتباطی تاکید می&zwnj;کنند. اینان فکر می&zwnj;کنند که جنبش&zwnj;های اجتماعی آن&zwnj;ها هستند که می&zwnj;خواهند با کنش&zwnj;های خود روابط و مناسبات اجتماعی درون جامعه مدنی را تغییر دهند. آلن تورن می&zwnj;گوید: &laquo;جنبش&zwnj;های اجتماعی، مخالفان حاشیه&zwnj;ای نظم موجود نیستند، بلکه نیروهای محوری هستند که برای کنترل تولید جامعه و کنترل اقدام طبقات برای شکل دهی به تاریخیت با یکدیگر در حال مبارزه&zwnj;اند.&raquo;(به نقل از دلاپورتا و دیانی، ۱۳۸۴، ۲۷) به نظر تورن در هر جامعه همواره دو جنبش یکی مسلط و یکی تحت سلطه وجود دارد که جدال&zwnj;شان بر سر تاریخمندی است. تاریخمندی</span><span>&laquo;توان تولید تجربه&zwnj;ای تاریخی از طریق الگوهای فرهنگی یعنی تعریف جدید از طبیعت و انسان است.&raquo; (مشیرزاده، ۱۳۸۱، ۱۹۷)</span></span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span><span>به نظر من جنبش&zwnj;های زنان را می&zwnj;شود با این نظریه توضیح داد. جنبش&zwnj;های زنان با کنش&zwnj;های خود می&zwnj;خواهند در درون جامعه مدنی روابط و مناسبات تازه جنسیتی به&zwnj;وجود بیاورند. این&zwnj;ها بر سر تاریخیت با نظم جنسیتی موجود در مبارزه&zwnj;اند و می&zwnj;خواهند از طریق الگوهای فرهنگی تعریف&zwnj;های جدیدی از زن و مرد و جنسیت به&zwnj;وجود بیاورند. جنبش&zwnj;های زنان با تاریخیت مرد/ پدرسالاری در جدالند. این جنبش&zwnj;ها &laquo;نه تنها مقابله و مقاومت در برابر قلمرو&zwnj;ها یا عرصه&zwnj;های کنش رسماً سازمان یافته&zwnj;اند، بلکه قصد... کسب قلمرو و عرصه جدیدی را برای بسط مفاهمه&zwnj;ای بدون هژمونی مردانه دارند.&raquo;(هابر ماس، ۱۳۸۴) جنبش&zwnj;های زنان &laquo;در میان طیفی از فعالیت آشکار (بسیج و اعتراض عمومی) تا دوره&zwnj;های نهفتگی در نوسان هستند. در دوره&zwnj;های نهفتگی، جنبش متوقف نمی&zwnj;شود، بلکه فعالیت&zwnj;های مربوط به تفکر درونی و تحول فکری حاکم هستند.&raquo;(دلاپورتا و دیانی، ۱۳۸۳، ۳۸)</span></span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <blockquote> <div dir="RTL"><span lang="FA" dir="RTL">سه نوع رویکرد فمینیست اسلامی، رویکرد زنان سکولار و رویکرد زنان عمل&zwnj;گرا</span><span lang="FA"> </span><span lang="FA" dir="RTL">در جنبش&zwnj;های زنان بعد از انقلاب ۵۷ وجود داشته است</span><span lang="FA"> </span><span lang="FA" dir="RTL"><span>&nbsp;</span>که زمان&zwnj;هایی به هم&zwnj;گرایی و ائتلاف روی خواسته&zwnj;های حداقلی یا حرکت&zwnj;های خود رسیده&zwnj;اند</span></div> </blockquote> <div dir="RTL"><span><span>البته چنانچه در دنباله می&zwnj;آورم، من بین جنبش فمینیستی و جنبش&zwnj;های زنان تفاوت قائل می&zwnj;شوم. جنبش فمینیستی جنبش خاصی است که با هیچ یک از تئوری&zwnj;ها و رویکردهای مختلف آن قابل توضیح نیست. جنبش فمینیستی تنها یک جنبش مدنی نیست چرا که امروزه ناقد مدرنیسم است که از زیرساخت&zwnj;های مدنیت به شمار می&zwnj;آید. جنبش فمینیستی در پی به دست آوردن سلطه سیاسی نیست و به طور کلی جنبشی ساختارشکن محسوب می&zwnj;شود. با این&zwnj;که این جنبش در هر دوره به هویت&zwnj;سازی از زن و مرد و جنسیت دست زده است اما در پروسه رشد خود هویت سازی&zwnj;های قبلی خود را زیر سئوال برده و از آن&zwnj;ها ساختارشکنی کرده است. این جنبش همواره در پی برساختن و به چالش کشیدن مفاهیم جدیدی از انسان و طبیعت و فرهنگ و همینطور حق، برابری و عدالت است و به تعبیر آلن تورن مدام تاریخیت خود را بازتعریف می&zwnj;کند. جنبش فمینیستی را نمی&zwnj;توان به جنبش مدنی کاهش داد چراکه این جنبش مبانی و قلمرو&zwnj;های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و نظامی جامعه مدنی را هم که با گفتمان&zwnj;های پدر- مردسالارانه و دگرجنس&zwnj;گرایی اجباری درآمیخته است به چالش می&zwnj;کشد.</span></span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span><span>از نظریه&zwnj;پردازن دیگر رویکرد مدنی آلبرتو ملوچی است. او بر این عقیده است که جنبش&zwnj;های اجتماعی &laquo;به عنوان نظام&zwnj;های کنش در جامعه مدنی شکل می&zwnj;گیرند و در واقع به دنبال &laquo;بسط&raquo; دموکراسی به معنای افزایش امکان ابراز وجود و کسب شناسایی و استقلال فردی و گروهی یا به قول خود ملوچی به دنبال دموکراسی معنایی هستند.&raquo; (مظفری، پاراگراف ۳۴)</span></span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span><span>او می&zwnj;گوید که جنبش&zwnj;های اجتماعی مدنی در فرآیندهای سیاسی جذب نمی&zwnj;شوند چون می&zwnj;خواهند قیود نظام موجود را در هم شکنند. به عبارتی دیگر این جنبش&zwnj;ها &laquo;به فراسوی نظام نهادی موجود، یعنی فضای عمومی جدیدی می&zwnj;نگرند&raquo;.(همان) دشواری کار گروه&zwnj;بندی کردن جنبشی به نام جنبش سبز زیر نظریات ملوچی در اینجاست که در ایران دموکراسی غیر معنایی و جامعه مدنی خاص آن هنوز وجود ندارد. با این&zwnj;که بعضی سیستم&zwnj;های مدرن دموکراتیک مانند رای&zwnj;گیری برای ریاست جمهوری و مجلس و تفکیک سه قوه در ایران وجود دارد، اما دموکراسی غیر معنایی به آن شکلی که مورد نظر ملوچی و هابرماس است وجود ندارد. دلیل این مسئله بی&zwnj;قانونی نظام و تکیه آن بر سلطه دلبخواهی فردی (حکومتی) و وجود نهادهایی مانند ولایت فقیه و مجلس خبرگان و ساخت غیر دموکراتیک نظام سیاسی جمهوری اسلامی و قانون اساسی آن است؛ البته امروزه به دلیل رشد گفتمان مدنی زمینه دموکراسی غیر معنایی به وجود آمده است.</span></span></div> <div dir="RTL"><span> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><b><span>جنبش&zwnj;های زنان در ایران به عنوان جنبش&zwnj;های اقلیت</span></b></div> </span></div> <div dir="RTL"><span><span>من جنبش&zwnj;های زنان ایران را جنبش &laquo;اقلیت&raquo; می&zwnj;دانم (مفهوم از من است). اقلیت در اینجا به معنای اقلیت عددی نیست. جنبش&zwnj;های اقلیت همانند جنبش سیاهان آمریکا به رهبری مارتین لو&zwnj;ترکینگ و یا جنبش گِی&zwnj;ها، جنبش&zwnj;های مدنی هستند. آن&zwnj;ها از طرفی خواهان تغییرات حقوقی با حفظ ساختار کلی جامعه مدنی و از طرف دیگر به دنبال تغییر &laquo;تاریخیت&raquo; جامعه مدنی هستند. تغییر تاریخیت به معنای تغییر فرهنگی است که به ساختن مفاهیم و هویت&zwnj;های جدیدی از &laquo;اقلیت&zwnj;ها&raquo; (برای مثال سیاهپوستان و همجنس&zwnj;گرا&zwnj;ها) و در نتیجه به ایجاد مناسبات فرهنگی- اجتماعی جدیدی بین &laquo;اقلیت&raquo; و &laquo;اکثریت&raquo; منجر می&zwnj;شود. این جنبش&zwnj;ها به دنبال ایجاد سلطه سیاسی &laquo;اقلیت&raquo; بر &laquo;اکثریت&raquo; (سیاهان بر سفیدان یا همجنس&zwnj;گرایان بر دگرجنس&zwnj;گرایان) نیستند. گرچه در مواردی در پی فتح و گرفتن قلمرو&zwnj;های اجتماعی به نفع اقلیت&zwnj;ها هستند. این جنبش&zwnj;ها با آن&zwnj;که دوران&zwnj;های اعتراض علنی و تحرکات بروز یافته را دارند اما به اعتراض&zwnj;های علنی محدود نمی&zwnj;شوند و به اشکال متنوعی بروز می&zwnj;کنند. برای مثال جنبش همجنس&zwnj;گرایان و دگرباشان هنوز به دنبال این هستند که مفهوم&zwnj;های جدیدی از خانواده و ازدواج و فرزندی را ایجاد کنند و باعث تغییرات قوانین ایالتی آمریکا و کشور کانادا شوند. مبارزات جنبش دگرباشان اما تنها به مبارزه در عرصه حقوقی محدود نمی&zwnj;شود. کنشگران دگرباش با همه اشکال اجتماعی-فرهنگی دگرباش- هراسی و سرکوب و خشونت و حذف آشکار و پنهان دگرباشان مبارزه می&zwnj;کنند. برای مثال کنشگران همجنس&zwnj;گرا در کانادا به مسئله حذف پنهان آنان از نهادهای آموزشی (معلمی در مدارس و غیره) و همینطور کمبود ادبیات دگرباشان در متون درسی اعتراض دارند.</span></span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span><span> این اعتراض&zwnj;ها با آن&zwnj;که به شکل اعتراض علنی و خیابانی بروز نمی&zwnj;کنند ولی جزو حرکت جنبش همجنس&zwnj;گرا&zwnj;ها هستند. برخلاف گفته آقای افشاری، حرکت&zwnj;هایی مانند ظرفیت&zwnj;سازی، راه&zwnj;اندازی و انتشار مستمر رسانه&zwnj;های مجازی و نوشتاری و آگاهی&zwnj;بخشی &laquo;که در راستای تغییر فرهنگی و تاریخیت باشند&raquo; از جمله فعالیت&zwnj;های جنبش زنان هستند. مقاومت مدنی و نافرمانی زنان و مردان خیلی وقت&zwnj;ها شکل مغشوش کردن نشانه&zwnj;شناسی جنسیتی را می&zwnj;گیرد. بدحجابی زنان یا حرکت شماری از مردان که چادر سر کردند و به فضای عمومی آمدند از نمونه این مغشوش&zwnj;سازی&zwnj;ها است.</span></span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span><span>شش نکته مهم و کلیدی در مورد جنبش&zwnj;های &laquo;اقلیت&raquo; این&zwnj;ها هستند: </span></span></div> <div dir="RTL"><span><span>۱- اقلیت به معنای اقلیت عددی نیست ؛</span></span></div> <div dir="RTL"><span><span>۲- اقلیت به معنای قربانی و اکثریت به معنای قربانی&zwnj;کننده نیست. اکثریت و اقلیت هر دو دارای کنشگری هستند و در معادلات قدرت نقش دارند، گرچه وزن و اثر کنشگران به دلیل نابرابر بودن منابع و جایگاه اجتماعی&zwnj;شان متفاوت است؛</span></span></div> <div dir="RTL"><span><span>۳- در بیشتر موارد جنبش&zwnj;های اقلیت به دنبال انبساط جامعه مدنی و فضای عمومی، تغییر قلمرو&zwnj;ها و مرزهای آن و تغییر مناسبات اجتماعی بین اقلیت&zwnj;ها و اکثریت&zwnj;ها هستند. اقلیت&zwnj;ها معتقدند که این تغییرات و انبساط&zwnj;&zwnj;ها باعث امکانات بیشتر زیست و حیات برای آنان می&zwnj;شود. اقلیت&zwnj;ها به دنبال گرفتن قلمروهای عرصه عمومی برای مفاهمه&zwnj;ای خارج از هژمونی گفتمان&zwnj;های غالب هم هستند.</span></span></div> <div dir="RTL"><span><span>۴- وقتی ما از جنبش اقلیت&zwnj;ها حرف می&zwnj;زنیم به این معنا نیست که همه نظریه&zwnj;پردازان و کنشگران آن به گروه اقلیت تعلق دارند برای مثال همه افراد شرکت&zwnj;کننده در جنبش سیاه&zwnj;پوستان آمریکا سیاهپوست نبودند.</span></span></div> <div dir="RTL"><span><span>۵- وقتی از کنشگران و نظریه&zwnj;پردازان جنبش&zwnj;های اقلیت حرف می&zwnj;زنیم به این معنا نیست که همه این افراد باید لزوماً در آن جامعه خاص زندگی کنند. ممکن است رهبران وقت این جنبش&zwnj;ها در تبعید باشند. به خصوص در عصر کنونی که عصر ارتباطات و رسانه&zwnj;ها است، حضور فیزیکی همه کنشگران در محل کنش اجتماعی ضرورت ندارد.</span></span></div> <div dir="RTL"><span><span>۶- این جنبش&zwnj;ها به طور اخص جنبش&zwnj;های دموکراسی&zwnj;خواهی نیستند. اتفاقا این جنبش&zwnj;ها بیشتر در جوامعی رخ می&zwnj;دهند که به اصطلاح دموکراتیک و دارای ساختارهای مدنی مدرن هستند، اما چالش اصلی دموکراسی (به معنای سلطه هژمونیک اراده اکثریت) همیشه حقوق و مسائل اقلیت&zwnj;ها است.</span></span></div> <div dir="RTL"><span><span>۷- هدف اصلی این جنبش&zwnj;ها این نیست که تعداد عددی اقلیت&zwnj;ها در دستگاه&zwnj;های اداری و اجرایی و پست&zwnj;های مدیریتی و دولتی زیاد شود. برای مثال ممکن است سیاهپوستانی مانند کاندالیسا رایس همه کرسی&zwnj;های مجلس، کابینه، پارلمان و سنای آمریکا را بگیرند، ولی وقوع این امر به معنا نیست که این سیاهپوستان سیاست&zwnj;ها و سلطه نهادینه شده سفید&zwnj;ها را در جامعه مدنی آمریکا به پیش نخواهند برد</span><span dir="LTR">.</span></span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span><span> البته کمیت هم تا حدودی مهم است، چون در تعداد قدرت است، ولی کمیت هدف اصلی نیست.</span></span></div> <div dir="RTL"><span><span>به نظر من می&zwnj;شود بیشتر جنبش&zwnj;های زنان ایرانی امروز را جنبش&zwnj;های اقلیت دانست. این در حالی است که تعداد زنان در ایران از لحاظ آماری از تعداد مردان بیشتر است اما &laquo;زن- بودن&raquo; (آن&zwnj;طور که این نوع از بودن در جامعه خوانش می&zwnj;شود) &laquo;اقلیت- بودن&raquo; است. جنبش&zwnj;های زنان با آن&zwnj;که از زمان انقلاب مشروطه به طور جسته و گریخته وجود داشته&zwnj;اند ولی برخلاف ادعای آقای افشاری حرکتی &laquo;پیوسته&raquo; نداشته&zwnj;اند. همانطور که در بالا اشاره کردم همه کنشگران و نظریه&zwnj;پردازان جنبش&zwnj;های زنان لزوماً &laquo;زن&raquo; نیستند. همچنین تمام این کنشگران و نظریه&zwnj;پردازان لزوماً همیشه در ایران نیستند، چنانچه می&zwnj;دانیم بسیاری از این افراد در دهه شصت از ایران خارج شدند و بسیاری دیگر در طی ده سال گذشته مجبور به تبعید شده&zwnj;اند. این افراد هزینه&zwnj;های زیادی پرداخته و بعضی زندگی خود را بر سر کنشگری در جنبش&zwnj;های زنان گذاشته&zwnj;اند.</span></span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span><span> بسیاری از زنان مانند من با این&zwnj;که هم اکنون در خارج از ایران زندگی می&zwnj;کنم ولی با گوشت و پوستم تبعیض جنسیتی را چه در زمان زندگی&zwnj;ام در ایران و چه در میان جمعیت ایرانیان در طول اقامتم در کانادا تجربه و با آن دست و پنجه نرم کرده&zwnj;ام، اگر چه در باز تولید روزمره پدر/ مردسالاری و دگرجنس&zwnj;گرایی اجباری هم سهیم بوده&zwnj;ام. من از کسانی هستم که فرزندم را از من جدا کرده&zwnj;اند و حضانت او را به شوهر سابقم داده&zwnj;اند. بماند که ولایت فرزند در ایران همیشه حق پدر یا اجداد پدری است. من از امضاء&zwnj;کنندگان کمپین یک میلیون امضا هستم، اقامت فعلی&zwnj;ام در خارج از ایران از ارزش امضای من نمی&zwnj;کاهد و پیشنهاد آقای افشاری برای تعیین ارزش امضا&zwnj;ها براساس درون مرزی بودن و برون مرزی بودن امضاکنندگان بی&zwnj;معنا است.</span></span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span><span>وقتی از جنبش&zwnj;های زنان به عنوان جنبش&zwnj;های اقلیت&zwnj;ها حرف می&zwnj;زنیم مهم این است که ببینیم چه چیزهایی زنان را در جامعه ایران &laquo;اقلیت&raquo; می&zwnj;کند. در این شکی نیست که یکی از این عوامل قوانین تبعیض&zwnj;آمیز است که تنها مربوط به بعد از انقلاب ۵۷ هم نمی&zwnj;شود. در بیست ساله اخیر جنبش&zwnj;های زنان ایرانی بخش عمده&zwnj;ای از تلاش&zwnj;های&zwnj;شان را روی برابری&zwnj;خواهی قانونی و تغییر قوانین با حفظ ساختار قوانین و حفظ کلیت قانون اساسی و نظام بی&zwnj;قانون، توتالیتر و ایدئولوژیک جمهوری اسلامی کرده&zwnj;اند. از نمونه&zwnj;های درخشان این تلاش&zwnj;ها کمپین یک میلیون امضا، کمپین ضد سنگسار و کمپین ضد حجاب اجباری بوده است. موفقیت این کمپین&zwnj;ها را نمی&zwnj;توان با تعداد امضا&zwnj;های جمع شده یا تحقق قانونی خواسته&zwnj;های آن&zwnj;ها سنجید. معیارهای موفقیت کمیتی نبوده بلکه کیفیتی&zwnj;اند و به این مسئله مربوط هستند که چقدر این کمپین&zwnj;ها توانسته&zwnj;اند روی تعاریف جامعه از زن، نقش و حقوقش تاثیر بگذارند. دیگر این&zwnj;که این فعالیت&zwnj;ها گفتمان مدنی را در ایران رشد داده&zwnj;اند و این مسئله بزرگ&zwnj;ترین معیار موفقیت آنها است.</span></span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span><span>دیگر نمود بارز این برابری&zwnj;خواهی مقاومت جنبش&zwnj;های زنان در مقابل تصویب لایحه خانواده و مبارزه برای &laquo;بازنگری و اصلاح قانون اساسی به منظور گنجاندن برابری و عدالت جنسیتی&raquo; در آن بوده است.(دواچی، ۲۰۱۱، پاراگراف ۵) البته اقدام بی&zwnj;مانند مبارزه برای پیوستن ایران به کنوانسیون هرگونه رفع تبعیض علیه زنان را نمی&zwnj;شود جزو تلاش&zwnj;های صرفاً &laquo;برابری قانونی خواهانه&raquo; دانست زیرا که این پیوستن با کلیت نظام و قانون اساسی مشکل ایجاد می&zwnj;کند و به خاطر وجود شورای نگهبان هنوز به جایی نرسیده است. </span></span></div> <div dir="RTL"><span><span>من در اینجا از جنبش&zwnj;های زنان ایران حرف می&zwnj;زنم چرا که کنشگران این جنبش&zwnj;ها رویکرد&zwnj;های بسیار متفاوتی در بینش خود نسبت به زن و چگونگی مبارزه علیه تبعیض جنسیتی دارند. این رویکرد&zwnj;ها را نمی&zwnj;شود آنطور که زیبا میرحسینی می&zwnj;گوید نشانه تکثر و تنوع در یک جنبش واحد زنان دانست. مفهوم تکثر از تفکر عرفانی &laquo;وحدت در کثرت&raquo; می&zwnj;آید. تفاوت رویکردهای مختلف را باید نشانه &laquo;گونه&zwnj;گونگی&raquo; جنبش زنان ایران دانست. این گونه گونه&zwnj;گی تعیین&zwnj;کننده هویت&zwnj;دهی و معناسازی&zwnj;های متفاوت است که ملوچی آن را از مهم&zwnj;ترین ویژگی&zwnj;های جنبش&zwnj;های اجتماعی جدید می&zwnj;داند. در نظریه ملوچی بزرگ&zwnj;ترین وظیفه یک جنبش اجتماعی برساختن یک هویت جمعی است.</span></span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span><span>سه نوع رویکرد مهم و هویت&zwnj;سازی در جنبش&zwnj;های زنان بعد از انقلاب ۵۷ وجود داشته است: رویکرد فمینیست اسلامی، رویکرد زنان سکولار و رویکرد زنان عمل&zwnj;گرا. این سه نوع رویکرد در زمان&zwnj;هایی به هم&zwnj;گرایی و ائتلاف روی خواسته&zwnj;های حداقلی یا حرکت&zwnj;های خود رسیده&zwnj;اند. البته به نظر من بعضی کنشگران مانند آزاده دواچی گاهی ارزش اخلاقی اضافی به ائتلاف و همگرایی می&zwnj;دهند. گرچه استراتژی همگرایی در برهه&zwnj;های مشخص تاریخی اهمیت دارد اما اختلاف نهادین بین این رویکرد&zwnj;ها در تعریف و معناسازی آنان از زن مسئله مهمی است که نباید از نظر دور نگه داشته شود. من برخلاف این کنشگران فکر می&zwnj;کنم که وجود اختلاف بین رویکردهای مختلف نه تنها نشانه مرگ این جنبش&zwnj;ها نیست بلکه نشانه پویایی آنهاست.</span></span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><em>ادامه دارد....</em></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><strong>پانوشت:</strong></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">1.<a href="http://1.http://www.roozonline.com/persian/opinion/opinion-article/archive/2011/march/13/article /-c6374b53a6.html">اینجا کلیک کنید</a></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <p class="MsoEndnoteText rteright"><span class="MsoEndnoteReference"><span lang="EN-CA">2.</span></span><a href="#http://radiozamaneh.com/society/women/2011/03/16/2552"><span lang="EN-CA">اینجا کلیک کنید</span></a></p>

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

نظری وجود ندارد.