کلیک روی یک بوسه

<p>نیما امیری - &laquo;کاباره&raquo; یک اثر الکترونیکی و در ادامه&zwnj;ی سایر کارهای علی ابدالی در ژانر شعر الکترونیک است؛ آثاری مانند: تثلیث، تخت جمشید، آزادی، سگ، سکوت بره&zwnj;ها، طعم لب&zwnj;زن و ...</p> <!--break--> <p>شعر الکترونیک گونه&zwnj;ی تازه&zwnj;ای از شعر جهان است و زمان زیادی از پیدایش آن نمی&zwnj;گذرد. علی ابدالی به&zwnj;عنوان بنیانگذار این سبک در شعر فارسی، چه از لحاظ تئوریک و چه از لحاظ عملی تلاش&zwnj;های چشمگیری را برای گسترش آن انجام داده است. در این نوشتار کوتاه سعی نموده&zwnj;ام خوانش خودم را از مجموعه شعری کاباره داشته باشم. علی ابدالی مجموعه شعر الکترونیکی کاباره را که یکی از جدی&zwnj;ترین کارهای او به&zwnj;شمار می&zwnj;آید، در سال ۱۳۸۹ و در وب سایت شخصی&zwnj;اش منتشر کرد. برای ورود به کاباره با کلیک روی لینک زیر، پس از چند دقیقه وارد سالن اصلی کاباره می&zwnj;شویم و با یک کلیک روی صفحه مانیتور برنامه فعال می&zwnj;شود. <br /> <a href="http://www.aliabdali.com/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=40:3&amp;catid=3:team&amp;Itemid=14">[ورود به مجموعه شعر کاباره]</a><br /> &nbsp;</p> <p><strong>&laquo;کاباره&raquo;، فضایی سیال و سه&zwnj;بعدی </strong></p> <p>&nbsp;</p> <p>&laquo;کاباره&raquo; (<a href="http://www.aliabdali.com/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=40:3&amp;catid=3:team&amp;Itemid=14">+</a>)&nbsp;در فضایی بین رسانه&zwnj;ای ارائه می&zwnj;شود، فضایی سیال و سه&zwnj;بعدی که شعر در آن شناور است. در این مجموعه سه شخصیت مرد <a href="http://www.aliabdali.com/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=60:1389-08-05-16-26-58&amp;catid=3:team&amp;Itemid=14">(+)</a>، زن <a href="http://www.aliabdali.com/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=40:3&amp;catid=3:team&amp;Itemid=14">(+) </a>شاعر مصنوعی <a href="http://www.aliabdali.com/poet.htm">(+)</a>&nbsp;ایفای نقش می&zwnj;کنند. این سه شخصیت در فضایی میان دنیای حقیقی و دنیای مجازی و در وضعیتی ورای این دوگانگی (دوآلیسم)، شعر را به نمایش در می&zwnj;آورند. در این مجموعه، علی ابدالی با استفاده از برنامه&zwnj;نویسی توانسته است وضعیتی تعاملی را میان مخاطب و متن ایجاد نماید، به&zwnj;گونه&zwnj;ای که این سه شخصیت مجازی می&zwnj;توانند نمادی از کاربر&zwnj;ها و مخاطب&zwnj;های حقیقی باشند که در متن این دنیای مجازی به بازی گرفته شده&zwnj;اند، کاربرهای زن / مرد که نقش زن و مرد را در تعامل با رایانه (در نقش شاعر مصنوعی) بازی می&zwnj;کنند. شاعر مصنوعی یک شخصیت دیونیزوسی&zwnj;ست که در وضعیتی آپوریایی دوآلیسم زن/مرد را در جامعه&zwnj;&zwnj;ی متن به بازی می&zwnj;گیرد.</p> <blockquote> <p>&nbsp;علی ابدالی: کاباره نامکانی در نا&zwnj;زمان است (...)کاباره پایان دیکتاتوری مؤلف و آغاز دمکراسی کلمه&zwnj; است.</p> </blockquote> <p>این وضعیت در تمام صحنه&zwnj;های این شعر/نمایشنامه جاری&zwnj;ست و شعر از تلفیق زبان ماشینی و زبان انسانی تشکیل می&zwnj;شود و کلمه با عبور از دوآلیسم زبان ماشین / زبان انسان در شعر شناور می&zwnj;گردد. در ادامه&zwnj;ی این وضعیت، دوگانه&zwnj;ی کلاسیکی مؤلف/ مخاطب به چالش کشیده شده و هنگام ورود به کاباره، کاربر/ مؤلف با نشستن پشت کیبورد، همزمان با نوشتن روی صفحه کلید، پیانو را نیز می&zwnj;نوازد و شخصیت مجازی زن شروع به رقصیدن می&zwnj;کند. کاربر/مؤلف همگام با نواختن/نوشتن روی کیبورد دیالوگ&zwnj;های شعری میان زن/مرد را در صفحه&zwnj;ی نمایشی که بر روی سِن قرار داده شده مشاهده می&zwnj;کند. در این صحنه، <img align="left" width="200" height="132" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/aliebdniam02.jpg" />ابدالی با استفاده از شگرد&zwnj;های برنامه&zwnj;نویسی، زیبایی&zwnj;شناسی خاصی را در شعر اجرا می&zwnj;کند و مخاطب عملاً در متن شعر به مؤلف &ndash; کارگردان و بازیگر اصلی تبدیل می&zwnj;شود و مکالمه با متن و همزیستی شاعر / کاربر در صحنه&zwnj;ی نمایش اجرا می&zwnj;شود. روی سِن و در دو سوی صفحه&zwnj;ی نمایش، شعری متحرک حضار (مخاطب&zwnj;ها) را به ادامه&zwnj;ی این بازی دعوت می&zwnj;کنند، در سمت راست صفحه، شعر متحرک فارسی و در سمت چپ صفحه، شعر متحرک انگلیسی با رقص کلمات، مخاطب را به شرکت در بازی متن فرامی&zwnj;خوانند، با کلیک روی هر کدام از این دو هایپرلینک متحرک، مخاطب&zwnj;ها ادامه&zwnj;ی شعر را در زبان فارسی یا انگلیسی انتخاب می&zwnj;کنند، در ادامه&zwnj;ی این انتخاب، کاربر/مؤلف وارد بازی متنی شده و در فضایی بین رسانه&zwnj;ای تعامل با یک پلی&zwnj;شعر را آغاز می&zwnj;کند. زبان در این شعر در شرایطی بین ژانری و از تلفیق تکنولوژی و عناصر متنی شکل می&zwnj;گیرد. کاربر/مؤلف با هر بار خوانش دیداری کاباره و با کلیک روی هایپرلینک&zwnj;ها، دچار گسست روایتی می&zwnj;شود، به&zwnj;گونه&zwnj;ای که دیگر با یک شعر که در آن معادله&zwnj;ی خطی روایت برقرار است مواجه نیست، بلکه دائم و در شرایطی که عدم قطعیت جاری&zwnj;ست با یک نامعادله&zwnj;ی غیر خطی روبه&zwnj;روست.</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>کلیک روی یک بوسه</strong></p> <p>&nbsp;</p> <p>با کلیک روی هایپرلینک بانو <a href="http://www.aliabdali.com/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=45:12&amp;catid=3:team&amp;Itemid=14">(+)&nbsp;</a>از متن کاباره <a href="http://www.aliabdali.com/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=38:1&amp;catid=3:team&amp;Itemid=14">(+)</a>&nbsp;به اندام گرافیکی بانو <a href="http://www.aliabdali.com/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=45:12&amp;catid=3:team&amp;Itemid=14">(+) </a>تغییر مسیر می&zwnj;دهیم و شعر در وضعیت و فضایی تازه به نمایش درمی&zwnj;آید. در سراسر این مجموعه، مخاطب با کاباره&zwnj;ای مجازی که استعاره&zwnj;ای از متن جهان است روبه&zwnj;رو می&zwnj;شود که در آن دوگانه&zwnj;ی زن/مرد در جهان متن معاشقه می&zwnj;کنند و با کلیک روی بوسه <a href="http://www.aliabdali.com/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=44:11&amp;catid=3:team&amp;Itemid=14">(+) </a>، زندگی در جهان متن میان دو لب اتفاق می&zwnj;افتد، بوسه&zwnj;ای که لب مخاطب را برای بیان شعر به حرکت درمی&zwnj;آورد، اینجاست که دیالکتیک میان متن با خواننده شکل می&zwnj;گیرد و به این گفته&zwnj;ی پل ریکور نزدیک می&zwnj;شویم که هر متن امکانات سکونت در جهان را نشان می&zwnj;دهد. برخورد میان متن و خواننده، برخوردی میان تمام ادعاهای متن، افقی که بدان راه می&zwnj;یابد، امکاناتی که آشکار می&zwnj;کند و افقی دیگر، افق انتظارهای خواننده است. در دهلیزهای تو در توی این پلی&zwnj;شعر، کاربر/مؤلف با سطرهای شعری متحرک <a href="http://aliabdali.com/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=59:26&amp;catid=3:team&amp;Itemid=14">(+)</a>&nbsp;مواجه می&zwnj;شود که برداشت کلاسیک از متن استاتیک را به چالش می&zwnj;کشند، در زیر ساخت کلماتی نظیر لب <a href="http://www.aliabdali.com/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=46:13&amp;catid=3:team&amp;Itemid=14">(+)</a>، نقطه و... این اتفاق دیده می&zwnj;شود به&zwnj;گونه&zwnj;ای که کاربر با کلیک روی لب از چشم می&zwnj;افتد و کلمه&zwnj;ای می&zwnj;شود که توی شعر به بازی گرفته شده، در اینجا شکل تماس کلاسیک با اثر هنری به چالش کشیده شده و ما با گونه&zwnj;ای تفاوت در شکل تماس با اثر هنری مواجه هستیم که دلالت&zwnj;های پیام را دگرگون می&zwnj;کند، این دگرگونی از یک سو به دلیل امکاناتی&zwnj;ست که در اثر پیشرفت&zwnj;های تکنولوژیکی فراهم شده و از سوی دیگر ریشه در دگرگونی ادراک زیبایی&zwnj;شناسانه یا به گفته&zwnj;ی گادامر تغییر در در افق آگاهی زیبایی&zwnj;شناسانه دارد.</p> <blockquote> <p>نیما امیری: جست&zwnj;وجو برای یافتن معنا کاری بیهوده&zwnj;ست، چرا که این جست&zwnj;وجو تا ابد می&zwnj;تواند ادامه داشته باشد بدون آنکه به نتیجه&zwnj;ای مشخص برسد.</p> </blockquote> <p>در ادامه&zwnj;ی رقصیدن مخاطب در این کاباره، کاربر/مؤلف می&zwnj;تواند با کلیک روی هایپرلینک گیتار <a href="http://www.aliabdali.com/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=43:10&amp;catid=3:team&amp;Itemid=14">(+)</a>&nbsp;و یا گیسو و... به&zwnj;صورت آنلاین به نواختن بپردازد، در این قسمت ابدالی با استفاده از کدنویسی اکشن اسکریپت توانسته است گیتاری مجازی را از روی نت&zwnj;های یک گیتار واقعی شبیه&zwnj;سازی نماید. در این گیتار مجازی بانک اطلاعاتی از کلمات قرار داده شده و کاربر/مؤلف همزمان با نواختن گیتار قادر به سرودن شعر هم هست. نحوه&zwnj;ی قرار گرفتن نوشته&zwnj;های تولیدشده در هنگام نواختن به&zwnj;صورت عمودی&zwnj;ست. در این بخش از کاباره دو <img align="left" width="200" height="241" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/aliebdniam03.jpg" />شعر متحرک در دو سوی سِن در حرکت هستند که با کلیک روی شعر متحرک سمت راست، کاربر، پلی&zwnj;شعر را در زبان فارسی و با کلیک روی شعر متحرک انگلیسی در سمت چپ، کاربر، پلی&zwnj;شعر کاباره را در زبان انگلیسی ادامه می&zwnj;دهد. ایجاد فضایی چندرسانه&zwnj;ای و افزایش خاصیت تعاملی در این قسمت از کاباره، کاربر/مؤلف را در فضایی سیال قرار می&zwnj;دهد؛ فضایی که با ورود به قسمت&zwnj;های دیگر کاباره تشدید می&zwnj;شود.<br /> &nbsp;</p> <p>با عبور از نشانه&zwnj;ی گیتار، کاربر وارد گستره&zwnj;ی گیسو <a href="http://www.aliabdali.com/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=41:4&amp;catid=3:team&amp;Itemid=14">(+)</a>&nbsp;می&zwnj;شود، در این قسمت از پلی&zwnj;شعر دیالوگ&zwnj;هایی میان سه شخصیت مجازی مرد، زن و شاعر مصنوعی شکل می&zwnj;گیرد، کاربر/مؤلف این پلی شعر را در فضایی پلی&zwnj;ژانری اجرا می&zwnj;کند، با کلیک روی پرده&zwnj;ی اول<a href="http://www.aliabdali.com/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=48:15&amp;catid=3:team&amp;Itemid=14">(+)،</a> روایت گسسته می&zwnj;شود و شعر در رسانه&zwnj;ای دیگر و در ژانر فیلم به نمایش در می&zwnj;آید. سایه&zwnj;های دو شخصیت زن و مرد در فضایی مبهم، نشانی از غیاب و عدم حضور است، سایه&zwnj;هایی که روی سِن جا مانده&zwnj;اند و در مرز میان واقعیت و رؤیا زیست می&zwnj;کنند و دیالوگ&zwnj;های شاعرانه را در هستی یک نافیلم و در دو پرده به تصویر می&zwnj;کشند. <br /> &nbsp;</p> <p><strong>زبان در زبانی&zwnj;ترین شکل آن </strong></p> <p>&nbsp;</p> <p>در سراسر این پلی&zwnj;شعر شخصیت شاعر مصنوعی در مرز زیستن جاری&zwnj;ست، شاعر مصنوعی شخصیتی&zwnj;ست که نه مرد است و نه زن؛ هم مرد است و هم زن که در وضعیتی آپوریایی دوآلیسم زبان ماشینی/زبان انسانی را به بازی می&zwnj;گیرد، کاربر/مؤلف در دهلیزهای مختلف و از مسیرهایی گوناگون می&zwnj;تواند وارد هستی شاعر مصنوعی شود. ابدالی با استفاده از برنامه&zwnj;نویسی تحت وب توانسته است فضایی تعاملی را میان مخاطب و مؤلف ایجاد نماید و این ناشاعر را خلق نماید. کاربر با کلیک روی هایپرلینک &laquo;شاعر&raquo; وارد فضای آن شده و می&zwnj;تواند با نوشتن کلمات مورد علاقه&zwnj;اش شاهد تبدیل آن&zwnj;ها به شعر توسط شاعر مصنوعی باشد. در برخورد با آثار این شاعر مصنوعی ما به تفکر دریدا نزدیک می&zwnj;شویم و زبان را نه در انسانی&zwnj;ترین وجه خود، بلکه در زبانی&zwnj;ترین شکل آن تصور می&zwnj;کنیم و با مشاهده&zwnj;ی دنیای متنی که مرکزگریز است می&zwnj;بینیم که هرگونه هدفی در پس بازی دال&zwnj;ها گم می&zwnj;شود، چرا که ذهن مصنوعی این شاعر از مدلول&zwnj;های متعالی تهی شده و تنها با دریافت داده&zwnj;های محیطی آن&zwnj;ها را به بازی بی&zwnj;پایان دال&zwnj;ها دعوت می&zwnj;کند. از آنجایی که این مجموعه در حلقه جاری&zwnj;ست کاربر/مؤلف می&zwnj;تواند پس از آفرینش و خوانش شعرش به&zwnj;وسیله&zwnj;ی شاعر مصنوعی دوباره با کلیک روی دیالوگ شاعر به سِن اصلی کاباره و شخصیت زن بازگردد و با هر بار کلیک روی کلماتی که با رنگی متفاوت از گرافیک متن شعری برجسته شده&zwnj;اند، شاهد خوانش و اجرای روایتی دیگر از این شعر باشد، ناروایتی که در شعرهای متن&zwnj;محور هم به گونه&zwnj;ای کانکریتی اجرا شده است و کلمات متعدد خود تشکیل یک کلمه&zwnj;ی بزرگ را می&zwnj;دهند، کلمه &ndash; شعر&zwnj;هایی نظیر بوسه، کاباره، بانو، گیسو و... که سبک ویژه&zwnj;ی ابدالی در اجرای شعرهای الکترونیکی&zwnj;اش بوده است. <br /> &nbsp;</p> <p><strong>بیهودگی جست&zwnj;وجو و جاده&zwnj;ای بی&zwnj;مقصد </strong></p> <p>&nbsp;</p> <p><img align="left" width="200" height="120" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/aliebdniam04.jpg" />به&zwnj;طور کلی شعر&zwnj;های این مجموعه در فضایی بین رسانه&zwnj;ای اجرا شده&zwnj;اند، به گونه&zwnj;ای که مخاطب به&zwnj;راحتی می&zwnj;تواند در یک پلی&zwnj;شعر شناور شود و خود نیز در وضعیت&zwnj;های مختلف و در شرایطی تعاملی با مؤلف و متن، شعر را ادامه دهد. ساختارهای کلاسیک شعری در این مجموعه هیچگاه شکل نمی&zwnj;گیرد و عدم قطعیت در سراسر شعر جاری&zwnj;ست و کاربر/مؤلف مدام با تغییر نشانه&zwnj;شناسیک، از یک نشانه <a href="http://www.aliabdali.com/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=63:-3&amp;catid=3:team&amp;Itemid=14">(+)&nbsp;</a>به نشانه&zwnj;ی دیگر می&zwnj;رسد. این جابجایی نشانه&zwnj;ای در فضایی در بین اجرا شده است، به&zwnj;گونه&zwnj;ای که مخاطب با کلیک روی یک نشانه&zwnj;ی نوشتاری شاهد شنیده شدن یک نشانه&zwnj;ی آوایی دیگر است و مخاطب در این بازی نشانه&zwnj;شناسیک میان نشانه&zwnj;های گرافیکی، نوشتاری و آوایی به گردش در می&zwnj;آید و در جریان این بازی، معنا را گم می&zwnj;کند. جست&zwnj;وجو برای یافتن معنا کاری بیهوده&zwnj;ست، چرا که این جست&zwnj;وجو تا ابد می&zwnj;تواند ادامه داشته باشد بدون آنکه به نتیجه&zwnj;ای مشخص برسد. این بی&zwnj;هدفی در لابلای دیالوگ&zwnj;ها و شخصیت&zwnj;های مجازی این مجموعه شعر پنهان شده است، شاید شخصیت مرد که در جاده&zwnj;ای بی&zwnj;مقصد و به&zwnj;شکل یک انیمیشن شعری در حرکت است نمادی برای این وضعیت باشد، مرد در راهی که در فضایی تیره و مبهم و در جست&zwnj;وجویی بی&zwnj;پایان می&zwnj;رود و می&zwnj;تواند نمادی از وضعیت انسان در کاباره&zwnj;ی هستی باشد.<br /> &nbsp;</p> <p><strong>پایان دیکتاتوری مؤلف و آغاز دمکراسی کلمه&zwnj; </strong></p> <p>&nbsp;</p> <p>کاباره اجرای زندگی&zwnj;&zwnj;ست، یک کار پرفورمنس که در فضایی مجازی اجرا می&zwnj;شود و هر کاربر، خود، بخشی از این پلی شعر است که در محیطی دیجیتالی به بازی گرفته می&zwnj;شود و نه تنها نقش منحصر به&zwnj;فرد خود را در این وضعیت ایفا می&zwnj;کند بلکه می&zwnj;تواند به&zwnj;عنوان یک کاربر/مؤلف در آفرینش هنری شرکت نماید و به&zwnj;عنوان یک شاعر، نقاش، نوازنده و نویسنده ایفای نقش کند. در برخی از هایپرلینک&zwnj;ها کاربر/مؤلف با کلیک روی کلماتی نظیر &laquo;کشیدن&raquo; که با کارکردی چندمعنایی در متن به بازی گرفته شده&zwnj;اند می&zwnj;تواند وارد فضای یک نقاشی آنلاین<a href="http://www.aliabdali.com/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=47:14&amp;catid=3:team&amp;Itemid=14">&nbsp;(+)&nbsp;</a>شود و با انتخاب مداد، رنگ و درگ کردن (کلیک چپ را نگه داشتن و کشیدن موس) عملاً نقاشی نماید. <br /> &nbsp;</p> <p>در کاباره در وضعیتی پراتیک ما با شرایطی روبرو هستیم که در آن شعر در فضایی چند بعدی کاربر/مؤلف را با روایت&zwnj;های متعدد و متنافر به موقعیت&zwnj;هایی مرزی می&zwnj;برد، موقعیت&zwnj;هایی غایب که در حفره&zwnj;های زبانی و در وضعیتی معلق جاری هستند، همانطور که خود ابدالی در معرفی کاباره اشاره می&zwnj;کند، &laquo;کاباره نامکانی در نا&zwnj;زمان است که ناباوری به دلالت معنایی را در متن تکثیر و با انکار پایگان ارزشی کلمه از نشانه&zwnj;ای به نشانه&zwnj;ای دیگر می&zwnj;رسد، در کاباره حضور ممکن نیست و تقابل&zwnj;های دو قطبی هیچگاه به تولید معنا نمی&zwnj;انجامند بلکه در فضایی آپوریایی رابطه&zwnj;ی دو قطبی مؤلف/ مخاطب، دنیای مجازی/دنیای واقعی، زبان ماشینی/زبان انسانی، زن/مرد و... به چالش کشیده و هیچ دالی به مدلول بر نمی&zwnj;گردد و هر دال هچون دالی بر دال دیگر ودر یک بستر متکثر و شناور با استقرار کاربر/شاعر&zwnj;های آنلاین به بازی گرفته می&zwnj;شود. در روایت&zwnj;های غیر خطی این مجموعه&zwnj;ی پلی ژانری هیچگاه به قطعیت معنایی نزدیک نمی&zwnj;شویم وبا جابه&zwnj;جایی نظام چند رسانه&zwnj;ای (آوایی، نوشتاری، تصویری) شاهد گریز معنایی و تولید بی&zwnj;&zwnj;نهایت معنا در &zwnj;&zwnj;نهایت بی&zwnj;معنایی خواهیم بود، کاباره پایان دیکتاتوری مؤلف و آغاز دمکراسی کلمه&zwnj; است.&raquo;</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>عکس&zwnj;ها:</strong> فضای &laquo;کاباره&raquo;، کاری از علی ابدالی</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>در همین زمینه:</strong></p> <p><a href="http://www.hashtaad.com/naghd/116-ali-abdali.html/">::گفت&nbsp;و گو با علی ابدالی درباره&nbsp;شعر دیجیتال::</a></p> <p>&nbsp;<img alt="" align="right" src="http://www.zamaaneh.com/pictures-new/VI.gif" /></p>