فرصتی برای فعالان حقوق بشر

<p>بهنام دارایی&zwnj;زاده: روز جمعه هفته پیش، بیست و هفتم خرداد، از میان سه نامزد نهایی احراز پست گزارشگر ویژه حقوق بشر، در نهایت دکتر&laquo;احمد شهید&raquo;، وزیر امور خارجه پیشین مالدیو به این سمت منصوب شد.</p> <!--break--> <p>&nbsp;</p> <p><a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20110621_Daraeizadeh_Nayebhashem.mp3"><img width="273" height="31" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon.jpg" /></a></p> <p>&nbsp;</p> <p>حسن نایب&zwnj;هاشم از جمله فعالین حقوق بشری بود که هفته گذشته به نمایندگی از یک سازمان غیر دولتی اتریشی در ژنو حضور داشت. به منظور آشنایی بیشتر با شیوه و روند انتخاب آقای احمد شهید، نخست از آقای نایب&zwnj;هاشم خواستم توضیح کوتاهی در پیوند با این تصمیم اخیر شورای حقوق بشر سازمان ملل بدهند.<br /> &zwnj;<br /> <strong>حسن نایب&zwnj;هاشم: </strong>روند انتخاب &laquo;گزارشگر ویژه&raquo; در شورای حقوق بشر سازمان ملل به این صورت است که کمیسیونی مرکب از سفرای پنج کشور از میان کاندیداهای مشخص شده تعیین می&zwnj;کنند که چه اشخاصی صلاحیت احراز این پست&zwnj;ها را دارند.</p> <p><br /> در این دوره از اجلاس، ابتدا یک فهرست ۲۸۳&nbsp;نفره وجود داشت که نهایتاً در پایان ماه مه، از میان این تعداد،۴۳&nbsp;نفر برای احراز هشت پست از جمله پست &laquo;گزارشگری ویژه حقوق بشر ایران&raquo; انتخاب شدند.</p> <p><br /> این افراد به رئیس &laquo;شورای حقوق بشر&raquo; معرفی شدند و در نهایت رئیس نوبتی شورا، نام این کاندیداهای نهایی را به اجلاس شورا اعلام می&zwnj;کند. در مورد آقای &laquo;احمد شهید&raquo; به عنوان گزارشگر ویژه حقوق بشر ایران، کمیسیون به نوعی اتفاق نظر داشت. به این معنا هر پنج نماینده حاضر در این کمیسیون که از پنج منطقه مختلف جغرافیای بودند (نمایندگان پاناما، زامبیا، هند، رومانی و فنلاند) روی آقای &laquo;احمد شهید&raquo; توافق نظر داشتند.</p> <p><br /> در نهایت در واپسین ساعات روز پایانی اجلاس، آن فهرست هشت نفره که نام &laquo;گزارشگر ویژه ایران&raquo; نیز در میان آنها بود به شورای حقوق بشر ارائه شد. در شورا نیز با انتخاب&zwnj; این افراد مخالفتی نشد و به این ترتیب، آقای &laquo;احمد شهید&raquo; به این سمت منصوب شدند.</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong><img width="160" height="134" align="right" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/1234678_3.jpg" /></strong></p> <p><strong>مکانیسم کاری &laquo;گزارشگران حقوق بشر&raquo; چیست و چنین گزارشگری برای پیشبرد و ایفای مسئولیت&zwnj;های خود، چه امکاناتی در اختیار دارد؟</strong></p> <p><br /> &laquo;گزارشگران ویژه&raquo; کارشناسانی هستند که به&zwnj;طور داوطلبانه برای سازمان ملل کار می&zwnj;کنند. البته برای سفرهای کاری این گزارشگران، بودجه&zwnj;هایی نیز در نظر گرفته می&zwnj;شود، اما در کل این اشخاص &laquo;کارمند&raquo; سازمان ملل به حساب نمی&zwnj;آیند. این افراد معمولاً برای دانشگاه&zwnj;ها و یا موسسات حقوقی مختلف کار می&zwnj;کنند. دفتری نیز در ژنو سوئیس دارند که از طریق آن امکان تماس با آنها وجود دارد. خود این گزارشگران نیز بایددر مقاطع زمانی مختلف برای ارائه گزارش&zwnj;های دوره&zwnj;ای خود به ژنو سفر کنند.</p> <p><br /> معمولاً دفاتر کاری این گزارشگران، فرم&zwnj;هایی را برای عموم ارائه می&zwnj;دهد که از طریق این فرم&zwnj;ها می&zwnj;توان &laquo;موارد نقض حقوق بشر&raquo; را به دفتر این گزارشگران اطلاع داد. در مقابل گزارشگران ویژه نیز موظفند که گزارش&zwnj;های خود را به شورا و یا مجمع عمومی سازمان ملل ارائه دهند.</p> <p><br /> آقای &laquo;احمد شهید&raquo; نیز &zwnj;باید نخستین گزارش خود را در پایان تابستان امسال به &laquo;کمیته سوم مجمع عمومی&raquo; سازمان ملل ارائه دهند. همچنین ایشان لازم است گزارش دیگری نیز برای نوزدهمین اجلاس شورای حقوق بشر تنظیم کند که در ماه&zwnj;های مارس و آوریل سال آینده در ژنو برگزار می&zwnj;شود.</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>با توجه به تجربه کاری نه چندان امیدوارکننده گزارشگران ویژه حقوق بشر در دهه ۱۳۶۰&nbsp;و ۱۳۷۰&nbsp;ارزیابی شخصی شما از انتخاب &laquo;احمد شهید&raquo; به عنوان یک گزارشگر مسلمان چیست؟</strong></p> <p><br /> من در کل این انتخاب را مثبت ارزیابی می&zwnj;کنم. چون شرایط امروز با گذشته قابل قیاس نیست. حتی میان این اجلاس با اجلاس قبلی شورا تفاوت&zwnj;های مثبتی دیده می&zwnj;شود. به نظر من رویدادهایی که هم&zwnj;اکنون در شمال آفریقا و خاورمیانه می&zwnj;گذرد، تاثیر خودش را در روند این تصمیم&zwnj;گیری&zwnj;ها گذاشته است.</p> <p><br /> هم&zwnj;اکنون تمام آرشیوهای شورای حقوق بشر موجود است. اگر این آرشیوها مورد بررسی قرار گیرند ملاحظه می&zwnj;کنید که چه تفاوت&zwnj;ها و تغییرات مثبتی در موضعگیری و عملکرد اعضای شورا حقوق بشر ایجاد شده است.</p> <p><br /> از سویی دیگر وجود و دسترسی به امکانات نوین فنی و ارتباطی، به دولت&zwnj;ها این اجازه را نمی&zwnj;دهد که مسائل خودشان را لاپوشانی کنند. در واقع این فرصت و امکانی برای مدافعان و فعالان حقوق بشر است که با کمک این امکانات بتوانند مسائل خودشان را بهتر مطرح کنند.</p> <p><br /> از جانبی دیگر، آقای &laquo;احمد شهید&raquo; در دوران مسئولیت خودشان در دولت مالدیو، نقش مهمی در هدایت جامعه به سمت دموکراسی داشته&zwnj;اند. در زمان ماموریت ایشان، تقریباً تمامی کنوانسیون&zwnj;های حقوق بشری سازمان ملل توسط دولت مالدیو تصویب شد. از طرفی دیگر آقای &laquo;احمد شهید&raquo; با مشکلات جوامع اسلامی و یا جوامع &laquo;در حال&zwnj; گذار&raquo; آشنا هستند. بنابراین، این امید را می&zwnj;توان داشت که ایشان مکانیسم&zwnj;های این گذار و تکامل را بشناسند و بتوانند در مورد ایران نیز تاثیر&zwnj;گذار باشند. البته باید دید که ایشان درعمل با چه مشکلات و موانعی مواجه خواهند شد. در کل امیدوارم که مدافعان حقوق بشر بتوانند از این فرصت و امکان جدیدی که فراهم شده به نحو مطلوبی استفاده کنند.</p> <p>&nbsp;</p>