رمضان، ماه خون و ترور

نهمین ماه سال قمری، رمضان المبارک، غالباً ماه روزه و صیام، عبادت و اخلاص، توبه و ترک گناهان، نزدیکی دلها به خدا و همدیگر  و... شمرده می‌شود. اما این ماه مقدس معنا و دلالت دیگری نیز در نزد مسلمان دارد؛ دلالتی که کثرت و شدت زیاد عملیات تروریستی و افزایش شمار قربانیان این حملات را در این ماه توضیح می‌دهد.

از الکراده بغداد تا وزیر اکبرخان کابل

نه فقط عبادت و نماز، جهاد و شهادت نیز در ماه رمضان ارزش و ثوابی مضاعف دارند. رمضان تنها ماه نزول قرآن نیست، بلکه نزد مسلمانان فرصتی برای قیام و به دست گرفتن اسلحه نیز هست. سال گذشته، دو هفته پیش از آغاز رمضان، ابومحمد العدنانی سخنگوی داعش و مغز متفکر طراحی عملیات تروریستی، هواداران دولت اسلامی را تشویق کرد که رمضان را به «ماهی فاجعه‌آمیز برای کفار در سرتاسر کره زمین»، از شرق تا غرب بدل سازند. سال ۲۰۱۵ نیز، در ششمین روز رمضان، برای تجلیل این ماه مقدس، او مسلمانان را دعوت به ادامه جهاد علیه کفار کرد؛ فراخوانی که خیلی زود، در ۹ رمضان با دو عملیات تروریستی اجابت گفته شد: نخست، با یک بمب‌گذاری انتحاری ذر مسجدی شیعه در کویت، که منجر به کشته شدن ۲۶ نفر شد، و سپس، باحمله به مرکزی توریستی در در تونس که طی آن ۳۸ نفر جان سپردند.

در دو سال گذشته، افزایش شمار حملات تررویستی در ماه رمضان کاملاً ملموس بوده و امسال نیز انتظار می‌رود رمضانی مرگبار پیشرو باشد.
روز چهارشنه در اثر انفجاری تروریستی در محله دیپلماتیک وزیر اکبرخان کابل ۹۰ نفر کشته شده‌ و ۴۰۰ نفر زخمی شدند و تازه هنوز در روزهای آغازین این ماه هستیم.

سال گذشته، درست در یکی شبهای شلوغ رمضان، انفجار دو بمب در الکراده بغداد، که داعش مسئولیت آن را برعهده گرفت، منجر به مرگ بیش از ۳۰۰ نفر شد. امسال نیز رمضان الکراده خونبار بوده است. چند روز پیش،  یک بستی‌فروشی در این محله هدف حمله قرار گرفت. و البته همان روز حمله دیگری روی پل شهدای بغداد اتفاق افتاد.
الکراده محله‌ای تجاری-تفریحی  در نزدیکی میدان الحریه بغداد است که در شبهای رمضان با ازدحام مشتری‌های شیعه بسیار شلوغ می‌شود.

دامنه ماجرا اما به بغداد و حتی به خاورمیانه محدود نمی‌شود. سال ۲۰۱۵ صرفاً در یک روز –در روز ۲۶ ژوئیه— بیش از ۴۰۰ نفر در سوریه، سومالی، تونس، کویت و فرانسه در اثر انفجارها و حملات تروریستی کشته شدند. حملات سال گذشته به باشگاه شبانه در اورلاندو (۴۹ کشته)، فرودگاه آتاتورک در استانبول (بیش از ۴۰ کشته)، و رستوران هولی در پایتخت بنگلادش (بیش از ۲۰ کشته) و...  جملگی در رمضان اتفاق افتاد.

چرا رمضان؟

ریشه‌ها و خاستگاه‌های این امر به قرنها پیش، به بدو اسلام و به نخستین جهاد مسلمانان، برمی‌گردد: بدر الکبری، یا غزوه بدر، نخستین نبرد بزرگ دوران محمد، میان مسلمانان و کافران مکه، در دومین سال هجرت در هفدهم ماه رمضان اتفاق افتاد.
این نبرد که موجب استحکام جایگاه مسلمانان مدینه و تزلزل سران قریش در مکه شد، در واقع حمله نزدیک به سیصد نفر ازیاران محمد به کاروانی تجاری بود که در حمایت از آن، سران قریش سپاهی هزارنفری از مکه فرستادند.

جنگ بدر، نامی برجسته در حافظه نظامی‌ مسلمانان و  همواره یکی از نقاط ارجاع جنگی آنها بوده است: دولت مصر در سال ۱۹۷۳، عملیات عبور از کانال سوئز را در آغاز جنگ یوم کیپور، «عملیات بدر» نامید. ایران نیز در سال ۱۳۶۳ یکی از عملیتهایش در جریان جنگ ایران و عراق در محور هور الهویزه  را عملیات بدر نامگذاری کرد. تشکیلات نظامی گروه شیعی وابسته به ایران در عراق نیز که در دهه هشتاد میلادی توسط محمد باقر حکیم تأسیس شد، «سپاه بدر» نامیده می‌شود.

دریک کلام، ماه رمضان و نام بدر و به طورکلی، جهاد در ایدئولوژی بخشی از مسلمان، به ویژه اهل سنت، کاملاً به هم پیوند خورده‌اند. رمضان، از این حیث، همان معنا و دلالتی را برای سلفی‌ها دارد که عاشورا برای شیعیان: این ماه مقدس، فرصتی است برای تکرار پیروزی بدر، زنده نگاه داشتن خاطره آن و در نهایت نابودی مشرکین و کفار؛ به ویژه که در قرآن از آن به عنوان نمونه و مصداقی از «امداد الهی» یاد شده است.

توسل به امداد و لطف الهی، تمهیدی است که به ویژه در زمانهای ضعف و فطرت ضرورت بیشتری می‌یابد. این قاعده دستکم در مورد داعش کاملاً صادق بوده است. جبران شکستهای نظامی با حملات کور تروریستی به میانجی برجسته ساختن دلالت خونبار ماه رمضان در دو سال گذشته در دستور کار دولت اسلامی بوده است. در سال گذشته، انفجارهای خونبار ماه رمضان درست همان زمانی اتفاق افتاد که داعش کنترل شهر فلوجه را از دست داده بود. امسال نیز در ابتدای ماه رمضان، سقوط داعش در موصل کاملاً قطعی به نظر می‌رسد. درست به همین‌خاطر، و با توجه به اهمیت استراتژیک این شهر برای دولت اسلامی، احتمالاً تا پایان رمضان امسال شاهد حملات تروریستی مرگبارتری نیز خواهیم بود.

در همین زمینه: