ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

نویسنده به روایت خودش

<p>احمد ابوالفتحی- اگر &laquo;راه آبی&raquo;، وبلاگ عباس عبدی را دنبال کرده باشید و یا اگر برخی مقالات او، برای مثال یادداشتش بر &laquo;نون نوشتن&raquo; محمود دولت&zwnj;آبادی در شماره&zwnj;ی ۲۵ &laquo;سینما و ادبیات&raquo; را خوانده باشید، احتمال دارد که علاقه&zwnj;ی او به از خود گفتن توجه شما را هم جلب کرده باشد.</p> <!--break--> <p>عباس عبدی استعداد عجیبی دارد در تبدیل هر نوشته به یک متن اتوبیوگرافیک و شاید به همین خاطر است که پیش از خواندن &laquo;باید تو را پیدا کنم&raquo;، مجموعه&zwnj;داستان آخرش انتظار داشتم داستان&zwnj;هایی از نوع &laquo;آبادانِ عکس&raquo; در این مجموعه فراوان یافت بشوند؛ داستان&zwnj;هایی که نویسنده و راوی در متن&zwnj; یک نفر به نظر می&zwnj;رسند. داستانی که این خصوصیت را داشته باشد، می&zwnj;تواند یک داستان اتوبیوگرافیک نامیده شود.</p> <p>&raquo;آبادانِ عکس&raquo; داستان نویسنده&zwnj;ای است که برای شرکت در همایش نفت و داستان از اصفهان به آبادان می&zwnj;رود و این سفر محملی می&zwnj;شود برای یادآوریِ آبادان قدیم. مضمونی که در خیلی از داستان&zwnj;های مجموعه&zwnj;ی &laquo;باید تو را پیدا کنم&raquo; نقشی محوری دارد. این داستان پیرامون خاطرات راوی/نویسنده از هنرستان نفت شکل می&zwnj;گیرد: &laquo;گفتم که محصل همین هنرستان بودم. قرار بود برویم سربازی و برگردیم کارمند فنی پالایشگاه بشویم. رفتیم تهران و ماندیم و سر از دانشگاه&zwnj;های آن&zwnj;جا درآوردیم. سی و پنج سال گذشته حالا. (ص: ۱۰۱)</p> <p>&nbsp;</p> <p>در ابتدای کتاب&zwnj;هایی که نشر چشمه با عنوان جهان تازه&zwnj;ی داستان منتشر می&zwnj;کند بخشی وجود دارد به نام نویسنده به روایت خودش. در آن&zwnj;جا می&zwnj;خوانیم که عبدی متولد ۱۳۳۱ در آبادان است و دهه&zwnj;ی سوم عمرش را در تهران گذرانده. او هم&zwnj;اکنون داستان&zwnj;نویس است و در همایش&zwnj;های داستان&zwnj;نویسی مختلفی شرکت کرده &ndash;نفت و داستان هم می&zwnj;تواند یکی از همین همایش&zwnj;ها باشد-. شباهت&zwnj;های قابل توجهی که میان بیوگرافی نویسنده&zwnj;ی داستان و بیوگرافی راوی داستان وجود دارد، می&zwnj;تواند دلایلی برای تأیید این حس که داستان &laquo;آبادانِ عکس&raquo; یک داستان اتوبیوگرافیک است فراهم سازد. اما داستان اتوبیوگرافیک چه ویژگی&zwnj;هایی دارد؟</p> <p>&nbsp;</p> <blockquote> <p><br /> <img alt="" align="middle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/abolftab03.jpg" />احمد ابوالفتحی: عباس عبدی استعداد عجیبی دارد در تبدیل هر نوشته به یک متن اتوبیوگرافیک و شاید به همین خاطر است که پیش از خواندن &laquo;باید تو را پیدا کنم&raquo;، انتظار داشتم داستان&zwnj;هایی از نوع &laquo;آبادانِ عکس&raquo; در این مجموعه فراوان یافت بشوند؛ داستان&zwnj;هایی که نویسنده و راوی در متن&zwnj; یک نفر به نظر می&zwnj;رسند. (طرح: عباس عبدی)</p> </blockquote> <p>در همان شماره از ماهنامه&zwnj;ی سینما و ادبیات که مقاله&zwnj;ی اتوبیوگرافیک عباس عبدی درباره&zwnj;ی کتاب دولت&zwnj;آبادی را منتشر کرده چندین و چند نفر دیگر هم نظراتشان درباره&zwnj;ی اتوبیوگرافی را نوشته&zwnj;اند. یکی از آنها محمدرحیم اخوت است که با لحن سرخوشانه&zwnj;اش این&zwnj;گونه ابراز نظر کرده است:</p> <p>&laquo;داستان داستان است و اتوبیوگرافی نوعی گزارش امر واقع، اولی اعتبار حقوقی ندارد در صورتی که دومی را می&zwnj;توان به عنوان سند حقوقی به دادگاه ارائه داد. (ص: ۶۸) کمی پیش&zwnj;تر اخوت می&zwnj;گوید: &laquo;در هر کدام از داستان&zwnj;ها چیزی از تجربه&zwnj;ی فردی و رویدادهای شخصی را در قالب داستان می&zwnj;دمی تا بلکه با نفسی که روز به روز کندتر می&zwnj;شود بتوانی زنده&zwnj;اش کنی.&raquo;</p> <p>&nbsp;</p> <p>این اتفاقی است که به طور معمول در هر داستان خوبی رخ می&zwnj;دهد اما هر داستان خوبی را نمی&zwnj;توان اتوبیوگرافیک نامید. داستان آن هنگام اتوبیوگرافیک می&zwnj;شود که نویسنده به جای پنهان کردن این تجربیات شخصی در پس تجربه&zwnj;های شخصیتی که به عنوان راوی داستان ساخته و شناسنامه&zwnj;ای متفاوت با شناسنامه&zwnj;ی نویسنده دارد، تا جایی که شبهه&zwnj;ی یکی بودن نویسنده و راوی برای خواننده ایجاد شود شناسنامه&zwnj;ها را به هم&zwnj;دیگر شبیه می&zwnj;کند. نسبت میان نویسنده و راوی درون متن که در داستان اتوبیوگرافیک چالش&zwnj;برانگیز می&zwnj;شود الهام&zwnj;بخش بسیاری از نظریه&zwnj;های روایت بوده و برخی از آنها را به چالش کشیده است.</p> <p>&nbsp;</p> <p>والاس مارتین در کتاب &laquo;نظریه&zwnj;های روایت&raquo; (ترجمه&zwnj;ی محمد شهبا، ناشر: هرمس) در بحث فرآیند ارتباط در روایت با تکیه بر نظریات واین بوث الگویی ارتباطی ارائه می&zwnj;دهد که با الهام از الگوهای ارتباط در زبان&zwnj;شناسی بر روی محور فرستنده- پیام &ndash; گیرنده تبیین می&zwnj;شود. واین بوث بر این باور است که شخصیت اجتماعی&zwnj;ای که نویسنده پی می&zwnj;ریزد و به رسانه&zwnj;ها و مردم ارائه می&zwnj;دهد یکی ازحلقه&zwnj;هایی است که رابطه&zwnj;ی میان نویسنده با دیگر عناصر ارتباط نظیر مؤلف تلویحی (که بنا به تعریف هیچ&zwnj;گاه ضمیر &laquo;من&raquo; را به کار نمی&zwnj;برد و واین بوث وی را &laquo;لحن فراداستانی&raquo; می&zwnj;خواند)، مولف درون متن (که در استفاده از ضمیر &laquo;من&raquo; مجاز است و واین بوث وی را &laquo;راوی همگانی&raquo; می&zwnj;خواند) و راوی درون متن (که شخصیتی است درون داستان) را برقرار می&zwnj;کند. (مارتین: ۱۱۶) بر مبنای نظر بوث می&zwnj;توان گفت شخصیت اجتماعی نویسنده و یا آنچه که خواننده از نویسنده می&zwnj;داند یکی از حلقه&zwnj;هایی است که در ارتباط میان خواننده و متن نقش ایفا می&zwnj;کند. حال اگر که نویسنده داستان را به شکلی بنویسد که گویی شخصیت اجتماعی نویسنده و شخصیت اجتماعی راوی درون متن یکسان است فرایند ارتباطی&zwnj;ای که واین بوث سعی در تبیین آن دارد بسیار پیچیده&zwnj;تر می&zwnj;شود و این اتفاقی است که در داستان اتوبیوگرافیک رخ می&zwnj;دهد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>پس از آنکه که خواننده در ابتدای کتابِ عباس عبدی &laquo;نویسنده به روایت خودش&raquo; را می&zwnj;خواند و یا هنگامی که خواننده با آشنایی قبلی نسبت به شخصیت اجتماعی عباس عبدی به خواندن مجموعه داستان او مشغول می&zwnj;شود؛ پیام&zwnj;هایی که از داستان &laquo;آبادانِ عکس&raquo; می&zwnj;گیرد با پیام&zwnj;هایی که به عنوان نمونه از داستانِ &laquo;غیل&raquo; -یکی دیگر از داستان&zwnj;های همین مجموعه- می&zwnj;گیرد در ماهیت متفاوت خواهد بود. شخصیت اصلی داستان غیل &ndash;یکی از سه داستانی که در این مجموعه&zwnj;ی با سیزده داستان و با راوی سوم شخص راویت شده است- به نسبت دیگر راویان درون متن مجموعه&zwnj;ی &laquo;باید تو را پیدا کنم&raquo; بیشترین فاصله را نسبت به شخصیت اجتماعیِ نویسنده&zwnj;ی داستان دارد. در نتیجه&zwnj;ی این فاصله پیامی که خواننده از این داستان می&zwnj;گیرد کمتر از داستان&zwnj;های دیگر مجموعه با زندگیِ نویسنده&zwnj;ی مجموعه ارتباط بینامتنی برقرار خواهد کرد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>در یک داستان اتوبیوگرافیک (یکی از) محور(های) ارتباطی میان فرستنده و گیرنده بر مبنای پیام&zwnj;هایی که حول محور چیستی و چگونگیِ زیست فرستنده سامان گرفته&zwnj;اند برقرار می&zwnj;شود و اشراف به این موضوع می&zwnj;تواند امکانات فراوانی را در اختیار نویسنده قرار دهد. باید توجه داشت که داستان یک عنصر ارتباطی است که از رابطه&zwnj;ی میان نویسنده و خواننده حاصل می&zwnj;شود (و شاید به همین دلیل است که ماهیت ثابتی ندارد، به عنوان نمونه شاید عده&zwnj;ای داستان به&zwnj;به بهار... عبدی را داستان ندانند.) حال با توجه به اینکه فرآیند ارائه پیام دو سو دارد، استفاده&zwnj;ی هنرمندانه از سویه&zwnj;های اتوبیوگرافیک (که ضریب جلب توجه بالایی دارند) می&zwnj;تواند فرآیند برقراری ارتباط را میسرتر سازد. امکاناتی که سویه&zwnj;های اتوبیوگرافیک به نویسنده می&zwnj;دهند البته تنها در یک داستان ساخته و پرداخته می&zwnj;توانند بالفعل بشوند و این اتفاقی است که در داستان آبادان عکس رخ نداده.</p> <p>&nbsp;</p> <p>&laquo;آبادان عکس&raquo; بر خلاف داستان&zwnj;ِ &laquo;شناگر&raquo; که سویه&zwnj;های اتوبیوگرافیکش در کنار جسارت در طرح موضوع، موفقیت در فضاسازی و طنز قابل قبول، داستانی موفق را رقم زده&zwnj;اند- و یا داستان&zwnj;های &laquo;باغ کلاه&zwnj;قاضی&raquo;، &laquo;باید تو را پیدا کنم&raquo; و &laquo;صبح سفید&raquo; &ndash; که این دو تای آخر به میزان &laquo;آبادان عکس&raquo; جلوه&zwnj;های اتوبیوگرافیک دارند- در دسته&zwnj;ی داستان&zwnj;های متوسط مجموعه&zwnj;ی باید تو را پیدا کنم می&zwnj;گنجد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>آبادان یکی از موتیف&zwnj;های مجموعه&zwnj;ی باید تو را پیدا کنم است که در داستان&zwnj;های &laquo;بهاریه&raquo;، &laquo;ایستگاه مبدأ&raquo;، &laquo;شناگر&raquo; و همین&zwnj;طور &laquo;آبادان عکس&raquo; یکی از محورهای اصلی روایت را شکل می&zwnj;دهد. در همه&zwnj;ی داستان&zwnj;های ذکر شده به جز &laquo;آبادان عکس&raquo;، این محور تنها در بخش زیرین روایت فعال می&zwnj;شود، یعنی آبادان تنها به گذشته&zwnj;ی راوی/نویسنده تعلق دارد و رجوع به آن &ndash;به ویژه در داستان پرداخته&zwnj;ی &laquo;شناگر&raquo;- بیش از هر کارکردی از طریق ارائه&zwnj;ی تاریخچه&zwnj; (هیستوری) راوی در خدمت شخصیت&zwnj;پردازی است. در داستان &laquo;آبادان عکس&raquo; محور رو و محور زیر روایت هر دو در آبادان می&zwnj;گذرد. یعنی در این&zwnj;جا آبادان علاوه بر شخصیت&zwnj;پردازی باید در خدمت فضاسازی نیز قرار بگیرد. آبادان، که در داستان&zwnj;های دیگر و هم&zwnj;چنین در بخش زیرین همین داستان موجودی است ذهنی و به ارائه&zwnj;ی جهانِ ذهنی راوی/نویسنده یاری می&zwnj;رساند در داستان &laquo;آبادان عکس&raquo; باید حضوری عینی (کانکریت) بیابد تا فضاسازی مناسب برای داستان فراهم شود. این اتفاقی است که رخ نداده، به این دلیل رخ نداده که نویسنده تصویرِ جزئی&zwnj;نگرانه&zwnj;ای از آبادان امروز به خواننده&zwnj;اش ارائه نمی&zwnj;دهد و تنها با جملات کلی&zwnj;ای از قبیل &laquo;راننده همه&zwnj;چیز را خوب توضیح می&zwnj;داد، قبل از جنگ و بعد از جنگ&raquo; از امروز آبادان رد می&zwnj;شود تا به گذشته&zwnj;اش برسد و شاید به خاطر همین ضعف است که راویِ درون&zwnj;متنی که بیش از همه&zwnj;ی راویان مجموعه به خودِ عباس عبدی شباهت دارد نمی&zwnj;تواند به قول محمدرحیم اخوت در داستان روح بدمد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>ایمیل نویسنده:<br /> Abolfathi.ahmad@gmail.com</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>شناسنامه کتاب:</strong> &laquo;باید تو را پیدا کنم&raquo; مجموعه داستان، عباس عبدی، نشر چشمه، تهران ۱۳۸۹</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>در همین زمینه:</strong></p> <p><a href="http://cheshmeh.ir/book/view.aspx?guid=3a271fa4-585c-4fc2-a72c-484244c5a910">::&laquo;باید تو را پیدا کنم&raquo; نوشته عباس عبدی&nbsp;در سایت نشر چشمه::</a></p>

احمد ابوالفتحی- اگر «راه آبی»، وبلاگ عباس عبدی را دنبال کرده باشید و یا اگر برخی مقالات او، برای مثال یادداشتش بر «نون نوشتن» محمود دولت‌آبادی در شماره‌ی ۲۵ «سینما و ادبیات» را خوانده باشید، احتمال دارد که علاقه‌ی او به از خود گفتن توجه شما را هم جلب کرده باشد.

عباس عبدی استعداد عجیبی دارد در تبدیل هر نوشته به یک متن اتوبیوگرافیک و شاید به همین خاطر است که پیش از خواندن «باید تو را پیدا کنم»، مجموعه‌داستان آخرش انتظار داشتم داستان‌هایی از نوع «آبادانِ عکس» در این مجموعه فراوان یافت بشوند؛ داستان‌هایی که نویسنده و راوی در متن‌ یک نفر به نظر می‌رسند. داستانی که این خصوصیت را داشته باشد، می‌تواند یک داستان اتوبیوگرافیک نامیده شود.

»آبادانِ عکس» داستان نویسنده‌ای است که برای شرکت در همایش نفت و داستان از اصفهان به آبادان می‌رود و این سفر محملی می‌شود برای یادآوریِ آبادان قدیم. مضمونی که در خیلی از داستان‌های مجموعه‌ی «باید تو را پیدا کنم» نقشی محوری دارد. این داستان پیرامون خاطرات راوی/نویسنده از هنرستان نفت شکل می‌گیرد: «گفتم که محصل همین هنرستان بودم. قرار بود برویم سربازی و برگردیم کارمند فنی پالایشگاه بشویم. رفتیم تهران و ماندیم و سر از دانشگاه‌های آن‌جا درآوردیم. سی و پنج سال گذشته حالا. (ص: ۱۰۱)

در ابتدای کتاب‌هایی که نشر چشمه با عنوان جهان تازه‌ی داستان منتشر می‌کند بخشی وجود دارد به نام نویسنده به روایت خودش. در آن‌جا می‌خوانیم که عبدی متولد ۱۳۳۱ در آبادان است و دهه‌ی سوم عمرش را در تهران گذرانده. او هم‌اکنون داستان‌نویس است و در همایش‌های داستان‌نویسی مختلفی شرکت کرده –نفت و داستان هم می‌تواند یکی از همین همایش‌ها باشد-. شباهت‌های قابل توجهی که میان بیوگرافی نویسنده‌ی داستان و بیوگرافی راوی داستان وجود دارد، می‌تواند دلایلی برای تأیید این حس که داستان «آبادانِ عکس» یک داستان اتوبیوگرافیک است فراهم سازد. اما داستان اتوبیوگرافیک چه ویژگی‌هایی دارد؟

در همان شماره از ماهنامه‌ی سینما و ادبیات که مقاله‌ی اتوبیوگرافیک عباس عبدی درباره‌ی کتاب دولت‌آبادی را منتشر کرده چندین و چند نفر دیگر هم نظراتشان درباره‌ی اتوبیوگرافی را نوشته‌اند. یکی از آنها محمدرحیم اخوت است که با لحن سرخوشانه‌اش این‌گونه ابراز نظر کرده است:

«داستان داستان است و اتوبیوگرافی نوعی گزارش امر واقع، اولی اعتبار حقوقی ندارد در صورتی که دومی را می‌توان به عنوان سند حقوقی به دادگاه ارائه داد. (ص: ۶۸) کمی پیش‌تر اخوت می‌گوید: «در هر کدام از داستان‌ها چیزی از تجربه‌ی فردی و رویدادهای شخصی را در قالب داستان می‌دمی تا بلکه با نفسی که روز به روز کندتر می‌شود بتوانی زنده‌اش کنی.»

این اتفاقی است که به طور معمول در هر داستان خوبی رخ می‌دهد اما هر داستان خوبی را نمی‌توان اتوبیوگرافیک نامید. داستان آن هنگام اتوبیوگرافیک می‌شود که نویسنده به جای پنهان کردن این تجربیات شخصی در پس تجربه‌های شخصیتی که به عنوان راوی داستان ساخته و شناسنامه‌ای متفاوت با شناسنامه‌ی نویسنده دارد، تا جایی که شبهه‌ی یکی بودن نویسنده و راوی برای خواننده ایجاد شود شناسنامه‌ها را به هم‌دیگر شبیه می‌کند. نسبت میان نویسنده و راوی درون متن که در داستان اتوبیوگرافیک چالش‌برانگیز می‌شود الهام‌بخش بسیاری از نظریه‌های روایت بوده و برخی از آنها را به چالش کشیده است.

والاس مارتین در کتاب «نظریه‌های روایت» (ترجمه‌ی محمد شهبا، ناشر: هرمس) در بحث فرآیند ارتباط در روایت با تکیه بر نظریات واین بوث الگویی ارتباطی ارائه می‌دهد که با الهام از الگوهای ارتباط در زبان‌شناسی بر روی محور فرستنده- پیام – گیرنده تبیین می‌شود. واین بوث بر این باور است که شخصیت اجتماعی‌ای که نویسنده پی می‌ریزد و به رسانه‌ها و مردم ارائه می‌دهد یکی ازحلقه‌هایی است که رابطه‌ی میان نویسنده با دیگر عناصر ارتباط نظیر مؤلف تلویحی (که بنا به تعریف هیچ‌گاه ضمیر «من» را به کار نمی‌برد و واین بوث وی را «لحن فراداستانی» می‌خواند)، مولف درون متن (که در استفاده از ضمیر «من» مجاز است و واین بوث وی را «راوی همگانی» می‌خواند) و راوی درون متن (که شخصیتی است درون داستان) را برقرار می‌کند. (مارتین: ۱۱۶) بر مبنای نظر بوث می‌توان گفت شخصیت اجتماعی نویسنده و یا آنچه که خواننده از نویسنده می‌داند یکی از حلقه‌هایی است که در ارتباط میان خواننده و متن نقش ایفا می‌کند. حال اگر که نویسنده داستان را به شکلی بنویسد که گویی شخصیت اجتماعی نویسنده و شخصیت اجتماعی راوی درون متن یکسان است فرایند ارتباطی‌ای که واین بوث سعی در تبیین آن دارد بسیار پیچیده‌تر می‌شود و این اتفاقی است که در داستان اتوبیوگرافیک رخ می‌دهد.

پس از آنکه که خواننده در ابتدای کتابِ عباس عبدی «نویسنده به روایت خودش» را می‌خواند و یا هنگامی که خواننده با آشنایی قبلی نسبت به شخصیت اجتماعی عباس عبدی به خواندن مجموعه داستان او مشغول می‌شود؛ پیام‌هایی که از داستان «آبادانِ عکس» می‌گیرد با پیام‌هایی که به عنوان نمونه از داستانِ «غیل» -یکی دیگر از داستان‌های همین مجموعه- می‌گیرد در ماهیت متفاوت خواهد بود. شخصیت اصلی داستان غیل –یکی از سه داستانی که در این مجموعه‌ی با سیزده داستان و با راوی سوم شخص راویت شده است- به نسبت دیگر راویان درون متن مجموعه‌ی «باید تو را پیدا کنم» بیشترین فاصله را نسبت به شخصیت اجتماعیِ نویسنده‌ی داستان دارد. در نتیجه‌ی این فاصله پیامی که خواننده از این داستان می‌گیرد کمتر از داستان‌های دیگر مجموعه با زندگیِ نویسنده‌ی مجموعه ارتباط بینامتنی برقرار خواهد کرد.

در یک داستان اتوبیوگرافیک (یکی از) محور(های) ارتباطی میان فرستنده و گیرنده بر مبنای پیام‌هایی که حول محور چیستی و چگونگیِ زیست فرستنده سامان گرفته‌اند برقرار می‌شود و اشراف به این موضوع می‌تواند امکانات فراوانی را در اختیار نویسنده قرار دهد. باید توجه داشت که داستان یک عنصر ارتباطی است که از رابطه‌ی میان نویسنده و خواننده حاصل می‌شود (و شاید به همین دلیل است که ماهیت ثابتی ندارد، به عنوان نمونه شاید عده‌ای داستان به‌به بهار... عبدی را داستان ندانند.) حال با توجه به اینکه فرآیند ارائه پیام دو سو دارد، استفاده‌ی هنرمندانه از سویه‌های اتوبیوگرافیک (که ضریب جلب توجه بالایی دارند) می‌تواند فرآیند برقراری ارتباط را میسرتر سازد. امکاناتی که سویه‌های اتوبیوگرافیک به نویسنده می‌دهند البته تنها در یک داستان ساخته و پرداخته می‌توانند بالفعل بشوند و این اتفاقی است که در داستان آبادان عکس رخ نداده.

«آبادان عکس» بر خلاف داستان‌ِ «شناگر» که سویه‌های اتوبیوگرافیکش در کنار جسارت در طرح موضوع، موفقیت در فضاسازی و طنز قابل قبول، داستانی موفق را رقم زده‌اند- و یا داستان‌های «باغ کلاه‌قاضی»، «باید تو را پیدا کنم» و «صبح سفید» – که این دو تای آخر به میزان «آبادان عکس» جلوه‌های اتوبیوگرافیک دارند- در دسته‌ی داستان‌های متوسط مجموعه‌ی باید تو را پیدا کنم می‌گنجد.

آبادان یکی از موتیف‌های مجموعه‌ی باید تو را پیدا کنم است که در داستان‌های «بهاریه»، «ایستگاه مبدأ»، «شناگر» و همین‌طور «آبادان عکس» یکی از محورهای اصلی روایت را شکل می‌دهد. در همه‌ی داستان‌های ذکر شده به جز «آبادان عکس»، این محور تنها در بخش زیرین روایت فعال می‌شود، یعنی آبادان تنها به گذشته‌ی راوی/نویسنده تعلق دارد و رجوع به آن –به ویژه در داستان پرداخته‌ی «شناگر»- بیش از هر کارکردی از طریق ارائه‌ی تاریخچه‌ (هیستوری) راوی در خدمت شخصیت‌پردازی است. در داستان «آبادان عکس» محور رو و محور زیر روایت هر دو در آبادان می‌گذرد. یعنی در این‌جا آبادان علاوه بر شخصیت‌پردازی باید در خدمت فضاسازی نیز قرار بگیرد. آبادان، که در داستان‌های دیگر و هم‌چنین در بخش زیرین همین داستان موجودی است ذهنی و به ارائه‌ی جهانِ ذهنی راوی/نویسنده یاری می‌رساند در داستان «آبادان عکس» باید حضوری عینی (کانکریت) بیابد تا فضاسازی مناسب برای داستان فراهم شود. این اتفاقی است که رخ نداده، به این دلیل رخ نداده که نویسنده تصویرِ جزئی‌نگرانه‌ای از آبادان امروز به خواننده‌اش ارائه نمی‌دهد و تنها با جملات کلی‌ای از قبیل «راننده همه‌چیز را خوب توضیح می‌داد، قبل از جنگ و بعد از جنگ» از امروز آبادان رد می‌شود تا به گذشته‌اش برسد و شاید به خاطر همین ضعف است که راویِ درون‌متنی که بیش از همه‌ی راویان مجموعه به خودِ عباس عبدی شباهت دارد نمی‌تواند به قول محمدرحیم اخوت در داستان روح بدمد.

ایمیل نویسنده:
Abolfathi.ahmad@gmail.com

شناسنامه کتاب: «باید تو را پیدا کنم» مجموعه داستان، عباس عبدی، نشر چشمه، تهران ۱۳۸۹

در همین زمینه:

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

نظری وجود ندارد.