جلاد و شهید در فرهنگ رسمی و غیررسمی ایران
«چهره جلاد از تاریخ ایران پاک نمی‌شود»
در گفت‌وگو بامنیره برادران
حکومت تلاش تازه‌ای را آغاز کرده برای تحریف تاریخ. فیلم «ماجرای نیمروز» جلوه‌ای از این تلاش است. آیا تلاش حکومت به ثمر می‌رسد؟ منیره برادران پاسخ می‌دهد.
علی فتوتی
تصویری که بازجویان مایل‌اند از خودشان ارائه دهند در نمایی از «ماجرای نیمروز»
حکومت تلاش تازه‌ای را آغاز کرده برای تحریف تاریخ. فیلم «ماجرای نیمروز» جلوه‌ای از این تلاش است. جلوه دیگر این تلاش مجموعه مصاحبه‌هایی‌ست که برخی رسانه‌های نزدیک به سپاه پاسداران با دست‌اندرکاران حبس و اعدام در سال‌های دهه ۱۳۶۰ انجام می‌دهند به این قصد که تعریف تازه‌ای از جلاد و شهید به دست داده شود.
در گفت‌وگویی که در مجموعه «جلاد و شهید» در فرهنگ رسمی و غیررسمی ایران با منیره برادران، نویسنده و از زندانیان سیاسی پیشین در ایران انجام داده‌ایم، او درباره تلاش تازه حکومت برای تحریف تاریخ می‌گوید:
«چهره جلاد از تاریخ ایران پاک نمی‌شود اما حکومت ممکن است موفق شود چهره قربانی را مخدوش کند، آن هم به این دلیل که صدای قربانیان در همه این سال‌ها در ایران سانسور شده است.»
پس از دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوی ایران بحث در مورد گذشته جمهوری اسلامی و سوابق مسئولان آن بالا گرفته است. به نظر می‌رسد خط رسمی حکومت در تحریف تاریخ موفق نبوده که اینک بنا را بر تشدید فعالیت در راستای آن نهاده‌اند. به همین جهت هم بر روی فیلم سینمایی «ماجرای نیمروز» که روایتی حکومتی از درگیری‌های اوایل سال‌های دهه ۶۰ است تبلیغ ویژه‌ای انجام میشود.
منیره برادران هم بر آن است که حکومت در تحریف تاریخ تاکنون توفیق چندانی به دست نیاورده است:
«قبلاً بحث درباره اعدام‌ها در سال‌های دهه ۱۳۶۰ یک خط قرمز بود. اما در این مدت کتاب‌های زیادی در ادبیات تبعید از خاطرات زندانیان منتشر شده. به همین جهت این شیوه دیگر کارساز نیست. برای همبن حکومت تلاش می‌کند با چیزهایی که تا حدی جذابیت دارد، تاریخ را تحریف و جعل کند.»
فیلم تبلیغی «ماجرای نیمروز» چنین فیلمی‌ست: یک فیلم تبلیغی و سفارشی - و توجه به آن هم به دلیل یاد شده اهمیت دارد.
«ماجرای نیمروز» با سرمایه سپاه پاسداران و با تهیه‌کنندگی محمود رضوی، مشاور محمد باقر قالیباف ساخته شده است. جعفر پناهی در جشن منتقدان سینمایی از اعطای دیپلم افتخاری این جشنواره به محمد حسین مهدویان، کارگردان این فیلم که مستند انتخاباتی حسن روحانی را هم ساخته است خودداری کرد.
منیره برادران در گفت‌وگو با زمانه از «ماجرای نیمروز» به عنوان فیلمی با ویژگی‌هایی مانند یک‌جانبه‌نگری، درآمیختن مرز بین مستند و تخیل یاد می‌کند. برخی شخصیت‌ها در این فیلم کنشی در داستان ندارند و فقط نام آن‌ها مطرح میشود. یکی از این شخصیت‌ها اسدالله لاجوری یا به تعبیر علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی «مرد پولادین» است.
در مجموعه‌ای از پنج برنامه این پرسش‌ها را با گروهی از صاحب‌نظران در میان گذاشتیم:
- روایتی که ادبیات تبعیدی ایران، به‌ویژه ادبیات داستانی، از زندان‌های جمهوری اسلامی در دهه‌ی نخست انقلاب به دست داده، چه تفاوتی دارد با روایت رسمی از این دهه سرنوشت‌ساز؟
- فیلم «ماجرای نیمروز» را چگونه می‌توان ارزیابی کرد؟ رابطه «کیفیت هنری» این فیلم با تصویری که از زندان‌های جمهوری اسلامی در دهه‌ی نخست انقلاب به دست می‌دهد، چیست؟
- آیا جمهوری اسلامی موفق خواهد شد، تاریخ دهه اول انقلاب اسلامی، از آن میان مفهوم جلاد و شهید، را به گونه‌ای بنویسد که خود می‌خواهد؟ یا روایت دیگری در تقابل با روایت جمهوری اسلامی نوشته شده است
دومین گفت‌وگو از این مجموعه را با منیره برادران می‌شنوید:
بیشتر بخوانید:
نظرها
شهروند
چند سال پیش جوانی ایرانی به من عکس اعدامهای کردستان را نشان داد و گفت ببین اینطوری فرماندهان غیور شاهنشاهی را اعدام کردند. آهی از جگر برکشیدم که چگونه تاریخ به این راحتی تحریف میشود. ان جوان تقصیری نداشت، مقصر منم و شما که فکر میکنیم حقیقت قادر است از خودش دفاع کند در حالیکه برای دفاع از حقیقت من و شما مسئولیم. تاریخ معاصر ایران نباید تحریف شود و این مسئولیت من و شماست. خاموشی ما، نا بخشودنی است.