وضعیت دریاچه ارومیه «نگران‌کننده» است

وعده‌ها و پیش‌بینی‌ها دولت ایران برای احیای دریاچه ارومیه با تردیدهایی جدی مواجه شده. تراز آب این دریاچه در سال ۹۶ مجدداً روندی نزولی داشته.

علی حاجی مرادی، مسوول واحد سیاستگذاری ستاد احیای دریاچه ارومیه می‌گوید تراز این دریاچه در شهریورماه امسال ۲۰ سانتی‌متر کمتر از مدت مشابه در سال گذشته است.

این مقام ارشد در ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت «از آنجایی که قرار بود هر سال روند تراز مثبت باشد، روند فعلی نگران‌کننده است».

او درباره علت کاهش آب دریاچه ارومیه گفت «تقریباً ارتباطی میان آب‌های زیرزمینی اطراف دریاچه با خود دریاچه ارومیه وجود ندارد. در نتیجه تنها راه خروج آب از دریاچه، تبخیر از سطح آن است».

این اظهارات در حالی بیان می‌شود که بنابر مطالعات صورت گرفته کشاورزی یکی از عوامل اصلی کاهش دریاچه ارومیه معرفی می‌شود.  وزارت نیرو ایران احیای دریاچه ارومیه را در گرو کاهش ۴۰ درصدی مصرف آب کشاورزی دانسته بود.

حتی ستاد احیای دریاچه نیز در سایت خود تصدیق کرده که «تمام مشکلات از سال آبی ۷۷-۱۳۷۶ آغاز شد، خشکسالی از مصرف بی رویه منابع آب حوضه پرده‌برداری کرد».

تنها در طول یک دهه، کشاورزی در حوزه دریاچه ارمیه به سه برابر افزایش یافت. گسترش فزاینده کشاورزی نیز تقاضا برای آبیاری را بالا برد و درنتیجه سطح آب‌های زیرزمینی به غایت کاهش یافت. در همین دوره میزان بارش کاهش یافت و درجه حرارت نیز به اوج خود رسید.

محققان دانشگاه «واخنینگن» هلند اردیبهشت‌ ماه سال گذشته هشدار دادند که تغییرات آب و هوایی به احتمال زیاد حال و روز دریاچه ارومیه را به مراتب بدتر خواهد کرد و به خشکسالی وسیعی در این دریاچه منجر می‌شود؛ پیش‌بینی متفاوت با مقامات ایران.

اردیبشت ماه امسال اعلام شد که بارش در منطقه خزر و ارومیه نسبت به سال گذشته ۳۷ درصد و در میانگین طولانی مدت ۱۷ درصد کاهش یافته.

بیش از ۸۰ درصد از مساحت کل دریاچه ارومیه طی دو دهه گذشته کاهش یافته و به کم‌ترین میزان سطح وسعت خود رسیده است. بنابر طرح دولت ایران قرار بود دریاچه ارومیه در سال ۱۳۰۲ احیا شود اما بنابر آخرین گزارش‌ها زمان احیای کامل این دریاچه سال ۱۴۰۳، یعنی یکسال دیرتر از برنامه پیش‌بینی شده اعلام شد.

مقامات ایران تصدیق می‌کنند که وضعیت دریاچه ارومیه در سال ۱۳۹۶ مناسب نبوده است. این درحالی است که مقامات دولت یازدهم اعلام کرده بود که روند خشکی دریاچه ارومیه متوقف شده است.

مسوول واحد سیاستگذاری ستاد احیای دریاچه ارومیه درباره روند احیای دریاچه ارومیه می‌گوید: «اگر تمامی برنامه‌های طرح نجات دریاچه ارومیه به طور کامل  پیش می‌رفت اکنون در پایان سال آبی ٩٦-١٣٩٥ تراز دریاچه ارومیه ۴۰ سانتی‌متر بیشتر از سال ١٣٩٣ قرار می‌گرفت. در حال حاضر که در پایان سال آبی قرارداریم با تراز مدنظر  ٢٠سانتی متر فاصله وجود دارد».

از سال ۹۲ دولت یازدهم با کمک برنامه توسعه ملل متحد و دولت ژاپن تلاش کرد تا بخش‌هایی از این دریاچه را که ۹۳ درصد آن خشک شده بود را احیا کند.

حسن روحانی، روحانی احیای بخشی از دریاچه ارومیه را از اصلی‌ترین برنامه‌ها و دستاوردهای خود می‌داند. او در سال ۱۳۹۲ نخستین جلسه هیأت دولت را به موضوع دریاچه ارومیه اختصاص داده بود.

در همین زمینه