نمایشگاه کتاب گوتنبرگ: فرهنگ چیست؟

سی و سومین دوره نمایشگاه کتاب گوتنبرگ در سوئد کار خود را پنجشنبه ۲۸ سپتامبر آغاز کرده است. یکی از مهم‌ترین موضوعات این نمایشگاه در سال ۲۰۱۷ این پرسش است: فرهنگ چیست؟ در دورانی که بحران‌های منطقه‌ای شدت گرفته‌اند، انسان معاصر به چه ابزارهایی برای درک نشانه‌های درون‌فرهنگی و تفسیر و تأویل آنان نیاز دارد؟ از ایران نعیمه دوستدار در این نمایشگاه شرکت دارد.

نمایشگاه کتاب گوتنبرگ موضوع اهمیت فرهنگ و نحوه درک نشانه‌های درون‌فرهنگی را در چهار همایش به بحث می‌گذارد. در همایش «فرهنگ فراتر از افق‌های دید انسان غربی» که جمعه ۲۹ سپتامبر برگزار شد، از نعمیمه دوستدار، شاعر و روزنامه‌نگار ایرانی نیز دعوت شده بود که شعر بخواند و سخنرانی کند. شعرها از مجموعه تازه او «بغضم را بغل کن» انتخاب شده. این کتاب به تازگی به زبان سوئدی ترجمه و منتشر شده است.

لیلا سامانی، منتقد ادبی در معرفی نعیمه دوستدار و نقد این کتاب نوشته است:

« نعیمه دوستدار شاعر و روزنامه‌نگار ایرانی، بالیده‌ سال‌های پس از انقلاب ۵۷ و ساکن سوئد است. اشعار او  با وجود روایت دغدغه‌های شخصی‌اش‌، حدیث روزگار پر افت و خیز بسیاری از زنان هم‌نسل اوست. سروده‌های موجز و متهورانه‌ این کتاب شعر، اگرچه  بر بستر مفهوم "مهاجرت" بنا شده‌اند، اما بیش از همه  تصویرگر دنیای زنانه‌ شاعرند.»

الف خلفانی، منتقد دیگری در نقد این کتاب می‌نویسد:

« “بغضم را بغل کن” هم نوعی برنامه شعری است و هم محتوای شعرها: هجوم واقعیت‌های سرسخت بیرون بر ذهنی لطیف و حساس، و نیز هجوم کلماتی از نوع “وایبر”، “مونیتور”، “ابولا”، لپ‌تاپ” و غیره که تا بحال شاید در شعرهای هیچ شاعری نبوده اند. او همه چیز را از دست داده است ـ عشق، خانه پدری، وطن، خانواده. و آنچه مانده احساس است، احساسی از بغض، و اینکه کسی بیاید و بغضش را بغل کند.»

شعرخوانی نعیمه دوستدار در نمایشگاه کتاب گوتنبرگ

در نمایشگاه کتاب گوتنبرگ در سال جاری در مجموع ۴۰۰ همایش با حضور نویسندگانی از سراسر جهان برگزار می‌شود. در همایش «فرهنگ فراتر از افق‌های دید انسان غربی» علاوه بر دوستدار، اکا کورنیاوان، نویسنده اندونزیایی هم حضور داشت. جان فریمن، نویسنده آمریکایی که از او در ایران کتاب «والدین فهمیده، کودکان تیزهوش» به ترجمه لیلا صالحی منتشر شده، مجری این همایش بود.

نمایشگاه گوتنبرگ علاوه بر این برنامه‌هایی هم به نویسندگان جوان ایرلندی اختصاص داده است.

یکی از سنت‌های نمایشگاه کتاب گوتنبرگ دعوت از برندگان جایزه نوبل ا‌ست. در ۳۳ سال گذشته شخصیت‌هایی مانند گونتر گراس، نادین گوردیمر، داریو فو، خوزه ساراماگو، هرتا مولر و دوریس لسنیگ به این نمایشگاه دعوت شده بودند. شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل نیز از مهمانان ویژه نمایشگاه کتاب گوتنبرگ بوده است.

۲۱ آوریل سال جاری بیش از ۲۰۰ نویسنده سوئدی با امضای یادداشتی در روزنامه «داگنس نیتر» اعلام کردند چنانچه نشریه راست‌ افراطی «نیا تیدر» در نمایشگاه کتاب گوتنبرگ حضور داشته باشد، در این نمایشگاه شرکت نمی‌کنند. برای اعلام همبستگی با این نویسندگان، نگوگی وا تیونگو نویسنده کنیایی که به عنوان یکی از مدعیان نوبل ادبی مطرح است، نیز از شرکت در این نمایشگاه انصراف داد.

۱۲ مؤسسه فرهنگی از آلمان، فرانسه، رومانی، اسپانیا و پرتغال نیز با ارسال ایمیل‌هایی به حضور نشریه راست‌افراطی در این نمایشگاه اعتراض کرده بودند.

نمایشگاه کتاب گوتنبرگ بزرگ‌ترین نمایشگاه کتاب سوئد است و هر سال بیش از صد هزار نفر از آن بازدید می‌کنند.