ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

مهاجرت، رویای برابری و نگاه جنسیتی

<p>مهسا صارمی- این گزارش بخشی از مجموعه خاطرات شفاهی زنان از دوران پناهجویی&zwnj;شان است. آن&zwnj;ها در گفت&zwnj;وگو با نگارنده این سطرها از مشکلات خود گفته&zwnj;اند و هم از میزان امنیت و امکاناتی که در کشورهای مختلف پناهجوپذیر داشته&zwnj;اند. امروز بخش نخست این مجموعه را می&zwnj;خوانید.</p> <!--break--> <p>&nbsp;</p> <p><a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20110907_Mahsa_panahande.mp3"><img height="23" width="200" alt="" src="http://radiozamaneh2.vps.redbee.nl/sites/default/files/musicicon_56.jpg" /></a></p> <p>در سال&zwnj;های اخیر شاهد موج گسترده مهاجرت از ایران بوده&zwnj;ایم؛ ایرانیانی که به دلایل مختلف ازجمله فعالیت&zwnj;های سیاسی، اجتماعی و حضور در اقلیت&zwnj;های مذهبی، زندگی خود را در معرض خطر می&zwnj;بینند و به کشورهای غربی پناهنده می&zwnj;شوند. مهاجرت البته مختص ایرانی&zwnj;ها نیست و سالانه هزاران انسان، مرزهای جغرافیایی کشورها را طی می&zwnj;کنند تا به سرزمینی امن برسند و از حقوق شهروندی برخوردار شوند.</p> <p>&nbsp;</p> <p>روشن است روش خروج مردان و زنانی که در کشور خود تحت تعقیب و مورد آزار قرار گرفته&zwnj;اند، به راحتی سفرهای توریستی به کشورهای دیگر نیست. بسیاری از این زنان و مردان اجازه خروج از کشورشان را ندارند و گاه حتی گذرنامه&zwnj;ای نیز برای این کار ندارند.</p> <p>&nbsp;</p> <p>آن&zwnj;ها با گذشتن از مرزهای غیر قانونی و راه&zwnj;های دشوار، جان خود را به خطر می&zwnj;اندازند، ساعت&zwnj;ها پیاده در تاریکی و سکوت می&zwnj;دوند، سوار بر اسب از راه&zwnj;های سخت می&zwnj;گذرند، گاه در اتومبیل&zwnj;ها و کشتی&zwnj;ها مخفی می&zwnj;شوند تا به کشوری دیگر برسند و از امنیت جانی برخوردار شوند. در این میان البته چه بسیار زنان و مردانی که در این راه جان خود را از دست داده&zwnj;اند.</p> <p>&nbsp;</p> <p>براساس ماده چهاردهم منشور جهانی حقوق بشر که به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسیده است، هرکسی حق دارد برای گریز از هرگونه شکنجه و فشار به کشوری دیگر پناهنده شود، اما در جرایم غیر سیاسی یا اموری که مخالف با اصول و هدف&zwnj;های ملل متحد باشد نمی&zwnj;توان از این حق برخوردار شد.<br /> بسیاری از این مهاجران که با دشواری خود را به کشوری دیگر، برای برخورداری از حداقل امنیت رسانده&zwnj;اند، با قوانین سخت سازمان&zwnj;های مهاجرت، زمان&zwnj;های طولانی برای اخذ مدرک پناهندگی و گاهی جواب منفی سازمان ملل روبه&zwnj;رو شده&zwnj;اند. به&zwnj;طوری که پس از خروج از ایران و با گذشت زمان و رویارویی با دشواری&zwnj;ها، رویاهای بسیاری از این مهاجران رنگ می&zwnj;بازد و آینده خود را محو و مبهم می&zwnj;بینند.</p> <p>&nbsp;</p> <blockquote> <p>وقتی به خاک ترکیه رسیدیم و در تاریکی جایی روی زمین نشستیم دختر دوساله&zwnj;ام ترسید و از هوش رفت، تاثیر آن شب ترس&zwnj;آور پس از گذشت سه سال هم&zwnj;چنان در رفتار، طرز حرف زدن و روحیه دخترم نمایان است</p> </blockquote> <p>انسان&zwnj;هایی که به عنوان شهروند در کشور خود ایران، امنیت، حقوق شهروندی، آزادی اجتماعی و فردی نداشته&zwnj;اند، با همه مشکلات موجود به کشوری دیگر می&zwnj;آیند و پس از رسیدن به کشور دوم این&zwnj;بار به عنوان پناهجو با مشکلات زیادی ازجمله شرایط زندگی، کمبود امکانات رفاهی، اشتغال و عدم اجازه تحصیل دست به گریبان می&zwnj;شوند. در این میان گاه سازمان ملل و اداره&zwnj;های مهاجرت دلایل آنان را برای مهاجرت و دریافت پناهندگی کافی نمی&zwnj;دانند و مشکلات آنها در کشورشان را جدی نمی&zwnj;گیرند.</p> <p>&nbsp;</p> <p>شمار بسیاری از این مهاجران را زنان تشکیل می&zwnj;دهند که به دلیل نابرابری و تبعیض&zwnj;های اجتماعی و قانونی مجبور به ترک کشور خود می&zwnj;شوند. برخی از این زنان ازجمله هم همجنس&zwnj;گرایانی هستند که براساس قانون اسلامی حاکم بر ایران، جان&zwnj;شان در خطر است. عده&zwnj;ای از این زنان به تنهایی و بدون همسران&zwnj;شان و شماری هم همراه با فرزندان&zwnj;شان از ایران خارج شده&zwnj;اند. به دلیل نگاه جنسیتی حاکم در کشورهای واسط، زنان بیشتر از مردان، آسیب&zwnj;پذیر و تحت فشار هستند و وضعیت اسفناکی را تحمل می&zwnj;کنند.</p> <p>&nbsp;</p> <p>این زنان مهاجر نه تنها در وطن خود مورد حمایت قرار نمی&zwnj;گیرند، بلکه پس از مهاجرت نیز از هیچگونه حمایتی برخوردار نمی&zwnj;شوند و به تنهایی مسئولیت خود و فرزندان&zwnj;شان را به دوش می&zwnj;کشند و برای به دست آوردن امکانات مناسب برای زندگی مبارزه می&zwnj;کنند.</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>زن مهاجر و گذر از مسیرهای غیر قانونی</strong><br /> یکی از این زنان پناهجو، مریم نام دارد که به همراه دختر چهارساله و پسر ۱۰ ساله&zwnj;اش در ترکیه زندگی می&zwnj;کند. سه سال از خروج غیر قانونی او و فرزندانش از ایران می&zwnj;گذرد. مریم که مسیر غیر قانونی و راه قاچاق را با دختر و پسرش در پاییز ۲۰۰۸ تجربه کرده است، وضعیت این سفر اجباری را چنین شرح می&zwnj;دهد: &quot;در آن زمان بچه&zwnj;هایم یکی تقریبا دوساله و دیگری هفت&zwnj;ساله بود. خروج غیر قانونی و قاچاقی، از راه کوه با دو بچه کوچک خیلی برایم سخت بود. از خطرات راه می&zwnj;ترسیدم. می&zwnj;ترسیدم با خطرات موجود در راه بچه&zwnj;هایم را از دست بدهم. روزی که از ایران حرکت کردم قاچاقچی به من گفت که بیست دقیقه راه تا ترکیه بیشتر نیست و به زودی از مرز گذر خواهی کرد و به ترکیه خواهی رسید، اما راه قاچاق در مهرماه بارانی آن سال برای من یک هفته به طول انجامید.</p> <p>&nbsp;</p> <p>شرایط در آن روز بارانی که ما از ایران خارج شدیم وحشتناک بود. شیشه دخترم در میان کوه از ساکم افتاده بود، گرسنگی و سرمای بچه&zwnj;ها سختی راه را برایم بیشتر می&zwnj;کرد. مدام دخترم می&zwnj;گفت: مامان سردمه، اما من کاری از دستم برنمی&zwnj;آمد. چند روزی را در ایران در یک روستا مانده بودیم، بعد از اینکه پیاده راه افتادیم، در یک لحظه قاچاقچی&zwnj;ها دخترم را از دستم گرفتند و از کوه پایین رفتند. توان ادامه راه را با یک بچه در بغل و یک بچه دیگر که دستم را گرفته بود آن&zwnj;هم با کوله پشتی سنگین نداشتم. بعد از اینکه بچه را از دستم قاپیدند خیلی ترسیدم. دخترم هم ترسیده بود و جیغ می&zwnj;زد. قاچاقچی دستش را در دهان بچه&zwnj;ام گذاشته بود تا ساکتش کند. هر صدایی ممکن بود ماموران و نگهبانان مرز را متوجه ما کند. لحظه&zwnj;ای احساس کردم که دخترم مرد. دنبال قاچاقچی&zwnj;ها می&zwnj;دویدم، از کوه&zwnj;ها لیز می&zwnj;خوردم و به پایین می&zwnj;رفتم و دنبال&zwnj;شان می&zwnj;دویدم تا فقط بتوانم دخترم را از دست آن&zwnj;ها بگیرم.&quot;</p> <p>&nbsp;</p> <p>دشواری و اتفاق&zwnj;های سخت راه تا آنجا برای مریم و فرزندانش ادامه می&zwnj;یابد که دختر کوچک او در نقطه&zwnj;ای از مسیر بی&zwnj;هوش می&zwnj;شود و این مادر سی ساله برای زنده نگهداشتن دخترش تلاش می&zwnj;کند. مریم این لحظات ناگوار را چنین تعریف می&zwnj;کند: &quot;وقتی به خاک ترکیه رسیدیم و در تاریکی جایی روی زمین نشستیم دختر دوساله&zwnj;ام ترسید و از هوش رفت. در بغلم بود که بیهوش شد و دندان&zwnj;هایش به هم قفل شدند. دخترم دیگر نه گریه می&zwnj;کرد، نه حرف می&zwnj;زد و نه چشمانش را باز می&zwnj;کرد. بعد از نفس دادن به او و تقلا برای زنده نگهداشتن او، درست بعد از لحظه&zwnj;ای که در جلوی چشمانم داشت جانش را از دست می&zwnj;داد، دوباره زنده شد. تاثیر آن شب ترس&zwnj;آور پس از گذشت سه سال هم&zwnj;چنان در رفتار، طرز حرف زدن و روحیه دخترم نمایان است.&quot;</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>زنان مهاجر، تنهایی و مسئولیت فراوان</strong><br /> مریم در ترکیه هیچ آشنا و اقوامی ندارد. او پس از رسیدن به ترکیه همان&zwnj;طور که خودش می&zwnj;گوید از روزها و هفته&zwnj;های اول شروع به کار کرده است تا هزینه کرایه خانه، خوراک و پوشاک فرزندانش را تأمین کند. او درباره دشواری&zwnj;های زندگی&zwnj;ا&zwnj;ش می&zwnj;گوید: &quot;پس از اینکه به هر سختی جایی را برای ماندن پیدا کردیم، با وجود دو بچه کوچک مجبور شدم از روزهای اول سر کار بروم. اینجا کار به سختی پیدا می&zwnj;شود اما من چون در حرفه خودم مهارت کافی داشتم توانستم خیلی زود پس از ورود به ترکیه شغلی برای تامین هزینه&zwnj;های خودم و بچه&zwnj;هایم پیدا کنم. از این لحاظ مشکلی نداشتم و توانستم به راحتی کاری را دست و پا کنم.</p> <p>&nbsp;</p> <blockquote> <p>رویای بسیاری از زنان پناهجو برای دستیابی به آسایش، امنیت و برابری حقوقی به زندگی در پشت درهای بسته دفاتر سازمان ملل و زندگی&zwnj;ای به دور از امکانات رفاهی برای خود و فرزندان&zwnj;شان منتهی می&zwnj;شود</p> </blockquote> <p>پسرم را در مدرسه&zwnj;های ترک پذیرفتند و به مدرسه می&zwnj;رفت، اما دخترم را هیچ مهد کودکی با مقدار پولی که من می&zwnj;توانستم بپردازم، قبول نمی&zwnj;کرد. باید هزینه زیادی را پرداخت می&zwnj;کردم که برای من مقدور نبود. مجبور شدم برای ذخیره پولم دخترم را به پناهنده&zwnj;هایی که در دفتر پلیس، دفتر یو ان و یا در خیابان با آنها آشنا شده بودم، بسپارم تا هزینه کمتری را پرداخت کنم و بتوانم هم&zwnj;زمان به کارم هم برسم. با پول کمی که به پناهنده&zwnj;ها برای نگهداری فرزندم می&zwnj;دادم، عده&zwnj;ای حاضر نبودند از او نگهداری کنند. یکی یک&zwnj;ماه دخترم را نگه می&zwnj;داشت. دومی دو&zwnj;ماه و دیگری پنج&zwnj;ماه. او را مدام از این خانه به آن خانه می&zwnj;بردم. این مسئله به حدی در روحیه&zwnj;اش تاثیر گذاشته بود که حس می&zwnj;کردم مرا که مادرش هستم، دیگر نمی&zwnj;شناسد. یک سال به همین روال گذشت. روزهایی بود که اگر من یک روزش را کار نمی&zwnj;کردم گرسنه می&zwnj;ماندیم. بعضی روزها تنها یک نان را تکه تکه می&zwnj;کردم و به بچه&zwnj;هایم می&zwnj;دادم تا گرسنگی آزرده و بیمارشان نکند.&quot;</p> <p>&nbsp;</p> <p>دستمزدی که مریم در ازای کارش دریافت می&zwnj;کند، پول کمی است که تنها هزینه کرایه خانه، خوراک و پوشاک فرزندانش را تامین می&zwnj;کند و نه بیشتر. ادامه زندگی برای این سه نفر با این روند بسیار سخت&zwnj;تر از امروز خواهد بود. این زن سی ساله به همراه دو فرزندش روزهای دشواری را گذرانده است و حالا پس از گذشت بیش از سه سال، سازمان ملل دلایل پناهندگی&zwnj;اش را رد کرده و پرونده&zwnj;اش را بسته است.</p> <p>&nbsp;</p> <p>مریم معتقد است سختی&zwnj;های زندگی&zwnj;اش را فقط زنانی درک می&zwnj;کنند که در این شهر به تنهایی زندگی کرده&zwnj;اند. او دلیل بسیاری از نارضایتی&zwnj;ها، آزارها و برخورد نامناسب اطرافیان را در جنسیت خود می&zwnj;داند: &quot;رفتار و برخورد آد&zwnj;م&zwnj;های این شهر وحشتناک و آزاردهنده است. تحمل نگاه&zwnj;های سنگین مردان و زنان به زنی تنها مانند من و حرف&zwnj;هایی که گاهی به من می&zwnj;گویند واقعا آزاردهنده است، آنقدر که گاهی اشکم را در می&zwnj;آورد. در اوایل پسرهای مجرد ایرانی اذیتم می&zwnj;کردند. چشمان زیادی پشت&zwnj;ام بود که وجودشان آزارم می&zwnj;داد و امنیتم را سلب می&zwnj;کرد. تحمل این نگاه&zwnj;ها و دیدن وقاحت مردانی که به من پیشنهاد دوستی و رابطه&zwnj;های جنسی می&zwnj;دادند، برای من که با کسی کار و رابطه خاصی نداشتم و فقط سرم به کارم بود و دنبال تامین هزینه&zwnj;های زندگی خودم و بچه&zwnj;هایم بودم، واقعا سخت بود.علاوه بر محیط بیرون از خانه و در جمع&zwnj;های ایرانی اطرافم، در محل کار هم همین وضعیت تا مدت&zwnj;ها آزارم می&zwnj;داد.&quot;</p> <p>&nbsp;</p> <p>مریم بسیاری از روابطی را که در این شرایط شکل می&zwnj;گیرد روابط اجباری می&zwnj;نامد؛ نوعی رابطه اجباری با انسان&zwnj;هایی که هرروز باید دیدشان و با آن&zwnj;ها هم&zwnj;کلام شد. او می&zwnj;گوید مجبور است این روابط را در جمع دوستان و هم&zwnj;چنین در محل کارش تحمل کند.</p> <p>&nbsp;</p> <p>او در آخر از آزارها و مزاحمت&zwnj;هایی می&zwnj;گوید که در خیابان با آن&zwnj;ها برخورد می&zwnj;کند: &quot;وقاحت انسان&zwnj;ها در برخورد با زنان تنها، تمام نشدنی است. من مسیر ده دقیقه&zwnj;ای از خانه تا محل کارم به را سختی می&zwnj;گذرانم. در یک مسیر ده دقیقه&zwnj;ای بارها و بارها باید متلک و مزاحمت&zwnj;های مردان را تحمل کنم؛ اعم از ایرانی و ترک. اگر به هرکدام نگاهی بیاندازم و جواب&zwnj;شان را بدهم کارم تمام است و دیگر رهایم نمی&zwnj;کنند. زندگی کردن در شرایط این شهر مانند مردابی است که هرچقدر بیشتر دست و پا بزنید بیشتر در کثافت درونش غرق می&zwnj;شوید. هرچقدر در این شرایط بیشتر دست و پا می&zwnj;زنم کمتر چیزی نصیبم می&zwnj;شود. برخی از انسان&zwnj;ها چنان وقیح و از خودراضی هستند که ما را در این شرایط انسان&zwnj;های بدبختی می&zwnj;پندارند که مجبوریم هرچه می&zwnj;گویند انجام دهیم. درست است که امروز من با این مشکلات به این روز افتاده&zwnj;ام، اما باز هم شخصیتی دارم.&quot;</p> <p>&nbsp;</p> <p>رویای بسیاری از زنان پناهجو برای دستیابی به آسایش، امنیت و برابری حقوقی به زندگی در پشت درهای بسته دفاتر سازمان ملل و زندگی&zwnj;ای به دور از امکانات رفاهی برای خود و فرزندان&zwnj;شان منتهی می&zwnj;شود. در صورتی که خواست آن&zwnj;ها بر اساس قراردادها و ماده&zwnj;های بیانیه&zwnj;های مختلف سازمان ملل باید رنگ واقعیت به خود می&zwnj;گرفت و امکاناتی براساس منشور و بیانیه&zwnj;های مدافع حقوق بشر به آن&zwnj;ها داده می&zwnj;شد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>سرنوشت مریم و دیگر زنان مهاجر با گذشت چند سال از مهاجرت، هم&zwnj;چنان در پشت پرده&zwnj;های ابهام قرار دارد: آیا آنها روزی به سرزمین امن می&zwnj;رسند و از حقوق شهروندی برخوردار می&zwnj;شوند؟</p>

مهسا صارمی- این گزارش بخشی از مجموعه خاطرات شفاهی زنان از دوران پناهجویی‌شان است. آن‌ها در گفت‌وگو با نگارنده این سطرها از مشکلات خود گفته‌اند و هم از میزان امنیت و امکاناتی که در کشورهای مختلف پناهجوپذیر داشته‌اند. امروز بخش نخست این مجموعه را می‌خوانید.

در سال‌های اخیر شاهد موج گسترده مهاجرت از ایران بوده‌ایم؛ ایرانیانی که به دلایل مختلف ازجمله فعالیت‌های سیاسی، اجتماعی و حضور در اقلیت‌های مذهبی، زندگی خود را در معرض خطر می‌بینند و به کشورهای غربی پناهنده می‌شوند. مهاجرت البته مختص ایرانی‌ها نیست و سالانه هزاران انسان، مرزهای جغرافیایی کشورها را طی می‌کنند تا به سرزمینی امن برسند و از حقوق شهروندی برخوردار شوند.

روشن است روش خروج مردان و زنانی که در کشور خود تحت تعقیب و مورد آزار قرار گرفته‌اند، به راحتی سفرهای توریستی به کشورهای دیگر نیست. بسیاری از این زنان و مردان اجازه خروج از کشورشان را ندارند و گاه حتی گذرنامه‌ای نیز برای این کار ندارند.

آن‌ها با گذشتن از مرزهای غیر قانونی و راه‌های دشوار، جان خود را به خطر می‌اندازند، ساعت‌ها پیاده در تاریکی و سکوت می‌دوند، سوار بر اسب از راه‌های سخت می‌گذرند، گاه در اتومبیل‌ها و کشتی‌ها مخفی می‌شوند تا به کشوری دیگر برسند و از امنیت جانی برخوردار شوند. در این میان البته چه بسیار زنان و مردانی که در این راه جان خود را از دست داده‌اند.

براساس ماده چهاردهم منشور جهانی حقوق بشر که به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسیده است، هرکسی حق دارد برای گریز از هرگونه شکنجه و فشار به کشوری دیگر پناهنده شود، اما در جرایم غیر سیاسی یا اموری که مخالف با اصول و هدف‌های ملل متحد باشد نمی‌توان از این حق برخوردار شد.
بسیاری از این مهاجران که با دشواری خود را به کشوری دیگر، برای برخورداری از حداقل امنیت رسانده‌اند، با قوانین سخت سازمان‌های مهاجرت، زمان‌های طولانی برای اخذ مدرک پناهندگی و گاهی جواب منفی سازمان ملل روبه‌رو شده‌اند. به‌طوری که پس از خروج از ایران و با گذشت زمان و رویارویی با دشواری‌ها، رویاهای بسیاری از این مهاجران رنگ می‌بازد و آینده خود را محو و مبهم می‌بینند.

وقتی به خاک ترکیه رسیدیم و در تاریکی جایی روی زمین نشستیم دختر دوساله‌ام ترسید و از هوش رفت، تاثیر آن شب ترس‌آور پس از گذشت سه سال هم‌چنان در رفتار، طرز حرف زدن و روحیه دخترم نمایان است

انسان‌هایی که به عنوان شهروند در کشور خود ایران، امنیت، حقوق شهروندی، آزادی اجتماعی و فردی نداشته‌اند، با همه مشکلات موجود به کشوری دیگر می‌آیند و پس از رسیدن به کشور دوم این‌بار به عنوان پناهجو با مشکلات زیادی ازجمله شرایط زندگی، کمبود امکانات رفاهی، اشتغال و عدم اجازه تحصیل دست به گریبان می‌شوند. در این میان گاه سازمان ملل و اداره‌های مهاجرت دلایل آنان را برای مهاجرت و دریافت پناهندگی کافی نمی‌دانند و مشکلات آنها در کشورشان را جدی نمی‌گیرند.

شمار بسیاری از این مهاجران را زنان تشکیل می‌دهند که به دلیل نابرابری و تبعیض‌های اجتماعی و قانونی مجبور به ترک کشور خود می‌شوند. برخی از این زنان ازجمله هم همجنس‌گرایانی هستند که براساس قانون اسلامی حاکم بر ایران، جان‌شان در خطر است. عده‌ای از این زنان به تنهایی و بدون همسران‌شان و شماری هم همراه با فرزندان‌شان از ایران خارج شده‌اند. به دلیل نگاه جنسیتی حاکم در کشورهای واسط، زنان بیشتر از مردان، آسیب‌پذیر و تحت فشار هستند و وضعیت اسفناکی را تحمل می‌کنند.

این زنان مهاجر نه تنها در وطن خود مورد حمایت قرار نمی‌گیرند، بلکه پس از مهاجرت نیز از هیچگونه حمایتی برخوردار نمی‌شوند و به تنهایی مسئولیت خود و فرزندان‌شان را به دوش می‌کشند و برای به دست آوردن امکانات مناسب برای زندگی مبارزه می‌کنند.

زن مهاجر و گذر از مسیرهای غیر قانونی
یکی از این زنان پناهجو، مریم نام دارد که به همراه دختر چهارساله و پسر ۱۰ ساله‌اش در ترکیه زندگی می‌کند. سه سال از خروج غیر قانونی او و فرزندانش از ایران می‌گذرد. مریم که مسیر غیر قانونی و راه قاچاق را با دختر و پسرش در پاییز ۲۰۰۸ تجربه کرده است، وضعیت این سفر اجباری را چنین شرح می‌دهد: "در آن زمان بچه‌هایم یکی تقریبا دوساله و دیگری هفت‌ساله بود. خروج غیر قانونی و قاچاقی، از راه کوه با دو بچه کوچک خیلی برایم سخت بود. از خطرات راه می‌ترسیدم. می‌ترسیدم با خطرات موجود در راه بچه‌هایم را از دست بدهم. روزی که از ایران حرکت کردم قاچاقچی به من گفت که بیست دقیقه راه تا ترکیه بیشتر نیست و به زودی از مرز گذر خواهی کرد و به ترکیه خواهی رسید، اما راه قاچاق در مهرماه بارانی آن سال برای من یک هفته به طول انجامید.

شرایط در آن روز بارانی که ما از ایران خارج شدیم وحشتناک بود. شیشه دخترم در میان کوه از ساکم افتاده بود، گرسنگی و سرمای بچه‌ها سختی راه را برایم بیشتر می‌کرد. مدام دخترم می‌گفت: مامان سردمه، اما من کاری از دستم برنمی‌آمد. چند روزی را در ایران در یک روستا مانده بودیم، بعد از اینکه پیاده راه افتادیم، در یک لحظه قاچاقچی‌ها دخترم را از دستم گرفتند و از کوه پایین رفتند. توان ادامه راه را با یک بچه در بغل و یک بچه دیگر که دستم را گرفته بود آن‌هم با کوله پشتی سنگین نداشتم. بعد از اینکه بچه را از دستم قاپیدند خیلی ترسیدم. دخترم هم ترسیده بود و جیغ می‌زد. قاچاقچی دستش را در دهان بچه‌ام گذاشته بود تا ساکتش کند. هر صدایی ممکن بود ماموران و نگهبانان مرز را متوجه ما کند. لحظه‌ای احساس کردم که دخترم مرد. دنبال قاچاقچی‌ها می‌دویدم، از کوه‌ها لیز می‌خوردم و به پایین می‌رفتم و دنبال‌شان می‌دویدم تا فقط بتوانم دخترم را از دست آن‌ها بگیرم."

دشواری و اتفاق‌های سخت راه تا آنجا برای مریم و فرزندانش ادامه می‌یابد که دختر کوچک او در نقطه‌ای از مسیر بی‌هوش می‌شود و این مادر سی ساله برای زنده نگهداشتن دخترش تلاش می‌کند. مریم این لحظات ناگوار را چنین تعریف می‌کند: "وقتی به خاک ترکیه رسیدیم و در تاریکی جایی روی زمین نشستیم دختر دوساله‌ام ترسید و از هوش رفت. در بغلم بود که بیهوش شد و دندان‌هایش به هم قفل شدند. دخترم دیگر نه گریه می‌کرد، نه حرف می‌زد و نه چشمانش را باز می‌کرد. بعد از نفس دادن به او و تقلا برای زنده نگهداشتن او، درست بعد از لحظه‌ای که در جلوی چشمانم داشت جانش را از دست می‌داد، دوباره زنده شد. تاثیر آن شب ترس‌آور پس از گذشت سه سال هم‌چنان در رفتار، طرز حرف زدن و روحیه دخترم نمایان است."

زنان مهاجر، تنهایی و مسئولیت فراوان
مریم در ترکیه هیچ آشنا و اقوامی ندارد. او پس از رسیدن به ترکیه همان‌طور که خودش می‌گوید از روزها و هفته‌های اول شروع به کار کرده است تا هزینه کرایه خانه، خوراک و پوشاک فرزندانش را تأمین کند. او درباره دشواری‌های زندگی‌ا‌ش می‌گوید: "پس از اینکه به هر سختی جایی را برای ماندن پیدا کردیم، با وجود دو بچه کوچک مجبور شدم از روزهای اول سر کار بروم. اینجا کار به سختی پیدا می‌شود اما من چون در حرفه خودم مهارت کافی داشتم توانستم خیلی زود پس از ورود به ترکیه شغلی برای تامین هزینه‌های خودم و بچه‌هایم پیدا کنم. از این لحاظ مشکلی نداشتم و توانستم به راحتی کاری را دست و پا کنم.

رویای بسیاری از زنان پناهجو برای دستیابی به آسایش، امنیت و برابری حقوقی به زندگی در پشت درهای بسته دفاتر سازمان ملل و زندگی‌ای به دور از امکانات رفاهی برای خود و فرزندان‌شان منتهی می‌شود

پسرم را در مدرسه‌های ترک پذیرفتند و به مدرسه می‌رفت، اما دخترم را هیچ مهد کودکی با مقدار پولی که من می‌توانستم بپردازم، قبول نمی‌کرد. باید هزینه زیادی را پرداخت می‌کردم که برای من مقدور نبود. مجبور شدم برای ذخیره پولم دخترم را به پناهنده‌هایی که در دفتر پلیس، دفتر یو ان و یا در خیابان با آنها آشنا شده بودم، بسپارم تا هزینه کمتری را پرداخت کنم و بتوانم هم‌زمان به کارم هم برسم. با پول کمی که به پناهنده‌ها برای نگهداری فرزندم می‌دادم، عده‌ای حاضر نبودند از او نگهداری کنند. یکی یک‌ماه دخترم را نگه می‌داشت. دومی دو‌ماه و دیگری پنج‌ماه. او را مدام از این خانه به آن خانه می‌بردم. این مسئله به حدی در روحیه‌اش تاثیر گذاشته بود که حس می‌کردم مرا که مادرش هستم، دیگر نمی‌شناسد. یک سال به همین روال گذشت. روزهایی بود که اگر من یک روزش را کار نمی‌کردم گرسنه می‌ماندیم. بعضی روزها تنها یک نان را تکه تکه می‌کردم و به بچه‌هایم می‌دادم تا گرسنگی آزرده و بیمارشان نکند."

دستمزدی که مریم در ازای کارش دریافت می‌کند، پول کمی است که تنها هزینه کرایه خانه، خوراک و پوشاک فرزندانش را تامین می‌کند و نه بیشتر. ادامه زندگی برای این سه نفر با این روند بسیار سخت‌تر از امروز خواهد بود. این زن سی ساله به همراه دو فرزندش روزهای دشواری را گذرانده است و حالا پس از گذشت بیش از سه سال، سازمان ملل دلایل پناهندگی‌اش را رد کرده و پرونده‌اش را بسته است.

مریم معتقد است سختی‌های زندگی‌اش را فقط زنانی درک می‌کنند که در این شهر به تنهایی زندگی کرده‌اند. او دلیل بسیاری از نارضایتی‌ها، آزارها و برخورد نامناسب اطرافیان را در جنسیت خود می‌داند: "رفتار و برخورد آد‌م‌های این شهر وحشتناک و آزاردهنده است. تحمل نگاه‌های سنگین مردان و زنان به زنی تنها مانند من و حرف‌هایی که گاهی به من می‌گویند واقعا آزاردهنده است، آنقدر که گاهی اشکم را در می‌آورد. در اوایل پسرهای مجرد ایرانی اذیتم می‌کردند. چشمان زیادی پشت‌ام بود که وجودشان آزارم می‌داد و امنیتم را سلب می‌کرد. تحمل این نگاه‌ها و دیدن وقاحت مردانی که به من پیشنهاد دوستی و رابطه‌های جنسی می‌دادند، برای من که با کسی کار و رابطه خاصی نداشتم و فقط سرم به کارم بود و دنبال تامین هزینه‌های زندگی خودم و بچه‌هایم بودم، واقعا سخت بود.علاوه بر محیط بیرون از خانه و در جمع‌های ایرانی اطرافم، در محل کار هم همین وضعیت تا مدت‌ها آزارم می‌داد."

مریم بسیاری از روابطی را که در این شرایط شکل می‌گیرد روابط اجباری می‌نامد؛ نوعی رابطه اجباری با انسان‌هایی که هرروز باید دیدشان و با آن‌ها هم‌کلام شد. او می‌گوید مجبور است این روابط را در جمع دوستان و هم‌چنین در محل کارش تحمل کند.

او در آخر از آزارها و مزاحمت‌هایی می‌گوید که در خیابان با آن‌ها برخورد می‌کند: "وقاحت انسان‌ها در برخورد با زنان تنها، تمام نشدنی است. من مسیر ده دقیقه‌ای از خانه تا محل کارم به را سختی می‌گذرانم. در یک مسیر ده دقیقه‌ای بارها و بارها باید متلک و مزاحمت‌های مردان را تحمل کنم؛ اعم از ایرانی و ترک. اگر به هرکدام نگاهی بیاندازم و جواب‌شان را بدهم کارم تمام است و دیگر رهایم نمی‌کنند. زندگی کردن در شرایط این شهر مانند مردابی است که هرچقدر بیشتر دست و پا بزنید بیشتر در کثافت درونش غرق می‌شوید. هرچقدر در این شرایط بیشتر دست و پا می‌زنم کمتر چیزی نصیبم می‌شود. برخی از انسان‌ها چنان وقیح و از خودراضی هستند که ما را در این شرایط انسان‌های بدبختی می‌پندارند که مجبوریم هرچه می‌گویند انجام دهیم. درست است که امروز من با این مشکلات به این روز افتاده‌ام، اما باز هم شخصیتی دارم."

رویای بسیاری از زنان پناهجو برای دستیابی به آسایش، امنیت و برابری حقوقی به زندگی در پشت درهای بسته دفاتر سازمان ملل و زندگی‌ای به دور از امکانات رفاهی برای خود و فرزندان‌شان منتهی می‌شود. در صورتی که خواست آن‌ها بر اساس قراردادها و ماده‌های بیانیه‌های مختلف سازمان ملل باید رنگ واقعیت به خود می‌گرفت و امکاناتی براساس منشور و بیانیه‌های مدافع حقوق بشر به آن‌ها داده می‌شد.

سرنوشت مریم و دیگر زنان مهاجر با گذشت چند سال از مهاجرت، هم‌چنان در پشت پرده‌های ابهام قرار دارد: آیا آنها روزی به سرزمین امن می‌رسند و از حقوق شهروندی برخوردار می‌شوند؟

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

  • رضا

    شاید بهتر بود اول این خانم توضیح میداد واسه چی‌ مهاجرت کرده و این شرایط رو واسه خودش و بچهاش به وجود آورده، آیا اصلا ارزشش رو داشته ؟