وضعیت مبهم و طرح وعده آزادی دانشجویان بازداشت شده در جریان اعتراضات سراسری
خبری از آزادی دانشجویان بازداشت شده در روزهای اخیر نیست. یکی از معاونان وزیر علوم گفته است دانشجویانی که بیرون دانشگاه بازداشت شده‌اند، تحت پیگیرد کمیته انضباطی دانشگاه‌ها قرار نمی‌گیرند.
با وجود وعده‌های مسوولان وزارت علوم و نمایندگان مجلس، هنوز اخباری از آزادی دانشجویان بازداشت شده در اعتراضات سراسری اخیر منتشر نشده است. معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم اعلام کرده دانشجویانی که روزهای اخیر در بیرون از مراکز علمی کشور بازداشت شده‌اند، تحت پیگیرد کمیته انضباطی دانشگاه‌ها قرار نخواهند گرفت. از جلسه مشورتی نمایندگان مجلس ایران با وزیران اطلاعات و کشور، فرمانده نیروی انتظامی و جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران که یکی از محورهای گفت و گوی آنها وضعیت دانشجویان بازداشتی بوده است اما جزییات چندانی درباره وضعیت دانشجویان بازداشتی منتشر نشده است.
سرکوب دانشجویان و نهادهای صنفی دانشجویی، یکی از پررنگ‌ترین شیوه‌های سرکوب اعتراضات اخیر در ایران بوده است.
بهروز نعمتی، سخنگوی هیات رئیسه مجلس ایران گفته بخشی از نشست مشورتی امروز نمایندگان به موضوع دانشجویان بازداشتی در حوادث اخیر مربوط بوده و مقرر شده که وزارت اطلاعات موضوع را به صورت جدی پیگیری و گزارش نهایی آن را تا هفته آینده به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ارائه کند.
ناهید خداکرمی، عضو شورای شهر تهران امروز در نطق پیش از دستور خود گفته که مردم نگران تکرار کهریزک‌اند. او با اشاره به اعتراضات یکی-دو هفته اخیر و «حوادث تلخی» که اتفاق افتاده و دستگیری شهروندان و دانشجویان گفته: «بدیهی است با خاطره تلخی که مردم، والدین و بستگان این عزیزان از کهریزک و سرنوشت روح الامینی‌ها دارند، بسیار نگرانند؛ نگرانند که مبادا یک قاضی دیگر، یک نیروی خودسر دیگر یا یک هم‌سلولی اراذل و اوباش اشتباه کند و خدای ناکرده اتفاقی غیر قابل بازگشت حادث شود.»
روز گدشته، محمود صادقی، عضو اصلاح‌طلب کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با اشاره به بازداشت حدود ۹۰ دانشجو در سراسر کشور گفته بود از این تعداد، وضعیت حدود ۱۰ نفر نامشخص است.
مقامات حکومت ایران تاکنون به آمار ۹۰ دانشجوی بازداشتی اشاره کرده‌اند اما برخی از گزارش‌ها حاکی از آن است که این تعداد بیش از ۱۰۰ نفر است.
به گفته صادقی، کارگروهی در وزارت علوم برای پیگیری وضعیت دانشجویان بازداشت‌شده تشکیل شده است. او گفته: «این تصور که بازداشت دانشجویان منجر به آرام شدن فضا شده و جنبه پیشگیرانه دارد، درست نیست؛ چرا که بسیاری از این دانشجویان بازداشت‌شده، اهل ایجاد تنش نبوده‌اند.»
این گفته‌های صادقی در پاسخ به فرید موسوی٬ رییس فراکسیون جوانان مجلس بیان شده که روز گذشته در توییتر خود نوشته بود: «بنا به وظیفه، وضعیت بازداشت دانشجویان را از مسئولان ذی‌ربط پیگیری کردم. گفته شد عموم بازداشت‌ها، برای پیشگیری بوده. وعده دادند: فردا تعداد زیادی آزاد خواهند شد. امید است با سعه صدر مسوولین این روند ادامه داشته باشد.»
محمود صادقی درباره بازداشت گسترده دانشجویان در اعتراض‌های اخیر گفته است: «بنا بر آمار و اطلاعاتی که در پی رایزنی با مسوولان وزارت علوم به‌دست آمده، بسیاری از بازداشت‌شدگان اساساً هیچ فعالیتی در اعتراض‌ها نداشته و اکثر قریب به اتفاق آنها، خارج از محیط‌های دانشگاهی و تعدادی نیز در مقابل در منزل‌شان بازداشت شده‌اند.»
صادقی، دانشجویان بازداشت‌شده را از طیف و گروهی از دانشجویان دانسته که برای آرام کردن فضا تلاش می‌کنند و جزو دانشجویان طیف رادیکال نیستند.
او دانشجویان بازداشت‌شده را معتقد به چارچوب‌ها و ارزش‌های نظام دانسته و گفته بازداشت آنها در آستانه امتحانات ترم، محل شگفتی است.
این نماینده مجلس با بیان اینکه اسامی و مشخصات تمامی بازداشت‌شدگان را به‌همراه نام دانشگاه، رشته تحصیلی و شماره دانشجویی در اختیار دارد، تاکید کرد فعلاً ضرورتی در انتشار تمامی این جزییات احساس نمی‌کند و ممکن است آمار بیشتر یا کمتر از این باشد.
عضو فراکسیون امید مجلس اما با اشاره به بازداشت تعداد قابل توجهی از دانشجویان دانشگاه‌های مختلف تهران گفته: «بنا بر آماری که در اختیار داریم، حداقل ۵۸ نفر از دانشجویان دانشگاه‌های مختلف تهران بازداشت شده‌اند و نکته عجیب این است که بسیاری از آنها اساساً فعالیت سیاسی نمی‌کنند و به عنوان مثال یکی از بازداشتی‌ها دبیر اتحادیه یکی از انجمن‌های علمی یک دانشگاه در تهران است، حال آن‌که دانشجویان عضو انجمن‌های علمی عموماً فعالیت سیاسی ندارند.»
به گفته صادقی، در دانشگاه تربیت مدرس نیز سه نفر بازداشت شده‌اند. او با اشاره به اینکه معمولاً دانشجویان تحصیلات تکمیلی نیز چندان جذب فعالیت‌های سیاسی نمی‌شوند، گفته با توجه به شناختی که شخصاً از بعضی افراد بازداشت‌شده دارد، این دانشجویان که اتفاقاً بعضا در منزل‌شان بازداشت شده‌اند، به هیچ وجه تندرو نیستند.
بنا بر آماری که این نماینده مجلس ارائه کرده، یک دانشجو در کرمان، دو نفر در دزفول، یک نفر در تبریز، یک نفر در رشت، یک نفر در بندرعباس و هشت نفر در شیراز بازداشت شده‌اند که اطلاعات یکی از دانشجویان بازداشت‌شده در شیراز در دست نیست.
او به صدور قرار بازداشت موقت برای سه دانشجو در ارومیه اشاره کرده و گفته یک دانشجو هم در اصفهان بازداشت شده اما ممکن است تعداد دانشجویان بازداشت‌شده در این استان بیشتر باشد.
همچنین بر اساس آمار این نماینده مجلس، چهار دانشجو در همدان، یک دانشجو در خرم‌آباد، چهار نفر در کرمانشاه، دو نفر در قزوین، یک نفر در شهرکرد، یک نفر در بهبهان و یک نفر نیز در اراک بازداشت شده‌اند.
صادقی گفته: «نکته نگران‌کننده دیگر این است که برخی از دانشجویانی که آزاد شده‌اند، با اخذ قرار تامین کیفری آزاد شده‌اند و با این حساب، افرادی که به نظر می‌رسد مرتکب تخلف خاصی نیز نشده باشند، با سابقه کیفری روبه‌رو می‌شوند.»
معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم اما اعلام کرده دانشجویانی که روزهای اخیر در بیرون از مراکز علمی کشور بازداشت شده اند، تحت پیگیرد کمیته انضباطی دانشگاه‌ها قرار نخواهند گرفت.
نکته نگران کننده دیگر درباره این بازداشت‌ها بی‌اطلاعی مسئولان وزارت علوم از تعداد و جزییات آمار بازداشت‌شدگان است هر چند مجید سرسنگی، معاون فرهنگی دانشگاه تهران پیش‌تر از آزادی تعدادی از دانشجویان این دانشگاه که در روزهای گذشته بازداشت شده بودند، خبر داده و گفته بود کمیته‌ای برای پیگیری وضعیت این دانشجویان تشکیل شده است.
بر اساس گزارشی که روزنامه جهان صنعت در ایران درباره بازداشت دانشجویان نوشته، حراست دانشگاه‌ها در دستگیری دانشجویان بسیار فعال عمل کرده و مسوولان حراست برخی از دانشگاه‌ها دانشجویان را از خوابگاه به نیروی انتظامی و وزارت اطلاعات تحویل داده‌اند.
یکی دیگر از فعالان دانشگاهی هم به روزنامه «جهان‌صنعت» گفته که بعد از تجمعات و دستگیری، پیگیری ما برای بررسی وضعیت همکلاسی‌هایمان بی‌نتیجه ماند و مسوولان دانشگاه خطاب به ما گفتند به شما ربطی ندارد که این موضوع را پیگیری کنید: «پرونده آنها روی میز ماست.»
پیش از این، ۳۳ شورای صنفی دانشگاه‌های سراسر کشور در نامه‌ای به وزیر علوم خواستار آزادی بدون قید و شرط دانشجویان بازداشتی در تجمع‌های چند روز اخیر شده بودند.
سرکوب معترضان اعتراضات اخیر که با دستگیری فعالان صنفی دانشجویی شدت یافته اما با واکنش نهادهای حقوق بشری مواجه شده و چهار گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل روز جمعه، پنجم ژانویه با اشاره به کشته شدن بیش از ۲۰ نفر در جریان اعتراضات در ایران، روش حکومت ایران در برخورد با معترضان را نگران کننده دانستند.
عاصمه جهانگیر، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران، با گزارشگر ویژه سازمان ملل در زمینه آزادی بیان و عقیده، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد اعدام‌های غیر قانونی و خودسرانه و همچنین گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور مدافعان حقوق بشر این بیانیه را امضا کرده‌اند.
این چهار گزارشگر در بیانیه مشترکی از مقام‌های ایرانی خواسته‌اند تا در مواجهه با معترضان از خود «خویشتن‌داری» نشان دهند.
در این بیانیه تأکید شده که دستورالعمل حکومت ایران به سپاه پاسداران برای برخورد «سنگین» با معترضان و تهدیدهای دستگاه قضایی به مجازات سخت معترضان، «غیر قابل قبول» است.
گزارشگران ویژه شورای حقوق بشر مسدود کردن شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و شبکه‌های پیام‌رسان از قبیل تلگرام را بسیار نگران‌کننده خوانده و تأکید کرده‌اند مسدود کردن ارتباطات به معنای «نقض جدی حقوق بنیادین» شهروندان ایرانی است.
نظرها
نظری وجود ندارد.