ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

شکوه ریاضی، نوگراترین زن نقاش ایرانی

<p>نگار نخعی - در این سلسله نوشتار&zwnj;ها، تلاش می&zwnj;شود که با نگاهی به تاریخ هنر معاصر ایران در کنار معرفی آثار و زندگی هنرمندان پیشکسوت و جوان این حوزه، از تجربه&zwnj;ها و گرایش&zwnj;های متفاوت، حرکت&zwnj;های نوین، تنش&zwnj;ها، بیراهه&zwnj;ها، تأثیرگذاری&zwnj;ها و تقلید&zwnj;ها و تداوم این هنر سخن گفته شود؛ هنری که در سال&zwnj;های اخیر تمنایش حضور در بینال&zwnj;های جهانی با قیمت&zwnj;های نجومی و باورنکردنی بوده است.</p> <!--break--> <p>برای بررسی هنر معاصر ایران می&zwnj;توان تقسیم&zwnj;بندی&zwnj;های متفاوتی را انجام داد و بر اساس معیار&zwnj;ها و موازین مختلفی مثل موضوع یا سبک و شیوه کار و یا دوره زمانی مشترک، دسته بندی&lrm;های گوناگونی ارایه کرد؛ اما در اینجا با مبنا قرار دادن دوره&zwnj;های زمانی، نمونه&zwnj;های موفق نقاشی و مجسمه سازی معاصر ایران از دهه ۱۳۲۰ خورشیدی به این سو، معرفی و بررسی خواهد شد. <br /> &nbsp;</p> <p><strong>دهه ۲۰: نخستین گام&zwnj;ها<br /> </strong></p> <p>&nbsp;</p> <p><img alt="" align="left" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/shokfriaz02.jpg" />با مرگ کمال&zwnj;الملک و بسته شدن مدرسه&zwnj;اش در سال ۱۳۱۹ عملاً فضایی گشوده&zwnj;تر در اختیار نقاشانی قرار گرفت که در پی درانداختن طرحی تازه بودند و با آشنایی با هنر غرب، سودای هنر مدرن در سر می&zwnj;پروراندند. <br /> &nbsp;</p> <p>تأسیس هنرکده هنرهای زیبا، اعزام دانشجویان ایرانی به خارج از کشور، برپایی نمایشگاه&zwnj;های جنجالی در سفارتخانه&zwnj;ها و گالری&zwnj;های دولتی و خصوصی، و چند سال بعد&zwnj;تر راه&zwnj;اندازی انجمن و مجله خروس جنگی به همت شماری از نقاشان نوگرای آن دوره و مطرح شدن آثار هنرمندانی چون شکوه ریاضی، جلیل ضیاء&zwnj;پور، جواد حمیدی، حسین کاظمی، عبدالله عامرالحسینی، احمد اسفندیاری، محمود جوادی&zwnj;پور و... جریانی پرشور در هنر معاصر ایران پدید آورد و زمینه&zwnj;ساز شکل&zwnj;گیری جریان&zwnj;های مختلفی شد که چه در تداوم و چه در تقابل این جریان، ظاهر شدند. <br /> &nbsp;</p> <p><strong>شکوه ریاضی، نوگراترین زن نقاش ایرانی<br /> </strong></p> <p>&nbsp;</p> <p>شکوه ریاضی نوگرا&zwnj;ترین زن نقاش ایرانی است و تردیدی نیست که بدون او جریان نقاشی مدرن ایران مسیر دیگری را طی می&zwnj;کرد. او به عنوان یکی از بهترین مدرسان هنرستان عالی هنرستان تزئینی و منتقدان نقاشی سنتی راهگشای بسیاری از شاگردان و هنرجویان خود بود، شاگردانی که امروز جزو مطرح&zwnj;ترین هنرمندان نقاشی معاصر ایران به شمار می&zwnj;آیند. <br /> &nbsp;</p> <p><img align="left" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/shokfriaz01.jpg" />شکوه ریاضی متولد سال ۱۳۰۰ در تهران در یک خانواده سر&zwnj;شناس و مرفه به&zwnj;دنیا آمد. او تا چهارده&zwnj;سالگی به&zwnj;خاطر شغل پدرش، سرلشگر ریاضی در پاریس زندگی کرد و بعد از قطع روابط ایران و فرانسه و برگشت خانواده&zwnj;اش به ایران ساکن شیراز شد و خود را برای ورود به دانشکده پزشکی آماده کرد، اما بعد از چند سال این رشته را نیمه&zwnj;تمام&zwnj;&zwnj; رها کرد. <br /> &nbsp;</p> <p>شکوه ریاضی جزو اولین شاگردان هنرکده تازه تأسیس هنرهای زیبا، در سال ۱۳۲۵ از این دانشکده فارغ&zwnj;التحصیل شد و برای اتمام تحصیلات خود دوباره به پاریس برگشت و توانست از مدرسه بوزار با کسب رتبه عالی و مدال طلا دانشنامه بگیرد. <br /> &nbsp;</p> <p>ا<img alt="" align="left" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/shokfriaz03.jpg" />و پس از آن بیشتر از هر چیز خود را وقف تدریس و آموختن به شاگردانش کرد، نحوه تدریس و شیوه نگاه کردن به جهان پیرامونش مشخصه اصلی کارهای اوست. <br /> &nbsp;</p> <p>شکوه ریاضی به شاگردانش یاد داد که از تقلید محض طبیعت دست بکشند و از نگاه&zwnj;ها و خطوط قراردادی و محافظه&zwnj;کارانه در کار بپرهیزند. <br /> &nbsp;</p> <p>بیشترین تلاش او ساختن فضاهای شخصی هنرجویانش در کار بود، او با رفتار&zwnj;ها و نارسایی&zwnj;های قدیمی در هنر سنتی رایج در آن سال&zwnj;ها مقابله کرد. شکوه ریاضی با شیوه کارش فضای پویایی را در هنر نقاشی ایران ایجاد کرد و نقاشی نو را از انزوا بیرون آورد. <br /> &nbsp;</p> <p><strong>جسارت تجربه کردن<br /> </strong></p> <p>&nbsp;</p> <p><img alt="" align="left" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/shokfriaz04.jpg" />در گفت&zwnj;و&zwnj;گویی که با عباس مشهدی&zwnj;زاده مجسمه ساز و منتقد و یکی از شاگردان خانم ریاضی داشتم او درباره زمان شروع نقاشی نوین ایران و نقش شکوه ریاضی گفت: <br /> &nbsp;</p> <p>&quot;اسماعیل مرات وزیر فرهنگ در سال ۱۳۱۷ از آندره گودار معمار و باستان&zwnj;شناس فرانسوی خواست که فضای را همچون بوزار فرانسه در تهران بسازد، آندره گودار وقتی این راه&zwnj;اندازی را در سال ۸ ۱۳۱ انجام داد گروهی از استادان فرانسوی را به این هنرکده برای تدریس دعوت کرد، پس از آن خانم ریاضی در این میان هم مترجم شد و هم دانشجوی ویژه این هنرکده که عطش نقاشی داشت.&quot;<br /> &nbsp;</p> <p>آقای مشهدی&zwnj;زاده در ادامه افزود: &quot;شکوه ریاضی بعد از فارغ&zwnj;التحصیل شدن از این هنرکده دوباره به فرانسه رفت و در بوزار زیر نظر آندره لوت تعلیم دید و در سال ۳۶ دوباره به ایران بازگشت و به مدت دو سال در هنرستان عالی هنرهای تزئینی به تدریس پرداخت.&quot; <br /> &nbsp;</p> <p><img alt="" align="left" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/shokfriaz05.jpg" />او درباره شاگردان آن روز خانم ریاضی گفت: &quot;ما حدود ۵۰ الی ۶۰ نفر بودیم که تحت تعلیم او جسارت تجربه کردن را پیدا کردیم، تمام هنرمندانی که بعد&zwnj;ها تحت عنوان مکتب سقاخانه کار کردند کسانی چون حسین زنده&zwnj;رودی، فرامرز پیلارام و مسعود عربشاهی هنرجویان خانم ریاضی بودند.&quot; <br /> &nbsp;</p> <p>آقای مشهدی&zwnj;زاده گفت: &quot;شکوه ریاضی پدیده&zwnj;ای بود دانا و توانا و شاید چون عمر کوتاهی داشت و برای خودش کم کار کرد از جمله کسانی است که خیلی ناگوار فراموش شده است.&quot; <br /> &nbsp;</p> <p>شاگرد خانم ریاضی در پایان گفت: &quot;بیشتر کارهایی که از او به جا مانده است کارهایی است که برای ما انجام داده است که ما یاد بگیرم، اما با همین کار&zwnj;ها می&zwnj;توان قضاوت کرد که چه تسلطی بر کارش داشت، مبانی هنر را می&zwnj;شناخت و طراحی قوی دست بود انقدر که خط&zwnj;ها در کار&zwnj;هایش می&zwnj;رقصند.&quot; <br /> از شکوه ریاضی تعداد محدودی پرتره، مجسمه، نقاشی منظره با رنگ و طراحی&zwnj;های با مرکب و ذغال به جا مانده است که بیشتر آن&zwnj;ها در خانه دوستان و اقوام او در پاریس هستند.</p> <p>یکی از معروف&zwnj;ترین کارهای که از او به جامانده پرتره صادق هدایت است که با خطوط خیلی نرم، دلپذیر و روشن کشیده است. <br /> &nbsp;</p> <p>شکوه ریاضی در سن چهل و یک سالگی بر اثر بیماری سرطان درگذشت. <br /> &nbsp;</p>

نگار نخعی - در این سلسله نوشتار‌ها، تلاش می‌شود که با نگاهی به تاریخ هنر معاصر ایران در کنار معرفی آثار و زندگی هنرمندان پیشکسوت و جوان این حوزه، از تجربه‌ها و گرایش‌های متفاوت، حرکت‌های نوین، تنش‌ها، بیراهه‌ها، تأثیرگذاری‌ها و تقلید‌ها و تداوم این هنر سخن گفته شود؛ هنری که در سال‌های اخیر تمنایش حضور در بینال‌های جهانی با قیمت‌های نجومی و باورنکردنی بوده است.

برای بررسی هنر معاصر ایران می‌توان تقسیم‌بندی‌های متفاوتی را انجام داد و بر اساس معیار‌ها و موازین مختلفی مثل موضوع یا سبک و شیوه کار و یا دوره زمانی مشترک، دسته بندی‎های گوناگونی ارایه کرد؛ اما در اینجا با مبنا قرار دادن دوره‌های زمانی، نمونه‌های موفق نقاشی و مجسمه سازی معاصر ایران از دهه ۱۳۲۰ خورشیدی به این سو، معرفی و بررسی خواهد شد.
 

دهه ۲۰: نخستین گام‌ها

با مرگ کمال‌الملک و بسته شدن مدرسه‌اش در سال ۱۳۱۹ عملاً فضایی گشوده‌تر در اختیار نقاشانی قرار گرفت که در پی درانداختن طرحی تازه بودند و با آشنایی با هنر غرب، سودای هنر مدرن در سر می‌پروراندند.
 

تأسیس هنرکده هنرهای زیبا، اعزام دانشجویان ایرانی به خارج از کشور، برپایی نمایشگاه‌های جنجالی در سفارتخانه‌ها و گالری‌های دولتی و خصوصی، و چند سال بعد‌تر راه‌اندازی انجمن و مجله خروس جنگی به همت شماری از نقاشان نوگرای آن دوره و مطرح شدن آثار هنرمندانی چون شکوه ریاضی، جلیل ضیاء‌پور، جواد حمیدی، حسین کاظمی، عبدالله عامرالحسینی، احمد اسفندیاری، محمود جوادی‌پور و... جریانی پرشور در هنر معاصر ایران پدید آورد و زمینه‌ساز شکل‌گیری جریان‌های مختلفی شد که چه در تداوم و چه در تقابل این جریان، ظاهر شدند.
 

شکوه ریاضی، نوگراترین زن نقاش ایرانی

شکوه ریاضی نوگرا‌ترین زن نقاش ایرانی است و تردیدی نیست که بدون او جریان نقاشی مدرن ایران مسیر دیگری را طی می‌کرد. او به عنوان یکی از بهترین مدرسان هنرستان عالی هنرستان تزئینی و منتقدان نقاشی سنتی راهگشای بسیاری از شاگردان و هنرجویان خود بود، شاگردانی که امروز جزو مطرح‌ترین هنرمندان نقاشی معاصر ایران به شمار می‌آیند.
 

شکوه ریاضی متولد سال ۱۳۰۰ در تهران در یک خانواده سر‌شناس و مرفه به‌دنیا آمد. او تا چهارده‌سالگی به‌خاطر شغل پدرش، سرلشگر ریاضی در پاریس زندگی کرد و بعد از قطع روابط ایران و فرانسه و برگشت خانواده‌اش به ایران ساکن شیراز شد و خود را برای ورود به دانشکده پزشکی آماده کرد، اما بعد از چند سال این رشته را نیمه‌تمام‌‌ رها کرد.
 

شکوه ریاضی جزو اولین شاگردان هنرکده تازه تأسیس هنرهای زیبا، در سال ۱۳۲۵ از این دانشکده فارغ‌التحصیل شد و برای اتمام تحصیلات خود دوباره به پاریس برگشت و توانست از مدرسه بوزار با کسب رتبه عالی و مدال طلا دانشنامه بگیرد.
 

او پس از آن بیشتر از هر چیز خود را وقف تدریس و آموختن به شاگردانش کرد، نحوه تدریس و شیوه نگاه کردن به جهان پیرامونش مشخصه اصلی کارهای اوست.
 

شکوه ریاضی به شاگردانش یاد داد که از تقلید محض طبیعت دست بکشند و از نگاه‌ها و خطوط قراردادی و محافظه‌کارانه در کار بپرهیزند.
 

بیشترین تلاش او ساختن فضاهای شخصی هنرجویانش در کار بود، او با رفتار‌ها و نارسایی‌های قدیمی در هنر سنتی رایج در آن سال‌ها مقابله کرد. شکوه ریاضی با شیوه کارش فضای پویایی را در هنر نقاشی ایران ایجاد کرد و نقاشی نو را از انزوا بیرون آورد.
 

جسارت تجربه کردن

در گفت‌و‌گویی که با عباس مشهدی‌زاده مجسمه ساز و منتقد و یکی از شاگردان خانم ریاضی داشتم او درباره زمان شروع نقاشی نوین ایران و نقش شکوه ریاضی گفت:
 

"اسماعیل مرات وزیر فرهنگ در سال ۱۳۱۷ از آندره گودار معمار و باستان‌شناس فرانسوی خواست که فضای را همچون بوزار فرانسه در تهران بسازد، آندره گودار وقتی این راه‌اندازی را در سال ۸ ۱۳۱ انجام داد گروهی از استادان فرانسوی را به این هنرکده برای تدریس دعوت کرد، پس از آن خانم ریاضی در این میان هم مترجم شد و هم دانشجوی ویژه این هنرکده که عطش نقاشی داشت."
 

آقای مشهدی‌زاده در ادامه افزود: "شکوه ریاضی بعد از فارغ‌التحصیل شدن از این هنرکده دوباره به فرانسه رفت و در بوزار زیر نظر آندره لوت تعلیم دید و در سال ۳۶ دوباره به ایران بازگشت و به مدت دو سال در هنرستان عالی هنرهای تزئینی به تدریس پرداخت."
 

او درباره شاگردان آن روز خانم ریاضی گفت: "ما حدود ۵۰ الی ۶۰ نفر بودیم که تحت تعلیم او جسارت تجربه کردن را پیدا کردیم، تمام هنرمندانی که بعد‌ها تحت عنوان مکتب سقاخانه کار کردند کسانی چون حسین زنده‌رودی، فرامرز پیلارام و مسعود عربشاهی هنرجویان خانم ریاضی بودند."
 

آقای مشهدی‌زاده گفت: "شکوه ریاضی پدیده‌ای بود دانا و توانا و شاید چون عمر کوتاهی داشت و برای خودش کم کار کرد از جمله کسانی است که خیلی ناگوار فراموش شده است."
 

شاگرد خانم ریاضی در پایان گفت: "بیشتر کارهایی که از او به جا مانده است کارهایی است که برای ما انجام داده است که ما یاد بگیرم، اما با همین کار‌ها می‌توان قضاوت کرد که چه تسلطی بر کارش داشت، مبانی هنر را می‌شناخت و طراحی قوی دست بود انقدر که خط‌ها در کار‌هایش می‌رقصند."
از شکوه ریاضی تعداد محدودی پرتره، مجسمه، نقاشی منظره با رنگ و طراحی‌های با مرکب و ذغال به جا مانده است که بیشتر آن‌ها در خانه دوستان و اقوام او در پاریس هستند.

یکی از معروف‌ترین کارهای که از او به جامانده پرتره صادق هدایت است که با خطوط خیلی نرم، دلپذیر و روشن کشیده است.
 

شکوه ریاضی در سن چهل و یک سالگی بر اثر بیماری سرطان درگذشت.
 

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

  • کاربر مهمان

    نوگراترین

  • بامداد رستم نیا

    با درود شگفت زده شدم از همین چند تصویری که از کارهای شکوه ریاضی گذاشتید.تاکنون حتا نامش را نشنیده بودم.افسوس که چه زود پرپرشد.او می توانست از نام آورترین نقاشان ایرانی در جهان باشد.آیا بهتر نبود تصویر پرتره صادق هدایت را نیز در صفحه ی یادبود او می گذاشتید؟با سپاس از خانم نخعی که در باره ی شکوه ریاضی نوشتند.