افزایش تعداد زنان بی‌خانمان و بی‌تفاوتی مسئولان نسبت به کودکان زباله‌گرد

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران از افزایش زنان بی‌خانمان ابراز نگرانی کرده و گفته حضور کودکان کار در شهرها و زباله‌گردی کودکان مغایر قوانین کشور است اما مسئولان با آن کنار آمده‌اند.

حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران گفته زنان بی‌خانمان چند گروه هستند: گروهی که درگیر مواد مخدرند می‌توانند به مراکزی که برای درمان کاهش آسیب است مراجعه کنند که برخی از این مراکز شبانه‌روزی است. برخی زنان بی‌خانمان‌اند و شهرداری یک مرکز را در لویزان برای این گروه راه‌اندازی کرده است، البته مراکز مادر و کودک نیز به صورت شبانه‌روزی در حال فعالیت است.

به گفته موسوی چلک، عده‌ای «زنان ویژه» هم هستند که اگر مشمول مراکز بازپروری زنان شوند می‌توانند در مراکز بهزیستی مورد حمایت قرار می‌گیرند. منظور از زنان ویژه، زنان تن‌فروش است.

موسوی چلک گفته دختران زیر ۱۸ سال طبق قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست، در صورتی که بدسرپرستی و بی‌سرپرستی آنها تأیید شود می‌توانند با حضانتی که دستگاه قضایی برای آنها تعیین می‌کند، تحت خدمات بهزیستی در مراکز شبانه‌روزی قرار گیرند و آیین‌نامه اجرایی برای این موضوع وجود دارد.

او همچنین گفته دختران اگر «مشکل اخلاقی» نداشته باشند و بالای ۱۸ سال باشند، به خانه سلامت برده خواهند شد.

به گفته موسوی چلک، افزایش زنان بی‌خانمان که نیاز به جمایت دارند نگران‌کننده است و جامعه نسبت به آسیب‌های اجتماعی زنان، مقاومت و حساسیت بیشتری دارد و باید خدمات بیشتری به این دسته تعلق گیرد.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در پاسخ به این سوال که آیا آماری در رابطه با کودکان نامشروع وجود دارد، گفته: «آماری در خصوص کودکان نامشروع وجود ندارد و زمانی می‌توان گفت تعداد این کودکان افزایش یا کاهش یافته است که عدد پایه برای آن وجود داشته باشد.»

او وجود کودکان کار به خصوص کودکان زباله‌گرد را موضوعی دانسته که در تمامی کلانشهرها و حتی در شهرهای کوچک وجود دارد اما حضور کودکانی که به دنبال زباله برای کسب درآمد هستند، مغایر با قوانین و مقررات کشور است.

در قانون کار ایران، فعالیت اقتصادی کودکان زیر ۱۵ سال طبق ماده ۷۹ ممنوع است.

همچنین بر اساس ماده ۸۰ قانون کار، افراد ۱۵ تا ۱۸ سال نیز که قصد کار کردن دارند باید فعالیت‌هایی انجام دهند که به جسم و روح آنها آسیبی نرساند و هر فعالیتی به غیر از این مغایر با قانون است.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با اشاره به مقاوله‌نامه ۱۸۲ سازمان بین‌المللی کار که جمهوری اسلامی آن را امضا کرده است، گفته: «یکی از بندهای این مقاوله‌نامه این است که کشورها موظف هستند منع فوری اشکال کار کودک را تشدید و ابلاغ کنند. در ایران آیین‌نامه منع اشکال فوری کار کودک در هیات دولت وقت تصویب و ابلاغ شده است و یکی از مشاغلی که کودکان را نسبت به آن منع کرده‌اند زباله‌گردی است. پس اتفاقی در حال رخ دادن است که طبق قوانین داخلی نیست و مغایر با قوانین جاری کشور است.»

بر اساس آیین‌نامه ساماندهی کودکان خیابانی که در سال ۸۴ در دولت تصویب شد و ۱۳ دستگاه در آن ملزم به همکاری هستند، پیش‌بینی شده که افراد زیر ۱۸ سال نباید کارهایی را انجام دهند که مغایر با سلامت جسم و روح آنها باشد.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با اشاره به اینکه نظام تامین اجتماعی به خانواده‌های نیازمند توجه کافی نداشته، گفته است: «شرایط اقتصادی باعث می‌شود که خانواده‌ها از کودکان برای امرار معاش و تأمین هزینه‌های زندگی استفاده کنند. زباله‌گردی به صورت کاملا مشهود و علنی توسط کودکان انجام می‌شود. نمی‌توان گفت آن را پذیرفته‌ایم گویا موضوعی است که مسئولان با آن کنار آمده‌اند و مصوبات را مبنا قرار نمی‌دهند.»

به گفته موسوی چلک، بی‌توجهی به مصوبات و قوانین موجب شده که کودکان در زمینه‌های مختلف آسیب ببینند و علاوه بر اینکه در خیابان‌ها فعالیت می‌کنند، در معرض انواع آلودگی‌های موجود در شهر هستند و از آموزش نیز بی‌بهره‌اند. او تاکید کرده که  حضور کودکان کار یعنی در رابطه با از بین بردن بستر فقر کاری نکرده‌ایم.

موسوی چلک با اشاره به آیین‌نامه سازمان تامین اجتماعی و بیمه خدمات‌درمانی سابق درباره کودکان کار گفته مسئولیت‌ها در این رابطه مشخص شده اما در عمل اجرا نمی‌شود و در خصوص کودکان کار اهمال می‌کنند.

به گفته رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در گذشته به مدت یک سال کودکان کار و خیابان تحت بیمه قرار گرفته‌اند، اما ادامه پیدا نکرده است.

همچنین کودکانی که پدر خارجی و مادر ایرانی دارند، چون  مشکل شناسنامه و هویت آنها حل نشده است، از بهداشت و درمان محرومند.

موسوی چلک در ادامه در رابطه با لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان که هشت سال است در انتظار تصویب است، گفته: «طبق آخرین اخبار این لایحه بعد از بررسی‌های بودجه به صحن مجلس خواهد آمد البته در صورتی که طرح یا لایحه‌ای اولویت نداشته و جایگزین لایحه حمایت از حقوق کودکان و نوجوانان که از سال ۸۷ در انتظار بررسی و تصویب مانده، نشود. بنابراین طبق آخرین اطلاعاتی که دریافت کردیم کار بررسی لایحه در کمیسیون تمام شده است و اگر مشکلی پیش نیاید می‌توان انتظار داشت که بعد از بررسی بودجه در مجلس به صحن بیاید.»