روشی تازه برای حفظ کتاب‌های خطی واتیکان
<p>کتاب‌های قدیمی کتابخانه واتیکان را قرار است از طریق روشی که سازمان فضایی اروپا (<span dir="LTR">ESA</span>) برای ذخیره‌سازی تصاویر ماهواره‌ای‌اش در فضا به کار می‌بندد، برای کاربرد آیندگان، اسکن رایانه‌ای کنند.</p> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">این کتابخانه برای اسکن نسخه‌های نازک و قدیمی و ذخیره‌سازی‌شان به نحوی که تا صدها سال آینده هم بتوان مطالعه‌شان کرد، احتیاج به روش منحصربه‌فردی داشت؛ احتیاجی که با فرمت مخصوص سازمان فضایی اروپا برای فشرده‌سازی تصاویر علمی ماهواره‌ها، موسوم به <span dir="LTR">FITS</span>، پاسخ گفته شد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">در دهه ۱۹۷۰ میلادی، دانشمندان <span dir="LTR">ESA</span> و سازمان فضایی آمریکا (<span dir="LTR">NASA</span>) با هدف فشرده‌سازی داده‌های خروجی از تلسکوپ‌های رادیویی، دست به معرفی فرمت <span dir="LTR">FITS</span> زدند، که مخفف "سامانه انتقال انعطاف‌پذیر تصاویر" است. پدرو اسونا (<span dir="LTR">Pedro Osuna</span>)، سرپرست آرشیو علمی <span dir="LTR">ESA</span> می‌گوید: "هر نوع داده‌ای که بتوان در اخترشناسی به کار گرفت را در این فرمت می‌‌شود جا داد." از این‌رو <span dir="LTR">FITS</span>، انتخاب نخست این سازمان برای ذخیره کردن کوهی از اطلاعات به‌دست‌آمده در تقریباً تمام مأموریت‌های نجومی زیر نظرش به‌ شمار می‌رود. رصدخانه‌های فضایی بزرگی نظیر هرشل، اینتگرال، <span dir="LTR">XMM</span>-نیوتن و <span dir="LTR">SOHO</span>، از همین فرمت استفاده می‌کنند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">در این زمانه‌ای که پیدا کردن قالب مطلوبی برای ذخیره کردن چندده‌ساله داده‌ها چالش بزرگی پیش روی پژوهشگران، آرشیوداران و کتابداران جهان است، استفاده از <span dir="LTR">FITS</span>، انتخاب معقولی به‌نظر می‌رسد. اسونا می‌گوید: "اگر امروز قادر به خواندن فرمت <span dir="LTR">FITS</span> هستید، فایل‌های مربوط به ۲۰ سال پیش‌ آن را هم می‌توانید بخوانید. این فرمت همیشه با گذشت زمان سازگار است."</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>حفظ کتاب‌های کهن، برای کاربرد آیندگان</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><img align="left" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/222.jpg" />حال، این روش برای هدفی فوق‌العاده متفاوت به کار می‌رود: حفظ یکی از بزرگ‌ترین کلکسیون‌های کتب قدیمی. جوزپه دی‌پرسیو (<span dir="LTR">Giuseppe Di Persio</span>)، از مؤسسه ملی اخترفیزیک ایتالیا می‌گوید: "اکثر مأموریت‌های فضایی همچون تلسکوپ فضایی هابل، از <span dir="LTR">FITS</span> برای ذخیره‌سازی و بررسی داده‌های علمی استفاده می‌کنند." او در کسوت راهنما، در اسکن بخشی از کلکسیون کلان کتابخانه واتیکان در شهر رم و همچنین ذخیره‌سازی‌شان در فرمت <span dir="LTR">FITS</span>، با هدف اطمینان از کاربرد راحت این داده‌ها توسط آیندگان، مشغول به کار است. این کتابخانه پس از تأسیس در سال ۱۴۷۵ میلادی، با میزبانی از ده‌ها هزار نسخه خطی مربوط به قبل از ابداع فن چاپ- که قدمت برخی‌شان به ۱۸۰۰ سال می‌رسد- یکی از بزرگ‌ترین کتابخانه‌های جهان در نوع خود به شمار می‌رود.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">تهیه نسخه‌های الکترونیکی از این اسناد، علاوه بر افزایش امکان دسترسی به آن‌ها، به حفظ نسخه‌های اصلی‌شان هم کمک می‌کند. لوسیانو آمنتی (<span dir="LTR">Luciano Ammenti</span>)، مدیر مرکز فناوری اطلاعات واتیکان و رهبر این پروژه، می‌گوید: "اینکه هربار کسی بخواهد این نسخه‌ها را لمس کند، کار خطرناکی است." او به <span dir="LTR">FITS</span> روی آورده است؛ چون هم عمرش دراز است و هم یک فرمت <span dir="LTR">Open Source</span> است که به هیچ شرکتی وابسته نیست.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">این روش حتی مراعات کتاب‌های قدیمی و آسیب‌پذیر مجموعه را هم حین اسکن می‌کند، چراکه وقتی برای این کار، این کتاب‌ها زیر صفحه‌ای شیشه‌ای قرار داده می‌شوند، امکان اعوجاج صفحات‌شان وجود دارد، اما نرم‌افزار اسکنی که در این پروژه به‌کار رفته، خودبه‌خود دست به محاسبه زوایای متفاوت می‌زند و تصویری دقیق و مسطح ایجاد می‌کند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">راز فرمت <span dir="LTR">FITS</span> در این نهفته که دستورالعمل خوانش و پردازش کدها، به‌شکل منحصربه‌فردی به هریک از مجموعه داده‌ها ضمیمه شده است. این بدین‌معناست که مثلاً در صد سال آینده که رایانه‌ها تغییرات احتمالی زیادی را از سر گذرانده‌اند، اطلاعات مربوط به کدخوانی هر فایل، در همان فایل است. پس <span dir="LTR">FITS</span> را بدون تبدیل به هر فرمت دیگری که ممکن است از بار داده‌ها بکاهد و بی‌نیاز به تطبیق با سیستم عامل‌های آینده، می‌توان پردازش و مشاهده کرد. به عبارت دیگر، همانگونه که دکتر دی‌پرسیو می‌گوید: "هر فرمت <span dir="LTR">FITS</span>، برای همیشه <span dir="LTR">FITS</span> می‌ماند."</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"> <div dir="RTL"><b>منبع: </b><b><a href="http://www.esa.int/esaCP/SEM01RAX9WG_index_0.html"><span dir="LTR">ESA</span></a></b></div> </div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>توضیح تصاویر:</b></div> <div dir="RTL">۱- تکنیسینی در حال اسکن نسخ خطی کتابخانه واتیکان/ منبع: کتابخانه واتیکان</div> <div dir="RTL">۲- نمونه‌ای از تصاویر تلسکوپ فضایی <span dir="LTR">SOHO</span> از فعالیت‌های سطحی خورشید که به‌شکل فرمت <span dir="LTR">FITS</span> ذخیره می‌شوند / منبع: <span dir="LTR">ESA</span> / <span dir="LTR">NASA</span></div> <p> </p>
کتاب‌های قدیمی کتابخانه واتیکان را قرار است از طریق روشی که سازمان فضایی اروپا (ESA) برای ذخیره‌سازی تصاویر ماهواره‌ای‌اش در فضا به کار می‌بندد، برای کاربرد آیندگان، اسکن رایانه‌ای کنند.
نظرها
نظری وجود ندارد.