وقتی جنایتکاران آلزایمر می‌گیرند
<div dir="RTL">دادگاه سران خمر سرخ که هم اینک در پنوم پن پایتخت کامبوج جریان دارد، زخمهای کهنه را باز کرده است. سی سال از حکومت وحشت خمرها در سالهای ۱۹۷۵ تا ۱۹۷۹ می‌گذرد. اما هنوز هیچ چیز فراموش نشده، هر چند که سران دستگیر شده خمر در دادگاه خود را به فراموشی زده‌اند و چیزی یادشان نمی‌آید.</div> <!--break--> <div> </div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">از این سران سه تایشان دارند در دادگاه رسیدگی به جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت، که سازمان ملل راه انداخته، محاکمه می‌شوند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">دو دادستان، یکی از کامبوج و یکی غیر کامبوجی، به همراه ۱۷ قاضى محلی و ۱۳ قاضى از کشورهای مختلف از جمله آمریکا، ژاپن، فرانسه، اتریش، لهستان، استرالیا و سرىلانکا، کار قضاوت در این دادگاه را به عهده دارند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">خود پل پوت سال ۱۹۹۸مرد و از محاکمه رست. از میان انبوه جنایتکاران تنها معدودی از سران دستگیرشده‌اند. انصاف حکم می‌کرد که در کنار این سران، سیاستمداران و نظامیان آمریکا هم که در همان زمانها با دخالت نظامی در ویتنام و کامبوج زمینه ساز فاجعه شدند، محاکمه می‌شدند. اما کو انصاف؟ آمریکا خود از برگزارکنندگان این محاکمه است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">سران خمر سرخ متهم‌اند به اینکه شهرنشینان را به زور به روستاها کشاندند تا از آنها کار بکشند و زیر بار کار آنها را کشتند. بسیاری خود از گرسنگی مردند.</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL"><b>انصاف حکم می‌کرد که در کنار محاکمه سران جنایتکار کامبوج، سیاستمداران و نظامیان آمریکا هم که در همان زمانها با دخالت نظامی در ویتنام و کامبوج زمینه ساز فاجعه شدند، محاکمه می‌شدند. اما کو انصاف؟ آمریکا خود از برگزارکنندگان این محاکمه است</b></div> </blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">خمرها معتقد بودند که شهرنشینان تنبل و مفت خورند. بنا به ملغمه‌ای از آموزه‌های مائو و افکار فاشیستی و پان کامبوجی "پل پوت"رهبر خمرهای سرخ، تنها کشاورزان و روستاییان شایسته زندگی بودند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">پل پوت که روشنفکران را می‌کشت، خود روشنفکر و درس خوانده فرانسه و از ستایندگان اشعار سمبولیستی ورلن شاعر فرانسوی بود. اینکه چنین آدمی در جنون و جنایت غرق شد، فقط تقصیر خودش نبود. او محصول زمانه آشفته‌ای بود. رقابت دو بلوک شرق و غرب، بعلاوه همسایگی ویتنام و چین در زمان مائو زمینه را بحرانی و اوضاع را متشنج کرده بود.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">این اوضاع سرهای مبارزان را از شور پر و از عقل خالی کرده بود. منشاء خمرهای سرخ حزب کمونیست کامبوج بود، آنها کم کم به یک گروه مائوئیست- ناسیونالیست افراطی تبدیل شدند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">رهبران خمرهای سرخ در زمان حکومت نوردوم سیهانوک جوانان پر شر و شوری بودند که تحت تعقیب پلیس قرار گرفتند و سال ۱۹۶۳ مجبور به فرار شدند. عده‌ای به ویتنام رفتند، اما خیلی‌ها در کامبوج ماندند و به روستا‌ها گریختند. گریز از شهر گریز از تمدن و شهرنشینی هم بود. آن‌ها از پول و فرهنگ و شهر و شهرنشینی و هر چیز مدرن بدشان می‌آمد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>زمینه تاریخی </b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">اما در شکل گیری حکومت خمرهای سرخ عوامل خارجی از جمله دخالت نظامی آمریکا در منطقه نقش مهمی داشت. بنا به پاره‌ای منابع آمریکا در فاصله سالهای ۱۹۶۹ و ۱۹۷۳ سه برابر بمب‌هایی که در جنگ جهانی دوم بر سر ژاپن ریخت، بر کامبوج فرو ریخت. آن زمان نیکسون رئیس جمهوری و کیسینجر وزیر خارجه امریکا بود.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">سیهانوک با سیاست میانه‌روانه بین آمریکا و ویتنام می‌کوشید خود را روی آب نگه دارد. اما آمریکایی‌های را این سیاست او خوش نیامد، آنها به ویژه نگران استفاده ویت کنگ‌ها از راههای تدارکاتی داخل کامبوج بودند.</div> <div dir="RTL"><img width="200" height="134" vspace="2" hspace="2" border="2" align="left" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/khemer3.jpg" /></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">به همین دلایل سال ۱۹۷۰ کودتایی راه انداختند که در نتیجه آن "لون نول" (<span dir="LTR">Lon Nol</span>) قدرت را قبضه کرد. یک ماه بعد از کودتا سربازان آمریکایی و ویتنامی وارد خاک کامبوج شدند و جنگ داخلی راه افتاد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">دیکتاتوری نظامی لون نول کم بود، مداخله خارجی هم قوزبالاقوز شد و جمعیت کثیری از مردم کامبوج آواره شدند. برنج کاری نیز که شاخه اصلی اقتصاد بود، به میزان قابل توجهی افت کرد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">در این بلبشو کم کم گروه "پل پوت" ناراضیان را به خود جذب نمود و رشد کرد. آنها سال ۱۹۷۵ پنوم پن پایتخت کشور را گرفتند و حکومت دیکتاتوری لون نول سرنگون شد. این تقریباُ همزمان بود با شکست آمریکا در ویتنام.</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL"><b>خمرها شهری‌ها را با کتک راهی روستا‌ها کردند تا از گرده شان کار بکشند. پزشکان، معلمان و افراد تحصیل‌کرده یا عینکی در چشم مأموران مشکوک و دشمن نظام تلقی و کشته می‌شدند</b></div> </blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"> وضع به غایت آشفته بود. مردم آواره و گرسنه بودند. گروه پل پت حاضر و قادر نبود مواد غذایی به شهرها برساند. آنها شهرنشینان را مفت خور می‌دانستند و معتقد بودند مملکت نان‌خور اضافی لازم ندارد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">آنها شهری‌ها را با کتک راهی روستا‌ها کردند تا از گرده شان کار بکشند. پزشکان، معلمان و افراد تحصیل‌کرده یا عینکی در چشم مأموران مشکوک و دشمن نظام تلقی و کشته می‌شدند. آنها خواهان حکومت "پاک و ناب"کشاورزان و روستاییان بودند. می‌خواستند به‌زور حکومت آرمانی درست کنند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">خمرها یک برنامه چهار ساله تنظیم کرده بودند تا رشد اقتصاد را با بیگاری کشیدن از مردم چند برابر کنند. مسئولان حزبی در نواحی مختلف از ترسشان گزارشهای من‌درآوردی درمورد رشد محصول برنج ارائه می‌دادند. اما تاریخ نشان داد که با خرکاری نمی‌شود اقتصاد را اداره کرد. ماشین و تکنولوژی پیشرفته و برنامه لازم است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">آنها درک نکردند که اصل اساسی زندگی آزادی است.</div> <div dir="RTL">آمریکا در ابتدا از خمرهای سرخ حمایت می‌کرد تا جلوی نفوذ ویتنام را بگیرد. اما سرانجام در روزهای آخر سال ۱۹۷۸ ویتنامی‌ها کامبوج را اشغال کردند تا حکومت طرفدار خودشان را آنجا سر کار بیاورند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">یک ماه بعد این حکومت دست نشانده به ریاست هنگ سمرین (<span dir="LTR">Heng Samrin</span>) زمامدار شد و خمرهای سرخ مخفی شدند. اما دولت دست‌نشانده وضع را خراب‌تر کرد و مردم به علت اوضاع آشفته و کمبود مواد غذایی به کشورهای همسایه پناه بردند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">پل پوتی‌ها هم دست روی دست نگذاشتند: سال ۱۹۸۲ گروه خمر سرخ و چند گروه ریز و درشت دیگر به همراه سیهانوک در کوالالامپور پایتخت مالزی بر سر یک دولت در تبعید به توافق رسیدند و سازمان ملل هم آن را تأیید کرد. چند سال بعد، یعنی سال ۱۹۸۹ ویتنامی‌ها هم دمشان را روی کولشان گذاشتند و رفتند و دولت دست‌نشانده هم بدون آقابالاسر تنها ماند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">دو سالی نگذشت که سیهانوک به پنوم پن برگشت و سال بعد گروههای متخاصم تحت نظارت سازمان ملل معاهده آتش بس امضاء کردند. اما هنوز امضای این معاهده خشک نشده بود که گروه خمر سرخ زیرش زد و با خلع سلاح نیرو‌هایش مخالفت کرد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">خمر‌ها مناطق کوچکی را تحت نفوذ داشتند، که همین مناطق هم مورد تحریم قرار گرفت و خمرهای سرخ هرچه بیشتر منزوی شدند. سپتامبر سال ۱۹۹۳ باز تحت نظارت سازمان ملل نخستین انتخابات آزاد کامبوج برگزار شد. خمر‌ها ممنوعه اعلام شده و در کشورهای همسایه و جنگلهای مرزی پخش و پلا شدند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">در همین گیرودار گروه‌هایی از خمرهای سرخ به دولت پیوستند و خود پل پوت هم سال ۱۹۹۸ به طرزی اسرار آمیز مرد. رفتار دولتها و به خصوص ابر قدرتهای وقت با خمرهای سرخ متناقض بود.</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL"><b>از برژینسکی مشاور امنیت ملی کارتر نقل است که او چینی‌ها را به حمایت از پل پوت تشویق کرده است. به علت همین دودوزه بازی‌های سیاسی تا مدتها هیچگونه اقدامی برای مجازات رهبران خمرهای سرخ صورت نگرفت و دادگاه سران خمر سالها به تعویق افتاد</b></div> </blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">آمریکا به علت تضاد با ویتنام به طور غیررسمی به گروه پل پوت به چشم هم‌پیمان نگاه می‌کرد. چین هم به آنها نظر مساعد داشت. از برژینسکی مشاور امنیت ملی کارتر نقل است که او چینی‌ها را به حمایت از پل پوت تشویق کرده است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">به علت همین دودوزه بازی‌های سیاسی تا مدتها هیچگونه اقدامی برای مجازات رهبران خمرهای سرخ صورت نگرفت و دادگاه سران خمر سالها به تعویق افتاد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">این دادگاه سرانجام بس از کش و قوس‌های بسیار سال ۲۰۰۶ آغاز به کار کرد. این دادگاه سازمان ملل برای رسیدگی به یکی از بزرگترین جنایات قرن بیستم است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>جریان دادگاه</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">به گزارش اشپیگل از دادگاه، سیل مردم به دادگاه روان است، اما کار دادگاه خیلی به‌کندی پیش می‌رود. <br /> لونگ نورین (<span dir="LTR">Long Norin</span>) از شهود دادگاه که به علت بیماری خانه‌نشین است، تنها از طریق ویدیوی تلویزیونی دردادگاه حضور دارد. با این حال او عذر می‌خواهد که بیمار است و نمی‌تواند حرف بزند.<img width="200" height="146" vspace="2" hspace="2" border="2" align="left" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/pot1.gif" /></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">این را - راست یا دروغ - بیشتر شهود و متهمین هم مطرح می‌کنند و از حرف زدن طفره می‌روند. اکثر اینها هشتاد، نود ساله‌اند و اگر به بیماریهای عادی مبتلا نباشند، حتماً آلزایمر دارند. دانشجویان و مردم مشتاق که از نقاط دور و نزدیک خود را به دادگاه می‌رسانند، آنرا مهمترین دادگاه قرن می‌دانند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">آنها مشتاقند بدانند پول پوت چگونه به قدرت رسید و چرا اینهمه آدم کشت. آنها از روند طولانی دادگاه که مرتب در آن وقفه ایجاد می‌شود، خسته شده اند، اما اشتیاق و کنجکاوی‌شان به‌قدری است که هربار دادگاه تشکیل می‌شود، دسته دسته می‌آیند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">میاس سری (<span dir="LTR">Meas Sery</span>) ۵١ ساله که از راه دور به دادگاه می‌آید، می‌گوید: "پنج تا از خواهر و برادرانم را در زمان حکومت خمرها از دست دادم. من می‌خواهم در دادگاه با قاتلان آنها رودررو و چشم‌درچشم شوم. خوشحالم که سر انجام به محاکمه کشیده شده‌اند."</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">متهمانی که در حال حاضر محاکنه می‌شوند به ترتیب عبارتند از: نون چیا (<span dir="LTR">Nuon</span> <span dir="LTR">Chea) </span>۸۱ ساله، ایدئولوگ حزب و معروف به برادر شماره دو. خیو سمفان (<span dir="LTR">KhieuSamphan) </span>۸۰ ساله، رئیس سابق دولت. و ینگ سری (<span dir="LTR">Ieng Sary) </span>۸۰ ساله که در آن زمان وزیر خارجه بود.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">همسر او ینگ تیریت (<span dir="LTR">Ieng Thirit</span>) هم نفر چهارم است که آن زمان وزیر امور اجتماعی و معروف به "بانوی اول" بود و اینک در دادگاه نیست، چون به علت ابتلا به آلزایمر شدید تحت مداواست. خود پول پوت هم که مرده و نیست. مرگ او را نیز خیلی‌ها مشکوک می‌دانند. به هر حال نیست یا سر به نیست شده است.</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL"><b>به گزارش اشپیگل چیم فورن که سال </b><b>۱۹۷۷ کدخدای دهی در شمال غرب کامبوج بوده، اعتراف می‌کند که دستور داده بودند یک زوج جوان را با تبر تکه تکه کنم، چون رابطه شان نامشروع بود. من مأمور و معذور بودم و از حکومتی که مرا به این کار واداشت متنفرم</b></div> </blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">جنایات خمرهای سرخ را بسیاری منابع بزرگترین جنایات قرن بیستم بعد از جنایات نازی‌ها می‌دانند. با این حال اختلاف نظرهایی نیز در این مورد وجود دارد. نخستین بار که گزارشهایی از رفتار جنون آمیز خمرهای سرخ در غرب منتشر شد، نوام چامسکی منتقد معروف چپ در مقاله‌ای که سال ۱۹۷۷ در نشریه (<span dir="LTR">Nation</span>) منتشر کرد، آن‌ها را یک‌طرفه و مغرضانه دانست.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">البته او در سالهای بعد گفت که قصد توجیه نداشته است. هر چند به‌سختی می‌شود همه گزارشهای فجیع را باور کرد، اما حتی اگر بخشی از آن‌ها را نیز باور کنیم، باز هول‌انگیراست. اسناد و شهادت‌ها وحشتناک است. </div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">به گزارش اشپیگل چیم فورن (<span dir="LTR">Chim Phorn</span>) که سال ۱۹۷۷ کدخدای دهی در شمال غرب کامبوج بوده، اعتراف می‌کند که دستور داده بودند یک زوج جوان را با تبر تکه تکه کنم، چون رابطه شان نامشروع بود. من مأمور و معذور بودم و از حکومتی که مرا به این کار واداشت متنفرم.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">بنا به گزارشی دیگر چون جوانان کامبوجی حق عشق و عاشقی نداشتند، آنها را دسته دسته در دو صف روبروی هم می‌ایستادند، آنگاه چراغها را خاموش می‌کردند و دو صف با آغوشهای گشوده به سوی هم حرکت می‌کرد. هرکس دستش به هر کس می‌خورد باید با او ازدواج می‌کرد، وگرنه کشته می‌شد. خوشگل‌ها را البته قبلاً دستچین و به سران حزب و ارتش پیشکش می‌کردند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">صدها هزار نفر در اردوهای کار اجباری از نفس افتادند و درگورهای دسته‌جمعی دفن شدند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">در کنار شکنجه‌گاه و موزه پر از جمجمه قربانیان، گورهای دسته‌جمعی هم‌اینک محل بازدید توریست هاست. به گفته برخی بازدیدکنندگان در بعضی نواحی هنگام عبور از میان گورهای جمعی استخوان زیر پا قرچ قرچ می‌کند. بعضی جاها باران که می‌آید استخوانها از خاک بیرون می‌زنند.</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL"><b>چون جوانان کامبوجی حق عشق و عاشقی نداشتند، آنها را دسته دسته در دو صف روبروی هم می‌ایستادند، آنگاه چراغها را خاموش می‌کردند و دو صف با آغوشهای گشوده به سوی هم حرکت می‌کرد. هرکس دستش به هر کس می‌خورد باید با او ازدواج می‌کرد، وگرنه کشته می‌شد</b></div> </blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">اعمال غیر انسانی خمرها چنان زیاد و متنوع‌اند که به زحمت می‌شود از آنها حرف زد. روشن است که در مواردی یک کلاغ چهل کلاغ شده.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">اما شنیدن بعضی موارد به نسبت ملایم هم مشمئز کننده است: پاهای یک زندانی را با میخ به تخته بسته بوده و در همان حال وادارش کرده بودند آواز بخواند. زنی بر روی ویدیو کلیپ گزارش داده که مجبورش کرده بودند مدفوع انسانی را بپزد تا از آن کود درست شود.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">او حین پخت مجبور بوده آن را بچشد. کیسه صفرای بعضی زندانیان را در آورده و جلوی چشم خودشان خورده‌اند. نوزادانی را جلوی چشم پدر و مادرانشان به طرزی فجیع کشته‌اند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">یکی از شهود، پیرمردی به اسم لانگ نورین (<span dir="LTR">Long Norin</span>) گفته "۳۰ سال گذشته، یادم رفته. چه می‌دانم چه شده!"</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">بعضی متهمان و شهود دیگر هم به بهانه بیماری یا توالت رفتن مدام در جلسات دادگاه وقفه ایجاد می‌کنند. بین ۱. ۷ تا ۲. ۲ میلیون نفر طی سالهای حکومت خمر‌ها کشته شده یا از گرسنگی و بیماری مرده‌اند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">این رقم تقریباً یک چهارم جمعیت آن کشور بوده و از این نظر جنایات خمرها بی‌سابقه بوده است. عجیب اینجاست که هیچ‌کدام از متهمان خود را گناه‌کار نمی‌داند. بعضی هایشان از جمله نیون چیا (<span dir="LTR">Nuon Chea</span>) همه چیز را تقصیر ویتنامی‌ها می‌اندازند. او که خود از نظریه پردازان حزب بوده، معتقد است "سوء تفاهم شده، اتفاقی نیافتاده." او که خیلی حق‌به‌جانب است نگران سوء برداشت نسل‌های بعد است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">ژاک ورژه (<span dir="LTR">Jacques Vergès</span>) معروف که وکیل مدافع یکی از جانیان نازی، تروریست‌های بین المللی و میلوسویچ بوده، سعی در توجیه قضیه دارد، می‌گوید: "این متهمان اشتباه کرده‌اند، اما درست نیست از آنها هیولا ساخته شود، آنها هم بالاخره آدمند". اما اندرو کیلی (<span dir="LTR">Andrew Cayley</span>) دادستان می‌گوید" ابداً این طور نیست. این متهمان با برنامه‌ریزی دقیق عمل کرده‌اند. اینها کور خوانده‌اند. نمی‌توانند خود را به کوچه علی‌چپ بزنند".</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">تنها معدودی از جنایتکاران دستگیر شده‌اند. از اینان نیز بعضی از جمله یکی از فرماندهان نظامی چند سال پیش در زندان جان سپرد. زندانبان مشهور به "دوخ" نیز سال گذشته به ۱۵ سال حبس محکوم شد. اما دادگاه بقیه همچنان ادامه دارد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">به نوشته اشپیگل کار دادگاه دست کم یک سال دیگر طول خواهد کشید. مشکل اینجاست که تا آن وقت معلوم نیست متهمانی که پیر و بیمارند، زنده بمانند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">هیچ بعید نیست که بعضی از آن‌ها قبل از صدور حکم بمیرند. هون سن نخست وزیر کامبوج خود دو سال (۷۷-۱۹۷۵) از فرماندهان ارتش خمرسرخ بود که بعد به دشمن، یعنی ویتنام پیوست.<br /> او هم دل خوشی از محاکمه ندارد. او می‌ترسد به منافع ملی لطمه بخورد و نمی‌خواهد قضیه کش پیدا کند. او مایل است سر و ته کار دادگاه زود هم بیاید و قال قضیه کنده شود.</div> <div dir="RTL"> </div> <p>منبع: <a href="http://www.spiegel.de/politik/ausland/0,1518,804219,00.html">اشپیگل آنلاین</a> </p> <p><a href="http:// http://srolanchkhmer.com/polpot.html">منبع عکسها </a></p>
نظرها
کاربر مهمان
به امید اون روزی که هیچ جنایتکاری بدون محاکمه از دنیا نره!
وحید
وحشی بودن انسان تا کجاها که نمیتونه پیش بره بعد بعضیا این عصر رو (که فقط به خاطر پیشرفت ارتباطات و اطلاع از وضعیت دنیا) متوجه بدبختی آدما میشی ازش به عنوان عصر تاریک حرف میزنن که به نظرم کاملا برعکسه
کاربر مهمان
ممنون از زحمتی که کشیده اید . ماها جوانیم و این جنایتکارها رو نمیشناسیم. به امید اون روز که همه جنایتکارها محاکمه بشند.
کاربر مهمان
چه نثر گیرا و خوبی. خیلی جالب و خواندنی نوشته شده.
کاربر مهمان
حیف که خود پل پوت پیش از محاکمه مرد. شاید هم سرش رو زیر آب کردند تا چیزی نگه. بقیه دیکتاتورها هم روزی همین سرنوشت در انتظارشونه .
جمشیدی
با وجود اینکه از تاریخ خوشم نمی آد اما این مقاله رو با لذت خوندم . ممنوم از شما که منو با این نثر جالبتان به تاریخ علاقمند کردید.
جواد
این رسم تلخ تاریخ است که جنایتکاران بعد از دستگیری همشان آلزایمر می گیرند. اما قبل از دستگیری هرچه می خاهند آدم کشی میکنند.