انتظار به پایان رسید: ترامپ از برجام خارج شد و تحریم‌ها را بازگرداند
ترامپ با امضای یک فرمان حکومتی تحریم‌های "بسیار قوی" علیه ایران را مجددا برقرار کرد. جزییات تحریم‌ها هنوز معلوم نیست، اما نفت و تجارت خارجی ایران را نشانه رفته است.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا (عکس: آرشیو)
رئیس جمهور آمریکا در سه ماه گذشته بارها اعلام کرده که به نطر او توافق هسته‌ای با ایران یک توافق ناقص و وحشتناک است. ترامپ به سه قدرت اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) تا ۱۲ مه/ ۲۲ اردیبهشت فرصت داده بود که برای تحدید نفوذ منطقه‌ای ایران، نظارت بر برنامه موشکی سپاه و تجدید نظر در بند غروب برجام (غنی‌سازی اورانیوم از ۲۰۲۵ به بعد) مکمل‌هایی برای برجام در نظر بگیرند. اکنون زودتر از موعد، رئیس جمهور آمریکا ساعت ۱۴ سه‌شنبه ۱۸ اردیبهشت به وقت شرق آمریکا ( ۲۲ و ۳۰ دقیقه به وقت ایران) نظرش درباره برجام را اعلام می‌کند. گزارش زنده از سخنرانی ترامپ:
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کرد که کشورش از برجام خارج خواهد شد و تحریم‌های تعلیق شده به موجب این قرارداد را باز خواهد گرداند. او در این رابطه گفت: "ما بالاترین سطح تحریم‌های اقتصادی را به ایران تحمیل خواهیم کرد. آمریکا گروگان تهدیدهای هسته‌ای نخواهد بود."
رئیس‌جمهور آمریکا در توضیح تصمیم خود گفت که ما به رژیمی که مرگ بر آمریکا می‌گوید اجازه نخواهم داد که سلاح هسته‌ای داشته باشد و در ادامه گفت: "من وقتی قول می‌دهم به آن وفادار می‌مانم."
ترامپ اعلام کرد که فرمانی حکومتی را امضا می‌کند که به موجب آن تحریم‌های "بسیار قوی" علیه ایران اعمال خواهد شد. او در مورد جزییات تحریم‌ها چیزی نگفت. اما گفت این تحریم‌ها به گونه‌ای خواهند بود که اگر کشوری به ایران در راه به دست آوردن فناوری هسته‌ای کمکی کند، آمریکا آن کشور را هم تحریم خواهد کرد.
دونالد ترامپ بلافاصله بعد از سخنان خود فرمانی اجرایی را برای خروج از برجام و برگرداندن تحریم‌های هسته‌ای امضا کرد. متن این فرمان هنوز رسانه‌ای نشده است.
رییس‌جمهور آمریکا در یک مقدمه پیش از بیان نظر نهایی‌اش در مورد برجام، برنامه هسته‌ای ایران را "خطرناک‌ترین" و قرارداد هسته‌ای را یک قرارداد بد خواند. او گفت که این قرارداد نه تنها سد راه ایران در راه به دست آوردن سلاح هسته‌ای نشده بلکه کمک کرده که ایران "به غنی‌سازی ادامه دهد".
او در ادامه گفت که اجازه نخواهد داد شهرهای آمریکا در معرض خطر ایران هسته‌ای باشند: «ما به رژیمی که مرگ بر آمریکا می‌گوید اجازه نخواهیم داد که سلاح هسته‌ای داشته باشد.»
ترامپ رژیم ایران حامی تروریسم خواند و گفت که این رژیم از گروه‌های تروریستی "مانند حزب‌الله، حماس، طالبان و القاعده" حمایت می‌کند. او با اشاره به برنامه موشک‌های بالستیک ایران گفت که "موشک‌های خطرناک‌شان در سراسر خاورمیانه هیزم آتش انواع درگیری‌هاست."
رییس‌جمهور آمریکا با اشاره به اسناد و آرشیو هسته‌ای مخفی ایران که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در دهم اردیبهشت افشا کرد گفت: "این معامله هرگز نباید انجام می‌شد. چراکه پس از اینکه تحریم‌ها لغو شد، دیکتاتوری ایران از بودجه به دست آمده برای ساخت موشک‌ها استفاده کرد و باعث خسارت و ویرانی در خاورمیانه و فراتر از خاورمیانه شد."
ترامپ بار دیگر با اشاره به مفادی از توافق برجام که به ایران اجازه می‌دهد که غنی سازی پس از گذشت ۱۰ و ۱۵ سال از سر بگیرد گفت که این بندها غیر قابل قبول هستند و عملا به ایران جازه می‌دهند که به سلاح هسته‌ای دست یابد.
تقویم رویدادهای برجام در چند ماه اخیر:
| تاریخ | رخداد | ||
| ۱۷ اردیبهشت ۹۷ |
| ||
| حسن روحانی خروج از برجام را به ضرر ایران ندانست و گفت این آمریکایی‌ها هستند که در این مسئله دچار «خسران جدی» خواهند شد. او این احتمال را هم مطرح کرد که ایران بدون آمریکا هم در قرارداد برجام بماند. | |||
| حسن روحانی: یا آنچه در برجام می‌خواهیم، توسط غیر آمریکا تأمین می‌شود یا اگر ببینیم آنچه مورد نظر ما در برجام است، تأمین نشده راه و برنامه خود را خواهیم داد. | حسن روحانی خروج از برجام را به ضرر ایران ندانست و گفت این آمریکایی‌ها هستند که در این مسئله دچار «خسران جدی» خواهند شد. او این احتمال را هم مطرح کرد که ایران بدون آمریکا هم در قرارداد برجام بماند. | حسن روحانی: یا آنچه در برجام می‌خواهیم، توسط غیر آمریکا تأمین می‌شود یا اگر ببینیم آنچه مورد نظر ما در برجام است، تأمین نشده راه و برنامه خود را خواهیم داد. | |
| حسن روحانی خروج از برجام را به ضرر ایران ندانست و گفت این آمریکایی‌ها هستند که در این مسئله دچار «خسران جدی» خواهند شد. او این احتمال را هم مطرح کرد که ایران بدون آمریکا هم در قرارداد برجام بماند. | |||
| حسن روحانی: یا آنچه در برجام می‌خواهیم، توسط غیر آمریکا تأمین می‌شود یا اگر ببینیم آنچه مورد نظر ما در برجام است، تأمین نشده راه و برنامه خود را خواهیم داد. | |||
| ۱۶ اردیبهشت ۹۷ | حسن روحانی: هر تصمیمی که ترامپ بگیرد در برابر او طرح و برنامه داریم و مقاومت خواهیم کرد. بوریس جانسون، وزیر خارجه بریتانی با مایک پنس، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا و جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید و شماری از مقام‌های کنگره دیدار کرد و در مورد برجام رایزنی کرد. | ||
| ۱۴ اردیبهست ۹۷ | رضا نجفی، نماینده دائم ایران در دفتر سازمان ملل هشدار داد که با خروج آمریکا از برجام امکان دارد که ایران از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، یا همان «ان‌پی‌تی» خارج شود. | ||
| ۱۳ اردیبهشت ۹۷ | محمدجواد ظریف در پیامی ویدئویی گفت: درباره برجام نه مذاکره می‌کنیم و نه چیزی به آن اضافه خواهیم کرد. | ||
| ۱۰ اردیبهشت ۹۷ | بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل،اعلام کرد که کشورش به اسناد و آرشیو هسته‌ای مخفی ایران، از جمله به پروژه مخفی طراحی، ساخت و آزمایش سلاح هسته‌ای «عماد» دسترسی پیدا کرده است. | ||
| ۹ اردیبهشت ۹۷ | وزیر جدید امور خارجه آمریکا، مایک پمپئو در با رهبران اسرائیل و عربستان سعودی درباره برجام دیدار و گفت‌وگو کرد. | ||
| ۸ اردیبهشت ۹۷ | آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان به واشنگتن رفت تا برای حفظ توافق هسته‌ای ایران با ترامپ رایزنی کند. | ||
| ۴ اردیبهشت ۹۷ | امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه برای گفت‌وگو درباره برجام با ترامپ و مجلس نمایندگان آمریکا به ایالات متحده سفر کرد. علی شمخانی، نماینده خامنه‌ای و دبیر شورای عالی امنیت ملی تهدید کرد که چنانچه آمریکا از برجام خارج شود، ایران از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای موسوم به «ان پی تی» خارج خواهد شد. | ||
| ۱ اردیبهشت ۹۷ | دیدار جان کری، وزیر امور خارجه سابق آمریکا با محمد جواد ظریف در نیویورک و آغاز کمپین سه‌هفته ای کری برای نجات برجام. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران به ایالات متحده هشدار داد که در صورت خروج این کشور از برجام، تهران برای از سرگیری فعالیت هسته‌ای با سرعتی بیش از پیش آماده است. | ||
| ۸ تا ۲۷ فروردین ۹۶ | وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا به پیشنهاد فرانسه، بریتانیا و آلمان درباره افزودن مکمل‌هایی به برجام برای محدود کردن برنامه موشکی ایران و معرفی تحریم های تازه علیه این کشور چندین جلسه برگزار کردند اما به نتیجه نرسیدند. | ||
| ۲۵ اسفند ۹۶ | ترامپ مایک پمپئو، رئیس سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) را که از مخالفان قرارداد برجام است را به عنوان وزیر خارجه انتخابی جدیدش معرفی کرد. | ||
| ۲۲ اسفند ۹۶ | دونالد ترامپ در نامه‌ای به رییس مجلس نمایندگان آمریکا و سنا وضعیت اضطرار ملی علیه ایران را تمدید کرد. | ||
| ۲ اسفند ۹۶ | ترامپ جان بولتن را که همیشه در مورد ایران و برجام موضع تندی داشته، به جای هربرت ریموند مک‌مستر به عنوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید منصوب کرد. | ||
| ۲۲ آذر ۹۶ | ترامپ در سخنانی که جمعه ۱۳ اکتبر اعلام کرد بود که ایران «روح برجام را نقض کرده» و به همین جهت ارزیابی برجام را به کنگره آمریکا سپرد و مهلتی ۶۰ روزه هم این کار تعیین کرد. چهارشنبه ۱۳ دسامبر این مهلت به سر آمد اما در کنگره تصمیمی گرفته نشد. کاخ سفید اعلام کرده که فعلاً توافق هسته‌ای به طور موقت بدون تغییر باقی خواهد ماند. | ||
| ۲۲ آبان ۹۶ | نهمین گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در اختیار ۳۵ عضو شورای حکام قرار گرفت اعلام کرد که ایران به تعهدات خود در توافق هسته‌ای با قدرت‌های جهانی وفادار بوده است. | ||
نظرها
bijan
ایران باید دیپلماسی خلاقی در رابطه با اتحادیه اروپا داشته باشد و از هرگونه اقدامات ناخوشایند پرهیز کند . خروج از ان پی تی و یا بازگشت به فعالیت هسته ای و موشک بازی و.... احمقانه است . اسرائیل می خواهد در دوران ترامپ حداکثر ضربات را به ج. اسلامی وارد کند . هرگز نباید به روسیه تکیه کرد که عاقبت آن پشیمانی است !
بند بند
با چند سرچ ساده می توان این مباحث دریافت: هر چندتهیه مواد وملزومات ساخت موشک دور برد بالستیک، تا حدی قابل کنترل است، ولی غیر ممکن نیست. ساخت موشک های با سطح فناروی دوران جنگ سرد، برای ایران کار دشواری نیست که عمدتا مبتنی بر هدایت اینرسی بوده است. در دوران بعد از جنگ سرد بوده هدایت های پیشرفته ماهواره ای و تصویرساز و موج میلیمتری رایج شده است. بجز بخش هدایت ماهواره ای، بقیه فناوری هدایتی بالستیک در اختیارحاکمیت ایران است. اگر بیدو و یا گلوناس در اختیار حکومت ایران قرار بیگرد و آنها اجازه استفاده نظامی بدهند، این محدودیت رفع می شود. پس با تحریم فناوری نمی توان جلوی توسعه موشکی ایران گرفت. تحریم اقتصادی هم فقط مردمان ایران بیچاره تر می کند، ایران گنجی است تا یک نسل دیگر امکان زیست این حاکمیت فراهم می کند هر چند به نابودی تمام بخت های نجات مردم ایران از فقر منجر خواهد شد و احتمالا بخش عمده کشور غیر مسکونی و برهوت می شود! همان طور بسیاری اشاره کرده اند، بهترین راه رفع نگرانی در جهان، ایجاد روابط حسنه دوجانبه و چند جانبه میان همه کشورهای جهان است. متاسفانه با یک حاکمیتی غیر ملی روبرو هستیم ،که بدتر هم است چون حاکمیتی مغشوش است و لااقل در ظاهر اراده جمعی و متمرکزی نیز ندارد در تصمیم گیری و اجرا (؟!) خیلی دشوار است با حاکمیتی به توافق برسی، که اساسا منافع ملی کشور برایش در درجه چندم اهمیت است و گاه انگاری اصلا اهمتی ندارد!
بند بند
متاسفانه این مشکلات چند بعد دارد: ۱- از منظر حقوقی، دولت ایران توافق رعایت کرد به اذعان آژانش… / اما طرفهایی مانند امریکا کارشکنی کردن. ۲- از منظر سیاسی، تقریبا همه طرف ها هر کدام ساز خودشان زدند، برجام مثل ارکستی بود که می بایست که آوای جشن جهانی شود برای قانون مندی و نظم نوین جهانی، اما به ابتذال کشیده شد و انبوهی صداهای گوش خراش مردمان جهان را رنجانید! ۳- از منظر منافع، این قسمت پیچیده ترین بخش برجام است. هر طرف منافعش را طبق میل خود تعریف کرده، البته تنها حاکمیت ایران است منافع ملی ارجح نمیداند در سیاست خارجی و داخلی!، و نظرات شخصی عوامل حکومتی و منافع غیر ملی حاکمیت ارجح بر منافع ملی می داند، بقیه طرف ها کمابیش دنباله رو منافع ملی شان بوده اند و قابل درک است. اخیرا کسانی به ظاهر حتی اسلام ستیز به نام ایران گرایی، اما همسو با سیاست های نظام ایران، تعریف نامتعارف و عجیب از منافع ملی ایران می کنند که که شاخصش تعارض و نزاع تمام نشدنی با امریکا و اسرائیل است! این که چرا در دنیا تنها ایران این گونه مشکل دارد چیزی عیجب و غریبی است! چه طور ممکن است از بیش ۲۰۰ کشور دنیا و ده ها کشور منطقه فقط این ایران چنین مشکل ثابت با امریکا و اسرائیل دارد؟! نه کشور ایران تافته جدا بفته از بقیه جهان است، و نه مردمان ایران از نژاد و خواص ژنتیکی متفاوت. عموم مردم ایران درای اشتراکات تیره نژادی و قومی و زبانی و عقیدتی با کشورهای همسایه شان دارند، اما کشورهای همسایه ایران همگی روش متفاوت و گاه مخالف سیاست خارجی نظام ایران طی سالها اتخاذ کردند! در واقع این نظام ایران است که خودش را تافته جدا بافته از بقیه دنیا می داند، و متاسفانه هزینه و رنج این خودرایی نظام را مردمان ایران پرداختند در این ۴۰ سال!