حرکت بر مدار همیشگی – خامنه‌ای خط مشی نظام را در دوره بحران‌زدگی برجام تعیین کرد
خامنه‌ای در دیدار با جمعی از مقامات: پیروزیم، «به شرط ادای وظایف مسئولان». او از مسئولیت خود حرفی نزد.
دیدار آیت الله خامنه‌ای با گروهی از مسئولان نظام در روز ۲ خرداد ۱۳۹۷
مسئولان نظام در وضعیت سختی قرار گرفته‌اند. قضیه هسته‌ای دست بردار نیست. با رنج و مشقت و امتیازدهی بسیار و به یمن «نرمش قهرمانانه» رهبر، فکر می‌کردند قال قضیه را کنده‌اند. اما حریف همچنان بهانه‌گر است و امتیازهای بیشتر می‌خواهد. چه باید کرد؟
خامنه‌ای، که "نظام" اسم مستعار اوست، گروهی از صاحب‌منصبان نظام را به مهمانی افطار در روز هفتم رمضان دعوت کرد. لقمه اما باید در دهانشان شکسته باشد. آقا مسئولیت نمی‌پذیرد. بار را انداخته است گردن کارگزاران. اگر توفیقی داشته باشند، به خاطر رهنمودهای مقام معظم است، و اگر شکست بخورند، تقصیر خودشان است.
خبرگزاری تسنیم فشرده سخنان خامنه‌ای را چنین گزارش کرده است: «رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار سران قوا و جمعی از مسئولان و کارگزاران نظام، با اشاره به دشمنی مبنایی، عمیق و مستمر آمریکا با اصل نظام جمهوری اسلامی و ملت ایران، شکست آمریکا در مسائل جاری را نیز به شرط ادای وظایف مسئولان، قطعی و بدون تردید خواندند.» نکته اصلی، این «شرط ادای وظایف مسئولان» است.
دوم خرداد، ۲۱ سال پس از روزی که به باور اصلاح‌طلبان نماد حرکتی بود برای اینکه نظام مسئولیت‌پذیر شود، فرد اول نظام جمعی از مسئولان از سران قوا گرفته تا مدیران ارشد دستگاه‌های مختلف کشوری و لشکری را به حصور پذیرفت تا به آنان درباره مسئولیتی که در شرایط سخت کنونی دارند، تذکر دهد. او خود مسئولیتی را بر عهده نگرفت. و حرف‌های همیشگی را تکرار کرد.
سخنان روحانی
پیش از رهبر، رئیس جمهوری سخنرانی کرد.
او با حمله‌ای به آمریکا و تمجیدی از رهبر سخنان خود را آغاز کرد و سپس گفت: «امروز در حال مذاکره با پنج کشور دیگر برجام هستیم و اگر چه آنها در زبان و اعلامیه‌های سیاسی، خود را متعهد به برجام می‌دانند اما باید در مقام عمل ببینیم که چگونه عمل خواهند کرد.»
روحانی در ادامه از دیدار خود با رهبران دو کشور چین و روسیه و تماس با سه کشور دیگر اروپایی در هفته‌های آینده خبر داد و افزود: «اگر این پنج کشور بتوانند منافع کشورمان بویژه منافع اقتصادی ما را در برجام تامین کنند برجام را بدون آمریکا ادامه خواهیم داد وگرنه تصمیم لازم را می‌گیریم و کشور با برجام یا بدون برجام به‌خوبی اداره خواهد شد.»
رئیس‌جمهوری در ادامه به مسائل اقتصادی پرداخت و بیلانی مثبت از کارکرد دستگاه خود عرضه کرد. او در حضور رهبر نظام گفت که «ملت و بنگاه‌های اقتصادی مسیر خود را در راستای اقتصاد مقاومتی به‌خوبی طی کرده‌اند»
روحانی در این سخنان وضع ارز را کنترل‌شده خواند: « شاید از نظر آمریکایی‌ها پاشنه آشیل کشورمان موضوع ارز و هرج و مرج در بازار ارز بود اما این احتمال را از ماه‌ها پیش می‌دادیم لذا برنامه‌ریزی لازم را برای هر شرایطی حتی بدون برجام انجام داده‌ایم و در هر شرایطی ارز مورد نیاز مردم تامین خواهد شد.»
رئیس جمهوری هیچ اشاره‌ای به نارضایتی وسیع در جامعه و موج اعتراضات نکرد، موضوع فیلترینگ و نیز بگیر و بندهای فعالان زیست‌محیطی را مسکوت گذاشت، و در مورد بحران کم‌آبی مدعی شد که همه چیز تحت کنترل است: «در زمینه آب اگر چه با کمبود منابع آبی روبرو هستیم اما دولت همه اقدامات لازم را برای استان‌های مختلف بخصوص استان‌هایی که دچار خشکسالی هستند انجام داده است.»
جمع‌بندی خامنه‌ای از تجربیات: عدول از «نرمش قهرمانانه»
خامنه‌ای هم نطق خود را با سیاست خارجی آغاز کرد. او که در دوران احمدینژاد باب مذاکره با آمریکا را باز کرد و سیاست جدید خود را بعدا «نرمش قهرمانانه» نامید، در جمع‌بندی‌ای که از تجربیات رابطه با غرب عرضه کرد، به این موضوع اشاره‌ای نکرد. اما به طور غیرمستقیم چنین وانمود کرد که او به خاطر اینکه به دیگران نظرش را درباره «دشمن» ثابت کند نرمش نشان داده است. او گفت:
«دولت قبل آمریکا [باراک اوبا] هم که با ما نشست و صحبت کرد؛ آنها هم همین‌جور [مثل دولت کنونی آمریکا] عمل کردند ... به شکل دیگری نقض کردند. آنها هم تهدید کردند، آنها هم برخلاف تعهدات خودشان عمل کردند. این، جواب آن کسانی که بارها و بارها به ما در طول زمان می‌گفتند که آقا چرا با آمریکا مذاکره نمیکنید، چرا با آمریکا تعامل نمیکنید، این جوابش.»
نداشتن نرمش، اگر مبنا را سخنان امروز خامنه‌ای بگذاریم، اساس سیاست رسمی خواهد بود. خامنه‌ای البته نه از خروج صریح از برجام سخن گفت، و نه از قطع کامل تعامل با اروپا. او این نکات را به عنوان درس‌هایی که ج.ا. از رابطه با غرب گرفته برشمرد:
- «تجربه‌ی اول این است که دولت جمهوری اسلامی نمی‌تواند با آمریکا تعامل بکند.»
- «تجربه‌ی دوم، عمق دشمنی آمریکا با ایران است. دشمنی آمریکا بر محور مسئله‌ای مثل اتمی نیست، بحث فراتر است: نظامی که قد برافراشته و نسبت به آمریکا هیچ ملاحظه‌کاری‌ای نمی‌کند و پرچم اسلام را در دست گرفته است. آمریکا با چنین نظامی عمیقاً مخالف است.»
- «تجربه‌ی سوم این است که انعطاف در برابر این دشمن، تیغ او را کُند نخواهد کرد بلکه او را گستاخ‌تر خواهد کرد.»
- « تجربه‌ی چهارم این است که ایستادگی در مقابل آمریکا باعث عقب نشاندن او می‌شود.»
- «تجربه‌ی پنجم، تجربه‌ی همراهی اروپا با آمریکا در مسائل مهم است.»
- «تجربه‌ی ششم، گره نزدن مسائل کشور به برجام و مسائل خارجی است. ما نباید مسائل کشورمان را به امری که از اختیارمان خارج است گره بزنیم.»
پس از خروج آمریکا از برجام، حمله اصول‌گرایان به حسن روحانی که برجام را بر پرچم دولت خود نگاشته بود، بالا گرفت. مدافعان برجام مدام تذکر دادند که هر چه گذشته با اذن «آقا» بوده. احمدینژاد از همه صریح‌تر بود و به نقش رهبری‌کننده خامنه‌ای در مذاکراتی اشاره کرد که گویا خود رئیس جمهوری وقت در آن نقشی نداشته. خامنه‌ای در سخنان امروز خود خطاب به مسئولان نظام خواهان آن شد که بحث‌ها درباره برجام از کنترل خارج نشود. او گفت:
«در قضیه‌ی مواجهه با برجام حتماً لازم است که عناصر سیاسی و مطبوعاتی از سرزنش یکدیگر پرهیز کنند. انتقاد منصفانه ایرادی ندارد اما اهانت و هتک حرمت نشود و دوقطبی بر اساس برجام به وجود نیاید. وحدت و اتحاد و همدلی را نقض نکنیم.»
«نرمش قهرمانانهٴ» اصلی، حرکت متوازن میان جناح‌های داخل است، کاری که معنای عملی آن نپذیرفتن مسئولیت در قِبالِ برنامه هسته‌ای، در قِبالِ تن دادن به تعلیق آن و اکنون در قبال تداوم فشارهای بیرونی و تشدید آنها در یک مدار تازه است.
تهدید اروپا
جمهوری اسلامی در موقعیتی ارزیابی نمی‌شود که بخواهد برای اروپا شرط بگذارد. از سخنان دیپلمات‌های جمهوری اسلامی در خارج برمی‌آید که به این امر واقف هستند. خامنه‌ای اما ظاهرا برداشت دیگری از اوضاع دارد. او در سخنرانی دوم خرداد تا حد تهدید اروپا پیش رفت. او از جمله گفت: «۳ کشور اروپایی [بریتانیا، فرانسه، آلمان] در ۱۳-۱۴سال قبل یک بدعهدی بزرگی کردند در مذاکرات هسته ای سال۸۳-۸۴، قول دادند و عمل نکردند، باید ثابت کنند امروز آن بی صداقتی و بدعهدی آن روز را نخواهند داشت. در دوسال گذشته آمریکا بارها برجام را نقض کرده است و اروپایی ها ساکت مانده اند. اروپا باید آن سکوت را جبران کند.»
خامنه‌ای در ادامه گفت:
- «آمریکا قطعنامه‌ی ۲۲۳۱ را نقض کرده است؛ اروپا باید یک قطعنامه علیه نقض آمریکا، صادر کند.
- اروپا باید متعهد شود که بحث موشکی و منطقه‌ای جمهوری اسلامی را مطرح نخواهد کرد.اروپا باید با هر گونه تحریم جمهوری اسلامی مقابله کند و مقابل تحریم‌های آمریکا صریح بایستد.
- اروپا باید فروش کامل نفت ایران را تضمین کند. چنانچه آمریکایی‌ها توانستند به فروش نفت ما ضربه بزنند، باید بتوانیم آن مقدار نفت که می‌خواهیم بفروشیم. اروپایی‌ها به‌نحو تضمین‌شده‌ای باید جبران کنند و نفت ایران را خریداری کنند.
- بانک‌های اروپایی باید تجارت با جمهوری اسلامی را تضمین کنند. ما با این سه کشور دعوا نداریم، اما اعتماد نداریم به آنها؛ آن هم متکی است به سابقه‌شان.»
خامنه‌ای سپس تهدید آخرش را به این صورت تقریر کرد:
«اگر اروپایی‌ها در پاسخگویی به مطالبات ما تعلل کردند، حق ایران برای آغاز فعالیتهای هسته‌ای محفوظ است. وقتی دیدیم برجام فایده‌ای ندارد، یکی از راه‌هایش این است که برویم سراغ بازیافت فعالیتهای تعطیل‌شده. الان غنی سازی ۲۰ درصد را آغاز نمی کنیم ولی باید آماده باشید که اگر لازم شد و دیدیم برجام فایده ندارد فعالیتهای تعطیل شده به واسطه برجام از سرگرفته شود.»
مسائل داخلی
خامنه‌ای در مورد مسائل داخلی گفته‌های روز اول سال خود را تکرار کرد: اولویت اقتصاد، «اقتصاد مقاومتی» و اینکه « باید عمیقاً باور کنیم که مشکلات اقتصادی با تکیه بر ظرفیتهای فراوان داخل کشور قابل حل است و نسخه های غربی نه در زمینه اقتصاد و نه در عرصه های دیگر نظیر جمعیت، حلّال مسائل و دشواریهای کشور نیستند.»
رهبر نظام که پس از اعتراضات دی تا حد پذیرش اینکه مشکلاتی واقعی وجود دارد پیش رفته بود، در نطق دوم خرداد خود هیچ اشاره مستقیمی به اعتراضات نکرد. اشاره او غیر مستقیم بود، آن هم به صورت ذکر توطئه‌های دشمن از طریق «شایعه، دروغ و برجسته‌سازی ضعف‌ها».
روزی که رهبر این سخنان را می‌گفت روز دوم اعتصاب سرتاسری رانندگان کامیون بود. پیشتر اعتصاب کارگران راه‌آهن خبرساز شده بود.
در همین زمینه
- پمپئو: نمیتوانیم دست روی دست بگذاریم
- روسیه: ایران درخواستهای آمریکا برای توافق هسته‌ای جدید را بررسی کند
- مجلس رسیدگی به لایحه مقابله با تأمین مالی تروریسم را دو هفته به تعویق انداخت
- واکنش ناظران به شروط وزیر خارجه آمریکا برای ایران
- مایک پمپئو: سختترین تحریم‌های تاریخ را علیه ایران اعمال میکنیم
- نماینده اصولگرای مجلس: آتش زدن پرچم آمریکا در مجلس «آتش به اختیار» بود
- حفظ برجام: تردیدهای تهران نسبت به تلاشهای اروپا
- روحانی به دفاع از خود برخاست و کارنامه خود را موفق دانست. او گفت که به «عقب باز نخواهیم گشت».
- سران اتحادیه اروپا توافق کردند برجام را حفظ کنند
- ترامپ: تحریم چشمگیر نفت ایران میسر است
- دولت روحانی به خاطر برجام عذرخواهی نکرد
- روحانی: پایبندی ایران به برجام مشروط به ارائه تضمین از سوی پنج کشور دیگر است
- احمدینژاد، خامنه‌ای را شریک شکست برجام کرد
- جانشین فرمانده کل سپاه: اروپا نمی‌تواند برجام را نجات دهد
- ترامپ: اگر ایران برنامه هستهایاش را از سر بگیرد با عواقب جدی روبرو می‌شود
- خامنه‌ای: به سه کشور اروپایی هم اعتماد نکنید
- روحانی: در برجام میمانیم، اگر با خروج آمریکا صرفاً به یک کاغذ بدل نشود
- قدردانی نتانیاهو از «تصمیم شجاعانه» ترامپ برای خروج از برجام
- انتظار به پایان رسید: ترامپ از برجام خارج شد و تحریمها را بازگرداند
نظرها
منوچهر
این است تفکرات پوپولیستی و تکرار مکررات و گول زدن ملت و دادن وعده و وعید الکی به ملت... براستی وقتی به زمان حکومت قبل ایران مینگریم الان کدوم محرومیتها برداشته شده،ما که داریم روزبروز بدبخت تر میشیم. آخوند جماعت به درد مملکت داری نمیخورد و ما مردم ایران به این نکته کاملا واقف هستیم چه کنیم که قدرت و ثروت ایران دست نااهلان و غیرایرانی افتاده....
bijan
در تاریخ معاصر ما مردم ایران همیشه گرفتار رهبرانی بودند خود بزرگ بین و با ذهنیتی پارانویا و کثیری از مقامات متملق و چاپلوس و فاسد در اطرافش !!
sattar beheshti
خامنه ای برای ادامه در توافق هسته‌ای هفت شرط مطرح کرد. او گفت: «اروپایی ها باید قطعنامه ای علیه امریکا به شورای امنیت ببرند و به این حرکت امریکا اعتراض کنند!!... سران 3 کشور باید متعهد شوند و قول دهند که بحث موشک و حضور منطقه‌ای ایران را مطلقاً مطرح نخواهند کرد!!... اگر امریکایی ها توانستند در فروش نفت حکومت ایران خلل وارد کنند اروپایی ها باید خرید نفت از ایران به مقدار مورد نیاز ما را تضمین کنند!!.» بانک‌های اروپایی باید دریافت و پرداخت وجوه تجارت دولتی و خصوصی با جمهوری اسلامی را تضمین کنند!. «حضور در منطقه و طرفداری ملتها از جمهوری اسلامی؟!!، عمق راهبردی ماست و هیچ دولت عاقلی از این مؤلفه های قدرت بخش صرف نظر نمی کند!!.»
سیامک
حرکت به مدار همیشگی خالی بازی و خالی بندی. "دوره ای بحران زدگی برجام" شما یک چیز را نشان دهید که در این جمهوری جهنمی اسلامی بحران زده نیست. فقط بودجهء نیروهای نظامی و امنیتی و نهاد های مذهبی بحران زده نمی شود. همه چیز دیگه سالهاست که در بحران فرو رفته است.