تحریم‌های نفتی ایران: ترکیه رعایت نمی‌کند، ژاپن خواهان معافیت فوری است

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه با تکرار مواضع پیشین مقام‌های ارشد این کشور اعلام کرد که تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران سبب قطع روابط تجاری آنکارا و تهران نخواهد شد. همزمان دولت ژاپن نیز دریافت معافیت از تحریم‌های نفتی ایران را «اولویت اصلی» خود خواند.

اردوغان چهارشنبه سوم مرداد / ۲۵ ژوئیه در سخنانی در آنکارا گفت که خواسته واشنگتن از ترکیه برای قطع روابط با ایران بر خلاف اصل استقلال دولت‌ها است. او ایران را «همسایه و شریک استراتژیک‌» ترکیه خواند.

او با تأکید بر عدم رعایت تحریم‌های نفتی علیه ایران پرسید: «چه کسی کشور مرا زمستان گرم خواهد کرد؟»

ترکیه در چهار ماه نخست سال جاری میلادی سه میلیون بشکه نفت خام از ایران وارد کرده است؛ چیزی حدود ۵۵ درصد کل واردات نفت خام ترکیه و ۲۷ درصد از مجموع واردات واحدهای انرژی به این کشور.

روز گذشته نیز مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه اعلام کرد که آنکارا به تحریم‌های نفتی علیه ایران نمی‌پیوندد: «ما از ایران نفت می‌خریم و آن هم به شرایط مناسب. گزینه دیگرمان چیست؟»

مارشال بیلینگزلی، یک مقام ارشد آمریکایی مبارزه با تأمین مالی تروریسم جمعه گذشته در آنکارا با مقام‌های دولت ترکیه دیدار کرد. او در آن دیدار هشدار داد که موضع واشنگتن در قبال اجرای فعالانه تحریم‌ها صریح و روشن است و با رصد «خریدهای بزرگ طلا در ترکیه»، اجازه تکرار تجارت با ایران «از طریق طلا» را نخواهد داد.

رضا ضراب، تاجر ایرانی‌ـ‌ترکیه‌ای طلا اعتراف کرده که چگونه با دادن رشوه به مقام‌های دولت ترکیه، طرح دور زدن تحریم‌ها را ریخته و در ازای گاز ایران، طلا به آن کشور فرستاده است. ضراب در اوج این اقدامات در ۲۰۱۲، روزانه یک تن (هزار کیلوگرم) طلا می‌خرید و به ایران می‌فرستاد.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده دو ماه پیش خروج از توافق هسته‌ای با ایران (برجام) را اعلام کرد. واشنگتن اعلام کرده که می‌خواهد صادرات نفت ایران را به حدود صفر برساند اما این امکان هم وجود دارد که برای برخی متحدان وابسته به نفت ایران معافیت قائل شود.

ژاپن به دنبال معافیت فوری

ریو مینامی،‌ مدیرکل جدید منابع نفت و گاز و معادن در وزارت اقتصاد ژاپن سه‌شنبه ۲۴ ژوئیه / ۲ مرداد اعلام کرد که توکیو به دنبال معافیت از تحریم‌های نفتی علیه ایران است:

«ایالات متحده از ما خواسته تا واردات نفت از ایران را به تعلیق درآوریم،‌ اما ایران برای ما یک کشور بسیار مهم جهت تضمین امنیت انرژی ژاپن است.»

او در گفت‌و‌گو با وب‌سایت خبری «اس‌اند‌پی گلوبال» (S&P Global) گفت که ژاپن می‌خواهد معافیت را پیش از آغاز اجرای تحریم‌های نفتی در ۴ نوامبر / ۱۳ آبان در اختیار داشته باشد و «هر چه زودتر آن را بگیرد، بهتر است».

پیش از این خبرگزاری «رویترز» در گزارشی مدعی شده بود که پالایشگاه‌های ژاپن به خرید نفت از آمریکا که ارزان‌تر از منابع معمول آن‌ها در خاورمیانه است سرعت بخشیده‌اند و می‌خواهند نفت آمریکا را جایگزین نفت ایران کنند.

اما به گفته مینامی، ژاپن در حال لحاظ‌کردن گزینه ادامه واردات نفت از ایران است و «قصد دارد این موضع را به ایالات متحده انتقال دهد» تا دو طرف به فهم متقابل دست یابند. او در عین حال به کاهش واردات نفت از ایران به ژاپن در سال‌های اخیر اشاره کرد و گفت که این نکته احتمال اعطای معافیت را افزایش می‌دهد.

به گفته این مقام ارشد ژاپنی، توقف تمام صادرات نفت ایران دو و نیم میلیون بشکه نفت در روز از عرضه جهانی این کالا می‌کاهد و می‌تواند «افزایش قابل توجه» قیمت نفت را در پی داشته باشد.

ژاپن در سال مالی ۲۰۱۸ـ۲۰۱۷ به‌طور میانگین روزانه ۱۶۵ هزار و ۴۸۱ بشکه نفت از ایران خریداری کرد که نسبت به سال مالی پیش از آن ۲۸ درصد کاهش یافته است. کل واردات نفت از ایران حدود ۵,۲ درصد مجموع واردات نفت خام ژاپن را تشکیل می‌دهد.

یک منبع آگاه به اس‌اند‌پی گلوبال گفته است که شماری از واردکنندگان نفت ایران در ژاپن می‌خواهند خرید نفت از ایران را برای ماه اوت متوقف کنند. با این حال مینامی گفته است که گرفتن معافیت از تحریم‌های نفتی ایالات متحده علیه ایران اولویت اصلی برنامه‌های سیاست‌گذاری اوست.

کارشناسان نفتی می‌گویند که صادرات نفت ایران بر اساس بدترین سناریوها ممکن است به تنها ۷۰۰ هزار بشکه در روز، یعنی یک‌سوم میزان فعلی برسد.

در همین زمینه