جشن چهارشنبه‌سوری در پاریس
<p>ایرج ادیب‌زاده - چهارشنبه‏‌سوری یکی از جشن‏‌های ایرانی است که در شب آخرین چهارشنبه‏‏‌ سال (سه‏شنبه شب) برپا می‏شود. در شاهنامه‏ فردوسی اشاره‏‌هایی در باره‏‌ی بزم چهارشنبه در نزدیکی نوروز وجود دارد که نشان‏‌دهنده‏ کهن بودن این جشن است.</p> <!--break--> <p>مراسم سنتی مربوط به این جشن و گرامی‏‌داشت آتش<span dir="LTR">؛</span> که نزد ایرانیان باستان بسیار اهمیت داشته، در میان ایرانیان داخل ایران و ایرانیان مهاجر در کشورهای مختلف جهان هم با شکوه تمام جشن گرفته می‏‌شود. مراسم سنتی و کهن چهارشنبه‌سوری، نه تنها در میان ایرانیان داخل ایران بلکه در میان ایرانیان مهاجر هم با شکوه تمام جشن گرفته می‌‏شود.</p> <div dir="RTL">امسال این جشن که حتی در «شاهنامه» ‏ فردوسی نیز اشاره‌‏هایی به آن شده است، در شب آخرین چهارشنبه‏‏ سال روز ۲۳ اسفند سال ۱۳۹۰ خورشیدی (۱۳ مارس) در پاریس برگزار شد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">هزاران نفر از ایرانیان ساکن پاریس، در کنار کانال "سن‏مارتن" در نزدیکی میدان "رپوبلیک" (جمهوری) گرد آمده بودند تا جشن چهارشنبه‏‌سوری را با پریدن از روی آتش؛ همراه رقص و شادی برگزار کنند.این مراسم تا نزدیک نیمه‌‏شب، با آتش‌‏بازی و رقص و شادمانی ادامه داشت.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">یکی از شرکت‏‌کنندگان نعمت آزرم، شاعر بود. به عقیده او، "هم‏‌میهنان ما در درازنای این سال‏‌های تبعید هم‏چنان مهم‏‌ترین آیین‏‌های ملی خود را پاس می‌‏دارند. ضمناً همین‏‌ جا لازم است بگویم که آن‏چه در ایران اسلامی چهارشنبه‌‏سوری می‌‏نامیم، در پیش از اسلام جشن سور بوده و سور یعنی آتش.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">این‏‌ها جشن‏‌های مقدماتی نوروز است که از نیمه‏ دوم اسفندماه آغاز می‌‏شود و تا روز ششم فروردین ادامه دارد که می‌‏شود نوروز بزرگ که بنا به سنت، زادروز زرتشت در روز ششم فروردین است. بنابراین این‏‌ها مراسم پیشواز نوروز است."</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>ریشه‌های فرهنگی در کویر</b></div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL">در میان جمعیت منوچهر نامور آزاد، هنرمند تئا‌تر نیز حضور داشت. از او پرسیدم: با این جمعیت انبوهی که امشب جمع شده‏‌اند، به نظر می‌‏رسد ایرانیان برون‌مرز برای برگزاری جشن‏‌ها و آیین‏‌های ملی مثل سده، نوروز، چهارشنبه‏‌سوری و مهرگان، انگیزه‏ بیشتری دارند. چرا؟</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>منوچهر نامورآزاد</b>: من فکر می‌‏کنم همیشه همینطور است. وقتی آدم از زادگاهش، از ریشه‏‌هایش دور می‌‏افتد، بیشتر تلاش می‌‏کند تا فرهنگ خود را حفظ کند. می‌‏بینید که درختان در کویر یا در سرزمین‏‌های خشک ریشه‏‌های بیشتر و طولانی‌تری دارند. این طبیعی است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><img align="left" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/028_1.jpg" />غیر از این‏که ما سنت‏‌های‏مان را بنا به هزاران دلیلی که در سرزمین خودمان نمی‌‏توانیم به جا بیاوریم، در خارج و در کنار همدیگر دوباره بازسازی می‌‏کنیم، برگزاری این‏ جشن‌ها نشانه نوعی پیوند عاطفی- فرهنگی ماست. نشان می‌‏دهد که ایرانی‏‌ها با توجه به همه‏ سختی‏‌هایی که داشته‏‌اند، با توجه به همه‏ اتفاق‌های ناگواری که رخ داده است، هم‏چنان می‌‏خواهند ایرانی باقی بمانند؛ با تمام فرهنگ و سنت‏‌های خودشان.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>نکته‏ جالب این است که در میان این نزدیک به بیش از هزار نفر که در این مراسم شرکت کرده‌‏اند، فرانسوی‏‌های زیادی حضور دارند و این مراسم از آتش پریدن برای‏شان جالب است.</b></div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL">ما دو نوع تماشاگر فرانسوی یا شرکت کننده در این مراسم داریم. بعضی‏ از آن‏‌ها همسران و یا دوستان ایرانی دارند و توسط آن‏‌ها آمده‏‌اند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">برای بعضی دیگر خیلی اهمیت دارد و می‌‏خواهند بدانند چه خبر است. چون تا به حال در رسانه‏‌های گروهی در ارتباط با ایرانی‏‌ها، تنها از خشونت و چیزهای عجیب و غریب فناتیک گفته شده است، اما حالا می‌‏بینند که یک جشن ایرانی سرشار از شور و شوق و عشق است. همه زیبا هستند، همه لباس‏های خوب پوشیده‏‌اند و رفتار بسیار خوبی دارند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>اهمیت آتش برای ایرانیان</b></div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL">رضا محرمی که سال‏‌هاست در پاریس زندگی می‌‏کند، همراه با خانواده‌اش در جشن شرکت کرده است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>نظرتان راجع به جشن چهارشنبه‏‌سوری چیست؟</b></div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL"><b>رضا محرمی</b>: ۳۳ سال است که از انقلاب می‌‏گذرد و ما ساکنان پاریس بعد از چند سال، هنوز این سنت و آداب و رسوم ایرانی را حفظ کرده‏‌ایم. ما موقع چهارشنبه سوری، در رشت می‌‏خوانیم: "سرخی تو از من، زردی من از تو". منظور این است که این آتش؛ سلامتی و شادی و سرور را به ما برمی‌گرداند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>این آتش برای ایرانی‏‌ها خیلی اهمیت دارد</b><b><span dir="LTR">…</span></b></div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL">بله خیلی مهم است. من دو سه سال پیش به یزد رفته بودم. بچه‏ شمال هستم، ولی برای اولین‌بار رفتم که یزد را زیارت کنم. منظورم از زیارت این است که یزد جایی است که برای ما ایرانی‌ها از نظر تاریخ و فرهنگ و زرتشت و… مقدس است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">هنوز هم که هنوز است، آتش ما در آن‏جا (یزد) بعد از هزارسال روشن است. من اتفاقاً رفتم و از نزدیک دیدم. آتش برای ما مذهب صلح و صفا و صمیمت است. آتشی که الان در یزد روشن است، هزار و چند سال است که بدون هیچ خاموشی‏‌ای روشن است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>معرفی فرهنگ ایرانی</b></div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL">یک دانشجوی جوان ایرانی، درباره دلیل حضورش در این مراسم چنین می‌‏گوید: "آمده‏‌ام، چون‏‌که فرهنگ ماست. ما که در فرانسه زندگی می‌‏کنیم و نمی‌‏توانیم برای مراسم چهارشنبه‏‌سوری به ایران برویم، خیلی خوب است که در پاریس چنین برنامه‏‌ای داریم که در فرهنگ ما خیلی مهم است."</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">دو زن جوان هم که به مراسم چهارشنبه‏‌سوری آمده‌‏اند، نظرشان را با ما در میان می‌گذارند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">نام یکی از آن‌ها مهسا است و می‌گوید: "سه سال است که از ایران آمده‏‌ام. این آیین‏، آیین چهارشنبه‏‌سوری برای تمام ایرانیان است. مراسم خیلی خوبی است، خانوادگی است، آتش‏بازی است. تمام ایرانی‏‌ها این‏جا جمع می‌‏شوند، از روی آتش می‌‏پرند، با هم صحبت می‌‏کنند و بعد از مدت‏‌ها دیدار‌ها تازه می‌‏شود. یک هفته به سال نو مانده و من برای تمام ایرانیان آرزوی سعادت، سلامتی و شادکامی دارم."</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">رؤیا هم ادامه می‌دهد: "خیلی خوشحالم که این‏جا هستم. من ۱۲ سال است که در این مراسم شرکت می‌‏کنم و شاید اولین آتش‏بازی‏‌ام را در پاریس، همین‏‌جا داشته‌‏ام.</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL">منوچهر نامورآزاد: وقتی آدم از زادگاهش دور می‌افتد، بیشتر تلاش می‌‏کند تا فرهنگ خود را حفظ کند. درخت‌ها در کویر یا در سرزمین‏‌های خشک ریشه‏‌های بیشتر و طولانی‌‌‏تری دارند.</div> </blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">الان ۱۲ سال است که این مراسم ادامه دارد و این برای ایرانیان این‏جا خیلی جالب است که برگزاری چنین مراسمی ادامه‏‌دار شده است. من خوشحالم که این همه جمعیت به این‏جا آمده‌‏اند و ما همه در کنار هم به پیشواز عید می‌‏رویم."</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>افزایش توجه ایرانیان به مراسم نوروزی</b></div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL">عباس بختیاری، مدیر "فرهنگ‌سرای پویا" برپایی جشن چهارشنبه‏‌سوری در کنار کانال آبی سن‏مارتن را تدارک دیده است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>این چندمین سالی است که مراسم آتش چهارشنبه‏‌سوری در این‏جا برپا می‌‏شود؟</b></div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL"><b>عباس بختیاری</b>: این هفدهمین سالی است که ما این آیین کهن و دیرینه‏ ایرانی را برگزار می‌‏کنیم. البته امسال شرایط بسیار بسیار دشواری داشتیم. به این دلیل که همه ساله پلیس فرانسه مجوز می‌‏داد، اما امسال مجبور بودیم از چهار سازمان مجوز برگزاری این مراسم را داشته باشیم که در پی یک تلاش یکماهه، دیروز در آخرین لحظه موفق شدیم چهارمین مجوز را از طریق اداره‏ آتش‏نشانی دریافت کنیم.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL"><b><img align="right" height="187" width="250" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/008.jpg" />آیا انتظار داشتید که چنین جمعیت انبوهی، امشب در این محل جمع شود؟</b></div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL">حقیقت‏ش نه، تا این میزان نه. ما همه ساله این مراسم را برگزار می‌‏کنیم و ۳۰۰، ۴۰۰ نفر می‌‏آیند و با شور و شادی تا پاسی از شب در کنار همدیگر هستیم. ولی امسال به‏نظر می‌‏آید که به‏‌ ویژه نسل جوانی که ناچار به ترک وطن شده، گریخته و به این‏جا آمده است، شمار بسیاری از شرکت‌کنندگان را تشکیل می‌‏دهد. یعنی من خیلی دقت کردم و دیدم جوان‏‌هایی که هم دانشجو هستند و هم ناچار به ترک وطن شده‏اند در این مراسم شرکت کرده‏اند و نخستین‌بار است که می‌‏بینم این همه افغانی هم در این مراسم شرکت کرده‏اند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>جالب این است که خیلی از فرانسوی‏‌ها هم در این‏جا حضور دارند و گویا این مراسم برای‏شان جالب است. به آن‏‌ها درباره این مراسم چه گفته می‌‏شود؟</b></div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL">بسیاری از فرانسوی‏‌هایی که الان در این آیین حضور دارند، یا همسران ایرانی دارند، یا فرزندان‏شان در این‏جا بزرگ شده‏اند. خانواده‏‌ها طالب آن هستند که بچه‏‌ها ریشه‏‌های فرهنگی خود را بشناسند و از همین زاویه شرکت در برنامه‌های نوروزی یک عادت شده است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">از یک هفته قبل، تلفن‏‌های فرهنگ‌سرای پویا، هر دقیقه به صدا درمی‌آید و مردم دوست بدارند بدانند که آیا امسال هم این آیین برگزار می‌‏شود که خوشبختانه می‌‏توانم بگویم این‌ همه جمعیت، حاصل تلاش از دیروز تا امروز ما است. چون ما به همه می‌‏گفتیم امکان دارد که این مراسم نباشد و در واقع آتش‏نشانی اجازه‏ برگزاری آن را به ما ندهد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">از دیروز تا حالا، حجم تلفن‏‌های ما خیلی بالا بود و عده‏ای هم می‌‏گفتند که ما توجه نکردیم و فکر کردیم می‌‏رویم و حتی اگر مجوز هم نباشد، به آن‏جا می‌‏رویم که پای هفت‏‌سین فرهنگ‌سرای پویا باشیم.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>به‌ ‏هرحال به نظر می‌‏آید که ایرانی‏‌ها سنت‏‌های کهن خود را در خارج از کشور می‌‏خواهند با انگیزه‏ خیلی بیشتری برگزار کنند.</b></div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL">نکته‏ خیلی مهمی را مطرح کردید. سال‏‌های پیش چنین منظره‌ای، تا این حد، در جامعه‏ ایرانی خارج از کشور ندیده بودم. یک امر عادی شده بود، غربت بود و در خانه‏‌های‏شان عیدشان را جشن می‌‏گرفتند، ولی در یکی دوسال اخیر توجه خیلی بیشتری به‏ ریشه‏‌های ایرانی خود می‌کنند<span dir="LTR">.</span></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>ایمیل گزارشگر:</b></div> <p><a href="mailto:adibzadeh@radiozamaneh.com">adibzadeh@radiozamaneh.com</a></p> <p> </p>
ایرج ادیب‌زاده - چهارشنبه‌سوری یکی از جشنهای ایرانی است که در شب آخرین چهارشنبه سال (سهشنبه شب) برپا می‌شود. در شاهنامه فردوسی اشارههایی در بارهی بزم چهارشنبه در نزدیکی نوروز وجود دارد که نشاندهنده کهن بودن این جشن است.
مراسم سنتی مربوط به این جشن و گرامیداشت آتش؛ که نزد ایرانیان باستان بسیار اهمیت داشته، در میان ایرانیان داخل ایران و ایرانیان مهاجر در کشورهای مختلف جهان هم با شکوه تمام جشن گرفته می‌شود. مراسم سنتی و کهن چهارشنبه‌سوری، نه تنها در میان ایرانیان داخل ایران بلکه در میان ایرانیان مهاجر هم با شکوه تمام جشن گرفته می‌شود.
نظرها
کاربر مهمان
افغانی واحد پول افغانستان است! به‌شهروند افغانستان، افغان گفته می‌شود!