ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

لیون فویشت‌وانگر و رمان مستند تاریخی

<p>حسین نوش&zwnj;آذر - لیون فویشت&zwnj;وانگر، یکی از مهم&zwnj;ترین نویسندگان آلمان و از چهره&zwnj;های ادبیات تبعید در این کشور است. او با نخستین رمانی که با عنوان &quot;یهودی بانمک&quot; انتشار داد، توانست توجه منتقدان و خوانندگان را برانگیزد. فویشت&zwnj;وانگر با این اثر رمان تاریخی را که تا آن زمان در حد رمان&zwnj;های سرگرم&zwnj;کننده تنزل پیدا کرده بود احیاء کرد.</p> <!--break--> <p>آثار &zwnj;فویشت&zwnj;وانگر از خوش&zwnj;بینی و امید او به آینده و اعتقادش به خرد انتقادی و ضدیتش با فاشیزم و عوام&zwnj;فریبی و رویکردهای عام&zwnj;پسند و علاقه&zwnj;اش به پیشرفت و تمدن و آزادی و عدالت نشان دارد. او در رمان&zwnj;ها و نمایشنامه&zwnj;هایش تلاش می&zwnj;کند با بازنگری در تاریخ، مانع از تکرار تجربه&zwnj;های تلخ شود. ازین نظر آثار او هم مانند آثار دوست دیرینه&zwnj;اش برتولت برشت از یک سویه آموزشی برخوردار است.</p> <p><br /> <a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20120326_Lion_feuchtwanger_nushazar.mp3"><img align="middle" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon_14.jpg" /></a></p> <p>&nbsp;</p> <p>در آغاز سال ۱۳۹۱ مجموعه برنامه&zwnj;های ادبیات غرب در ۱۰ دقیقه را که با هومر آغاز شد و با فیلیپ راث به پایان می&zwnj;رسد، با موسیقی متن تازه ادامه می&zwnj;دهیم. امروز می&zwnj;خواهیم به لیون فویشت&zwnj;وانگر، نویسنده آلمانی و یهودی آزادمنش و سوسیالیست و از بنیانگذاران ادبیات تبعید در آلمان بپردازیم.</p> <p>&nbsp;</p> <p>لیون فویشت&zwnj;وانگر در یک خانواده ارتودکس یهودی بزرگ شد. پدر او مانند بسیاری از یهودیان آلمانی بازرگان و مرفه، اما از نظر مذهبی سختگیر بود. این سختگیری&zwnj;ها از یک طرف فویشت&zwnj;وانگر را منضبط بار آورد و از سوی دیگر به او یک روحیه عصیانی داد. فویشت&zwnj;وانگر در استان بایر در جنوب آلمان پرورش پیدا کرد. این بخش از آلمان پیش از جنگ جهانی دوم از نظر صنعتی عقب&zwnj;مانده بود و هنوز حال و هوای روستایی و فئودالی داشت. فویشت&zwnj;وانگر در یادداشت&zwnj;هایش می&zwnj;نویسد که در واقع تنها قهرمان آثار او استان بایر است. شخصیت&zwnj;ها در حد یک تیپ باقی می&zwnj;مانند. از همین&zwnj;جا معلوم می&zwnj;شود که این عقیده رایج که یک اثر ادبی حتماً باید شخصیت&zwnj;پردازی و روانشناسی داشته باشد، تا چه حد غلط است.</p> <p>&nbsp;</p> <p>روانشناسی شخصیت&zwnj;ها وقتی اهمیت پیدا می&zwnj;کند که انسان&zwnj;ها از حدی از تمایز و فردیت و پیچیدگی که خاص جوامع مدرن و صنعتی&zwnj;ست برخوردار باشند. انسان&zwnj;ها در آثار فویشت&zwnj;وانگر با همه داد و فریادها و شعارهای سطحی و عام&zwnj;پسندی که در کافه&zwnj;ها سر می&zwnj;دهند، شخصیت قوام&zwnj;یافته&zwnj;ای ندارند. آن&zwnj;ها خرمهره&zwnj;های ساده&zwnj;لوح اما خشمگینی هستند که به&zwnj;زودی در خدمت فاشیزم قرار می&zwnj;گیرند.</p> <blockquote> <p>&nbsp;<img align="middle" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/lionfwhn02.jpg" />&quot;یهودی بانمک&quot; از درخشان&zwnj;ترین آثار فویشت&zwnj;وانگر</p> </blockquote> <p>&quot;یهودی بانمک&quot; از درخشان&zwnj;ترین آثار فویشت&zwnj;وانگر است. او در این رمان زندگی یک یهودی بانکدار به نام یوزف زوس اوپنهایمر را دستمایه قرار داد. او در این اثر نه تنها داستان یک خانواده را تعریف می&zwnj;کند، بلکه داستان این خانواده یهودی نشانگر سرگذشت بسیاری از یهودیان آلمان هم هست. <br /> &nbsp;</p> <p>یهودیان در آلمان نام&zwnj;های غلط&zwnj;انداز و با معنی تحقیرآمیز دارند. &quot;زوس&quot; به معنای &quot;شیرین&quot; یا به اصطلاح &quot;با نمک&quot; یا &quot;با مزه&quot; هم یکی از همین نام&zwnj;های تحقیرآمیز است. در واقع نام این رمان &quot;زوس یهودی&quot; است و همانطور که گفتیم ناظر است به زندگی یوزف زوس اوپنهایمر. <br /> &nbsp;</p> <p>فویشت&zwnj;وانگر در این اثر با نشان دادن زندگی مجموعه&zwnj;ای از انسان&zwnj;ها که به یک اقلیت مذهبی تعلق دارند، نشان می&zwnj;دهد که چگونه آن&zwnj;ها به تدریج از متن زندگی اجتماعی حذف می&zwnj;شوند، کارشان به ورشکستگی و فلاکت می&zwnj;کشد و از هستی ساقط می&zwnj;گردند. این رمان برای درک شرایط سیاسی و اجتماعی آلمان در سال&zwnj;های دهه ۱۹۳۰ که زمینه&zwnj;ساز فاشیزم شد بسیار اهمیت دارد.<br /> &nbsp;</p> <p>در ادبیات ایران با وجود آنکه در حق اقلیت&zwnj;های مذهبی و به ویژه بهائیان انواع تبعیض&zwnj;ها را روا می&zwnj;دارند، متأسفانه اثری در دست نداریم که زمینه&zwnj;های تاریخی، اجتماعی و سیاسی این تبعیض&zwnj;ها را به چالش کشیده باشد. در &quot;شب هول&quot; نوشته هرمز شهدادی به طور ضمنی و در حاشیه به سرگذشت دردناک یک مرد بهایی متمول و مغرور که بعد از کودتای ۲۸ مرداد خانه&zwnj;نشین و معتاد می&zwnj;شود و اشیاء عتیقه&zwnj;اش را یک سمساری یهودی غارت می&zwnj;کند اشاره می&zwnj;شود. اما این اشاره&zwnj;ها کافی نیست. اخیراً نویسنده&zwnj;ای به نام جیران گاهان در رمان &quot;آفتاب خوش&zwnj; خیال عصر&quot; به یهودیان پرداخته، اما در یک پیشزمینه عشقی و رمانتیک و بدون آنکه به عمق اجتماعی، سیاسی، و تاریخی این تبعیض&zwnj;های مذهبی راه ببرد.<br /> &nbsp;</p> <p>وقتی این ضعف بزرگ را در نظر داشته باشیم، به عظمت کار فویشت&zwnj;وانگر می&zwnj;توانیم بیشتر پی ببریم.</p> <p><br /> اصولاً زندگی یهودیان در آلمان مهم&zwnj;ترین مضمون آثار فویشت&zwnj;وانگر است. در تریلوژی یا سه&zwnj;گانه &quot;یوزفوس&quot; فویشت&zwnj;وانگر تلاش می&zwnj;کند با استفاده از سندهای تاریخی و گاهی حتی با استفاده از بریده روزنامه&zwnj;ها طرحی از چگونگی زندگی اجتماعی یهودیان آلمان به دست دهد. این سه رمان، &quot;جنگ یهودی&quot;، &quot;پسران&quot; و نیز &quot;آن روز خواهد آمد&quot; از مهم&zwnj;ترین آثار فویشت&zwnj;وانگر به شمار می&zwnj;آیند. او نخستین نویسنده&zwnj;ای&zwnj;ست که تحت تأثیر تربیت ارتدوکس مذهبی به &quot;سند&quot; در داستان&zwnj;نویسی اهمیت می&zwnj;دهد و آشکارا اسنادی را در متن داستان می&zwnj;آورد و به این ترتیب او را می&zwnj;توان بنیانگذار رمان مستند تاریخی به شمار آورد. <br /> &nbsp;&nbsp;</p> <p>این صدای فویشت&zwnj;وانگر بود که شنیدید. اومی&zwnj;گوید از ماجراجویی بیزار است و با این حال تجربه&zwnj;های تلخ اما اجتناب&zwnj;ناپذیری که از سر گذرانده، باعث شده که بتواند آنچه را که ناگزیر بوده، روی کاغذ بیاورد. او در واقع به تجربه تحول&zwnj;آفرین تبعید اشاره می&zwnj;کند.<br /> &nbsp;</p> <blockquote> <p><img align="middle" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/lionfwhn03.jpg" />فویشت وانگر و برشت، دو نویسنده تبعیدی</p> </blockquote> <p>پس از آنکه فاشیست&zwnj;ها در سال ۱۹۳۳ روی کار آمدند، خانه فویشت&zwnj;وانگر را به آتش کشیدند. او و همسرش که در آن زمان در سفر بودند، طبعاً به آلمان برنگشتند و در تبعید فرانسه زندگی مختصری را در پیش گرفتند. <br /> &nbsp;</p> <p>در تبعید فویشت&zwnj;وانگر نشریه &quot;وورت&quot; (کلام) را که از مهم&zwnj;ترین نشریه&zwnj;های آن زمان بود انتشار داد و در سال ۱۹۴۰ هم رمان &quot;تبعید&quot; را منتشر کرد. او در این رمان به جایگاه و نقش نویسنده تبعیدی در تحولات کشورش می&zwnj;پردازد. از آن پس بود که گرایش فویشت&zwnj;وانگر به سوسیالیسم و مارکسیسم آشکار شد. در همان سال ارتش آلمان، فرانسه را اشغال کرد و فویشت&zwnj;وانگر و همسرش ناگزیر به لس&zwnj;آنجلس پناه بردند. دو سال بعد او در کتاب &quot;شیطان در فرانسه&quot; خاطراتش از آن زمان را نوشت. بعد از جنگ اما از نو به رمان تاریخی روی آورد و این بار در &quot;یهودی تولدو&quot; تعقیب و آزار کمونیست&zwnj;ها در آمریکا در زمان مک&zwnj;کارتی را مضمون قرار داد.<br /> &nbsp;</p> <p>زندگی و اهمیت آثارفویشت&zwnj;وانگر در تاریخ ادبیات جهان به خوبی نمایانگر اهمیت یک نویسنده تبعیدی&zwnj;ست و نشان می&zwnj;دهد که این نظریه که نویسنده حتماً می&zwnj;بایست در وطنش به زبان مادری&zwnj;اش کتاب بنویسد و تحت تأثیر محیط طبیعی زندگی روزانه باشد، تا چه حد نادرست است. <br /> &nbsp;</p> <p>در همین زمینه:<br /> <a href="#http://radiozamaneh.com/taxonomy/term/3511">::مجموعه برنامه&zwnj;های ادبیات غرب در ۱۰ دقیقه از حسین نوش&zwnj;آذر در رادیو زمانه::</a></p>

حسین نوش‌آذر - لیون فویشت‌وانگر، یکی از مهم‌ترین نویسندگان آلمان و از چهره‌های ادبیات تبعید در این کشور است. او با نخستین رمانی که با عنوان "یهودی بانمک" انتشار داد، توانست توجه منتقدان و خوانندگان را برانگیزد. فویشت‌وانگر با این اثر رمان تاریخی را که تا آن زمان در حد رمان‌های سرگرم‌کننده تنزل پیدا کرده بود احیاء کرد.

آثار ‌فویشت‌وانگر از خوش‌بینی و امید او به آینده و اعتقادش به خرد انتقادی و ضدیتش با فاشیزم و عوام‌فریبی و رویکردهای عام‌پسند و علاقه‌اش به پیشرفت و تمدن و آزادی و عدالت نشان دارد. او در رمان‌ها و نمایشنامه‌هایش تلاش می‌کند با بازنگری در تاریخ، مانع از تکرار تجربه‌های تلخ شود. ازین نظر آثار او هم مانند آثار دوست دیرینه‌اش برتولت برشت از یک سویه آموزشی برخوردار است.

در آغاز سال ۱۳۹۱ مجموعه برنامه‌های ادبیات غرب در ۱۰ دقیقه را که با هومر آغاز شد و با فیلیپ راث به پایان می‌رسد، با موسیقی متن تازه ادامه می‌دهیم. امروز می‌خواهیم به لیون فویشت‌وانگر، نویسنده آلمانی و یهودی آزادمنش و سوسیالیست و از بنیانگذاران ادبیات تبعید در آلمان بپردازیم.

لیون فویشت‌وانگر در یک خانواده ارتودکس یهودی بزرگ شد. پدر او مانند بسیاری از یهودیان آلمانی بازرگان و مرفه، اما از نظر مذهبی سختگیر بود. این سختگیری‌ها از یک طرف فویشت‌وانگر را منضبط بار آورد و از سوی دیگر به او یک روحیه عصیانی داد. فویشت‌وانگر در استان بایر در جنوب آلمان پرورش پیدا کرد. این بخش از آلمان پیش از جنگ جهانی دوم از نظر صنعتی عقب‌مانده بود و هنوز حال و هوای روستایی و فئودالی داشت. فویشت‌وانگر در یادداشت‌هایش می‌نویسد که در واقع تنها قهرمان آثار او استان بایر است. شخصیت‌ها در حد یک تیپ باقی می‌مانند. از همین‌جا معلوم می‌شود که این عقیده رایج که یک اثر ادبی حتماً باید شخصیت‌پردازی و روانشناسی داشته باشد، تا چه حد غلط است.

روانشناسی شخصیت‌ها وقتی اهمیت پیدا می‌کند که انسان‌ها از حدی از تمایز و فردیت و پیچیدگی که خاص جوامع مدرن و صنعتی‌ست برخوردار باشند. انسان‌ها در آثار فویشت‌وانگر با همه داد و فریادها و شعارهای سطحی و عام‌پسندی که در کافه‌ها سر می‌دهند، شخصیت قوام‌یافته‌ای ندارند. آن‌ها خرمهره‌های ساده‌لوح اما خشمگینی هستند که به‌زودی در خدمت فاشیزم قرار می‌گیرند.

 "یهودی بانمک" از درخشان‌ترین آثار فویشت‌وانگر

"یهودی بانمک" از درخشان‌ترین آثار فویشت‌وانگر است. او در این رمان زندگی یک یهودی بانکدار به نام یوزف زوس اوپنهایمر را دستمایه قرار داد. او در این اثر نه تنها داستان یک خانواده را تعریف می‌کند، بلکه داستان این خانواده یهودی نشانگر سرگذشت بسیاری از یهودیان آلمان هم هست.
 

یهودیان در آلمان نام‌های غلط‌انداز و با معنی تحقیرآمیز دارند. "زوس" به معنای "شیرین" یا به اصطلاح "با نمک" یا "با مزه" هم یکی از همین نام‌های تحقیرآمیز است. در واقع نام این رمان "زوس یهودی" است و همانطور که گفتیم ناظر است به زندگی یوزف زوس اوپنهایمر.
 

فویشت‌وانگر در این اثر با نشان دادن زندگی مجموعه‌ای از انسان‌ها که به یک اقلیت مذهبی تعلق دارند، نشان می‌دهد که چگونه آن‌ها به تدریج از متن زندگی اجتماعی حذف می‌شوند، کارشان به ورشکستگی و فلاکت می‌کشد و از هستی ساقط می‌گردند. این رمان برای درک شرایط سیاسی و اجتماعی آلمان در سال‌های دهه ۱۹۳۰ که زمینه‌ساز فاشیزم شد بسیار اهمیت دارد.
 

در ادبیات ایران با وجود آنکه در حق اقلیت‌های مذهبی و به ویژه بهائیان انواع تبعیض‌ها را روا می‌دارند، متأسفانه اثری در دست نداریم که زمینه‌های تاریخی، اجتماعی و سیاسی این تبعیض‌ها را به چالش کشیده باشد. در "شب هول" نوشته هرمز شهدادی به طور ضمنی و در حاشیه به سرگذشت دردناک یک مرد بهایی متمول و مغرور که بعد از کودتای ۲۸ مرداد خانه‌نشین و معتاد می‌شود و اشیاء عتیقه‌اش را یک سمساری یهودی غارت می‌کند اشاره می‌شود. اما این اشاره‌ها کافی نیست. اخیراً نویسنده‌ای به نام جیران گاهان در رمان "آفتاب خوش‌ خیال عصر" به یهودیان پرداخته، اما در یک پیشزمینه عشقی و رمانتیک و بدون آنکه به عمق اجتماعی، سیاسی، و تاریخی این تبعیض‌های مذهبی راه ببرد.
 

وقتی این ضعف بزرگ را در نظر داشته باشیم، به عظمت کار فویشت‌وانگر می‌توانیم بیشتر پی ببریم.

اصولاً زندگی یهودیان در آلمان مهم‌ترین مضمون آثار فویشت‌وانگر است. در تریلوژی یا سه‌گانه "یوزفوس" فویشت‌وانگر تلاش می‌کند با استفاده از سندهای تاریخی و گاهی حتی با استفاده از بریده روزنامه‌ها طرحی از چگونگی زندگی اجتماعی یهودیان آلمان به دست دهد. این سه رمان، "جنگ یهودی"، "پسران" و نیز "آن روز خواهد آمد" از مهم‌ترین آثار فویشت‌وانگر به شمار می‌آیند. او نخستین نویسنده‌ای‌ست که تحت تأثیر تربیت ارتدوکس مذهبی به "سند" در داستان‌نویسی اهمیت می‌دهد و آشکارا اسنادی را در متن داستان می‌آورد و به این ترتیب او را می‌توان بنیانگذار رمان مستند تاریخی به شمار آورد.
  

این صدای فویشت‌وانگر بود که شنیدید. اومی‌گوید از ماجراجویی بیزار است و با این حال تجربه‌های تلخ اما اجتناب‌ناپذیری که از سر گذرانده، باعث شده که بتواند آنچه را که ناگزیر بوده، روی کاغذ بیاورد. او در واقع به تجربه تحول‌آفرین تبعید اشاره می‌کند.
 

فویشت وانگر و برشت، دو نویسنده تبعیدی

پس از آنکه فاشیست‌ها در سال ۱۹۳۳ روی کار آمدند، خانه فویشت‌وانگر را به آتش کشیدند. او و همسرش که در آن زمان در سفر بودند، طبعاً به آلمان برنگشتند و در تبعید فرانسه زندگی مختصری را در پیش گرفتند.
 

در تبعید فویشت‌وانگر نشریه "وورت" (کلام) را که از مهم‌ترین نشریه‌های آن زمان بود انتشار داد و در سال ۱۹۴۰ هم رمان "تبعید" را منتشر کرد. او در این رمان به جایگاه و نقش نویسنده تبعیدی در تحولات کشورش می‌پردازد. از آن پس بود که گرایش فویشت‌وانگر به سوسیالیسم و مارکسیسم آشکار شد. در همان سال ارتش آلمان، فرانسه را اشغال کرد و فویشت‌وانگر و همسرش ناگزیر به لس‌آنجلس پناه بردند. دو سال بعد او در کتاب "شیطان در فرانسه" خاطراتش از آن زمان را نوشت. بعد از جنگ اما از نو به رمان تاریخی روی آورد و این بار در "یهودی تولدو" تعقیب و آزار کمونیست‌ها در آمریکا در زمان مک‌کارتی را مضمون قرار داد.
 

زندگی و اهمیت آثارفویشت‌وانگر در تاریخ ادبیات جهان به خوبی نمایانگر اهمیت یک نویسنده تبعیدی‌ست و نشان می‌دهد که این نظریه که نویسنده حتماً می‌بایست در وطنش به زبان مادری‌اش کتاب بنویسد و تحت تأثیر محیط طبیعی زندگی روزانه باشد، تا چه حد نادرست است.
 

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

  • کاربر مهمان

    <p>دوست عزیز آقای نوش&zwnj;آذر گرامی ! به وضوح این گزاره که شخصیت ها در آثار فویشت وانگر تیپ هستند درست نیست، روانکاوی فروید نقش بسیار عمیقی دررومان های تاریخی فویشت وانگر بازی میکند ، ما اینجا با کاراکتر هایی با سرشتی خاص و فردیتی که میتوان آنرا پروتوتیپ اجتماعی نامید سر و کار داریم و نه با تیپ ، همه شخصیت ها هم استثنا ها و یگانگی های فردی را نمایندگی میکنند و هم موقعیت اجتماعی عمومی طبقه و قشر خود را باز مینمایانند ، ساده کردن ظرافت های آثار هنری گاهی به معنای کشتن آنها ست ، خطر ادبیات مدرن در ده دقیقه همهمین است ، امید که برای نویسندگان دیگر از این ساده سازی ها و گزاره های عمومی و غیر دقیق پرهیز کنید .</p> <p>&nbsp;------</p> <p>حسین نوش&zwnj;آذر:</p> <p>دوست گرامی،&nbsp;</p> <p>در ناراتولوژی در بحث شخصیت&zwnj;پردازی &laquo;پروتوتیپ&raquo; (Prototyp ) تعریف نشده. بلکه &laquo;تیپ&raquo; در همان مفهوم مورد نظر شما به عنوان یک نمونه از یکی از لایه&zwnj;های اجتماعی در برابر &laquo;شخصیت&raquo; قرار دارد. بله. فویشت&zwnj;وانگر مانند بسیاری از دیگر نویسندگان آن دوره به شدت تحت تأثیر فروید بود. اما متأثر بودن از فروید به این معنا نیست که الزاماً خرمهره&zwnj;ها در داستان دارای پیچیدگی&zwnj;های روانی باشند و البته آوردن &laquo;تیپ&raquo; در داستان برخلاف آنچه که در ایران تصور می&zwnj;کنند و طرفداران سینه&zwnj;چاکی هم در محافل داستان&zwnj;نویسی دارد به این معنا نیست که داستان ساده و پیش&zwnj;پاافتاده است. در واقع یکی از راه&zwnj;های ایجاد تضاد و کشش و تعلیق در داستان این است که یک شخصیت پیچیده و دارای روانشناسی را در برابر مجموعه&zwnj;ای از خرمهره&zwnj;ها و تیپ&zwnj;ها و اشخاص ساده&zwnj;لوح و زودباور قرار دهیم با این قصد که یک دینامیسم اجتماعی را آشکار کنیم. در ادبیات غرب (در آثار ماندگارش البته) اصولاً چنین مشکلاتی وجود ندارد. گفته من ناظر است به ادبیات خودمان. آثاری وجود دارند که راوی آنها از پیچیدگی و اعوجاج شخصیتی برخوردار نیست. اما نویسنده داستانش را به پسند منتقد به شیوه جریان سیال ذهن یا با ترفند زمان شکسته و جز آن روایت کرده. عجالتا نام نمی&zwnj;آورم که به کسی برنخورد، اما در فرصت مناسب بحثش را مطرح می&zwnj;کنیم این بار در گفت&zwnj;و&zwnj;گو با دیگران و از چشم&zwnj;اندازهای متفاوت. ممنون از مشارکت شما.</p>