فیلم سودابه مرتضایی درباره تن‌فروشی و پناهجویی بهترین فیلم جشنواره لندن شد

سودابه مرتضایی با فیلم «جوی» محصول اتریش جایزه بهترین فیلم بخش رقابتی جشنواره فیلم لندن را به دست آورد. این فیلم داستانی، روایتی به دست می‌دهد از زنان نیجریه‌ای که در شبکه در هم تنیده‌ای از قاچاقچیان انسان به اروپا منتقل می شوند و آنها را سپس در کشورهای اروپایی به تن‌فروشی وادار می‌‌کنند. سوداگران از باورهای مذهبی و خرافی این زنان برای بهره‌کشی از آنان استفاده می‌کنند.

شصت و دومین جشنواره فیلم لندن، فیلم «جوی» ساخته سودابه مرتضایی، سینماگر ایرانی – اتریشی را به عنوان بهترین فیلم بخش رقابتی این جشنواره سینمایی انتخاب کرد.

لنی آبرامسون، رئیس هیأت داوران بخش رقابتی جشنواره فیلم لندن از دومین ساخته سودابه مرتضایی به عنوان «فیلمی با نگاهی تازه و عمیقاً فمینیستی»، «اثری خوش‌ساخت و زنده» یاد کرده است. پیش از این در سال ۲۰۱۵ از سودابه مرتضایی فیلم «ماکوندا» در جشنواره فیلم ونیز  به نمایش درآمده بود. این فیلم جایزه بهترین کارگردان اولین فیلم یک فیلمساز را از آن خود کرده بود.

درامی درباره پناهجویان و زنان

«جوی» درامی است درباره پناهجویان با یک سویه مستند. سودابه رضایی در گفت‌وگو با رسانه‌های اتریشی بارها بر این موضوع تأکید کرده که سرنوشت «جوی» در این فیلم فقط سرنوشت یک زن نیست، بلکه شمار زیادی از زنان پناهجوی نیجریه‌ای در شبکه درهم‌تنیده‌ای از سوداگران و قاچاقچیان انسان دچار چنین سرنوشتی می‌شوند.

جوی یک زن نیجریه‌ای‌ست که قاچاقچیان در این فیلم او را به وین انتقال می‌دهند و در این شهر او را وادار به تن‌فروشی می‌کنند. جوی به دلیل باورهای مذهبی و خرافی‌اش مقاومت نمی‌کند و به سرنوشتی که برای او رقم زده‌اند تن می‌دهد. در این شبکه، زنانی پناهجویی که سرنوشتی مشابه دارند با قاچاقچیان همکاری می‌کنند و به این ترتیب خود زنان هم در این ماجرا بی‌تأثیر نیستند. سودابه مرتضایی می‌گوید:

«وقتی که متوجه شدم زنانی که به آن‌ها "مادام" می‌گویند و قبلا خودشان هم پناهجو بوده‌اند و خودشان را هم وادار به تن‌فروشی کرده بودند، از زنان بهره‌کشی می‌کنند، بی‌اندازه یکه خوردم. برای من این رابطه ویژه بین زنان البته بسیار جالب بود به عنوان یک سینماگر و می‌خواستم بدانم که مبنای این رابطه بر چیست. چگونه ممکن است زنی که خودش قربانی سوداگران شده، اکنون به عنوان کسی که دیگران را قربانی می‌کنند عمل کند.»

«نفرین جوجو»

سوداگران برای بهره‌کشی از این زنان پناهجو به باورهای مذهبی و خرافی آن‌ها هم تکیه می‌دهند. «نفرین جوجو» در نیجریه بیش و کم شبیه فرهنگ وودو در جزایر کارائیب و بخشی از آمریکای جنوبی است. سودابه مرتضایی که برای تحقیق درباره فیلم «جوی» به نیجریه سفر کرده، می‌گوید زنان و دختران جوانی که قصد دارند به اروپا مهاجرت کنند، ابتدا به شخصی که در طب سنتی خود را متخصص جلوه داده مراجعه می‌کنند. او به این زن‌ها اینطور القا می‌کند که اگر در اروپا به پلیس مراجعه کنند یا از تن‌فروشی خودداری کنند، نفرین جوجو گریبانگیرشان خواهد شد و زندگی‌شان را تباه خواهد کرد. چنین است که «جوی» در دومین ساخته مرتضائیان با وجود آنکه امکاناتی هم دارد و برای مثال مردی دلباخته او شده و می‌خواهد او را از قاچاقچیان بخرد، از وحشت نفرین جوجو به تن‌فروشی ادامه می‌دهد.

فضاهایی که زنان با وجود این بدبختی‌ها برای خود به وجود آورده‌اند، همدردی و تسلایی که در این فضاها تجربه می‌کنند، از نکات امیدبخش فیلم «جوی» ساخته سودابه مرتضایی است.

هیأت داوران جشنواره فیلم لندن از «پرندگان عبوری» ساخته مشترک کریستینا گالکو و کایرو گوئرا نیز به  طور ویژه تقدیر کرده است.

مستند «اگر جهان آتش بگیرد چه کار می‌کنی» ساخته روبرتو مینروینی از ایتالیا نیز جایزه بهترین فیلم مستند جشنواره لندن را دریافت کرد.

این جشنواره که ۱۰ اکتبر آغاز شد شامگاه ۲۱ اکتبر به کار خود پایان داد.