تغییر سنجه معیار بین‌المللی جرم: خداحافظ لو گرند کا
نمایندگان ده‌ها ملت جهان در نشستی در نزدیکی کاخ ورسای معیار جرم و چند یکای اندازه‌گیری دیگر را بر اساس ثابت‌های انتزاعی استخراج‌شده از طبیعت بازتعریف کردند.
معیار قدیمی جرم، لو گرند کا، به آرشیو سپرده شد
نمایندگان ده‌ها ملت جهان در نشستی تاریخی برای معیارهای اندازه‌گیری بین‌المللی رأی به تغییر سنجه معیار بین‌المللی جرم، موسوم به «لو گرند کا» (کای کبیر) دادند. جرم اکنون بر اساس ثابت‌های انتزاعی استخراج‌شده از طبیعت سنجیده می‌شود.
در نشست نمایندگان کشورها در نزدیکی کاخ ورسای در پاریس که جمعه ۱۶ نوامبر برگزار شد، علاوه بر کیلوگرم به عنوان یکای جرم، واحدهای اندازه‌گیری دیگری همچون «مول» (یکای مقدار یک ماده شیمیایی)، «کلوین» (یکای دما) و «آمپر» (یکای جریان برق) نیز بازتعریف شدند.
لو گرند کا نام یک میله استاندارد از آلیاژ پلاتینیوم ـ ایریدیوم به جرم یک کیلوگرم بود که در اداره بین‌المللی اوزان و مقیاس‌ها در شهر سور در حومه پاریس به عنوان معیار جهانی برای سنجیدن یک کیلوگرم نگهداری می‌شد.
این رأی‌گیری رویای دانشمندان قرن هجدهمی برای دستگاه بین‌المللی یکاها (SI) را تحقق بخشید: اکنون همه هفت واحد موجود در نظام استاندارد اندازه‌گیری بین‌المللی به جای تعریف‌شدن با شیئی مادی، با ثابت‌های انتزاعی استخراج‌شده از طبیعت تعریف می‌شوند.
استفان اشلامینگر، یکی از دانشمندانی که پژوهش‌هایش درباره ثابت پلانک به بازتعریف یکاها کمک کرده، درباره رأی‌گیری جمعه می‌گوید:
«این کمان تاریخ از انقلاب فرانسه آغاز شد و امروز ما به این سیر و سفر پایان دادیم. دموکراتیزه‌شدن یکاها اکنون تحقق یافته است.»
دستگاه بین‌المللی یکاها در اواخر قرن هجدهم به تصویب ملت‌ها رسید. ایده اما کاملاً علمی نبود بلکه باید برای نظام تجارت بین‌الملل، همگی بر سر مثلاً جرم مشخص یک کیلوگرم طلا به توافقی دست می‌یافتند. آن زمان ۱۷ کشور دنیا معاهده متر را در ۱۸۷۵ در پاریس امضا کردند. متر فاصله بین دو خراش روی میله‌ای از جنس پلاتینیوم ــ ایریدیوم تعیین شد و کیلوگرم نیز جرم لو گرند کا از آلیاژی یکسان. این یکاها «برای همه زمان‌ها، برای همه آدم‌ها» معرفی شدند.
اما این طور نبود و اجسام مادی در اثر تغییر زمان تغییر می‌کنند. ایده یکاهای انتزاعی پیش آمد. ابتدا ثانیه در ۱۹۶۷ بر حسب ارتعاش اتم سزیوم – ۱۳۳ بازتعریف شد و سپس متر در ۱۹۸۳ بر حسب سرعت ثابت نور.
در ۱۹۹۰، دانشمندان دریافتند که لو گرند کا حدود ۵۰ میکروگرم از جرمش را از دست داده. جستجو برای تعیین جایگزین آن آغاز شد. نهایتاً با تعیین دقیق ثابت‌های پلانک و آووگادو جرم نیز بازتعریف شد. آزمایش تعیین این ثابت‌ها شامل اندازه‌گیری جریان الکتریکی بر حسب وزن و ساختن یک کریستال بی‌نقص از اتم‌های سیلیکونی می‌شد.
لو گرند کا اکنون در کنار متر به آرشیو سپرده شده. حالا انتزاع کامل شده وعصر سنجه‌های مادی برای اندازه‌گیری به پایان رسیده است.
تغییر یکاها از مه سال میلادی آینده اجرایی خواهد شد.
نظرها
نظری وجود ندارد.