شرارت بشر در طبیعت: از دور زیبا، از نزدیک زشت

تصاویر هنری فر آثار هنر انتزاعی نیست. تصاویر هوایی از مناظری واقعی‌اند بدون تحریف رنگ‌ها. اگر با دقت نگاه کنیم، می‌بینیم آنچه که به شکل شبکه‌ای از وریدها جلوه می‌کند، ردی است که حرکت بولدوزرها در معدن آلومینیوم به جای گذاشته. اثر دیگری گردابی هولناک از مواد حل‌کننده سمی را که از استخراج نفت به جای مانده نشان می‌دهد. طبیعتی که از بالا سرسبز جلوه می‌کند، محل تخلیه زباله‌های تولید گلیفوسات است.

هنری فر، عکاس آمریکایی سال‌هاست که در اروپا و آمریکای شمالی در جست‌وجوی چشم‌اندازهایی‌ست از زخم‌هایی که فعالیت‌های صنعتی در طبیعت به جای گذاشته است.

فر از هوا عکس می‌گیرد و حاصل کارش تصاویری‌ست دوبعدی پر از رنگ و نقش‌های هندسی که در نظر اول زیبا جلوه می‌کنند اما در عمل اجرای هنری کارتوگرافی اقدامات ویرانگر انسان در طبیعت‌اند. فر که به تازگی ۲۰ اثر از او در موزه علوم طبیعی برلین به نمایش گذاشته شده، هنرمندی است که می‌خواهد مخاطب را با اثر درگیر کند.

در یکی از این آثار  لکه‌های نفتی به جای مانده از انفجار یک سکوی نفتی در خلیج مکزیک در آوریل ۲۰۱۰ را می‌توان دید. فر گفته است که این انفجار یکی از هولناک‌ترین تجارب او بوده: ستون غلیظ دود و تا چشم می‌بیند، انبوهی از نفت خام که به دریا می‌ریزد. انسان‌ها و حیوانات زیادی در این فاجعه زیست‌محیطی از بین رفتند، سرانجام با مواد شیمیایی لکه نفتی را از سطح به عمق دریا بردند و در حال حاضر حجم عظیمی از نفت اعماق خلیج مکزیک را آلوده کرده است.

هنری فر گفته است که خود را هم در نقش یک هنرمند می‌بیند و هم در نقش یک فعال محیط زیست:

«من بخش عمده‌ای از زندگی‌ام را به هنر اختصاص دادم و عمداً کارهای زیبا، گرافیکی و دو بعدی انجام می‌دهم. چون اگر زیبا نباشند، جلب توجه نمی‌کنند. این مشکل من با بسیاری از تصاویر ساخته شده به نام حفاظت از محیط زیست است: آنها خسته‌کننده‌اند.  من می‌خواهم چیز جالبی نشان بدهم، طوری که وقتی مردم آن را می‌بینند، بایستند و از خودشان بپرسند این چیست؟»

از دور: زیبا و فریبنده - از نزدیک: افشاگر. تقابل بین نکاه اول و دوم. در ایران این شگرد را پرستو فروهر در برخی از آثارش برای برنمایاندن خشونت به کار گرفته است.

بیشتر بخوانید: