مدیرکل دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت: ازدواج و فرزندآوری در کشور کاهش یافته است

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت از کاهش میزان ازدواج و همچنین میزان فرزندآوری در کشور خبر داد. حامد برکاتی گفت با وجود تغییر راهبردهای وزارت بهداشت در زمینه جمعیت به ‌سمت فرزندآوری بیشتر، دو مانع مسکن و تامین امنیت شغلی مادران مورد توجه سیاست‌گذاران قرار نگرفته ‌است.

با وجود تلاش‌های حکومت ایران برای تشویق مردم به ازدواج و تولید مثل، آمارها حاکی از ناموفق بودن سیاست‌های کلان کشوری در این زمینه است.

وضعیت دشوار اقتصادی و بی‌توجهی به حقوق زنان در رویه‌ افزایش زاد و ولد از جمله دلایل عدم موفقیت طرح افزایش جمعیت به ‌شمار می‌روند.

به‌ گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، مدیرکل دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت گفته است سالانه بین ۵ تا ۷ درصد از میزان ازدواج‌ها کم شده به طوری که در سال ۸۹ حدود ۸۹۰ هزار و در سال ۹۶ حدود ۶۷۰ هزار ازدواج انجام شده است.

برکاتی همچنین در مورد کاهش فرزندآوری اظهار نگرانی کرده و گفته است با وجود اینکه عدد شاخص رشد جمعیت در حال حاضر ۱.۳ است، عدد TFR  یا نشان باروری کلی به رقمی کمتر از استاندارد جهانی رسیده است.

نشان باروری کلی، رقم متوسط تعداد کودکان یک زن را نشان می‌دهد به شرط آنکه آن زن طبق معیارهای معمول سن باروری را تجربه کند و در این دوره به فرزندآوری ادامه دهد.

برکاتی گفته است بر اساس سرشماری سال ۹۵ و نظر جمعیت‌شناسان کشور، شاخص TFR در ۵ سال منتهی به سال ۹۵ به میزان ۲.۰۱ بوده است که از سطح استاندارد ۲.۱ کمتر است:

«به‌نسبت خانم‌های ۱۵ تا ۴۵ سال کشور باید بررسی کرد که چه تعداد کودک در سال به دنیا می‌آیند. تعدادی از این کودکان در دوران نوزادی و نوجوانی یا قبل از رسیدن به سن بازدهی برای کشور، ممکن است دچار حادثه‌ای شوند. درباره عدد TFR یا همان نشان باروری کلی همه جهان بر عدد ۲.۱ توافق دارند.»

سیاست‌های کلی جمعیت مبنی بر افزایش زاد و ولد و مبارزه با تک‌فرزندی توسط علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ابلاغ شده است. این ابلاغیه ۱۴ بند دارد و سه بند آن به سیاست‌های حمایتی و کمک به زوج‌های نابارور و توانمندسازی آن‌ها برای تحکیم خانواده اختصاص دارد.

در ابلاغیه خامنه‌ای با تأکید بر تقویت بنیان خانواده، زنان با نقش‌های همسری، مادری و خانه‌داری تعریف شده‌اند و نقش مردان، پدری و اقتصادی خوانده شده است.

برکاتی گفته است تمام ابعاد این ۱۴ بند مورد توجه قرار نگرفته‌اند و تنها بخشی از آن‌ها بزرگ‌نمایی شده است:

«وقتی سیاستی برای جمعیت در سطح کلان کشور تعیین می‌شود باید به تمام ابعاد آن توجه کرد و نه اینکه فقط بخشی از آن را بزرگنمایی کنیم. اگر سیاست کشور بر فرزندآوری است، مسکن ۴۰ متر مربعی نمی‌تواند زوج را به فرزندآوری ترغیب کند.»

او همچنین مسئله مرخصی زایمان برای هر دو والد و تامین امنیت شغلی مادران را مسائلی دانسته که بر بچه‌دار شدن زوج‌ها تاثیر می‌گذارند:

«امنیت شغلی مادران نیز در زمینه فرزندآوری بسیار اهمیت دارد. تلاش‌های بسیاری در زمینه مرخصی زایمان ۹ماهه انجام شد و اولین وزارتخانه‌ای که این مرخصی زایمان را به صورت داوطلبانه اجرا کرد، وزارت بهداشت بود. با این حال هنوز این مشکل در بخش خصوصی وجود دارد و خانمی که در بخش خصوصی و با تعداد کم کارمند کار می‌کند باید بعد از زایمان سر کار خود حاضر شود، زیرا در غیر این صورت ممکن است کارش را از دست بدهد. موضوع ۱۵ روز مرخصی برای پدر نیز به این دلیل بود که امنیت روانی برای مادری که تازه زایمان کرده فراهم شود. در گذشته خانواده‌های گسترده با وجود پدربزرگ و مادربزرگ و خاله و عمو وجود داشت، اما در حال حاضر خانواده‌ها کوچک شده و بسیاری از زوج‌ها با فاصله‌های بسیار دور از والدین خود زندگی می‌کنند.»

سیاست‌های افزایش جمعیت از یک سو وضعیت اشتغال زنان را در بازاری که همواره برای زنان ناامن بوده است به خطر می‌اندازد و از سوی دیگر، نقش‌های اجتماعی آن‌ها را به عنوان نیروهای مولد اقتصادی و افراد مؤثر در سیاست و اجتماع کمرنگ می‌کند.

تاکید رهبر ایران بر افزایش زاد و ولد اما‌ فراتر از یک دغدغه جمعیتی‌ست.

اخیرا دستگاه‌های قضایی و امنیتی تحت نظر او با عنوان پروژه نفوذ دست به بازداشت و تعقیب فعالان حوزه جمعیت‌شناسی زده‌اند.