معترضان سودانی در پی پایان دادن به حکومت ۲۹ ساله عمر البشیر

هزاران شهروند معترض در خارطوم،‌ پایتخت سودان،  به خیابان‌ها آمدند و تلاش کردند به سمت کاخ ریاست‌جمهوری راهپیمایی کنند. آنها شعار معروف اعتراضات «بهار عربی» را سر می‌دادند و با ارائه دادخواستی، خواهان پایان حکومت ۲۹ ساله عمر البشیر، رئیس‌جمهوری اقتدارگرای سودان شدند.

به گزارش روزنامه بریتانیایی «گاردین»، گروه‌های صدها نفره از معترضان سه‌شنبه ۲۵ دسامبر / چهارم دی در کنار جاده‌های مختلف گرد هم آمدند و از کناره رود نیل آبی در قلب خارطوم به سمت کاخ ریاست‌جمهوری به راه افتادند.

معترضان در مسیر آواز و ترانه می‌خواندند، شعار می‌دادند «آزادی»، «صلح‌آمیز، صلح‌آمیز علیه دزدان»، و «مردم سقوط نظام را می‌خواهند». این آخری که در عربی «الشعب یرید اسقاط النظام» است، معروف‌ترین شعار جنبش‌های بهار عربی (۲۰۱۰ - ۲۰۱۱) علیه شماری از حکومت‌های استبدادی عرب بود.

پیش از آغاز تظاهرات، شمار زیادی از نیروهای امنیتی در سرتاسر خارطوم مستقر شده بودند. سربازان نیز داخل خودروهای ویژه دیده می‌شدند.

نیروهای پلیس بالاخره با راهپیمایان به سمت کاخ البشیر درگیر شدند، شلیک هوایی کردند، باتون زدند و گاز اشک‌آور شلیک کردند. بر اساس گزارش گاردین،‌ جمعیت از برابر پلیس می‌گریخت و متفرق می‌شد تا اندکی بعد دوباره گرد هم آید. هنوز گزارش دقیقی از شمار زخمی‌ها یا کشته‌شدگان احتمالی در دست نیست اما خبرگزاری «رویترز» به نقل از یک پزشک حاضر در صحنه، از زخمی‌شدن دست‌کم سه معترض با گلوله تفنگ خبر داده است.

راهپیمایی سه‌شنبه پس از تقریباً یک‌هفته اعتراض رخ می‌دهد. جرقه آغاز این اعتراض‌ها افزایش قیمت‌ها و کمبود مواد غذایی و سوخت بود اما پس از شعله‌ورشدن، به سرعت به مطالبه سقوط دیکتاتوری البشیر تبدیل شد.

اما خشونت مأموران امنیتی سودان باعث شده است که ایالات متحده، بریتانیا، نروژ و کانادا دوشنبه شب در بیانیه‌ای نسبت به استفاده پلیس سودان از گلوله‌های جنگی در سرکوب معترضان ابراز نگرانی کنند.

از چهارشنبه گذشته که اعتراضات شروع شد پلیس همواره از گاز اشک‌آور و گاهی از گلوله‌های واقعی علیه تظاهرکنندگان استفاده کرده و حکومت در چندین شهر اعلام حکومت نظامی کرده است. اپوزیسیون مدعی است که تا کنون ۲۲ معترض کشته شده‌اند. سازمان عفو بین‌الملل در گزارش خود سه‌شنبه شمار کشته‌شدگان اعتراضات تا کنون را ۳۷ تن اعلام کرد.

حکومت کشته‌شدن برخی معترضان را پذیرفته اما هیچ آماری ارائه نداده است.

ویدئوی زیر که سه‌شنبه در توئیتر منتشر شد،‌ برخورد خشونت‌بار پلیس با یکی از معترضان را نشان می‌دهد:

دادخواست کناره‌گیری البشیر

فراخوان اعتراضات سه‌شنبه را یک شورای هماهنگی متشکل از اتحادیه‌های کارگری و صنفی مستقل صادر کرد. بزرگترین احزاب سودان از جمله حزب «الامه» و حزب «وحدت‌طلبان دموکراتیک» از این تظاهرات حمایت کردند. سازمان‌دهندگان دادخواستی را ارائه داده‌اند که مطالبه اصلی‌اش کناره‌گیری البشیر است.

عمر البشیر ۱۹۸۹ در یک کودتای نظامی علیه دولت منتخب «الصادق المهدی» و رئیس حزب الامه بر سر کار آمد. المهدی مذاکره با شورشیان جنوبی را آغاز کرده بود و ارتش راضی نبود.

واکنش البشیر به اعتراض‌ها چیزی فراتر از یک پاسخ همیشگی نبوده است: به گفته او، اصلی‌ترین علت بدبختی‌ها تحریم‌های بین‌المللی و دشمنان سودان هستند که نمی‌خواهند پیشرفت این کشور را ببینند.

در دادخواستی که معترضان ارائه داده‌اند،‌ از رئیس‌جمهوری خواسته‌اند که قدرت را به «یک دولت موقت از فن‌سالاران [تکنوکرات‌ها]» واگذار کند و «تمام بخش‌های جامعه سودان» باید بر سر تفویض اختیار به این دولت موقت توافق داشته باشند.

این دادخواست هشدار می‌دهد که تا هدف نهایی، یعنی سرنگونی رژیم،‌ اعتراضات ادامه خواهد یافت:

«ما تأکید می‌کنیم که به اجرای تمام گزینه‌های مردمی و صلح‌آمیز، از جمله اعتصاب عمومی و نافرمانی مدنی برای سرنگون‌کردن رژیم ادامه خواهیم داد».

هرچند تظاهرات همواره صلح‌آمیز نبوده است. معترضان به گزارش رویترز چندین ساختمان حزب حاکم را آتش زده‌اند.

اما ارتش سودان یکشنبه اعلام کرد که به حمایت از عمر البشیر ادامه خواهد داد. این ژنرال سابق و رئیس‌جمهوری امروز خود نیز تا کنون نشانه‌ای از تسلیم در برابر خواست معترضان نشان نداده است. او دوشنبه در عوض وعده اصلاحات اقتصادی داد.

سودان کشوری با ۴۰ میلیون جمعیت است. این کشور پس از جداشدن بخش جنوبی در ۲۰۱۱، سه‌چهارم منابع نفتی‌اش را از دست داد. اوایل سال جاری نیز پول ملی این کشور دچار تنزل ارزش شد و تورم و گرانی و نقدینگی به طرز قابل توجهی افزایش یافت و دولت حتی مجبور شد بر میزان پولی که مردم حق دارند از حساب‌هایشان بیرون بکشند، محدودیت وضع کند.