زنان، اشتغال و مادری
<p>نعیمه دوستدار<b>-</b>کم نیستند زن‌هایی که بارداری برای‌شان یک کابوس است، نه از این بابت که بچه را دوست ندارند یا بارداری‌شان ناخواسته بوده؛ از این بابت که فکر می‌کنند با به دنیا آمدن بچه، راه‌های زیادی به روی‌شان بسته می‌شود و آن همه تلاشی که برای رسیدن به مدرک تحصیلی و شغل دلخواه‌شان کرده بودند، باد هوا می‌شود.</p> <!--break--> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">از روزی که نشانه‌های بارداری را دیگر نمی‌توانند پنهان کنند، نگاه‌های سنگین رئیس و همکاران را روی خودشان احساس می‌کنند. ممکن است حال‌شان چندبار در روز به هم بخورد یا نفس‌شان تنگ باشد و کمرشان تاب سنگینی حمل بار را نداشته باشد، اما به روی خودشان نمی‌آورند و می‌گویند سرحال‌اند. تا آخرین هفته‌ها سر کار می‌روند تا مرخصی زایمان بماند برای روزهای بعد از زایمان؛ روزهایی که باید خودشان تنها بار مسئولیت بچه را به دوش بکشند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">پدر بچه یکی دو روز بیشتر نمی‌تواند کنارشان بماند و تمام لذت تولد بچه و سرخوشی از بوی نوزاد تازه آمده با نگرانی از گذشت سریع روزها کمرنگ می‌شود. هنوز بچه نمی‌تواند بنشیند که مجبورند با او خدا‌حافظی کنند. بیشتر ماندن پیش بچه به معنای این است که با حقوق ماهانه‌شان خداحافظی کنند یا برای همیشه از کار کنار گذاشته شوند. هیچ‌وقت معلوم نیست که با بازگشت به کار، کارفرما هنوز آن‌ها را بخواهد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">هر‌چند دولت ایران می‌خواهد با تصویب قوانین حمایتی، مشارکت مردان را برای نگهداری از فرزندان بالا ببرد یا امکان حضور بیشتر مادر را در خانه ایجاد کند، اما بازگشت زنان به محل کار‌ در نبود امکانات مناسب نگهداری فرزند و مشارکت پایین همسران در آن، زمینه را برای خارج شدن آن‌ها از چرخه اشتغال فراهم می‌کند.</div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL"><b>از چهارماه تا سه سال</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">مسئولیت سنگین تولد فرزند باعث شده است که ارائه خدمات اجتماعی به خانواده‌هایی که تازه صاحب فرزند می‌شوند، یکی از دغدغه‌های مهم نهاد‌های تامین اجتماعی برای شهروندان کشورهای مختلف باشد. بر این اساس، نه تنها تعیین طول مرخصی زایمان زنان یکی از شاخص‌های رفاه اجتماعی در یک کشور به شمار می‌آ‌ید که تعیین زمان برای مرخصی مردان پس از تولد بچه هم در میان این شاخص‌ها قرار گرفته است<span dir="LTR">.</span></div> <blockquote> <div dir="RTL"> <img width="200" vspace="10" hspace="10" height="142" border="10" align="right" src="http://radiozamaneh2.vps.redbee.nl/sites/default/files/%25b%25f/userfiles/%25u/docharkheh.jpg" alt="" /></div> <div dir="RTL">در حالی که مسئولان مدام تاکید می‌کنند که پذیرش این طرح‌ها از سوی زنان اختیاری است و تنها به زنان اختصاص ندارد، پیشنهادشان این است که زن‌ها از آن بیشتر استقبال کنند و حتی توصیه کرده‌اند در پذیرش داوطلبان دور‌کاری، زنان را در اولویت بگذارند</div> </blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">در ایران، مرخصی زایمان تا پیش از سال ۱۳۸۷ چهارماه، در زایمان‌های دوقلو، پنج ماه و برای مادران دارای سه قلو و چندقلو، یکسال بود. در سال ۱۳۸۶، قانونی تصویب شد که بر اساس آن مدت زمان مرخصی زایمان تا سه فرزند برای مادرانی که فرزند خود را شیر می‌دهند، در بخش‌های دولتی و غیر دولتی به شش ماه رسید، هرچند تکلیف مرخصی زایمان مادران دارای چندقلو نامشخص باقی ماند. پس از آن وعده افزایش مرخصی زایمان برای زنان شاغل بارها به شکل‌های مختلف بیان شده است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">درحالی که زنان ایرانی این دغدغه را دارند که با افزایش مرخصی زایمان امنیت شغل‌شان در خطر قرار بگیرد و در عین‌‌حال نیازمند حضور مردان به عنوان همسر و پدر بعد از تولد بچه‌ هستند، موضوع مرخصی بیشتر به مردان برای مشارکت در بچه‌داری هم هر‌چند‌ وقت یکبار مطرح می‌شود؛ موضوعی که با توجه به زیرساخت‌های سنتی جامعه و تاکید بر وظایف مادری، بیشتر به یک خواسته فانتزی شباهت دارد.</div> <div dir="RTL"><b> </b></div> <div dir="RTL"><b>پدران هم باید در خانه بمانند</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">قبل از تصویب قانون شش ماه مرخصی زایمان، معاون سلامت وزارت بهداشت، حسن امامی رضوی، در سال ۱۳۸۷ خبر از طرحی داده بود که در آن پدران کودکان شیرخوار زیر دوسال می‌توانستند از مرخصی‌های ساعتی و روزانه برای کمک به مادران استفاده کنند که این طرح هرگز تصویب نشد<span dir="LTR">.</span></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">یکبار هم شورای شهر تهران در سال ۱۳۸۹ موضوع دادن مرخصی دو‌هفته‌ای زایمان به مردان را مطرح کرد. معصومه آباد، عضو شورای شهر تهران طراح این طرح بود، اما اعضای دیگر شورای شهر با آن موافقت نکردند. معصومه آباد تیرماه گذشته هم باز این موضوع را در مجمع مشورتی بانوان شوراهای اسلامی کلان‌شهرها و مراکز استان‌های کشور مطرح کرد که در آنجا تصویب شد، اما در مجلس واکنش‌هایی را برانگیخت و برخی نماینگان آن را دارای بار مالی سنگین دانستند<span dir="LTR">.</span></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">اکنون باز هم خبر می‌رسد که رئیس مرکز امور زنان‌ و خانواده ریاست جمهوری از سه ساله شدن مرخصی زایمان صحبت کرده است. مریم مجتهد‌زاده به ایسنا گفته است که دولت با <a href="http://isna.ir/fa/news/91022212830/%D8%AA%D8%B5%D9%88%D9%8A%D8%A8-%D9%85%D8%B1%D8%AE%D8%B5%D9%8A-%D8%B3%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%B2%D8%A7%D9%8A%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%A7%D8%BA%D9%84-%D8%A8%D8%B2%D9%88%D8%AF%D9%8A">مرخصی سه ساله زایمان زنان</a> شاغل و اضافه شدن سه سال به سن استخدام مادران جوان مخالف نیست و این موارد به‌زودی به تصویب می‌رسند. او همچنین گفته است: "زنانی که مشمول قانون کار می‌شوند، می‌توانند در طی دوران بارداری محل خدمت و کار خود را جابه‌جا کنند و پس از پایان این دوران به محل کار سابق خود بازگردند و کارفرمایان هم موظف به اجرای این مصوبه هستند."</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">از سوی دیگر، هاجر تحریری ‌نیک‌صفت، معاون معاونت راهبردی منابع انسانی دولت به "خبرآنلاین" گفته است: "طبق برنامه‌ریزی‌ها، قرار بر این شده است که <a href="http://khabaronline.ir/detail/212780/society/family">مرخصی زایمان برای مادران به ۹ ماه افزایش پیدا کند</a>. ضمن این‌که پدران هم ۱۰ روز مرخصی با حقوق می‌گیرند."</div> <blockquote> <div dir="RTL"> <img width="200" vspace="10" hspace="10" height="137" border="10" align="right" src="http://radiozamaneh2.vps.redbee.nl/sites/default/files/%25b%25f/userfiles/%25u/pedddar.jpg" alt="" /></div> <div dir="RTL"> نه تنها تعیین طول مرخصی زایمان زنان یکه تعیین زمان برای مرخصی مردان پس از تولد بچه نیز یکی از شاخص‌های رفاه اجتماعی در یک کشور به شمار می‌آ‌ید</div> </blockquote> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">به گفته او، پس از ۹ماه هم به مادران به مدت سه ماه هر روز دو ساعت مرخصی شیردهی تعلق می‌گیرد و پس از آن تا دوسالگی کودک، هر روز یک ساعت مرخصی شیردهی پیش‌بینی شده است. هاجر تحریری، این طرح را مشابه مرخصی مردان در بعضی کشورهای پیشرفته برای توجه بیشتر به کانون خانواده بعد از تولد فرزند می‌داند و می‌گوید: "زنان پس از زایمان واقعا به شوهران‌شان نیاز دارند؛ برای همین تصمیم داریم یک مرخصی ۱۰روزه به مردان بدهیم."</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">زهره الهیان، عضو فراکسیون زنان مجلس هم از طرح یک فوریتی مرخصی خانواده به‌عنوان یکی از مهم‌ترین طرح‌های مجلس هشتم سخن گفته که در آن با اصلاح قانون ترویج تغذیه با شیر مادر، بعد از تولد فرزند یک سال به خانم‌ها و دو هفته به آقایان مرخصی داده می‌شود. طرح یک فوریتی اصلاح قانون ترویج تغذیه شیرمادر، در آخرین روز کاری مجلس در سال گذشته به هیئت رئیسه داده شده است<span dir="LTR">.</span></div> <div dir="RTL">۹ماه یا سه سال، ۱۰روز یا دو هفته، معلوم نیست این طرح‌ها کی به سرانجام برسند و حتی اگر تصویب شوند، سهم واقعی مردان از مسئولیت بچه‌داری چقدر خواهد بود؟</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>پررنگ کردن نقش مادری</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">این تنها اقدام دولت و مجلس ایران نیست که با شعار حمایت از زنان شاغل دارای فرزند انجام می‌شود. در ماه‌های گذشته با جدی‌تر شدن طرح‌هایی مانند اشتغال نیمه‌وقت زنان و دور کاری، مسئولان امور زنان بارها مجبور به توضیح شدند که این طرح‌ها نه برای دور کردن زنان از محیط‌های کاری که برای رفاه آن‌ها و ایجاد فرصت برای پر‌رنگ ‌کردن نقش مادری آن‌ها ارائه می‌شود. بر اساس طرح اشتغال نیمه‌وقت، زنان می‌توانند به شکل نیمه‌وقت فعال باشند و البته حقوق و مزایای کار نیمه‌وقت را نیز دریافت کنند. ارائه‌کنندگان این طرح معتقدند به این ترتیب تعداد بیشتری از زنان استخدام خواهند شد و در عین حال زنانی که به این شیوه کار می‌کنند فرصت بیشتری برای رسیدگی به خانواده و فرزندان‌شان خواهند داشت.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">در واکنش به نگرانی زنان شاغل به تعطیلی روز پنجشنبه مدارس و ماندن فرزندان‌شان در خانه نیز اسفندماه گذشته، مریم مجتهدزاده، رئیس مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری اعلام کرد با مصوبه هیئت دولت، زنان شاغل دارای فرزند زیر هفت سال و دانش‌آموز دبستانی می‌توانند روزهای پنجشنبه دور‌کار شوند و زنانی که فرزند معلول دارند نیز در اولویت دور‌کاری قرار می‌گیرند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">در حالی که همین مسئولان مدام تاکید می‌کنند که پذیرش این طرح‌ها از سوی زنان اختیاری است و تنها به زنان اختصاص ندارد و به‌عنوان مثال مردان هم می‌توانند دور‌کار شوند، پیشنهادشان این است که زن‌ها از آن بیشتر استقبال کنند و حتی به نهادها و اداره‌ها توصیه کرده‌اند در پذیرش داوطلبان دور‌کاری، زنان را در اولویت بگذارند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">خانم تحریری که از مدافعان سر‌سخت دور‌کاری زنان است، در مصاحبه‌ای با خبرگزاری "وفا" می‌گوید: "خانم‌ها از نظر خلق و خو، ماندن در خانه را بیشتر دوست دارند تا آقایان. از طرفی هم یکسری كارها هست كه خانم‌ها آن‌ها را بهتر انجام می‌دهند مثل بزرگ‌كردن بچه. مادری كه یک بچه شیرخوار دارد و باید دوساعت یکبار شیر‌دهی داشته باشد، اگر به این خانم بگوییم اگر شغلت به گونه‌ای است كه می‌توانی در خانه انجام دهی،‌ این كار را بكن، آیا به زن توهین می‌كنیم یا به این زن كمک می‌كنیم كه از شیر خودش به جای شیر‌خشک استفاده كند؟"</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">او در حالی که تاکید می‌کند این طرح‌ها باعث می‌شوند زن به وظایف مادری و همسری‌اش برسد، پاسخ روشنی برای این سئوال ندارد که به این ترتیب مردان چگونه باید به وظایف همسری‌ و پدری‌شان برسند و خلاء حضور کمرنگ مردان در خانه چطور باید جبران شود؟</div> <p> </p>
نعیمه دوستدار-کم نیستند زن‌هایی که بارداری برای‌شان یک کابوس است، نه از این بابت که بچه را دوست ندارند یا بارداری‌شان ناخواسته بوده؛ از این بابت که فکر می‌کنند با به دنیا آمدن بچه، راه‌های زیادی به روی‌شان بسته می‌شود و آن همه تلاشی که برای رسیدن به مدرک تحصیلی و شغل دلخواه‌شان کرده بودند، باد هوا می‌شود.
نظرها
نظری وجود ندارد.