تنظیم خانواده، چالشی زنانه
<p>نعیمه دوستدار- <span dir="LTR"> </span>شب که می‌شد، طاهره خانم اضطراب می‌گرفت. ترسش به خاطر کتک‌های‌گاه و بی‌گاه و بددهنی شوهرش نبود. می‌دانست شامش را که بخورد و بچه‌ها که بخوابند، می‌آید سراغش و خوش ندارد نه بشنود.‌‌</p> <!--break--> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">همان چند روز در ماه را که طاهره خانم عذر می‌آورد، با اخم و تخم تحمل می‌کرد. باقی شب‌ها، طاهره خانم، خسته و کوفته از کارهای خانه و سر و کله زدن با شش بچه، باید با شوهرش به رختخواب می‌رفت و شوهرش خوش نداشت حرفی درباره اینکه ممکن است دوباره حامله شود و اجازه قرص خوردن بشنود. طاهره خانم تنها شانسی که آورد این بود که خیلی زود در ۴۲سالگی یائسه شد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">سیاست‌های جمعیتی ایران هماهنگ و شفاف نیست. دستکم از زمان روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد به عنوان رئیس دولت، هر از چند گاهی درباره این سیاست‌ها صحبت می‌شود و هربار هم حرف از تشویق به افزایش جمعیت است؛ سیاستی در جهت عکس سیاست‌ دولت‌های پیشین. از تاکید رئیس دولت بر مخالفت با کنترل جمعیت و استعماری دانستن شعارهای کنترل جمعیت تا ارائه مشوق برای افزایش جمعیت نظیر ارائه ناموفق هدیه یک میلیون تومانی به نوزادان تازه متولد شده و یارانه بیشتر برای خانواده‌های پرجمعیت تا تلاش برای حذف واحد درسی تنظیم خانواده و جایگزینی درسی با عنوان شکوه خانواده و... همه نمونه‌هایی از علاقه دولت به افزایش جمعیت‌ هستند؛ هرچند در داخل دولت هم مخالفانی وجود دارند که این شیوه را به صلاح کشور نمی‌دانند. از طرفی، تنظیم خانواده تنها برای کنترل جمعیت نیست، بلکه زمینه‌ساز سلامت جنسی و بالا برنده بهداشت باروری است. موضوع بهداشت باروری و تنظیم خانواده در ایران مانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه یک چالش زنانه هم هست؛ ‌ چالشی که به دلیل شانه خالی کردن مردان و حاکمیت نگاه مردسالار، سلامت و امنیت جنسی زنان را به خطر می‌اندازد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>باری که تنها بر دوش زنان سنگینی می‌کند</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">هرچند فرهنگ تنظیم خانواده پس از سال‌ها تبلیغ، حالا برای بسیاری از خانواده‌های ایرانی پذیرفته شده است و شرایط دشوار اقتصادی هم اجازه گسترده‌تر شدن خانواده‌ها را نمی‌دهد، اما مسئولیت تنظیم خانواده در عرف فرهنگی ایران، بیشتر بر دوش زنان است و مردان ایرانی کمتر مایل به مسئولیت‌پذیری در این زمینه‌اند.</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL"><img src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/gol-kouchik-kids.jpg" width="200" height="172" align="middle" alt="" /></div> <div dir="RTL"><span>هنجارهای اجتماعی جامعه ایران، تصمیم‌گیری درباره مسائل جنسی و باروری را بر عهده مرد می‌گذارد و بر این اساس، در جامعه‌ای که داشتن فرزند بیشتر هنوز برای بخش‌هایی از آن یک ارزش اجتماعی است و داشتن فرزند پسر تاکید می‌شود، صحبت از تنظیم خانواده نوعی نگرانی به حساب می‌آید</span></div> </blockquote><blockquote> </blockquote> <div dir="RTL">نکته مهمی که‌گاه فراموش می‌شود این است که تنظیم خانواده و پیشگیری از بارداری تنها به دلیل کنترل جمعیت نیست. در موارد بسیاری، پیشگیری از بارداری به معنای سلامت جنسی و باروری است و زنان را در مقابل خطرات و عوارض بارداری ناخواسته محافظت می‌کند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">آمارهای گوناگونی وجود دارد که بر اساس آن‌ها شمار زیادی از زنان به دلیل عوارض بارداری و زایمان از بین می‌روند. بسیاری از این مرگ و میر‌ها به دلیل بارداری‌هایی رخ می‌دهند که در شرایط نامناسب به زنان تحمیل شده‌اند؛ مثلاً در سن خیلی پایین یا خیلی بالا یا در شرایط فقر اقتصادی و آماده نبودن زن برای بارداری، مرگ و میر بیشتر اتفاق می‌افتد. همچنین، مادرانی که فاصله بین بارداری‌هایشان کمتر از سه سال است، به خصوص اگر تعداد فرزندانشان بیش از چهار نفر باشند، بیشتر در معرض خطر هستند.</div> <div dir="RTL">کار‌شناسان معتقدند توجه به فاصله‌گذاری و سلامت باروری می‌تواند تا حد زیادی عوارض بارداری و مرگ و میر ناشی از آن را کم کند. این حقی است که در مورد بسیاری از زنان ایرانی به دلیل مشارکت نکردن مردان در پیشگیری از بارداری آنها زیر پا گذاشته می‌شود؛ در حالی که تنظیم زمان بارداری و جلوگیری از حاملگی‌های ناخواسته، این امکان را برای زنان به وجود می‌آورد که بتوانند برای بخش‌های دیگر زندگی‌شان نظیر تحصیل و اشتغال، آزادانه برنامه‌ریزی کنند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>تصمیم می‌گیرم اما مسئول نیستم</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">برنامه‌های تنظیم خانواده می‌کوشند تنظیم خانواده را مسئولیتی مشترک بین زن ومرد تعریف کنند، اما گزارش‌هایی که از متن جامعه ایران می‌رسد، نشان می‌دهد که هنوز بخش زیادی از مردان این مسئله را نپذیرفته‌اند و زنان نیز این موضوع را جزو حقوق خود به شمار نمی‌آورند. طبق فتواهای شرعی، هر نوع تصمیم‌گیری برای جلوگیری از بارداری و عقیم‌سازی در مورد زنان باید با رضایت شوهر باشد؛ هرچند خلاف آن نیازی به اجازه و رضایت زن ندارد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">هنجارهای اجتماعی جامعه ایران نیز تصمیم‌گیری درباره مسائل جنسی و باروری را بر عهده مرد می‌گذارد و بر این اساس، در جامعه‌ای که داشتن فرزند بیشتر هنوز برای بخش‌هایی از آن یک ارزش اجتماعی است و بر داشتن فرزند پسر تاکید می‌شود، صحبت از تنظیم خانواده نوعی نگرانی به حساب می‌آید. جامعه مردسالار آن را تهدیدی برای اقتدار مردانه به حساب می‌آورد و از سوی دیگر، نگران است زنان با دسترسی بیشتر به ابزارهای کنتزل باروری، از اختیار مردان خارج شوند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">در ایران، کم نیستند خانواده‌هایی که در آن‌ها هرنوع پیشگیری از بارداری به تصمیم مردان بستگی دارد و شیوه آن را مردان تعیین می‌کنند. مرضیه، زنی ۲۵ ساله از شهری کوچک در لرستان است که چهار فرزند دارد. او می‌گوید: "در ۱۷سالگی برای بار اول باردار شدم. شوهرم اجازه پیشگیری نمی‌داد و فقط گاهی خودش به روش طبیعی جلوگیری می‌کرد. سه تا بچه اولم دختر بودند و می‌گفت تا پسردار نشویم کافی نیست. خوشبختانه بچه آخرم پسر شد. بعد از آن یک حاملگی خارج از رحم داشتم که خیلی اذیت شدم. دکترم با شوهرم صحبت کرد که لوله‌هایش را ببندد، اما قبول نکرد. بالاخره دکتر راضی‌اش کرد که لوله‌هایم را ببندم، چون حاملگی بعدی ممکن بود باعث مرگم بشود. شوهرم رضایت داد، اما تهدیدم کرد که اگر باز بچه بخواهد زن می‌گیرد."</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>راه‌‌هایی که مردان نمی‌روند</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">مردان در ایران حتی در زمانی که روش‌های پیشگیری از بارداری زنانه باشند، بر تصمیم‌گیری آن‌ها اثر می‌گذارند. بر اساس برخی پژوهش‌های انجام شده در ایران، میزان موفقیت روش‌های پیشگیری از بارداری زنانه نیز تا حد زیادی به حمایت همسران‌شان بستگی دارد.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">نکته دیگر این است که تعداد روش‌هایی که کاملا به مردان مربوط می‌شوند محدود‌تر است و بیشتر مردان از انجام آن‌ها خودداری می‌کنند. تعدادی از مردان کاندوم را روشی محدود کننده می‌دانند و تعداد بیشتری هرگز حاضر نیستند به عمل وازکتومی (بستن لوله‌های انتقال اسپرم) تن بدهند چون آن را روشی برگشت‌ناپذیر می‌دانند و معتقدند با انجام آن قدرت جنسی‌‌شان از بین می‌رود. با وجود تبلیغات فراوانی که درباره این روش و بی‌اثر بودن آن بر توانایی جنسی انجام می‌شود، مردان همچنان آن را خطری برای میل جنسی خود به حساب می‌آورند. روش پیشگیری طبیعی هم به علت سهل‌انگاری مردان و عوامل بیولوژیک، از اساس مطمئن به حساب نمی‌آید.</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL"><img src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/condom_233x350.jpg" width="120" height="180" align="middle" alt="" /></div> <div dir="RTL"><span>تعدادی از مردان کاندوم را روشی محدود کننده می‌دانند و تعداد بیشتری هرگز حاضر نیستند به عمل وازکتومی (بستن لوله‌های انتقال اسپرم) تن بدهند چون آن را روشی برگشت‌ناپذیر می‌دانند و معتقدند با انجام آن قدرت جنسی‌شان از بین می‌رود</span> </div> </blockquote><blockquote> </blockquote> <div dir="RTL">صنم ۳۱ ساله است و چهارسال از ازدواجش می‌گذرد. قصد بچه‌دار شدن نداشته‌اند و شوهرش مخالف جدی بارداری او است. با این حال پیشگیری از بارداری، به نوعی وظیفه صنم شده است. او از آغاز رابطه زناشویی‌اش قرص ضد بارداری می‌خورد و این موضوع عوارضی هم برایش داشته است: "تا مدت‌ها قرصی که می‌خوردم به من نمی‌ساخت. ناراحتی معده پیدا کرده بودم و چاق می‌شدم. مدتی مجبور شدم از آی‌یودی استفاده کنم که آن هم باعث شد عفونت کنم.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">مسئله این است که شوهرم حاضر نیست از کاندوم استفاده کند چون معتقد است کاندوم لذت جنسی‌اش را کم می‌کند. در عین حال ریسک بچه‌دار شدن را هم نمی‌پذیرد. من، هم با عوارض مصرف دارو و مشکلات دیگر روش‌های پیشگیری مواجه‌ام، هم از نظر روحی زیر فشارم. نگرانی از حاملگی باعث می‌شود رابطه جنسی برای من تبدیل به عذاب شود." او یک سال است از قرصی استفاده می‌کند که با بدنش سازگاری دارد، اما همچان از عوارض مصرف طولانی قرص‌ها نگران است و می‌گوید: "دکتر‌ها اطمینان می‌دهند که این قرص‌ها ضرری برای حاملگی ندارد، اما زنان زیادی دیده‌ام که به دلیل مصرف طولانی قرص بعد‌ها مشکلات جدی پیدا کرده‌اند."</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>پذیرفتن عواقب یک تصمیم</b></div> <div dir="RTL">مشارکت مردان در بهداشت باروری چند جنبه دارد؛ از یک طرف، این موضوع نشانه میزان درک و پذیرش مرد نسبت به نیازهای جنسی و عقاید و باورهای زن درباره باروری در چارچوب خانواده است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">حاکمیت مردسالاری در روابط جنسی حتی تا آنجا پیش می‌رود که در صورت تمایل زن به بچه‌دار شدن، مردان یک‌طرفه این تمایل را نادیده می‌گیرند و اجازه باردار شدن را به زن نمی‌دهند. تینا، زن ۲۸ ساله‌ای است که شش سال از زندگی زناشویی‌اش می‌گذرد. همسر او به شکل‌های مختلف او را مجبور به جلوگیری از بارداری می‌کند. او می‌گوید: ‌ "من دلم می‌خواهد بچه داشته باشم، اما همسرم نمی‌گذارد. تهدیدم کرده که اگر حامله شوم باید بچه را سقط کنم. دوستانم به من توصیه می‌کنند که کلک بزنم و باردار شوم، اما من می‌دانم که حتی اگر این اتفاق تصادفی هم بیفتد، مرا مجبور به سقط می‌کند."</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">مسئولیت پذیری مردان در زمینه بهداشت باروری باعث کنترل رفتارهای جنسی مرد و حفظ بهداشت روابط جنسی به شکل عام هم می‌شود. به این معنا که مشارکت مردان در حفظ بهداشت باروری، می‌تواند از انتقال انواع عفونت‌ها و بیماری‌های جنسی نیز پیشگیری کند. زنان زیادی به دلیل بی‌تعهدی مردان به حفظ بهداشت باروری، در معرض ابتلا و انتقال بیماری‌های جنسی قرار می‌گیرند در حالی که تنها کافی است مردان با استفاده از روش‌هایی ساده، شریک جنسی خود را از این بیماری‌ها مصون نگهدارند. سهم مردان در این زمینه پررنگ‌تر از زنان است تنها به این دلیل ساده که در کشوری مانند ایران، مردان بیش از زنان امکان برقراری رابطه آزاد جنسی را دارند و توجه به این موضوع یکی از شاخص‌های به رسمیت شناختن حقوق زنان در رابطه جنسی به شمار می‌آید.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">حفظ سلامت جنسی زنان و محترم دانستن این حق برای آنان و حمایت از فعالیت‌های زنان برای بهداشت جنسی خود یکی محورهای اساسی برنامه‌هایی است که در تلاش‌اند میزان مشارکت مردان را در برنامه‌های مربوط به بهداشت باروری بالا ببرند. بالارفتن میزان مشارکت مردان در این برنامه‌ها باعث می‌شود زنان و مردان به مشورت و مذاکره درباره ضرورت‌های هر مرحله از حیات جنسی خود و تصمیم‌گیری منصفانه عادت کنند و تصمیم‌گیری درباره موضوعاتی مهم مانند زمان بچه‌دار شدن، تعداد فرزندان یا راه‌های پیشگیری از حاملگی، بر مبنای توافق زن و مرد و با آگاهی هر دوی آنان انجام شود و در ‌‌نهایت، به دلیل فرآیند تصمیم‌گیری مشترک، مردان نیز بر پیامدهای این تصمیم‌ها گردن بگذارند و مسئولیت‌های بعدی آن را بپذیرند.</div> <p> </p>
نعیمه دوستدار- شب که می‌شد، طاهره خانم اضطراب می‌گرفت. ترسش به خاطر کتک‌های‌گاه و بی‌گاه و بددهنی شوهرش نبود. می‌دانست شامش را که بخورد و بچه‌ها که بخوابند، می‌آید سراغش و خوش ندارد نه بشنود.
نظرها
مرمر
lمثل همیشه عالی بود
کاربر مهمان
بچه دار شدن تصمیمیه که دو طرف باید بهش تن بدن . کوته فکری مادره که بچه ای که پدرش اونو نمیخواد رو به دنیا بیاره .
کاربر مهمان
نه به اون رکسانا خانوم ماشین بازتون که به عنوان نمونه زن ایرانی معرفی کردید نه به این طاهره خانم دهاتی.به قول خیام که ی بیخبران راه نه این است نه ان.الان در جامعه ایران تعدد زوجات نه تنها ارزش نیست بلکه نشانه نکبت.و با نفوذ خانه های بهداشت الان هر دهاتی میدونه بچه کمتر زندگی بهتر .برید امار رشد جمعیت و بخونین .فت و فراوون هر بقالی قرصER و کاندوم داره.حالا هرچقدر اخوندا تبلیغ کنن چون با واقعیت ملموس مردم نسبتی نداره ج نمیده.بعدشم با این گرونی و مشغله اقایون حال ماچ کردن هم ندارن چه برسه تنظیم خانواده.بیشتر خانوما شبها دعوت میکنن و اگه لبیک نگی تا دوهفته ماهواره از کانال فارسی1 تکون نمیخوره
کاربر مهمان
اقای کامنت اول مرد حق نداره برای بچه نظر بده سقط جنین حق زن است واما مرد باید پیشگیری بکنه
سحر
متاسفانه باوجود اینکه با فرد تحصیل کرده ای ازدواج کرده ام، ولی تمام مسوولیت بر شانه های من است.یک پسر دارم و دو بار سقط جنین داشته ام.شبی که سقط کرده بودم، شوهرم مرا با پسر ۳ساله ام تنها گذاشت و تا پاسی از شب را با دوستانش به سر برد. قرص های موجود در بازار ایران با بدن من سازگاری نداشتند تا این که شروع به استفاده از قرصی وارداتی کردم.متاسفانه پس از ۳ سال و نیم دچار عوارض ناشی از آن هستم. در زمان مصرف هم همواره بیمار بودم،اما دلیلش را تشخیص نمی دادند.چون فرزند دیگری نمی خواهیم،مجبورم هر روشی را امتحان کنم.آمپول و آ او دی هم برایم مشکلات زیادی را به همراه داشت.نمی فهمم چرا با تمام پیش رفت هایی که در جامعه ی ایران شاهد آن هستیم ،در زمینه پیشگیری از بارداری این قدر عقبیم.امیدوارم مردانمان به جای جبهه گیری کمی با انصاف به این مساله فکر کنن.
سعید
خیلی جالبه که همون کسانی که میگن مرد نباید به تنهایی در مورد جلوگیری از بارداری زن تصمیم بگیره از طرف دیگه معتقدند که سقط جنین تنها به زن مربوطه! چظور زن حق داره به تنهایی در مورد جلوگیری از بچه دار شدن و کشتن جنینش که فقط فرزند اون محسوب نمیشه و به پدرش هم تعلق داره تصمیم بگیره ولی اگر مرد یکطرفه تصمیم به جلوگیری از بارداری بگیره بده؟ اگه یک روز دیدین که فمینیسم واقعا به دنبال برابری حقوق زن و مرده و نه فقط قدرت بخشیدن به زنان حتی به قیمت پایمال کردن حقوق مردان، یکبار دیگه نگاه کنید چون مطمئنا اشتباه دیدید.