توافق میان حماس و دولت اسرائیل: گذرگاه غزه بازگشایی شد
حماس قول داده تظاهرات فلسطینیان را «صلح‌آمیز» نگه دارد. در مقابل اسرائیل اجازه می‌دهد ۳۰ میلیون دلار کمک ماهیانه قطر به مقصد برسد.
اسرائیل گذرگاه ارتباطی با نوار غزه را یک روز بعد از «تظاهرات روز سرزمین»، و یک هفته بعد از راکت‌پراکنی حماس بازگشایی کرد. اعتراضات متناوب فلسطینیان در یک سال گذشته در مرز غزه که اغلب با سرکوب خونین از سوی نیروهای امنیتی اسرائیل همراه شد، نتوانست به محاصره این منطقه پایان دهد. اعتراضات آنها در هفته‌های گذشته علیه حاکمیت حماس نیز با سرکوب همراه شد. اما حالا به نظر می‌رسد که برخی منافع مشترک میان دولت راستگرای اسرائیل و گروه حماس به توافقی پشت پرده، در راستای باز شدن گذرگاه مرزی و تسهیل مبادلات تجاری منجر شده است. این توافق به دولت بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و تشکیلات حماس در نوار غزه کمک میکند تا قدرت خود را مستحکم‌تر کنند.
حالا بیش از یک سال از اعتراضات خونین در غزه می‌گذرد. حدود ۲۰۰ فلسطینی از آغاز اعتراضات «روز سرزمین» در ۳۰ مارس سال گذشته به دست ماموران امنیتی اسرائیل کشته شدند. در سالگرد تظاهرات «بازگشت» یا «روز سرزمین» که شنبه گذشته، ۳۰ مارس/ ۱۰ فروردین برگزار شد ۴۰۰ هزار تن شرکت کردند. این تعداد معترض کمتر از حد انتظار بود، همینطور با وجود کشته شدن چهار تن دیگر و زخمی شدن دهها نفر، تظاهرات اخیر از سوی خبرنگاران و حتی نیروهای امنیتی اسرائیل تا حد زیادی صلح‌آمیز توصیف شد.
ظاهرا خشونت کمتر در اعتراضات روز سرزمین، یک دستاورد برای حماس بوده است. در جریان این تظاهرات صدها مرد فلسطینی که بیشتر آنها عضو حماس بوده اند با پوشیدن جلیقه‌های نارنجی مانع از نزدیک شدن مردم معترض به حصار مرزی شدند.
به گزارش خبرگزاری «اسوشیتدپرس»، این اقدام حماس بخشی از توافق پشت پرده میان این گروه و دولت راستگرای اسرائیل است.
یک مقام ارشد سازمان ملل نیز پیشتر در گفت‌وگو با خبرگزاری «سی‌ان‌ان» گفته بود که اعتراضات شنبه یک آزمایش برای حماس است. او گفت اگر حماس موفق شود جلوی خشونت اعتراضات را بگیرد و تحریک نیروهای امنیتی را به حداقل برساند، آنگاه توافق و فهم مشترک میان حماس و اسرائیل می‌تواند ادامه پیدا کند. به نظر می‌رسد حماس از این آزمایش سربلند بیرون آمد.
قدرت حماس در غزه به خاطر برخی «منافع مشترک» این گروه با دولت راستگرای اسرائیل هر بار مستحکم‌تر می‌شود و توافق‌های گاه به گاه دو طرف باعث شده که وضعیت حال حاضر به طور نامحدود ادامه پیدا کند.
هیچ کدام از دو طرف دوست ندارند یک دولت یکپارچه مستقل فلسطینی را در کرانه باختری، نوار غزه و شرق بیت‌المقدس (اورشلیم) ببینند. امتناع حماس از دادن قدرت به تشکیلات خودگران کرانه باختری با سیاست دیرپای اسرائیل برای ایجاد جدایی میان غزه و کرانه باختری هماهنگی دارد.
بنابراین با وجود آنکه اسرائیل و حماس سه جنگ خونین و دهها درگیری را پشت سر گذاشته اند و حماس همچنان بر روی کاغذ خواستار نابودی اسرائیل است، هر دو آنها با میانجی طرف مصری مشغول مذاکره هستند و تلاش دارند این موضوع را پشت پرده نگه دارند.
یک مقام رسمی حماس گفته است که میانجی‌‌های مصری قرار است با طرف اسرائیلی مذاکره کنند تا توافقی مشترک میان دو طرف را رقم بزنند. قبلاً نیز مصر توافقهایی کوتاه را میان فلسطین و اسرائیل رقم زد. هنوز مشخص نیست که آیا توافق اخیر بعد از انتخابات ۹ آوریل اسرائیل دوام خواهد آورد.
طرف اسرائیلی که حماس را یک گروه تروریستی می‌داند، به صورت رسمی در باره این توافق اظهار نظر نکرد. پرتاب راکت از غزه به سمت اسرائیل در هفته گذشته، و بمباران هوایی غزه از سوی ارتش اسرائیل، یک دلیل سکوت درباره این توافق است. دلیل دیگر آن برخی مخالفت‌ها از داخل اسرائیل با فرایند صلح است.
مواد توافق
ذیل توافق پیش‌رو حماس قرار است پرتاب راکت را متوقف کند و اعتراضات مرزی را «صلح‌آمیز» نگه دارد، در عوض اسرائیل گذرگاه مرزی را باز نگه خواهد داشت و اجازه می‌دهد که ۳۰ میلیون دلار کمک ماهیانه قطر به مقصد برسد.
به گفته سه مقام فلسطینی نزدیک به مذاکرات، توافق با اسرائیل شامل تامین پیوسته منابع سوخت برای غزه و پروژه‌هایی برای تولید شغل و کاهش بیکاری نیز هست.
راه ارتباطی با غزه دوشنبه گذشته و در واکنش به پرتاب راکت بسته شد، اما از یکشنبه ۳۱ مارس/ ۱۱ فروردین گذرگاه کرم شالم بازگشایی شد و کامیون‌های حامل غذا و سوخت به سوی غزه روانه شدند. این در حالی بود که راکت‌های حماس در طول شب جنوب اسرائیل را هدف قرار داد و تانک‌های اسرائیلی در پاسخ بر روی مواضع حماس آتش گشودند. هیچ کس در این درگیری‌ها زخمی نشد.
یک ماده دیگر توافق مربوط به وسعت آبهای مورد بهره‌برداری از سوی ماهیگیران فلسطینی است. فلسطینیان گفته اند که اسرائیل قرار است از دوشنبه ۱ آوریل / ۱۲ فروردین محدوده‌ای دو برابری از آبهای مدیترانه را برای ماهیگیری در اختیار آنها بگذارد.
ماهیگیران فلسطینی می‌گویند که آبهای که اکنون در آن اجازه ماهیگیری دارند از سوی نیروی دریایی اسرائیل با فاصله ۹ تا ۱۵ کیلومتری ساحل غزه محدود شده است. آنها خبر دادند که قرار است از روز دوشنبه وسعت آبهای آنها به بازه ۱۸ تا ۲۲ کیلومتر افزایش یابد. آخرین باری که ماهیگیران فلسطینی توانسته بودند در چنین گستره‌ای حرکت کنند مربوط به سال ۲۰۰۷ است.
یک مقام اسرائیلی افزایش گستره حوزه ماهیگیری فلسطینیان را تایید کرد اما درباره جزییات آن توضیحی نداد.
نارضایتی عمومی از حاکمیت بی‌پایان حماس
برای ساکنان غزه حاکمیت بی‌پایان حماس بر سرزمین‌شان چشم‌اندازی نه چندان روشن است. دو میلیون جمعیت این منطقه از فقر و بیکاری فزاینده رنج می‌برند. از زمان به قدرت رسیدن حماس در سال ۲۰۰۷ و حصر غزه از سوی مصر و اسرائیل مردم غزه از کمبود آب آشامیدنی سالم و قطع متناوب برق رنج می‌برند.
هر چه محاصره و غارت منابع طبیعی فلسطینیان از سوی اسرائیل شدیدتر می‌شود، ناکارآمدی حماس نیز برای کمک به وضعیت مردم غزه آشکارتر شده است.
در هفته‌های گذشته صدها تن در غزه نسبت به سیاست‌های حماس، از جمله افزایش مالیات، اعتراض کردند. آنها شعار می‌دادند «می‌خواهیم زندگی کنیم.» بسیاری زندانی شدند و کتک خوردند.
همچنین پرتاب راکت در هفته گذشته از غزه به اسرائیل و بمباران متعاقب غزه از سوی ارتش اسرائیل، موجی از اعتراضات علیه حماس را به همراه داشت.
حماس و اسرائیل سه بار با یکدیگر جنگیده اند که آخرین آنها در سال ۲۰۱۴ رخ داد. بین هر کدام از این جنگ‌ها درگیری و زد و خورد فراوان بوده است.
دلیل اسرائیل برای محاصره غزه، محدود کردن حماس و جلوگیری از قدرت گرفتن این گروه فراتر از قلمرو تحت نفوذش است. با این حال گروههای حقوق بشری این حصر را تنبیه گروهی مردم فلسطین می‌دانند و به آن اعتراض دارند.
با نزدیک شدن زمان انتخابات در اسرائیل حماس فرصت را مناسب دیده است که با دولت اسرائیلی مذاکره کند. دو راکت پرتاب کرد و به سرعت نتیجه داد. دو مقام رسمی حماس با شرط پنهان ماندن نامشان گفته اند که یک توافق با میانجیگیری مصر در دست انجام است اما اظهار نگرانی کردند که توافق اخیر نیز دیری نخواهد پایید.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر راستگرای اسرائیل، از سوی راستگرایان افراطی متهم شده که با حماس زیادی ملایم رفتار میکند. او با این حال روز یکشنبه به نیروهای اسرائیلی دستور داد که با تمام توانشان در مرزهای غزه موضع بگیرند.
رقیب اصلی نتانیاهو گفته است که اوضاع غزه را طور دیگری کنترل خواهد کرد. او گفته است که به هر تحریک یا خشونتی با قدرت پاسخ خواهد داد و در عین حال حیات شهروندان غزه را بهبود خواهد بخشید و بین آنها و حماس تفاوت قایل خواهد شد. اما چگونگی اجرای چنین برنامه ای مشخص نیست.
فلسطینیان با وجود نارضایتی از حماس، به سیاست‌های دولت اسرائیل نیز معترضند. آنها حق بازگشت به سرزمین آبا و اجدادی خود را طلب می‌کنند. خانواده‌های فلسطینی در جریان تاسیس دولت اسرائیلی در سال ۱۹۴۸ با خشونت از خانه و سرزمین خود بیرون رانده شدند.
فلسطینیان همچنین خواهان پایان بی قید و شرط محاصره ۱۲ ساله غزه از سوی اسرائیل و مصر هستند.
نظرها
ابراهیم
بروقوی شو اگر راحت جهان طلبی که در نظام طبیعت ضعیف پا مال است. در واقع همین موشکها وراکتهای حماس نتیجه داد واگر انها قدرت نظامی نداشتند وساکنان نوار غزه نیز از حماس ومقاومت پشتیبانی نمیکردند همین گذر گاه را اسرائیل باز نمیکرد. یک واقعیت غیر قابل انکار است که با خون ریختن نمیتوان قلوب مردم را تسخیر کرد وخون ریزی مطلق جواب نمیدهد. بالاخره طرف هرچند که ضعیف باشد تا حد توان از خودش دفاع میکند.