ایران را سراسر قمارخانه کنیم
بهروز آقاخانیان -قمار تاریخی به اندازه تمدن بشر دارد. میل به سرگرمی و لذت از حس برنده شدن و به‌دست آوردن پول در مدت کوتاه، بسیاری از انسان‌ها را ترغیب به آزمودن شانس خود کرده است و البته در آن طرف ماجرا کسب‌و‌کارهایی وجود دارند که سعی می‌کنند با تبلیغ و ترفندهای مختلف، از این میل ذاتی انسان حداکثر استفاده را ببرند. وضعیت انواع کسبوکار قمار در ایران چگونه است؟
بهروز آقاخانیان
این روزها فضای شبکه‌های اجتماعی پرطرفدار در ایران، یعنی اینستاگرام و تلگرام، از تبلیغات و آگهی پر شده است. بسیاری از افرادی که در این فضا دنبال‌کننده‌های پرشماری دارند، در پُست‌ها و استوری‌های‌شان تبلیغاتی از اکستنشن مو گرفته تا فروشگاه عروسک و حتی مدرس زبان انگلیسی را جلوی چشمان بیننده قرار می‌دهند و با ترفندهای مختلف او را ترغیب به کلیک کردن روی لینک آن کسب و کار می‌کنند. اما کمتر از دوسال است که در این فضای تبلیغاتی شاهد حضور کسبوکار تازه‌ای هستیم: سایت‌های قمار و شرط‌بندی.
سایت‌هایی که سلبریتی‌ها و هنرمندان (بدون مجوز و در عرصه غیررسمی) مورد علاقه‌مان لوگوی آنها را روی جلد آثار خود می‌گذارند، آنها را در اینستاگرام و تلگرام تگ می‌کنند و یا حتی خود به‌طور مستقیم در استوری‌شان مخاطب را تشویق به بازی در آنها می‌کنند. بسیاری از ما ممکن است به‌واسطه این تبلیغات جذب چنین سایت‌هایی شده یا آنکه بی‌تفاوت از کنارشان گذشته باشیم و با خود گفته باشیم که «فلانی هم باید از یه جایی پول در بیاره». اما موضوع شرکت‌هایی که در زمینه قمار فعالیت می‌کنند با باقی کسب‌وکارهای معلوم متفاوت است. در این یادداشت ابتدا نگاهی به این‌گونه کسبوکار در جهان می‌اندازیم و انواع آن در سال‌های بعد از انقلاب را بررسی می‌کنیم.
قمار تاریخی به اندازه تمدن بشر دارد. میل به سرگرمی و لذت از حس برنده شدن و به‌دست آوردن پول در مدت کوتاه، بسیاری از انسان‌ها را ترغیب به آزمودن شانس خود کرده است و البته در آن طرف ماجرا کسب‌و‌کارهایی وجود دارند که سعی می‌کنند با تبلیغ و ترفندهای مختلف، از این میل ذاتی انسان حداکثر استفاده را ببرند. اما از آنجایی که قمار و شرط‌بندی مانند مواد مخدر و یا مشروبات الکلی اعتیادآور است و گسترش و رشد بی‌قاعده آن بر سلامت عمومی جامعه تاثیر منفی می‌گذارد، در دوران مدرن تمامی کشورها قوانین و مقرراتی برای کنترل آن وضع کرده‌اند. این قوانین با توجه به ایدئولوژی حاکم بر کشور، قوانین کسبوکار، شرایط اجتماعی و البته نوع قمار وضع می‌شوند و با گذشت زمان ممکن است تغییراتی در آنها به‌وجود آید. در پیوند و تصویر زیر می‌توانید این مقررات را بر اساس فیزیکی یا آنلاین بودن شرکت قمار برای کشورهای مختلف مشاهده کنید. همان‌طور که معلوم است قمار در کشورهایی مانند ایران، اسرائیل و اندونزی کاملا ممنوع است؛ در بعضی کشورها مانند سوئد یا فنلاند با نظارت شدید یا حتی انحصار دولت همراه است و در برخی دیگر با آن مانند سایر کسب‌وکارها (یعنی لزومِ داشتن مجوزهای پایه‌ای) برخورد می‌شود. قوانین مخصوصی که شرکت‌های قمار ملزم به رعایت آن هستند شامل مقررات ضد کلاهبرداری، پولشویی و قوانینی برای رعایت بازی مسئولانه است. بازی مسئولانه عمدتاً شامل جلوگیری از بازی با مبالغ بالا، جلوگیری از اعتیاد، رعایت حداقل سن، حفظ حریم خصوصی و بازی منصفانه است.
برای بررسی کسبوکار قمار بعد از انقلاب ابتدا لازم است انواع آن را بشناسیم. قمار یا Gambling را می‌توان به سه دسته عمده تقسیم کرد:
- لاتاری که در آن مشتریان در تعداد بالا و در قالب ساختاری مانند مسابقه، پول اندکی را به برگزارکننده می‌دهند و او بعد از برداشتن سهم خود، از بخشی از این پول جمع شده به قید قرعه جایزه‌ای به تعداد کمی از آنها می‌دهد.
- شرط‌بندی که در آن مشتریان بر روی رخ دادن یا ندادن اتفاقی که شرکت قمار برایشان مشخص می‌کند پولی پرداخت کرده و در صورت برنده شدن مبلغی به آنها تعلق می‌گیرد. این اتفاق در اغلب موارد مربوط به مسابقه‌های ورزشی به‌خصوص اسب‌سواری و فوتبال است اما در عمل می‌توان بر روی هر رویدادی شرط بست. مانند برنده شدن فلان نامزد ریاست جمهوری، گران یا ارزان شدن ارز و غیره.
- بازی‌های کازینو که در آن مشتری بازی‌ای را در برابر دستگاه یا با مشتریان دیگر انجام می‌دهد و پولی را وسط می‌گذارد و برنده، بخشی از این پول‌ها را برداشته و درصدی را به کازینو می‌دهد. از نمونه این بازی‌ها می‌توان به انواع پوکر، رولت و سایر بازی‌هایی که «بر روی میز» انجام می‌شوند اشاره کرد.
در سال‌های پیش از ظهور اینترنت، انواع قمار و شرط‌بندی در فروشگاه‌ها، کازینوها و مراکز دیگر به‌صورت فیزیکی برگزار می‌شدند که از نقاط مشهور آن در جهان می‌توان به لاس وگاس و ماکائو اشاره کرد. اما با ظهور اینترنت شرکت‌های قمار برای هدف قرار دادن مشتریان جوان‌تر، کسبوکار خود را وارد این فضا کردند و امروزه پلتفرم موبایل کم‌کم به رایج‌ترین وسیله برای مشتریان تبدیل می‌شود. در ایران بعد از انقلاب تمامی انواع قمار به یکباره ممنوع اعلام شد؛ اما مسلماً بسیاری از افراد بودند که از راه‌های مختلف و به‌صورت «زیر زمینی» آن را ادامه می‌دادند. بنا بر این گزارش در سال‌های اخیر تعداد زیادی از افراد از طبقه مرفه در کازینوهای مخفی در برج‌های شمال شهر تهران یا دیگر شهرهای بزرگ، درگیر بازی‌های مختلف کازینویی هستند. شرط‌بندی‌های ورزشی هم در طول این سال‌ها مخصوصاً در استان‌های شمالی کشور جریان داشته است. در این میان برگه‌های توتو شاید مشهورترین نوع شرط‌بندی ورزشی به‌شکل فیزیکی در ایران بوده است.
اما می‌توان گفت رسمی‌ترین و پرسودترین نوع قمار در ایران همان لاتاری است. شیوه‌ای که قبل از انقلاب با عنوان کارت‌های بخت‌آزمایی صورت می‌گرفت و در دهه ۷۰ در قالب برگه‌های «ارمغان بهزیستی» و بعدها «ارمغان سبز» و تحت نظارت سازمان‌های دولتی یا وابسته به دولت ادامه پیدا کرد اما بعد از مدتی و آنچنان که گفته شد با مخالفت مراجع تقلید انجام آن متوقف شد. ولی امروز چطور؟ وضعیت انواع کسبوکار قمار در ایران چگونه است؟ اگر از معدود فعالیت‌های فیزیکی مربوط به کازینوهای «زیرزمینی» فاکتور گرفته شود، امروز سایت‌های غیرقانونی به بازیگران عمده در زمینه شرط‌بندی و کازینو تبدیل شده‌اند. سایت‌هایی که تبلیغ آنها را در تلگرام و اینستاگرام و از طرف سلبریتی‌ها و هنرمندانی، که نمی‌توانند در کشور فعالیت «مجاز» داشته باشند، می‌بینیم. شرکت‌های موسیقی خارج از ایران، مانند آونگ و رادیو جوان، به‌طور متناوب از این سایت‌ها به‌عنوان اسپانسر استفاده می‌کنند. سایت‌های قمار حتی در موارد بسیاری، از درگاه‌های پرداخت عضو در شبکه شاپرک استفاده کرده‌اند که می‌تواند شاهدی بر اهمال یا همکاری این شرکت‌ها با سایت‌های قمار باشد. تعدادی از متخصصان و فعالان فضای اینترنتی، شماری از این درگاه‌ها را در پروژه Telescam گردهم آورده‌اند که در مواردی با عکس‌العمل پلیس فضای مجازی نیز همراه بوده است.
اما لاتاری چطور؟ آیا بعد از برگه‌های «ارمغان بهزیستی» باز هم شاهد مورد مشابه بوده‌ایم؟ پاسخ البته که مثبت است. در سال‌های اخیر لاتاری به‌طور کاملا قانونی و گسترده جریان داشته و سازمان صدا و سیما بزرگ‌ترین بستر برای تبلیغ آن تحت نام «سرویس‌های ارزش افزوده» بوده است. برنامه‌های پرمخاطب سیما که در آن مجریان محبوب، هر کدام برنامه‌ای موبایلی (اپلیکیشن) مانند روبیکا، رومینا و غیره را به مخاطب معرفی می‌کنند و از او می‌خواهند برای شرکت در فلان مسابقه کدی دستوری (۳*) را از طریق پیامک ارسال کند و به این‌صورت هر روز مبلغی از حسابش کم می‌شود. مخاطب هم با این آرزو که بتواند جایزه‌ای برنده شود در این لاتاری شرکت می‌کند. سایت وب آموز در چند نوبت به افشاگری علیه این رویه و شرکت‌های منتفع پرداخته است و سایت جماران نیز به تازگی یادداشتی در این‌باره منتشر کرده است.
حقیقت این است که قمار و شرط‌بندی با وجود تناقضش با باورهای مذهبی یا منفعت عمومی و سلامت اقتصادی، در اکثر کشورهای دنیا صنعتی پرسود به حساب می‌آید و نهادهای دولتی و حکومتی را در کنار بخش خصوصی به طمع می‌اندازد؛ کسب‌وکاری که در برخی مواقع، سود مالی تنها نمای آن است و در کنارش تخلفاتی از جمله پولشویی و کلاهبرداری نیز انجام می‌شود.
لینک این مطلب در تریبون زمانه
منبع: میدان
نظرها
تاریخ بی عبرت!
جدابیت قمار بخشی اش برمیگردد به همان چیزی در کمابیش نویسنده محترم اشاره کرده، لذت، حرص و طمع که منجر به اعتیاد قماری می شود. اما تمایل شاید اکثریت دلیلش بر می گردد به اینکه میزان ناامیدی به زندگی نرمال و با کرامت انسانی بالا رفته است. نا امیدی که کاملا دلایل منطقی دارد، بخش بزرگی از متولیدن دهه های 50 و 60 زندگی شاان نابود شد در نظام جاعشی، دیگر امیدی ندراند سریع این عقب ماندگی جبران کنند، ملیون نفر ده پنجاهی و دهه شصتی اصلا ازوداج نکردند، نه کار و نه سرمایه! قمار دل خوشک برخی شده. این قمار 40 سالست تحت عنوان قرعه کشی قرض الحسنه در جریان است. قرض الحسنه دروغین، چرا به اعتراف خود سیستم، مبالغ وام قرض الحسنه به کسانی داده شده که رانت خور بودند و نه به افراد مستمند و نیازمند فقیر! در حالی نیمی از مردم ایران هرگز موفق نشدند حتی یک ریال وام بگیرند!، اما اقلیتی وام های کلان گرفتند و حتی اصلش برنگرداند! حکومت جاعش (جمهوری عقرب شیعی) حتی یکی بار حاضر نشده به این نیمی جمعیت یک بار شانس زندگی بدهد الخصوص دهه 50 و 60 که دیگر امیدی به زندگی ندارند (بارها و به انواع مختلف پیشنهاد شده و راهکار فقرزدایی از عدالت توزیعی ثروتهای عمومی احتکار شده توسط خامنه ای و بقیه گانگسترهای دزدخانه حکومتی ایران، ولی هرگز عمل نکرد نظام). بخش عمده این بازندگان زندگی، آماده اند جاعش نابود کنند فقط فرصت می خواهند ماشین سرکوب جهل و جنایت جاعش به سستی گراید مثل موقعیت حمله خارجی.