ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

صعود آمار طلاق و طبقه متوسط

<p>&nbsp;نعیمه دوستدار - اخباری که درباره طلاق در فضای رسانه&zwnj;ای داخل ایران منتشر می&zwnj;شود، گاهی بیش از آن که جنبه اطلاع&zwnj;رسانی داشته باشد، محملی است برای بیان دیدگاه&zwnj;&zwnj;های انتقادی نسبت به طبقه&zwnj;های اجتماعی مختلف در داخل و حتی گاه خارج از ایران.</p> <!--break--> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">انتقادهای مطرح شده در بسیاری از موارد، بدون تکیه بر اصول علمی و تحلیل&zwnj;های دقیق و تنها بر مبنای ایده و باورهای ایدئولوژیکی ابراز می&zwnj;شود که بر تفکر نظام سیاسی اجتماعی ایران حاکم است؛ ایدئولوژی&zwnj;ای که تلاش می&zwnj;کند شکل&zwnj;های و روش&lrm;&zwnj;های مختلف زندگی شهروندان را با برچسب&zwnj;هایی چون غرب&zwnj;زدگی، فساد اخلاقی و بی&zwnj;اعتنایی به بنیان خانواده، از میدان به در کند<span dir="LTR">.</span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">در خبری که اوایل خرداد ماه سال ۱۳۹۱ درباره تصویب طرحی در شورای شهر تهران برای تحکیم بنیاد خانواده انتشار یافت، این رویکرد به شکل این فرضیه آماری منتشر شد که آمار طلاق در شمال شهر تهران بالا&zwnj;تر است و از هر سه ازدواج در منطقه شمیرانات، دو مورد به طلاق منتهی می&zwnj;شود<span dir="LTR">.</span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">طراحان این طرح در نظر داشتند با تصویب آن، مهارت&zwnj;های زندگی مشترک زوجین قبل از ثبت ازدواج به آنها آموزش داده شود، با این تاکید که آمار ازدواج در سال ۹۰ نسبت به سال ۸۹ یک درصد رشد داشته، اما طلاق ۴/۳ درصد و در این میان تهران سرآمد بوده است<span dir="LTR">.</span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">یک فوریت طرح تحکیم بنیاد خانواده در شورای شهر تهران با وجود تلاش&zwnj;های معصومه ابتکار و معصومه آباد رای نیاورد و با مخالفت پروین احمدی&zwnj;نژاد و سایر اعضای شورای شهر تصویب نشد<span dir="LTR">.</span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">در حاشیه ارائه این طرح اما مسائلی قابل تامل مطرح شد. از جمله اینکه <span>معصومه آباد، عضو شورای شهر تهران، بیکاری و مشکلات اقتصادی را دلیل افزایش طلاق ندانسته و به خبرگزاری ایلنا گفته است: &zwnj;&quot;بر اساس آمار موجود از هر سه ازدواج در منطقه شمیرانات دو طلاق رخ می&zwnj;دهد. بنابراین مشکلات اقتصادی دلایل اصلی برای طلاق نیست چرا که در مناطق پایین&zwnj;تر از هر سه ازدواج یکی به طلاق ختم می&zwnj;شود</span><span dir="LTR">.</span>&quot;</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">پیشفرض این عضو شورای شهر تهران به نوعی بازتولید گفتمانی است که معضلات اجتماعی دوران مدرن را حاصل رفاه نسبی می&zwnj;داند و طبقه متوسط بهره&zwnj;مند از این رفاه را مقصر اصلی قلمداد می&zwnj;کند.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><b>اکثریت در اقلیت</b></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">دیدگاهی که طبقه متوسط شهرنشین را به حاشیه می&zwnj;راند،&zwnj; دیدگاه تازه&zwnj;ای در جامعه ایران نیست. دست کم ۲۰ سال است که متولیان امور فرهنگی، علیه طبقه متوسط هدف&zwnj;گیری می&zwnj;کنند و در مقابل، به ارزش&zwnj;ها و هنجارهای طبقات سنتی بها می&zwnj;دهند و آنها را به عنوان ارزش&zwnj;های رسمی&zwnj; می&zwnj;پذیرند. سیاست&rlm;های فرهنگی حکومت ایران هم همواره این بوده است که این طبقه را کنترل کند تا از خطر&zwnj;هایی که از جانب آن احساس می&zwnj;کند دور بماند<span dir="LTR">.</span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <blockquote> <div dir="RTL"><img width="200" height="128" align="middle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/talagh.jpg" alt="" /></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><b>معصومه آباد، عضو شورای شهر تهران، بیکاری و مشکلات اقتصادی را دلیل افزایش طلاق ندانسته و به خبرگزاری ایلنا گفته است: &zwnj;&quot;بر اساس آمار موجود از هر سه ازدواج در منطقه شمیرانات دو طلاق رخ می&zwnj;دهد. بنابراین مشکلات اقتصادی دلایل اصلی برای طلاق نیست چرا که در مناطق پایین&zwnj;تر از هر سه ازدواج یکی به طلاق ختم می&zwnj;شود</b><b><span dir="LTR">.</span></b><b>&quot;</b></div> </blockquote> <p>&nbsp;هر&zwnj;جا سخن از غربزگی، تهاجم فرهنگی، بحران هویت و ارزش&zwnj;های ضد دینی هست، منظور ارزش&zwnj;های طبقات متوسط است. با این نگاه، چندان غریب نیست که در بررسی آسیب&zwnj;های گوناگون اجتماعی نظیر طلاق، اعتیاد و فحشا، بیش از آن&zwnj;که به ریشه&zwnj;های اصلی و زمینه&zwnj;ساز پرداخته شود، ویژگی&zwnj;های یک طبقه اجتماعی هدف قرار بگیرد<span dir="LTR">.</span></p> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">طبقه متوسط شهرنشین اما در ایران چه کسانی هستند؟ طبقه متوسط به معنای رایج و مرسوم آن در ایران، یک گروه سازمان&zwnj;یافته و یکپارچه نیست. منظور از آن طیفی از اقشار هستند که در برخی خصوصیات با هم مشترکند. این طبقه یکدست نیست و در آن از روشنفکران تا بازاریان و کارمندان دولتی وجود دارند. از نظر وضعیت اقتصادی هم هر چند نمی&zwnj;توان این طبقه را صرفاً بر مبنای دارایی و ثروت&zwnj;شان سنجید، اما داشته&zwnj;های مادی، تحصیلات و شغل افراد در نسبت آنها به عنوان طبقه متوسط اثر دارد. آن&zwnj;ها قشر تازه&zwnj;ای هستند از شهرنشینان، با شغل&zwnj;های جدید، تحصیلات بالاتر و اثر&zwnj;پذیری از رسانه&zwnj;های جمعی.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">با ظهور این طبقه در جامعه ایران، معمولاً چنین احساس شده که این طبقه جای نیروهای سنتی را گرفته و جامعه&zwnj;ای جدید می&zwnj;سازد که برای بخش سنتی تهدیدکننده است.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">جامعه&zwnj;شناسان معتقدند طبقه متوسط بیشتر با مفهوم مصرف و سبک زندگی توضیح داده می&zwnj;شود. با اینکه طبقه متوسط لزوماً غرب&zwnj;گرا نیست، اما از آنجا که در سبک زندگی خود تعارضی با ارزش&zwnj;های عام غربی نمی&zwnj;بیند و ارزش&zwnj;های مدرن را می&zwnj;پسندد، از سمت سنت&zwnj;گرایان متهم به گرایش به غرب می&zwnj;شود<span dir="LTR">.</span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">طبقه متوسط &nbsp;در ایران، به دلیل جدید بودن و به دلیل اعتقاد به ارزش&zwnj;هایی که از دل آن بر آمده، در همه دوره&zwnj;های سیاسی پس از انقلاب به شکل&zwnj;های مختلف متهم و سرکوب شده است<span dir="LTR">.</span> شاید بتوان این طبقه را با مفهوم اقلیت فرهنگی بهتر توصیف کرد.&nbsp;اقلیت در معنای جامعه&zwnj;شناسی آن، به گروه زیر سلطه اشاره دارد، اما بودن در اقلیت در اینجا به معنای کمتر بودن شمار افراد نیست. اقلیت فرهنگی معمولاً در ساختار قدرت، موقعیتی ضعیف&zwnj;تر دارد و به نوعی در کنار اقلیت&rlm;های قومی، مذهبی، جنسی و ... قرار می&zwnj;گیرد.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">طبقه متوسط ایران، به دلیل حاکمیت نگاهی که برتری را به سنت&zwnj;ها و ارزش&zwnj;های مذهبی می&zwnj;دهد، به نوعی طبقه &quot;شهروند درجه دوم&quot; است. در رسانه&zwnj;های قدرتمند ایران به خصوص تلویزیون، گروهی که مورد حمله است و به عنوان مروج فرهنگ غرب و مصداق تهاجم فرهنگی معرفی می&zwnj;شود این طبقه است. نوع پوشش، افکار، سبک زندگی و همه چیز آن مورد انتقاد است. طبقه متوسط مصرف&zwnj;گرا تلقی می&zwnj;شود و چون مفهوم مصرف&zwnj;گرایی با امکان ایجاد دموکراسی، انتخاب و کثرت&zwnj;گرایی از دایره کنترل سنت&zwnj;گرایی خارج می&zwnj;شود، نظام سنت&zwnj;گرای ایران از آن می&zwnj;ترسد<span dir="LTR">.</span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">این هراس را می&zwnj;توان در انتخابات جنجال&zwnj;برانگیز ریاست&zwnj;جمهوری سال ۱۳۸۸ در ایران نیز رد&zwnj;گیری کرد. پیش از این انتخابات و پس از آن، نیرو&zwnj;های اصلاح&zwnj;طلب که پایگاه&zwnj;شان در میان طبقه متوسط است، با شعار &quot;مبارزه با اشرافی&zwnj;گری&quot; به شدت توسط جریان سنتی به حاشیه رانده شدند. این در حالی&zwnj; است که به نظر می&zwnj;رسد طبقه متوسط اکثریت عددی جامعه ایران را تشکیل می&zwnj;دهد، اما قدرت در اختیار نهادهای وابسته به سنت است.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><b>الگوی برتر، طبقه سنتی</b></div> <div dir="RTL"><b>&nbsp;</b></div> <div dir="RTL">در جامعه ایران، سبک زندگی طبقات پایین که معمولاً سنتی و مذهبی هستند، ترجیح داده می&zwnj;شود و رسانه&zwnj;ها، زندگی گروه&zwnj;های مذهبی و سنتی را به عنوان الگوی برتر، تبلیغ و ترویج می&zwnj;کنند؛ رسانه&zwnj;هایی که حکومت ایران، مردم را موظف و مجبور می&zwnj;کند مخاطب آنها باشند؛ به این صورت که مثلا با اجرای طرح جمع&zwnj;آوری آنتن&zwnj;های ماهواره&zwnj;ای، گزینه&zwnj;ها و انتخاب&zwnj;های دیگر را از بین می&zwnj;برد.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <blockquote> <div dir="RTL"><b>تلاش برای ممانعت از گردش آزاد اطلاعات، راهکاری است برای حاکم نگهداشتن دیدگاه&zwnj;های سنتی در جامعه؛ چرا که در رسانه&zwnj;های غیر &zwnj;حکومتی شکل&zwnj;ها و روش&zwnj;های مختلف زندگی اجتماعی به نمایش گذاشته می&zwnj;شود که این مسئله با تلاش برای یکدست کردن مدل زندگی به نفع سنت در تعارض است.</b>&nbsp;</div> </blockquote> <div dir="RTL">تلاش برای ممانعت از گردش آزاد اطلاعات، راهکاری است برای حاکم نگهداشتن دیدگاه&zwnj;های سنتی در جامعه؛ چرا که در رسانه&zwnj;های غیر &zwnj;حکومتی شکل&zwnj;ها و روش&zwnj;های مختلف زندگی اجتماعی به نمایش گذاشته می&zwnj;شود که این مسئله با تلاش برای یکدست کردن مدل زندگی به نفع سنت در تعارض است.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">از میان الگوهای سنتی که در رسانه&zwnj;های حکومتی تبلیغ می&zwnj;شود، یکی حفظ نظام خانواده به هر قیمت است. &zwnj;بر این الگو به شکل&zwnj;های مختلف تاکید می&zwnj;شود و مخاطب این تاکید هم در بیشتر موارد زنان هستند.</div> <div dir="RTL"><span dir="LTR">&nbsp;</span></div> <div dir="RTL">آموزه&zwnj;های سنتی بر&zwnj;آمده از مذهب از زنان می&zwnj;خواهند که- به عنوان نمونه- همسر معتاد و خیانتکار را که به اصطلاح معروف &quot;دست بزن&quot; هم دارد، به قیمت حفظ نظام خانواده تحمل کنند و اگر رشد آگاهی حاصل از بالا رفتن تحصیلات در طبقه متوسط، باعث اعتراض نسبت به این مسئله شود، صدای اعتراض جریان&zwnj;های سنت&zwnj;گرا که تریبون&zwnj;ها و رسانه&zwnj;های رسمی را در اختیار دارند بلند می&zwnj;شود. جالب این&zwnj;که در این الگوی حفظ خانواده، معمولاً خبری از سفارش تحمل چنین زنانی به مردان نیست و اگر مردی، زنی با چنین ویژگی&zwnj;هایی را تحمل کند، توسط همان طبقه سنتی به تمسخر گرفته می&zwnj;شود.<span dir="LTR">&nbsp;</span></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">برای حفظ نظام خانواده روش&zwnj;های ارشادی و تنبیهی و حتی تهدید&zwnj;آمیز هم به کار گرفته می&zwnj;شود. به&zwnj;عنوان مثال هر زمان خبر فعالیت گشت&zwnj;های ارشاد مطرح می&zwnj;شود، پای بنیان خانواده هم وسط می&zwnj;آید و تاکید می&zwnj;شود که اگر زنان حجاب خود را در بیرون از خانه به بهترین شکل ممکن حفظ کنند، آنگاه مردها کمتر اغوا می&zwnj;شوند و به این ترتیب بنیان خانواده حفظ خواهد شد. تاکید بر حفظ حجاب و قرار گرفتن در تنها الگوی پذیرفته شده زندگی یعنی ازدواج، نمونه&zwnj;&zwnj;هایی از &zwnj;روش&zwnj;های نظام فرهنگی ایران برای حفظ نظام خانواده بر اساس تعریف سنت است.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">بر اساس نگاه حاکم، طبقه سنتی، نظام خانواده را بیشتر حفظ می&zwnj;کنند و نشانه آن آمار کمتر طلاق در بین آنهاست، اما این&zwnj;که حفظ یک نظام بیمار - در این&zwnj;جا خانواده&zwnj;ای که فشارهای مختلفی را به اعضای خود می&zwnj;آورد- چه هزینه&zwnj;هایی دارد و چرا باید بر خواسته&zwnj;های فردی یک انسان تقدم داشته باشد، پرسش&zwnj;هایی است که معمولا به&zwnj;غیر از پاسخ&zwnj;های سنتی،&zwnj; جواب قانع&zwnj;کننده&zwnj;ای برای&zwnj;شان وجود ندارد. در مقابل، این فرض که ممکن است بالارفتن آمار طلاق در میان طبقه متوسط به دلیل آگاهی&zwnj;های اجتماعی، از جمله آشنایی بیشتر زنان با حقوق شان&zwnj;باشد، نادیده گرفته می&zwnj;شود و به دلایل اصلی طلاق که ممکن است حاصل ناآشنایی با مهارت&zwnj;های زندگی امروز، مشکلات اقتصادی، مسایل جنسی، تفاوت&zwnj;های فرهنگی- تربیتی و ... باشد، پرداخته نمی&zwnj;شود.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">به&zwnj;نظر می&zwnj;رسد حفظ نظام خانواده با تعریف&zwnj;های سنتی خود در ایران، می&zwnj;تواند باعث حفظ سنت&zwnj;هایی شود که حاکمیت بر&zwnj;آمده از آنهاست. سنت&zwnj;هایی که اگر به هر قیمتی حفظ شوند، مشروعیت حاکمیت نیز به هر قیمتی حفظ خواهد شد. &nbsp;&nbsp;</div>

 نعیمه دوستدار - اخباری که درباره طلاق در فضای رسانه‌ای داخل ایران منتشر می‌شود، گاهی بیش از آن که جنبه اطلاع‌رسانی داشته باشد، محملی است برای بیان دیدگاه‌‌های انتقادی نسبت به طبقه‌های اجتماعی مختلف در داخل و حتی گاه خارج از ایران.

 هر‌جا سخن از غربزگی، تهاجم فرهنگی، بحران هویت و ارزش‌های ضد دینی هست، منظور ارزش‌های طبقات متوسط است. با این نگاه، چندان غریب نیست که در بررسی آسیب‌های گوناگون اجتماعی نظیر طلاق، اعتیاد و فحشا، بیش از آن‌که به ریشه‌های اصلی و زمینه‌ساز پرداخته شود، ویژگی‌های یک طبقه اجتماعی هدف قرار بگیرد.

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

  • کاربر مهمان از بوستون

    در جوامع غربی طلاق از آن جا یک آسیب اجتماعی محسوب می شود که دو نفر بعد از مدتی زندگی مشترک ولی بدون قرارداد ازدواج، به جایی می رسند که تصمیم می گیرند قرارداد ازدواج را امضا کنند. زن و مرد قبل از ازدواج هیچ محدودیتی در ارتباط با هم ندارند. حتی زوج هایی هستند که تا قبل از ازدواج بچه دار هم شده اند. در آمریکا ازدواج یک قرارداد مقدس است که قرار نیست روزی فسخ شود. بنابراین دو نفر که تصمیم می گیرند رابطه شان را در شکل ازدواج ادامه دهند باید خیلی از کارشان مطمئن باشند. در عوض آنها قبل از ازدواج هر تعداد شریک که داشته باشند و با او به تفاهم نرسند و از او جدا شوند، طلاق محسوب نمیشود. در ایران هرگز چنین نیست. رابطه زن و مرد در ازدواج خلاصه می شود. نمی شود طلاق را با همان تعریفی که در غرب دارد، در ایران تعریف کرد. اگر این طور باشد، بیشتر زن و مردهای غربی حداقل یک بار از شریک زندگی خود جدا شده اند و مطلقه محسوب می شوند. به اختصار منظورم این است که طلاق در ایران معادل به هم خوردن رابطه یک دوست پسر و دوست دختر در غرب است و انقدرها هم اوضاع خراب نیست. مرد و زن حقوق خودشان را شناخته اند و دیگر نمی خواهند یک عمر در یک رابطه ناسالم باقی بمانند به صرف این که از اسم طلاق واهمه دارند.