کاوش‌های باستانشناسی جیرفت: روابط تجاری ایران با بین‌النهرین در پنج هزار سال قبل
آثار باشکوه فرهنگی اکدیان و سومریان از سنگ دیریوت و گابرو ساخته شده. در دوران برنز از معادن جیرفت، از طریق خلیج فارس این سنگ‌ها به عراق و سوریه صادر می‌شد.
آثار باشکوه فرهنگی به جای مانده از تمدن اکدیان و سومریان در شمال و جنوب بین‌النهرین در عراق و سوریه در موزه لوور و در سایر موزه‌های جهان در مقابل دیدگان همگان قرار دارد. این آثار نمایانگر برآمدن تمدن‌های بزرگ در میانرودان در دوران برنز اند. این مجسمه‌ها از سنگ دیرویت و گابرو ساخته شده‌اند که در بین‌النهرین یافت نمی‌شود. قاعدتاً اکدیان و سومریان می‌بایست این سنگ‌های عظیم را از مناطق دوردست وارد می‌کردند. از کجا و چگونه؟ یافتن پاسخی برای این پرسش، موضوع پژوهش پیتر فلتزنر، باستانشناس آلمانی و نادر سلیمانی، باستانشناس ایرانی است.
پیتر فلتزنر در همکاری با مرکز تحقیقات باستانشناسی ایران از اواخر بهمن ۹۷ تا فروردین ۹۸ در حوزه جیرفت پژوهش‌هایی در پنج فصل انجام داد. یافته‌های هیأت‌باستانشناسان نشان می‌دهد که در دوران برنز بین ایران و بین‌النهرین و از طریق خلیج فارس رابطه تجاری پررونقی برقرار بوده است و سنگ‌های عظیم دیرویت و گابرو از معادنی در جیرفت استخراج می‌شدند و با کشتی به بین‌النهرین انتقال می‌یافتند. در آثاری که از تمدن‌های اکدیان و سومریان باقی مانده این سنگ‌ها را می‌توان یافت.
پروفسور پیتر فلتزنر، استاد باستانشناسی دانشگاه توبینگن آلمان در گفت‌وگو با خبرگزاری کار ایران درباره حوزه تمدن جیرفت می‌گوید:
«در حوزه تمدن جیرفت جمعیت زیادی مستقر بود. آنها با یکدیگر و با خارج از تمدن خودشان ارتباط داشتند. به همین دلیل تمدن جیرفت مهم است زیرا با مناطق بیرونی ارتباط داشت و از این لحاظ تمدن متفاوتی است.»
باستانشناسان از طریق ظروف سنگی و ابزارهایی که در جیرفت یافته‌اند، نه تنها از چگونگی استقرار جمعیت در این منطقه مطلع شده‌اند، بلکه در سفال‌ها رگه‌هایی از کلریت را یافته‌اند و از آن طریق به محل استخراج کلریت در جیرفت پی برده‌اند. برخی از این ظرف‌ها و ابزارها از طریق خلیج فارس به بین‌النهرین منتقل شده‌اند و نمونه‌هایی از آنها نیز در عراق و شمال سوریه یافت شده است. فلتزنر می‌گوید:
«به وسیله بررسی اشیاء می‌توانیم بگوییم که چه ارتباط فرهنگی و بین‌المللی بین مناطق مختلف باستانی در هزاره سوم تا ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح بین فرهنگ‌های مختلف وجود داشت. می‌توان گفت این اشیای باستانی از جیرفت به دیگر نقاط بین‌النهرین حتا سوریه هم رفته است.»
منطقه مورد کاوش در جیرفت ۱۱۰ در ۱۲۰ کیلومتر وسعت دارد. به همین سبب برای نخستین بار در این کاوش‌های باستانشناسی از پهپاد و از فن‌آوری ژئومگنتیک استفاده شد. با استفاده از این فن‌آوری می‌توان سایت‌های باستانی را حتی بدون کاوش‌های میدانی بازآفرینی کرد.
پیتر فلتزنر در گفت‌وگو با خبرگزاری کار ایران (ایلنا) می‌گوید برخی از محوطه‌های باستانشناسی جیرفت در معرض تخریب قرار دارند. روستائیان این مناطق را مسطح می‌کنند. او خواهان آموزش روستائیان برای آگاهی یافتن از اهمیت این محوطه‌ها شده است.
منابع این گزارش:
بیشتر بخوانید:
نظرها
هایده ترابی
برای بار سوم می فرستم و برای بار دوم می پرسم: کامنتهائی /انتقادهائی درباره ی این گزارش با قید نام و نشانی ام فرستادم. علت عدم انتشار آنها چه بود؟
Amir
واقعا شهری با این همه تاریخ وفرهنگ۷۰۰۰ساله که دنیا افتخار میکنه بهش چرا اینقدر مرحومه