تحریف چهره‌ها در سریال گاندو – از جیسون رضائیان تا ظریف

«گاندو» یک مجموعه تلویزیونی امنیتی – اطلاعاتی است که بر مبنای پرونده‌سازی برای جیسون رضائیان، فعالان محیط زیست و نویسندگان و هنرمندان منتقد جمهوری اسلامی ساخته شده است. محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران هم از پرونده‌سازی امنیتی در این مجموعه تلویزیونی بی‌نصیب نمانده است. جواد افشار، کارگردان این مجموعه اما می‌گوید هدفش تضعیف شخصیت‌های دولتی نبوده است.

محور همه اتفاقاتی که در مجموعه تلویزیونی گاندو اتفاق می‌افتد، تلاش یک نهاد اطلاعاتی در ایران برای بازداشت جیسون رضائیان (در فیلم: مایکل هاشمیان) در قالب پرونده‌ای به نام «گاندو» است. گاندو نام یک گونه از تمساح پوزه کوتاه درنده‌خو ایرانی است. به این بهانه، نویسندگان این مجموعه تلویزیونی پرونده جیسون رضائیان و پرونده فعالان محیط زیست بازداشتی در ایران را با یکی دو شخصیت هنرمند و مترجم و منتقد جمهوری اسلامی که تخیل کرده‌اند، درآمیخته‌اند و بر محور تعقیب و گریز و بر گرته سریال‌های نت‌فلیکس مجموعه‌ای پرحادثه برای نمایش اقتدار نهادهای امنیتی تدارک دیده‌اند. این مجموعه از ۱۸ خرداد از شبکه سه سیمای جمهوری اسلامی پخش می‌شود. پیام سریال هم این است: می‌خواهند معادله هسته‌ای – معیشتی را تغییر دهند و معادله موشکی – معیشتی را جایگزین آن کنند و توافق هسته‌ای هم در این میان صرفاً درآمدی بر این توطئه است.

طبعاً محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران هم بی‌نصیب نمانده است. او در قالب این سریال، به طرز مبهمی در ارتباط با یک آقازاده (نیلوفر شهیدی) قرار دارد که ناخواسته یک سر ماجرای امنیتی پیچیده است.

وزیر خارجه ایران دو روز قبل در پاسخ به خبرنگاران که از او پرسیده بودند نظرش درباره این مجموعه تلویزیونی چیست، به سادگی پاسخ داد که اصولاً تلویزیون نگاه نمی‌کند.

جواد افشار، کارگردان گاندو در پاسخ، به رسانه‌های داخلی گفت:

«اینکه گفتند تلویزیون نگاه نمی‌کنند، بی‌مهری نسبت به صدا وسیماست. در سریال "گاندو" نه تنها شخصیت‌های ارشد دولت به شدت مورد احترام هستند بلکه ما سعی کردیم سوءاستفاده‌هایی را که برخی از منسوبین این عزیزان کرده‌اند شفاف کنیم، ابداً قصد تخریب و تضعیف دولت را نداشته و نداریم.»

تلاش برای تخریب جیسون رضائیان اما کاملاً آشکار است. رضائیان (خبرنکار واشنگتن‌پست در تهران) پنج سال قبل در ایران به اتهام نفوذ در اماکن مهم دولتی و افشای برنامه‌های «ضد تحریمی ایران» از جمله هویت واسطه‌های تجاری و ماهیت شرکت‌های همکار ایران در پروسه دور زدن تحریم‌ها و جاسوسی از برنامه هسته‌ای ایران بازداشت شد و بر اساس توافق هسته‌ای در چارچوب مبادله زندانیان ۲۶ دی ۱۳۹۴ آزاد شد.

در مجموعه تلویزیونی گاندو، رضائیان (با نام مایکل هاشمیان) به عنوان یک جاسوس بسیار خبره و کارکشته سازمان سیا با خویی پرخاشگر و زن‌باره که از هیچ جنایتی هم رویگردان نیست معرفی می‌شود.

تحریف در این مجموعه صرفاً به شخصیت اصلی داستان که ما‌به‌ازای بیرونی هم دارد، محدود نمی‌شود. امنیتی‌ها: همه خوش‌خلق، رفیق، اخلاق‌مدار و با معرفت و زیرک‌اند. خائنان و جاسوسان: پست‌فطرت، فاسد، پول‌پرست، عرق‌خور، شهوت‌ران و وطن‌فروش. بند امنیتی از یک هتل چیزی کم ندارد و بازجوها هم هرچند کج‌خلق‌اند، اما بیشتر به یک پدر مهربان اما سختگیر شباهت دارند. حسین عبدی، رئیس تیم امنیتی‌ها (با بازی داریوش فرهنگ) و محمد (نقش اصلی با بازی وحید رهبانی) نیز یک قهرمان تمام‌عیار ایرانی است: زیرک، چابک با مایه‌هایی از لوطی‌منشی امروزی درآمیخته با احساس محبت به خانواده و به همکاران.

تلاش حکومت برای تحریف تاریخ، تازگی ندارد. در فیلم «ماجرای نیمروز» که با با سرمایه سپاه پاسداران و با تهیه‌کنندگی محمود رضوی، مشاور محمد باقر قالیباف ساخته شده بود، جلوه‌ دیگری از این تلاش را می‌توان سراغ گرفت. منیره برادران، دراین‌باره به رادیو زمانه گفته بود:

«چهره جلاد از تاریخ ایران پاک نمی‌شود اما حکومت ممکن است موفق شود چهره قربانی را مخدوش کند، آن هم به این دلیل که صدای قربانیان در همه این سال‌ها در ایران سانسور شده است.»

یکی از شخصیت‌ها در «ماجرای نیمروز» اسدالله لاجوری یا به تعبیر رهبر جمهوری اسلامی «مرد پولادین» بود. در مجموعه تلویزیونی «گاندو» نسل بعدی امنیتی‌های «پولادین» معرفی می‌شود: حسین عبدی، رئیس تیم امنیتی که ما به ازای بیرونی ندارد و حداکثر ستون‌نویس کیهان شریعتمداری را به یاد می‌آورد. چهره قربانی اما کاملاً آشکار و مخدوش است: جیسون رضائیان. جهت پرونده‌سازی هم مشخص است: ضدیت با توافق هسته‌ای و صیانت از قدرت نهادهای اطلاعاتی و یادآوری این موضوع به مردم که هرچند که اوضاع خراب است، اما نهادهای اطلاعاتی و همه آن مردان پولادین سررشته امور را به دست دارند.

 بیشتر بخوانید: