فرهنگ و تاریخ نشئگی
<p>ماده‌ی مخدر از نظر فرهنگی، اجتماعی و طبی چه معنا و اهمیتی دارد؟ آیا می‌توان با توجه به جایگاه اجتماعی و فرهنگی مواد مخدر در جوامع گوناگون به سادگی به چنین پرسشی پاسخ داد؟ برای مثال آیا می‌توان جایگاهی را که «تریاک» از نظر فرهنگی اجتماعی در مشرق زمین از آن برخوردار است با الکل در کشورهای غربی مقایسه کرد؟ چه اتفاقی می‌افتد که گاهی یک ماده‌ی مخدر در جامعه رواج پیدا می‌کند و گاهی ماده‌ی دیگری؟</p> <!--break--> <p> </p> <p>تا پیش از انقلاب مواد مخدری مانند کوکائین و کرک و شیشه در ایران رواج نداشتند یا اصلاً ناشناخته بودند و در عوض الکل و تریاک در بین مردم بسیار رواج داشت. حتی در سال‌های آغازین دهه‌ی چهل استعمال تریاک در قهوه خانه‌های تهران و شهرستان‌ها کاری بسیار معمول بود.</p> <p> </p> <p><a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20110606_KetabZamaneh_9_Ali.mp3"><img align="middle" alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon_0_0.jpg" /></a></p> <p> </p> <p> مایک جی در کتاب « High Society»که آن را می‌توان «به جامعه نشئگان» ترجمه کرد، تاریخچه‌ی مواد مخدر را از نظر فرهنگی در جوامع گوناگون بررسی می‌کند و نشان می‌دهد که مواد مخدر در طول تاریخ تمدن همواره اهمیت و معنایی متفاوت داشته‌اند. یک کتاب خواندنی، با زبانی روان و در همان حال علمی. <br /> </p> <p><strong>نشئگی به‌عنوان یک پدیده‌ی فرهنگی</strong></p> <blockquote> <p><img width="200" height="278" src="http://www.zamaaneh.com/pictures-new/ESMMAL02.jpg" alt="" />جامعه نشئگان، نوشته مایک جی</p> </blockquote> <p>مایک جی بحث را از اینجا آغاز می‌کند که هر جامعه‌ای ماده‌ی مخدر خاص خود را دارد. قهوه، چای، الکل یا مواد تخدیرکننده‌ای مانند تریاک، هروئین، کوکائین، کرک و شیشه یا قرص‌های به اصطلاح روان‌گردان. مواد مخدر به خاطر اینکه ضمیر ناخوآگاه انسان را گسترش می‌دهند، همواره در همه‌ی جوامع و فرهنگ‌ها مورد توجه بوده‌اند. یکی از دانشمندان مردم‌شناس به نام دونالد ای براون (Donald E. Brown) در کتابی به نام «وجوه مشترک انسان‌ها در جهان» ثابت می‌کند که مواد مخدر درست مانند موسیقی و ادبیات همواره در طول تاریخ تمدن بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ جوامع بوده‌اند. مواد مخدر به‌خاطر ملاحظات آئینی و اجتماعی، یا به دلایل طبی و دارویی مصرف می‌شوند. مایک جی با استناد به این نظریه می‌گوید مصرف مواد مخدر نشان‌دهنده‌ی ارتباطی است که جانواران با گیاهان دارند. پیشینه‌ی این ارتباط به سیصد میلیون سال می‌رسد. در طبیعت همواره موادی یافت می‌شود، که به جانواران این امکان را می‌دهند که از خودشان دفاع کنند. او مثال‌هایی زیادی برای اثبات این موضوع می‌آورد. اگر حیوانات از گیاهان مخدر برای حفاظت خود از آسیب‌ها استفاده می‌کنند، در جوامع انسانی، مصرف مواد مخدر همیشه انسان‌ها را به هم نزدیک کرده و آنها را به هم پیوند داده. شمن‌ها با استفاده از مواد مخدر از خود بی‌خود می‌شدند و تلاش می‌کردند از نیروی یک جگوار برخوردار شوند. اصولاً این تصور وجود دارد که مصرف مواد مخدر نیروهایی ناشناخته را در انسان آزاد می‌کند.<br /> </p> <p><strong>اهمیت مواد مخدر در اجتماع<br /> </strong></p> <p> </p> <p>ماده‌ی مخدری به نام «کاوا» در متطق جنوبی اقیانوس آرام یک هدیه‌ی گرانبها به‌شمار می‌آید و مردم گمان می‌کنند که «کاوا» همه‌ی مشکلات آنها را به‌طریق صلح‌جویانه حل می‌کند. «کاوا» در این مناطق در هاله‌ای از اسطوره و افسانه فرورفته است و باعث شده که فرهنگ‌ها در کنار هم بدون تنش، جنگ و خونریزی هم‌زیستی داشته باشند.</p> <p>به خاطر این تفاوت‌ها در اهمیت ماده‌ی مخدر است که نویسنده اعتقاد دارد به‌سادگی نمی‌توان یک معنای جهان‌شمول و فراگیر برای مواد مخدر یافت و به تعریفی یک‌دست و همگانی از مواد مخدر دست یافت. در هر حال مسلم آن است که انسان‌ها از مواد مخدر فقط به خاطر خاصیت روان‌گردان یا خواب‌آور و تسکین‌دهنده‌ی آن استفاده نمی‌کنند. بلکه مواد مخدر معنایی فراتر از این دارد. در ایران تریاک و اعتیاد به تریاک بیشتر در نزد مردان مشاهده شده. در چین هم اعتیاد به تریاک را به عنوان یک ترفند استعماری برای درهم شکستن مقاومت چینی‌ها در برابر بازرگانی خارجی امپراطوری انگلستان ارزیابی می‌کنند. در هر حال مصرف مواد مخدر از یک سویه‌ی اجتماعی هم برخوردار است و مایک جی در فصل های بعدی کتاب به این موضوع می‌پردازد.</p> <p> </p> <p><strong>اهمیت مواد مخدر در تاریخ تمدن</strong><br /> </p> <p>مایک جی اهمیت مواد مخدر را در طول تاریخ تمدن، از دوران عهد عتیق تا امروز نشان می‌دهد و حتی تا آنجا پیش می‌رود که چگونگی تهیه و تولید مواد مخدر در هر عصر و در هر تمدنی را به دقت بازگو می‌کند. مصرف حشیش در مشرق‌زمین، برای مثال در بین فدائیان حسن صباح به همان اندازه در بحث نویسنده اهمیت دارد که سنت نوشیدن چای در انگلستان یا تریاک‌کشی در چین و افغانستان. <br /> </p> <p>مواد مخدر در عصر مدرن اما مانند دیگر پدیده‌ها دگرگون شده‌اند. انسان اکنون قادر است مواد مخدر را به طریق مصنوعی و در آزمایشگاه‌ها تهیه کند و ازین نظر در پیوند با مواد مخدر وابستگی او به عالم گیاهان از بین رفته است. مواد تخدیرکننده‌ای مانند قرص‌های روان‌گردان در آزمایشگاه‌ها تولید می‌شوند و همواره محصولات تازه‌ای به بازار عرضه می‌گردند. این موضوع باعث شده که جنبه‌ی کالایی مواد مخدر بر جنبه‌های آئینی آن در روزگاران قدیم برتری پیدا کند. <br /> </p> <p>مایک جی به تحقیقات پزشکی درباره مغز و اعصاب هم اشاره می‌کند و احتمال می‌دهد که در آینده‌ای نه چندان دور دانشمندان از مواد مخدر برای افزایش توانایی‌های ذهنی انسان‌ها و حتی در جنگ‌ها استفاده کنند.<br /> </p> <p>یک کتاب بسیار مهم، جامع و کامل درباره‌ی مواد مخدر. نویسنده‌ این کتاب را بدون هیچگونه داوری اخلاقی نوشته، مضرات مواد مخدر را در کنار فواید آن برشمرده و اهمیت اجتماعی مواد مخدر در طول تاریخ تمدن را نمایان کرده و سرانجام در سایه‌ی مواد مخدر، تصویری از آینده‌ی تاریخ تمدن بشری را هم ارائه کرده است.</p> <p> </p>
مادهی مخدر از نظر فرهنگی، اجتماعی و طبی چه معنا و اهمیتی دارد؟ آیا میتوان با توجه به جایگاه اجتماعی و فرهنگی مواد مخدر در جوامع گوناگون به سادگی به چنین پرسشی پاسخ داد؟ برای مثال آیا میتوان جایگاهی را که «تریاک» از نظر فرهنگی اجتماعی در مشرق زمین از آن برخوردار است با الکل در کشورهای غربی مقایسه کرد؟ چه اتفاقی میافتد که گاهی یک مادهی مخدر در جامعه رواج پیدا میکند و گاهی مادهی دیگری؟
تا پیش از انقلاب مواد مخدری مانند کوکائین و کرک و شیشه در ایران رواج نداشتند یا اصلاً ناشناخته بودند و در عوض الکل و تریاک در بین مردم بسیار رواج داشت. حتی در سالهای آغازین دههی چهل استعمال تریاک در قهوه خانههای تهران و شهرستانها کاری بسیار معمول بود.
مایک جی در کتاب « High Society»که آن را میتوان «به جامعه نشئگان» ترجمه کرد، تاریخچهی مواد مخدر را از نظر فرهنگی در جوامع گوناگون بررسی میکند و نشان میدهد که مواد مخدر در طول تاریخ تمدن همواره اهمیت و معنایی متفاوت داشتهاند. یک کتاب خواندنی، با زبانی روان و در همان حال علمی.
نشئگی بهعنوان یک پدیدهی فرهنگی
جامعه نشئگان، نوشته مایک جی
مایک جی بحث را از اینجا آغاز میکند که هر جامعهای مادهی مخدر خاص خود را دارد. قهوه، چای، الکل یا مواد تخدیرکنندهای مانند تریاک، هروئین، کوکائین، کرک و شیشه یا قرصهای به اصطلاح روانگردان. مواد مخدر به خاطر اینکه ضمیر ناخوآگاه انسان را گسترش میدهند، همواره در همهی جوامع و فرهنگها مورد توجه بودهاند. یکی از دانشمندان مردمشناس به نام دونالد ای براون (Donald E. Brown) در کتابی به نام «وجوه مشترک انسانها در جهان» ثابت میکند که مواد مخدر درست مانند موسیقی و ادبیات همواره در طول تاریخ تمدن بخشی جداییناپذیر از فرهنگ جوامع بودهاند. مواد مخدر بهخاطر ملاحظات آئینی و اجتماعی، یا به دلایل طبی و دارویی مصرف میشوند. مایک جی با استناد به این نظریه میگوید مصرف مواد مخدر نشاندهندهی ارتباطی است که جانواران با گیاهان دارند. پیشینهی این ارتباط به سیصد میلیون سال میرسد. در طبیعت همواره موادی یافت میشود، که به جانواران این امکان را میدهند که از خودشان دفاع کنند. او مثالهایی زیادی برای اثبات این موضوع میآورد. اگر حیوانات از گیاهان مخدر برای حفاظت خود از آسیبها استفاده میکنند، در جوامع انسانی، مصرف مواد مخدر همیشه انسانها را به هم نزدیک کرده و آنها را به هم پیوند داده. شمنها با استفاده از مواد مخدر از خود بیخود میشدند و تلاش میکردند از نیروی یک جگوار برخوردار شوند. اصولاً این تصور وجود دارد که مصرف مواد مخدر نیروهایی ناشناخته را در انسان آزاد میکند.
اهمیت مواد مخدر در اجتماع
مادهی مخدری به نام «کاوا» در متطق جنوبی اقیانوس آرام یک هدیهی گرانبها بهشمار میآید و مردم گمان میکنند که «کاوا» همهی مشکلات آنها را بهطریق صلحجویانه حل میکند. «کاوا» در این مناطق در هالهای از اسطوره و افسانه فرورفته است و باعث شده که فرهنگها در کنار هم بدون تنش، جنگ و خونریزی همزیستی داشته باشند.
به خاطر این تفاوتها در اهمیت مادهی مخدر است که نویسنده اعتقاد دارد بهسادگی نمیتوان یک معنای جهانشمول و فراگیر برای مواد مخدر یافت و به تعریفی یکدست و همگانی از مواد مخدر دست یافت. در هر حال مسلم آن است که انسانها از مواد مخدر فقط به خاطر خاصیت روانگردان یا خوابآور و تسکیندهندهی آن استفاده نمیکنند. بلکه مواد مخدر معنایی فراتر از این دارد. در ایران تریاک و اعتیاد به تریاک بیشتر در نزد مردان مشاهده شده. در چین هم اعتیاد به تریاک را به عنوان یک ترفند استعماری برای درهم شکستن مقاومت چینیها در برابر بازرگانی خارجی امپراطوری انگلستان ارزیابی میکنند. در هر حال مصرف مواد مخدر از یک سویهی اجتماعی هم برخوردار است و مایک جی در فصل های بعدی کتاب به این موضوع میپردازد.
اهمیت مواد مخدر در تاریخ تمدن
مایک جی اهمیت مواد مخدر را در طول تاریخ تمدن، از دوران عهد عتیق تا امروز نشان میدهد و حتی تا آنجا پیش میرود که چگونگی تهیه و تولید مواد مخدر در هر عصر و در هر تمدنی را به دقت بازگو میکند. مصرف حشیش در مشرقزمین، برای مثال در بین فدائیان حسن صباح به همان اندازه در بحث نویسنده اهمیت دارد که سنت نوشیدن چای در انگلستان یا تریاککشی در چین و افغانستان.
مواد مخدر در عصر مدرن اما مانند دیگر پدیدهها دگرگون شدهاند. انسان اکنون قادر است مواد مخدر را به طریق مصنوعی و در آزمایشگاهها تهیه کند و ازین نظر در پیوند با مواد مخدر وابستگی او به عالم گیاهان از بین رفته است. مواد تخدیرکنندهای مانند قرصهای روانگردان در آزمایشگاهها تولید میشوند و همواره محصولات تازهای به بازار عرضه میگردند. این موضوع باعث شده که جنبهی کالایی مواد مخدر بر جنبههای آئینی آن در روزگاران قدیم برتری پیدا کند.
مایک جی به تحقیقات پزشکی درباره مغز و اعصاب هم اشاره میکند و احتمال میدهد که در آیندهای نه چندان دور دانشمندان از مواد مخدر برای افزایش تواناییهای ذهنی انسانها و حتی در جنگها استفاده کنند.
یک کتاب بسیار مهم، جامع و کامل دربارهی مواد مخدر. نویسنده این کتاب را بدون هیچگونه داوری اخلاقی نوشته، مضرات مواد مخدر را در کنار فواید آن برشمرده و اهمیت اجتماعی مواد مخدر در طول تاریخ تمدن را نمایان کرده و سرانجام در سایهی مواد مخدر، تصویری از آیندهی تاریخ تمدن بشری را هم ارائه کرده است.
نظرها
رضا
با سلام : درسته تریاک مخدر گیاهی با عوارضی بسیار کم که بیشتر حالت ریزش اب بینی کرختی بدن و بی خابی انت هم با مصرف طولانی مدت هست موافقم . تریاک رو نباید با وافور مصرف کرد چون همین وافرو باعث میشه که ادم هوس کنه یه تیکه بچسبونه و بکشه . بهترین راهش سیخ و سنگه با مقداری به اندازه مثلا دوتا ماش نه نیم گرم نرسه ! چون با سبخ و سنگ تریاک سریعتر و بهتر جذب میشه . مصرف رو فقط بعداز ظهرها حالا یا گه گاهی و یا پنج شنبه یا جمعه انجام بدید و در نهایت 3 روز یکبار که اعتیاد رو همراه خودش نیاره ! سعی کنید بعداز ظهرها خودتون رو عادت بدید به مصرفش چون معمولا عصرها حال ادم میگیره و غروب که میشه ادم غمگینه ! و بعدش هم برید بیرون و تفریح کنید از نظر من البته . سعی کنید تریاکی مصرف کنید که عاری از مواد مخدر صنعتی و یا اشغال باشه چون خودش ادم رو مریض میکنه ! تریاک قهوه ای روشن از همش بهتره ! تریاک برای باز کردن اشتها و از بین بردن موقت افسردگی خوبه . قند رو پایین میاره . ضربان قلب و فشار خون رو تنظیم میکنه . بهرحال تریاک هزاران خواص داره که مطلب من بسیار طولانی میشه ! اما متادون . متادون صنعتی که در ایران تولید میشه بسیار بد و خطرناکه ! عوارض جسمی روحی و مغزی داره . بسیار اعتیاد اور و به همراه خودش وابستگی شدیدو رنگ زردی اصبانیتو خشونت میاره ! من نمیدونم توی ایران چرا اینقدر وابستگی به متادون مخصوصا شربتش زیاد شده . به خدا قسم این متادون هزاران برابر از تریاک بهتره . همون تریاک رو مصرف کنید اما روی به متادون نیارید و خودتون رو از چاله به چاه عمیق نندازین : این پزشکهای عمومی کم سواد برای منافعشون که بتونن پول معتاد و بیمار بیچاره رو بکشن متادون رو تجویز میکنن و اصلا به فکر بیمار بدبخت نیستن که این چجوری باید متادون رو ترک کنه . این شخص میخاد مواد و ترک کنه تو متادون براش تجویز میکنه که بدتر از مواده ؟ بهترین راه ترک جسمی کمپها هستن و واقعا ترک جسمی و تا حدی هم روحی میدن البته نه ان کمپهایی که برای پول کار میکنن ! متادون نخورید و حتی تست هم نکنید چون ترک که نمیکنید هیچی تازه مخدر جدیدی به ان مخدر قبلیتون اضافه شده . یعنی متادون رو میخورید برای تسکین سریع درد اما بعدش موادم مصرف میکنید برای ایجاد نشئگی !
فرهاد
به نظر من كه ترياك ميتونه براي خيلي آدمها مفيد هم باشه. يعني اونها رو آروم ميكنه، اميد به زندگي را افزايش ميده، كارايي رو بالا ميبره. من خودم با اين مصرف حساب شدة اون مشكلي ندارم
رضا جوان
آنچه را آقا فرهاد گفت را این جانب نیز تایید میکنم .
کاربر مهمان
من نیز با فرهاد موافقم.