وزیر خارجه ایران به کاخ سفید دعوت شده بود
رند پال، سناتور جمهوری‌خواه به ظریف گفته بوده پیشنهادهایش را برای توافق هسته‌ای با ایالات متحده، حضوری با رئیس‌جمهوری آمریکا در میان بگذارد.
ماه قبل در میانه تنش فزاینده واشنگتن و تهران، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران برای دیدار با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، به کاخ سفید دعوت شد. «نیویورکر» می‌گوید این گام دیپلماتیک را سناتور رند پال، نماینده جمهوری‌خواه از کنتاکی برداشت.
مجله نیویورکر در گزارشی تحقیقی از برخی جزییات دیدار محمدجواد ظریف و رند پال پرده برداشت. این مجله همچنین ادعا کرد که بنا به گفته منابع مطلع، ظریف در پی این دیدار به کاخ سفید دعوت شده تا با دونالد ترامپ دیدار کند.
به گفته دیپلمات‌های مطلع ایرانی و آمریکایی، پال در تاریخ ۱۵ ژوییه با ظریف در ایالات متحده دیدار کرد.
سناتور جمهوری‌خواه دیدار با ظریف را از چند هفته پیش از آن طرح‌ریزی کرده بود. ترامپ نیز در جریان این موضوع قرار داشت. ترامپ و پال روز ۱۴ ژوییه در زمین بازی گلف، بازی محبوب رئیس جمهوری ایالات متحده، با یکدیگر درباره ایران صحبت کردند. روز بعد پال به نیویورک رفت تا با ظریف دیدار کند.
به گزارش نیویورکر، ظریف در دانشگاه دنور زیر نظر استاد راهنمای کانزولیزا رایس دکترای خود را گرفت و از این جهت روابطی حسنه با چندین عضو کنگره و سنا برقرار کرد.
وزیر امور خارجه ایران خود در دیدار با خبرنگاران بدون آوردن نام هیچ‌کدام از نمایندگان گفته بود:
«من همیشه افرادی از کنگره را می‌بینم.»
این اما اولین دیدار او با رند پال، عضو کمیته روابط خارجه سنا بود.
در طی این دیدار یک ساعته، ظریف به پال پیشنهادهایی داد که چگونه همزمان با خروج از بن‌بست هسته‌ای، می‌توان نگرانی‌های ترامپ را نیز برطرف کرد.
ظریف خود بعدتر این پیشنهادها را در اختیار خبرنگاران قرار داد.
او گفت:
«به عنوان یک دیپلمات باید همیشه به گزینه‌های جایگزین فکر کنم.»
یکی از این پیشنهادها این بود که مجلس ایران فتوای علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی مبنی بر منع تولید یا استفاده از سلاح‌های هسته‌ای را در چارچوب قانونی تصویب کند.
فتوای رهبر ایران ابتدا در سال ۲۰۰۳ و سپس در سال ۲۰۱۰ صادر شد. خامنه‌ای در آن زمان گفته بود استفاده از چنین سلاح‌هایی «حرام» است و عواقب فاجعه‌بار برای بشریت به همراه دارد.
ظریف در عین حال گفته بود اگر ترامپ بیشتر از این می‌خواهد، می‌تواند بیشتر هم پیشنهاد کند.
ظریف یک امکان دیگر را هم مطرح کرده بود: ایران «پروتکل الحاقی» برجام را در سال جاری به اجرا بگذارد؛ پروتکلی که در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ در نظر گرفته شده و قرار بود در سال ۲۰۳۰ اجرایی شود.
پروتکل مزبور که در حال حاضر به امضای ۱۴۶ کشور رسیده است، به نهادهای بین‌المللی اجازه می‌دهد از سایت‌های هسته‌ای اعلام‌شده و اعلام‌نشده کشورهای عضو، هر زمان که لازم باشد بازدید دقیق به عمل بیاورند.
داریل کیمبال، مدیر اجرایی انجمن نظارت بر تسلیحات، به نیویورکر گفته است که «پروتکل الحاقی ابزاری اساسی است که به واسطه آن جهان تایید می‌کند که ایران به دنبال تسلیحات هسته‌ای نیست.»
با تصویب این پروتکل ایران یکی از بندهای به اصطلاح تاریک توافق ۲۰۱۵ را تغییر خواهد داد که موجب سوءظن جمهوری‌خواهان، برخی دموکرات‌ها، اسرائیل و عربستان سعودی شده بود.
ظریف در عوض پیشنهاد داده بود که ترامپ به کنگره برود تا تحریم‌های علیه ایران را لغو کند. این اقدام در برجام تایید شده بود، اما به صورت قانونی در ایالات متحده تصویب نشد.
به این ترتیب ظریف پیشنهادهایی داده که هر دو طرف در برابر یکدیگر احساس امنیت بیشتری کنند.
پال اما پیشنهاد داده بود که وزیر امور خارجه ایران این ایده‌ها را به صورت حضوری و رودررو با ترامپ در میان بگذارد.
به گفته منابع مطلع دیپلماتیک ایران و ایالات متحده، رئیس‌جمهوری به پال اجازه داده بود در صورت لزوم زمینه انجام چنین دیداری را در دفتر ریاست‌جمهوری فراهم کند. این دیدار می‌توانست حتی در همان هفته برگزار شود.
ترامپ از مدت‌ها قبل بارها علی‌رغم نظر جنگ‌طلبانی نظیر جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، گفته بود که امکان دیدار با مقامات ایران و مذاکره با آنها را رد نمی‌کند.
این پیامی بود که او از طریق شینزو آبه (در ژاپن، موسوم به آبه شینزو) به اطلاع رهبر ایران رساند.
ظریف اما به پال پاسخ داد که دیدار با رئیس‌جمهوری ایالات متحده از حوزه اختیارات او خارج است و باید با تهران در این باره مشورت کند.
وزیر امور خارجه ایران دسامبر گذشته در گفتوگو با نیویورکر گفته بود نمی‌خواهد دیدار با مقامات ایالات متحده محدود به یک عکس و سند دو صفحه‌ای درباره امکان مذاکرات آینده باشد. منظور او نتایج محدود دیدار ترامپ و کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی بود.
مقامات ایران اما به ظریف اجازه ندادند با ترامپ دیدار و گفتوگو کند. دلیل این امر شاید سخنرانی ماه آینده حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران در نشست مجمع عمومی سازمان ملل باشد.
مقام‌های جنگ‌طلب دولت ایالات متحده بر خلاف پال می‌خواهند ایالات متحده شرایطی حتی سختگیرانه‌تر بر ایران اعمال کند. برای آنها پروتکل الحاقی کافی نیست. از جمله سناتور لیندزی گراهام که او نیز ۱۴ ژوییه در زمین گلف و در دیدار با پال و ترامپ حضور داشت، به رئیس‌جمهوری گفته است «توافق ۱۲۳» را پیش روی ایران بگذارد.
این توافق که در سال ۱۹۵۴ تصویب شد، ۹ پادمان را بر کاربرد مواد هسته‌ای اعمال می‌کند و در عوض ایالات متحده در زمینه تکنولوژی هسته‌ای با کشور امضاکننده همکاری می‌کند.
گراهام گفته که ترامپ باید توافق ۱۲۳ را به ایران پیشنهاد کند و ایران احتمالاً جواب رد می‌دهد. آنگاه احتمالاً کشورهای اروپایی ترغیب خواهند شد که با ایالات متحده در جهت فشار بر ایران همکاری کنند.
در حالی که هیچ دستاورد مهمی در روابط ایران و ایالات متحده به دست نیامده، دولت ترامپ روز ۳۱ ژوییه محمدجواد ظریف را به دلیل رفتار «سزاوار سرزنش»، رابطه با سپاه پاسداران، و نقش او به عنوان «وزیر پروپاگاندا» تحریم کرد.
این تحریم اما تاثیرهای عملی محدودی دارد. بر اساس کنوانسیون سازمان ملل، ایالات متحده باید به دیپلمات‌های هر کشوری امکان سفر و حرکت را برای مذاکرات بین‌المللی بدهد. انتظار می‌رود که ظریف ماه آینده در نشست مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کند.
اروپا با این حرکت واشنگتن مخالفت کرده و خواستار باز ماندن راه‌های دیپلماتیک دو کشور برای گفتوگو و مذاکره شده است.
پال نیز تنها در توئیتر واکنش نشان داده:
«اگر دیپلمات‌ها را تحریم کنید، دیپلماسی کمتری خواهید داشت.»
نظرها
نظری وجود ندارد.