تا پایان تیرماه، دو هزار ۳۰۰ هکتار از منابع طبیعی خوزستان طعمه حریق شد

عادل مولا، معاون محیط طبیعی حفاظت محیط زیست خوزستان گفته از خرداد امسال تاکنون ۵۴۰ هکتار از مناطق حفاظت شده در این استان دچار آتش سوزی شده. عمده این حریق‌ها در مناطق جنگلی زاگرس بوده و ۴۰ درصد از آنها باعث آسیب رسیدن به درختان و مابقی باعث تخریب مراتع شده است.

 تا پایان تیرماه امسال در مجموع بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ هکتار از منابع طبیعی استان خوزستان شامل مراتع و جنگل‌ها دچار حریق شده است.

بیشترین آتش سوزی را در منطقه حفاظت شده شیمبار روی داده و بیش از ۲۰۰ هکتار از این جنگل‌ها طعمه حریق شده است. به گفته مولا، ۸۰ درصد از آتش سوزی‌ها عامل انسانی دارد که با هدف تصرف اراضی، سوزاندن کاه و کلش مزارع و بی توجهی گردشگران و رهگذران به هشدارها بوده است، همچنین بخش اندکی از آتش سوزی‌ها به دلیل عوامل طبیعی یا رها کردن طری‌های پلاستیکی و شیشه در طبیعت بوده که به دلیل گرمای شدید هوا و تابش نور آفتاب همانند عدسی عمل کرده و باعث آتش سوزی می‌شود.

مولا مهمترین مشکل در زمان آتش سوزی جنگل‌ها را دشواری انتقال امکانات آتش‌نشانی دانسته و گفته سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان هلیکوپتری وزارت دفاع برای اعزام بالگرد به توافق رسیده‌اند اما این بالگردها تنها می‌تواند نیروی انسانی آتش نشان را به منطقه منتقل کند، در حالی که بزرگ‌ترین مشکل نداشتن بالگرد آبپاش است.

همچنین تجهیزات انفرادی کافی نیز تهیه یا به‌روز نشده است.

مصطفی مرعشی، مدیرگروه بلایای طبیعی و حریق اداره کل مدیریت بحران استانداری خوزستان نیز می‌گوید آمار میانگین چند سال گذشته نشان می‌دهد که ۲۰ درصد آتش سوزی‌های منابع طبیعی کشور در خوزستان رخ می‌دهد.

به گفته او در زمان آتش سوزی، بالگرد موردنیاز استان بعد از هماهنگی باید از کرمانشاه و یا تهران اعزام شود که این اقدام چند ساعت طول می کشد، از سوی دیگر پرواز بالگرد و هواپیمای آبپاش، محدودیت زمانی دارد و از ساعت ۱۸ به بعد امکان پرواز نیست، به همین دلیل برای مناطق کوهستانی نیاز به خودروهای مخصوص مناطق اطفای حریق در مناطق صعب العبور ضروری است.

عیسی کلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست اخیرا در اظهارنظری در یکی از خبرگزاری‌ها، آتش سوزی جنگل‌ها را همانند طغیان ملخ‌ها امری طبیعی دانسته و گفته بود: «یکی از روش‌های اصلاح جنگل در قدیم آتش‌سوزی بوده است. اگر بخواهیم کشور را بسیج کنیم تا با هر آتش‌سوزی مقابله کنیم، باید حداقل سالانه یک میلیارد دلار برای آتش‌نشانی هزینه کنیم و معتقدم سرمایه‌گذاری در این زمینه توجیه اقتصادی ندارد.»

مصطفی مرادی، عضو هیات علمی دانشگاه خاتم‌الانبیا بهبهان اما به ایرنا گفته است هرچند در برخی مناطق، جنگل‌ها (جنگل های پیروکلیماکس) وابسته به آتش سوزی است، حریق به طور طبیعی اتفاق می‌افتد و باعث دوباره سبز شدن جنگل می‌شود، اما اکوسیستم جنگل‌های خوزستان اینگونه نیست. در این استان آتش سوزی نه تنها مفید نیست بلکه باعث نابودی همین اندک جنگل‌های با ارزش می‌شود.

این استاد دانشگاه همچنین مهمترین دلیل آتش سوزی‌های امسال در خوزستان را بارندگی های امسال دانسته و گفته این بارش‌ها برای جنگل‌ها و مراتع ضروری است اما از سوی دیگر نخستین اثر این بارش‌ها افزایش پوشش گیاهی، به ویژه در جنگل‌های بلوط است که با گرم شدن هوا، تبدیل به پوشش وسیع علفی خشکی شده که با یک جرقه دچار آتش می‌شود.

مرادی ایران با اشاره به اینکه ایران دارای بالاترین نرخ فرسایش خاک در جهان است، گفته جلوگیری از فرسایش خاک، تشدید خسارت‌های سیل و تلطیف آب و هوا از مهمترین ارزش‌های جنگل‌هاست و نابودی جنگل‌ها شاهد تبدیل شدن اراضی به کانون‌های گرد و غبار و کوچ مردم می‌شود.

این استاد دانشگاه با اشاره لزوم آموزش و فرهنگسازی در زمینه حفاظت از جنگل‌ها در خوزستان گفته در بسیاری از کشورها روشن کردن آتش در جنگل جرم است، اما در ایران این مساله ضمانت اجرایی ندارد، همچنین رواج مصرف زغال به ویژه زغال بلوط و جمع آوری میوه‌های این درختان به عنوان خوراک دام، نشانه بی توجهی جامعه به ویژه مردم محلی به حفظ جنگل‌هاست.

از مساحت ۶.۴ میلیون هکتاری خوزستان بیش از ۴.۵ میلیون هکتار را زمین‌های ملی تشکیل می‌دهد که بیش از یک میلیون هکتار از آن جنگل، ۲.۵ میلیون هکتار مرتع و بقیه بیابان و بیشه زار هستند. جنگل‌های طبیعی زاگرس با ۹۰۰ هزار هکتار وسعت در شمال و شمال شرق خوزستان قرار دارد که بخشی از آن تحت نظارت اداره کل منابع طبیعی و بخشی نیز به عنوان مناطق حفاظت شده زیر پوشش اداره کل حفاظت محیط زیست است.

بحران آتش‌سوزی در استان خوزستان از سال ۹۶ به اوج خود رسید و بیش از ۵۰ درصد آتش سوزی‌های جنگل‌ها و مراتع کشور با وسعت بیش از پنج هزار هکتار به خوزستان اختصاص داشت.

 حدود ۷۰ درصد حریق منابع طبیعی در مراتع و ۳۰ درصد در جنگل‌ها رخ می‌دهد و بیشتر آتش سوزی‌ها شهرستان‌های اندیکا، مسجدسلیمان، لالی، هفتکل، شوش، بهبهان، ایذه، باغملک، گتوند، دزفول، اندیمشک وهویزه (تالاب هورالعظیم) روی می‌دهد.