مردم، حقوق بشر و قوانین روی کاغذ
<p>پانته<span dir="LTR">‌</span>آ بهرامی – شماری از فعالان حقوق بشر، بر این باور هستند که هرگونه فعالیت برای بهبود وضعیت حقوق بشر در جوامع استبدادی، لازم است نخست در سطح دولت<span dir="LTR">‌</span>ها صورت بگیرد. در این صورت لازم است تمرکز فعالیت‌ها روی تأثیرگذاری بر دولت<span dir="LTR">‌</span>ها برای ترغیب آنها به دخالت<span dir="LTR">‌</span>های بشردوستانه باشد.</p> <!--break--> <p> </p> <div dir="RTL"><a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20120626_PanteA_HassanNaibH.mp3"><img src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon.jpg" alt="" /></a></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">گروهی دیگر اما معتقدند تجربه نشان داده است که حتی تصویب قوانین بشردوستانه به معنای اجرای آن نیست و تا زمانی که مردم با این حقوق آشنا نشوند و برای آن تلاش نکنند، قوانین روی کاغذ باقی خواهد ماند و با تصویب قوانین در کشورهای تمامیت<span dir="LTR">‌</span>خواه نیز حکومت عقب<span dir="LTR">‌</span>نشینی نخواهد کرد. بنابراین تمرکز تلاش<span dir="LTR">‌</span>ها باید روی نهادهای مدنی و حقوق بشری باشد تا دولت را وادار به عقب<span dir="LTR">‌</span>نشینی کنند. کشورهایی مثل کره شمالی که به<span dir="LTR">‌</span>هیچ وجه توصیه<span dir="LTR">‌</span>های جهانی را نمی<span dir="LTR">‌</span>پذیرند، کشورهایی مثل عربستان که اساساً قانون اساسی ندارند و یا مثل ایران که بسیاری از مقاوله<span dir="LTR">‌</span>نامه‌ها را امضا کرده<span dir="LTR">‌</span>اند ولی آن را رعایت نمی<span dir="LTR">‌</span>کنند، در این گروه قرار دارند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">دیدگاه سومی نیز وجود دارد که ادغام دو نگاه یادشده را موثر می<span dir="LTR">‌</span>داند و معتقد است هم باید از بالا به دولت<span dir="LTR">‌</span>ها فشار آورد و هم سازمان<span dir="LTR">‌</span>های غیر دولتی را در میان توده<span dir="LTR">‌</span>ها تقویت کرد. تشکیلات «زود وین» سازمانی غیر انتفاعی و مستقل است که مقام مشورتی در سازمان ملل دارد. حسن نایب هاشم، فعال حقوق بشر و سخنگوی این تشکل اتریشی در گفت<span dir="LTR">‌</span>وگو با زمانه به سه دیدگاه یادشده پرداخته است.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>حسن نایب هاشم</b> - <span>این روحیه عمومی در دنیا وجود دارد و در عمل پذیرفته شده است که اول باید دولت</span><span dir="LTR">‌</span>ها بپذیرند که حقوق بشر را گسترش دهند و آن را رعایت کنند. وقتی دولت بپذیرد که چنین کند، ارگان<span dir="LTR">‌</span>هایی که بیش از همه حقوق بشر را نقض می<span dir="LTR">‌</span>کنند قاعدتاً ارگان<span dir="LTR">‌</span>های سرکوب یا ارگان<span dir="LTR">‌</span>های امنیتی ـ نظامی هستند. مقادیر زیادی فعالیت در این حوزه می<span dir="LTR">‌</span>شود که پلیس مثلاً کشور اندونزی یا مالزی یا کشورهای مشابه آن<span dir="LTR">‌</span>ها آموزش پیدا کنند که چگونه باید رفتار کنند، یا با کسانی که زندانی می<span dir="LTR">‌</span>شوند، چگونه رفتار کنند.</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL"><img width="200" height="259" align="middle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/hasan.nayeb_.hashem.jpg" alt="" /></div> <div dir="RTL">حسن نایب هاشم: تجربه نشان داده است که حتی تصویب قوانین بشردوستانه به معنای اجرای آن نیست و تا زمانی که مردم به این حقوق آشنا نشوند و برای آن تلاش نکنند، قوانین روی کاغذ باقی خواهد ماند و با تصویب قوانین در کشورهای تمامیت<span dir="LTR">‌</span>خواه نیز حکومت عقب<span dir="LTR">‌</span>نشینی نخواهد کرد. بنابراین تمرکز تلاش<span dir="LTR">‌</span>ها باید روی نهادهای مدنی و حقوق بشری باشد تا دولت را وادار به عقب<span dir="LTR">‌</span>نشینی کنند.</div> </blockquote> <div dir="RTL">ما به<span dir="LTR">‌</span>هرحال این امکان را در این سطح داریم و وقتی که هست بهتر است از آن استفاده کنیم. نفی نمی<span dir="LTR">‌</span>کنیم که در سطح پایه<span dir="LTR">‌</span>ای و توده‌ای هم باید از آن استفاده کرد. کارهای اساسی از<span dir="LTR">‌‌</span> همان پایه باید انجام گیرد و به موازات هم پیش برود. برای مثال موضوع اعدام<span dir="LTR">‌</span>ها را ما همواره تا آنجا که امکان داشته است در شورای حقوق بشر مطرح کرده<span dir="LTR">‌</span>ایم؛ ازجمله موضوع اعدام ایرانیان عرب را که متاسفانه چهار تن از آنها به تازگی اعدام شدند. البته حالا که مناسبات جمهوری اسلامی با کشورهای عرب چندان حسنه نیست، گفته می<span dir="LTR">‌</span>شود که به تلافی عربستان سعودی چنین کاری انجام شده است، ولیکن گاهی اوقات یک مناسباتی باعث می<span dir="LTR">‌</span>شود که به فرض مقامات یک دولت دیگر توصیه<span dir="LTR">‌</span>ای کنند و آن توصیه باعث جلوگیری از اعدام آن فرد مورد نظر شود.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">ارتباط با عراق و کردستان عراق این چنین نیست. مثلاً در مورد خطر اعدام حبیب<span dir="LTR">‌</span>الله لطیفی، به<span dir="LTR">‌</span>خاطر فشارهای رئیس<span dir="LTR">‌</span>جمهور عراق، یعنی آقای طالبانی، این اعدام به تعویق افتاد. هنوز هم خطر اعدام منتفی نیست، ولی این کارکرد<span dir="LTR">‌</span>ها در عمل در سطح بین‌المللی وجود دارند و از آنها می<span dir="LTR">‌</span>توان استفاده کرد. بنابراین باید از این امکانات نیز استفاده کرد، ولی نباید محدود به این نوع از عملکرد بشویم. لازم است از اقدامات دیگر نیز سود بجوییم.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>برخورد کشور</b><b><span dir="LTR">‌</span></b><b>های مختلف با موضوع حقوق بشر باید چگونه باشد؟</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">بستگی به کشور دارد. ما پریروز با نماینده یک سازمان غیر دولتی از کشور هند صحبت می<span dir="LTR">‌</span>کردیم. او می<span dir="LTR">‌</span>گفت شما چون دولتی دارید که نقض حقوق بشر می<span dir="LTR">‌</span>کند، کارتان بیشتر در این عرصه است و در این عرصه بازدهی دارد. برای ما چنین نیست. ما بیشتر در خود اجتماع باید کار کنیم؛ چون کشوری مثل جمهوری اسلامی مقابله می<span dir="LTR">‌</span>کند و اصول حقوق بشر را نمی<span dir="LTR">‌</span>پذیرد. مثلاً احمد شهید، گزارشگر ویژه حقوق بشر را به کشور راه نمی<span dir="LTR">‌</span>دهند و بهانه<span dir="LTR">‌</span>هایی می<span dir="LTR">‌</span>آورند که کاملاً زمخت است. این یک نوع از کشور<span dir="LTR">‌</span>ها هستند. کشورهایی هستند که تظاهر می<span dir="LTR">‌</span>کنند و <span dir="LTR">‌‌</span>همانطور که می<span dir="LTR">‌</span>دانید قبول می<span dir="LTR">‌</span>کنند ولی آن را اجرا نمی<span dir="LTR">‌</span>کنند. حتی بسیاری از کنوانسیون<span dir="LTR">‌</span>ها را قبول کرده<span dir="LTR">‌</span>اند، ولی در عمل به آن اجرا نمی<span dir="LTR">‌</span>کنند.</div> <div dir="RTL">کشورهایی هم هستند که در روند گذار هستند و می<span dir="LTR">‌</span>خواهند اجرا کنند. خیلی از کشورهای آفریقایی مثلاً در مورد ختنه زنان مشکل دارند. آن را به طور قانونی ممنوع کرده<span dir="LTR">‌</span>اند ولی در عمل برای پیاده کردن آن با دشواری مواجه هستند. بنابراین با سه نوع حالت روبه<span dir="LTR">‌</span>رو هستیم.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>بیستمین اجلاس شورای حقوق بشر</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">بیستمین اجلاس شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژوئن امسال در ژنو برگزار شد. شورای حقوق بشر شامل کشورهای عضو، کشورهای ناظر، سازمان<span dir="LTR">‌</span>های غیر دولتی و سازمان<span dir="LTR">‌</span>های دولتی است که نسبت به موضوعات مختلف واکنش نشان می<span dir="LTR">‌</span>دهند.</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL">الان روی مسائل حقوق گروه<span dir="LTR">‌</span>های قومی ـ ملی که در جامعه ما هم مطرح است، توجه ویژه<span dir="LTR">‌</span>ای دارند و گزارش ارائه می<span dir="LTR">‌</span>کنند. بنابراین سه قطب در عمل وجود دارد: یک جامعه جهانی در کلیت خودش، دو ایرانی که جمهوری اسلامی سعی می<span dir="LTR">‌</span>کند نمایندگی<span dir="LTR">‌</span>اش کند، سه ایرانی دیگر که می<span dir="LTR">‌</span>شود گفت همه ما هستیم از نیروهای جامعه مدنی ایران تا مدافعان حقوق بشر در عرصه<span dir="LTR">‌</span>های مختلف.</div> </blockquote> <div dir="RTL"> تشکل اتریشی «زود وین»، دارای مقام مشورتی در سازمان ملل است و در زمینه توسعه کار می<span dir="LTR">‌</span>کند. این تشکل از شانزدهمین اجلاس شورای حقوق بشر سازمان ملل در شورای حقوق بشر شرکت کرده است. درواقع این شورا یک تشکل مستقل از دولت‌هاست ولی با آنها رایزنی می<span dir="LTR">‌</span>کند.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">حسن نایب<span dir="LTR">‌</span>هاشم در مورد چگونگی عملکرد «زود وین» در بیستمین اجلاس شورای حقوق بشر سازمان ملل می<span dir="LTR">‌</span>گوید: «<span>خود نمایندگی جمهوری اسلامی در شورای حقوق بشر حضور دارد. در عین حال سازمان</span><span dir="LTR">‌</span>های غیر دولتی دولت ساخته<span dir="LTR">‌</span>ای هستند که در شورای حقوق بشر حضور دارند. ما سعی می<span dir="LTR">‌</span>کنیم موضوعاتی را در پیوند با نقض حقوق بشر در ایران بیان کنیم. چندین گزارشگر ویژه موضوعی که مسائل ایران را پیگیری می<span dir="LTR">‌</span>کنند، به جلسه شورای حقوق بشر گزارش خواهند داد. مثل گزارشگر ویژه اعدام‌های سریع، خودسرانه و فراقانونی یا گزارشگر ویژه آزادی بیان، گزارشگر ویژه آزادی<span dir="LTR">‌</span> اجتماعات، گزارشگر ویژه حقوق وکلا و قضات، گزارشگر ویژه خشونت علیه زنان، گزارشگر ویژه قاچاق انسان که عمدتاً زنان و کودکان هستند، گزارشگر گروه کار و برابری زنان و مردان و ...</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">در عین حال بعضی از کمیسیون<span dir="LTR">‌</span>های تخصصی شورای حقوق بشر هم گزارش<span dir="LTR">‌</span>های خودشان را می<span dir="LTR">‌</span>دهند. در واقع اتاق فکری شورای حقوق بشر هستند. آن<span dir="LTR">‌</span>ها الان روی مسائل حقوق گروه<span dir="LTR">‌</span>های قومی ـ ملی که در جامعه ما هم مطرح است، توجه ویژه<span dir="LTR">‌</span>ای دارند و گزارش ارائه می<span dir="LTR">‌</span>کنند. بنابراین سه قطب در عمل وجود دارد: یک جامعه جهانی در کلیت خودش، دو ایرانی که جمهوری اسلامی سعی می<span dir="LTR">‌</span>کند نمایندگی<span dir="LTR">‌</span>اش کند، سه ایرانی دیگر که می<span dir="LTR">‌</span>شود گفت همه ما هستیم از نیروهای جامعه مدنی ایران تا مدافعان حقوق بشر در عرصه<span dir="LTR">‌</span>های مختلف.»</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><strong>تبعیض از تولد تا مرگ</strong></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">شورای حقوق بشر سازمان ملل شش سال است که آغاز به کار کرده است و سالی سه بار تشکیل می<span dir="LTR">‌</span>شود. زمانی که دبیر کل کمیساریای عالی حقوق بشر، ناوی پیلاری گزارش خود را به شورای حقوق بشر سازمان ملل ارائه می<span dir="LTR">‌</span>دهد، همچنین گروه‌های موضوعی و کشوری گزارش<span dir="LTR">‌</span>های خود را ارائه می<span dir="LTR">‌</span>دهند، «زود وین» نیز مسائل مختلفی را در شورا مطرح می<span dir="LTR">‌</span>کند؛ ازجمله مسائل زنان. اواخر ماه ژوئن از مهناز پراکند، روحی شفیعی و مهرانگیز کار دعوت شد تا در مورد مسائل زنان موضوعاتی را در شورای حقوق بشر مطرح کنند.</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL"><img width="200" height="133" align="middle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/zindan.jpg" alt="" /></div> <div dir="RTL">در ایران از زمان جنینی تا زمان کهنسالی نسبت به زنان و مردان تبعیض روا می<span dir="LTR">‌</span>شود. مهم<span dir="LTR">‌</span>ترین نمونه<span dir="LTR">‌</span>اش این است که اگر یک مادری که حامل یک جنین پسر است، بمیرد، دیه آن جنین پسر دوبرابر مادرش هست که بزرگسال و حامل او است. قوانین مختلف ارث نیز حامل این بی<span dir="LTR">‌</span>عدالتی است.</div> </blockquote> <div dir="RTL"> حسن نایب‌هاشم می<span dir="LTR">‌</span>گوید: «<span>نظام بین</span><span dir="LTR">‌</span>المللی پذیرفته است که زن<span dir="LTR">‌</span>ها در زندان باید موقعیت خاص و ویژه<span dir="LTR">‌</span>ای داشته باشند. حقوقی داشته باشند که لازم است حتماً به آن توجه شود. همچنین تخفیف<span dir="LTR">‌</span>هایی را در مجازات داشته باشند که در جمهوری اسلامی متأسفانه به آن عمل نمی<span dir="LTR">‌</span>شود. ازجمله مثلاً فرض کنید حتی در کشورهایی که اعدام وجود دارد، اعدام زنان در اغلب موارد اجرا نمی<span dir="LTR">‌</span>شود. ولیکن در ایران متأسفانه شاهد این پدیده هستیم که حکم اعدام صادر می<span dir="LTR">‌</span>شود. مثل مورد خانم شیرین اعلم هولی که ما شاهد اعدام<span dir="LTR">‌</span>شان بودیم.</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">هنوز زندانیانی هستند که زیر حکم اعدام هستند یا اینکه در دوران جمهوری اسلامی شاهد بودیم که حتی زن حامله را به جوخه اعدام سپردند. به<span dir="LTR">‌</span>هرحال به موقعیت<span dir="LTR">‌</span>هایی که باید زن<span dir="LTR">‌</span>ها امتیازاتی در بین بی<span dir="LTR">‌</span>امتیازی داشته باشند، متأسفانه در جمهوری اسلامی توجهی نمی<span dir="LTR">‌</span>شود. حتی در مورد نسرین ستوده، خانم نرگس محمدی و دیگران شاهد هستید. نوع رابطه<span dir="LTR">‌</span>ای که با کودکان‌شان دارند همیشه در جمهوری اسلامی مسئله بوده است و هست، اینکه کودکان مجبور می<span dir="LTR">‌</span>شوند از یکسو چه بسا در کنار مادران<span dir="LTR">‌</span>شان در زندان به دنیا بیایند و بزرگ شوند. از طرف دیگر در حال حاضر مسئله ملاقات<span dir="LTR">‌</span>ها که باید حضوری صورت بگیرد، در عمل اجرا نمی<span dir="LTR">‌</span>شود. گاهی اوقات زندانیان با این شرایط دشوار به<span dir="LTR">‌</span>عنوان یک نوع شکنجه روحی برخورد می<span dir="LTR">‌</span>کنند. در ایران از زمان جنینی تا زمان کهنسالی نسبت به زنان و مردان تبعیض روا می<span dir="LTR">‌</span>شود. مهم<span dir="LTR">‌</span>ترین نمونه<span dir="LTR">‌</span>اش این است که اگر یک مادری که حامل یک جنین پسر است، بمیرد، دیه آن جنین پسر دوبرابر مادرش هست که بزرگسال و حامل او است. قوانین مختلف ارث نیز حامل این بی<span dir="LTR">‌</span>عدالتی است.»</div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL"><b>نقض حقوق بشر در ایران ادامه دارد</b></div> <div dir="RTL"> </div> <div dir="RTL">در اجلاس نوزدهم شورای حقوق بشر گزارشگر ویژه ایران احمد شهید گزارش خود را ارائه داد، اما نقض حقوق بشر همچنان ادامه دارد. اعدام عباس حیدریان، طا<span dir="LTR">‌</span>ها حیدریان، عبدالرحمان حیدریان (سه برادر) و علی نعامی شریفی دوشنبه ۲۹ خرداد ماه به خانواده<span dir="LTR">‌</span>های آن<span dir="LTR">‌</span>ها اطلاع داده شد. پیگیری خانواده<span dir="LTR">‌</span>ها اما برای دریافت مجوز دفن و تحویل اجساد به آن<span dir="LTR">‌</span>ها تاکنون بی<span dir="LTR">‌</span>نتیجه مانده است.</div> <div dir="RTL"> </div> <blockquote> <div dir="RTL">موارد نقض حقوق بشر در ایران بی<span dir="LTR">‌</span>شمار است. در این روزهای اخیر هفت مرگ در زندان رجایی شهر اتفاق افتاد. در میان آن<span dir="LTR">‌</span>ها مرگ آقای منصور رادپور بارز<span dir="LTR">‌</span>تر بود. البته آن را به عنوان سکته مغزی اعلام کردند. علت آن نیز عدم رسیدگی پزشکی کافی در زندان<span dir="LTR">‌</span>ها است. متأسفانه ناظران بین<span dir="LTR">‌</span>المللی، پزشکان کار<span dir="LTR">‌</span>شناسی که در این زمینه<span dir="LTR">‌</span>ها بتوانند به طور مستقل اعلام موضع کنند، وجود ندارد و مسائل در پرده<span dir="LTR">‌</span>ای از ابهام مطرح می<span dir="LTR">‌</span>شوند و باقی می‌مانند<i><span dir="LTR">.</span></i></div> </blockquote> <div dir="RTL">تشکل «زود وین» قبل از اعدام این موضوع را در شورای حقوق بشر مطرح کرد: <span>«در واکنش به گزارش خانم پیلاری در شورا موضعگیری کردیم و چون مسئله اعدام هم</span><span dir="LTR">‌</span>میهنان عرب<span dir="LTR">‌</span>مان در رسانه<span dir="LTR">‌</span>ها عنوان شده بود، این موضوع را نیز در شورا مطرح کردیم. صبح همان روز متأسفانه اعلام شد حکم اعدام این عزیزان اجرا شده است. اگر مجالی داشته باشیم، راجع به این موضوع صحبت و از آن استفاده می<span dir="LTR">‌</span>کنیم. گزارش خانم پیلاری یک کلمه راجع به ایران نیست، ولیکن خب گفته است که اعدام صورت می<span dir="LTR">‌</span>گیرد در یک چهارم کشورهای دنیا و ما هم گفتیم که یکی از این کشور<span dir="LTR">‌</span>ها ایران است و پنج نفر در معرض خطر اعدام هستند و متأسفانه فردای آن روز هم هم اعدام شدند. یا مثلاً گفتیم آقای محمد صدیق کبودوند در اعتصاب غذا هستند. این امکان برای ما نیست که در مورد هر کدام از حوادث گزارش ویژه بدهیم و موضوعی صحبت کنیم، ولی این امکان هست که اگر نوبت گرفته باشیم، برای دو دقیقه موضعگیری کنیم و بعد در پایان هم این امکان هست که نسبت به کل گزارش گزارشگرهای موضوعی اعلام موضع کنیم.</div> <div dir="RTL"> </div> <p><span dir="RTL">این موضوع را نیز اضافه کنم موارد نقض حقوق بشر در ایران بی</span>‌<span dir="RTL">شمار است. در این روزهای اخیر هفت مرگ در زندان رجایی شهر اتفاق افتاد. در میان آن</span>‌<span dir="RTL">ها مرگ آقای منصور رادپور بارز</span>‌<span dir="RTL">تر بود. البته آن را به عنوان سکته مغزی اعلام کردند. علت آن نیز عدم رسیدگی پزشکی کافی در زندان</span>‌<span dir="RTL">ها است. متأسفانه ناظران بین</span>‌<span dir="RTL">المللی، پزشکان کار</span>‌<span dir="RTL">شناسی که در این زمینه</span>‌<span dir="RTL">ها بتوانند به طور مستقل اعلام موضع کنند، وجود ندارد و مسائل در پرده</span>‌<span dir="RTL">ای از ابهام مطرح می</span>‌<span dir="RTL">شوند و باقی می‌مانند</span>.<span dir="RTL">»</span></p>
پانته‌آ بهرامی – شماری از فعالان حقوق بشر، بر این باور هستند که هرگونه فعالیت برای بهبود وضعیت حقوق بشر در جوامع استبدادی، لازم است نخست در سطح دولت‌ها صورت بگیرد. در این صورت لازم است تمرکز فعالیت‌ها روی تأثیرگذاری بر دولت‌ها برای ترغیب آنها به دخالت‌های بشردوستانه باشد.
این موضوع را نیز اضافه کنم موارد نقض حقوق بشر در ایران بی‌شمار است. در این روزهای اخیر هفت مرگ در زندان رجایی شهر اتفاق افتاد. در میان آنها مرگ آقای منصور رادپور بارز‌تر بود. البته آن را به عنوان سکته مغزی اعلام کردند. علت آن نیز عدم رسیدگی پزشکی کافی در زندان‌ها است. متأسفانه ناظران بین‌المللی، پزشکان کار‌شناسی که در این زمینه‌ها بتوانند به طور مستقل اعلام موضع کنند، وجود ندارد و مسائل در پرده‌ای از ابهام مطرح می‌شوند و باقی می‌مانند.»
نظرها
نظری وجود ندارد.