صالحی: کاهش تعهدات برجامی قابل برگشت است

رئیس سازمان انرژی اتمی در سخنانی در نشست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت با عدم همکاری طرف‌های برجام، برای ایران به جز کاهش تعهداتش راه دیگری باقی نماند اما در صورت اجرای کامل برجام، کاهش تعهدات قابل برگشت هستند.

علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی و معاون رئیس‌جمهوری ایران دوشنبه ۲۵ شهریور / ۱۶ سپتامبر در سخنانی در شصت‌وسومین کنفرانس عمومی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، برجام را «یک نقطه عطف حقیقی در تاریخ چندجانبه گرایی» و «یک دستاورد بین‌المللی» خواند و گفت: «با این حال، دولت‌های مربوطه به غیر از ابراز تأسف از نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل توسط عضو آمریکا، کار دیگری انجام نداده‌اند. لذا، خروجی این توافق برای ایران هم‌اکنون تبدیل به تحریم‌های غیرقانونی و غیرانسانی علیه تجارت، اقتصاد، و سرمایه‌گذاری خارجی در تضاد آشکار با مقررات برجام و قطعنامه شورای امنیت شده است و متأسفانه این تحریم‌ها بر روی بخش‌هایی مانند غذا، دارو، محصولات رادیو دارویی، و حتی نهاد نظام ایمنی هسته‌ای ایران نیز اثر گذاشته است.»

قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل ۲۹ تیرماه ۱۳۹۴ در شورای امنیت تصویب شد. این قطعنامه توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌‌های جهانی را مورد تأیید قرار داد و تحریم‌های اعمال شده در قطعنامه‌های پیشین سازمان ملل علیه ایران را لغو کرد. قطعنامه ۲۲۳۱ همچنین تمام کشورهای عضو سازمان ملل را به اجرای برجام موظف کرد.

صالحی در نشست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از «همکاری گسترده جمهوری اسلامی و آژانس» در زمینه راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ایش سخن گفت و خطاب به حاضران افزود: «با چنین همکاری گسترده ایران با آژانس، که فراتر از تعهدات استاندارد ذیل موافقتنامه جامع پادمان، می‌باشد و اجرای کامل تعهداتمان ذیل توافق هسته‌ای بدون به دست آوردن مزایای آن، عکس العمل ما بایست چه می‌بود؟ آیا هنوز هم منصفانه است که ایران به اجرای یک‌جانبه این توافق ادامه دهد؟»

او ضمن انتقاد از عدم اجرای تعهدات طرف‌های باقیمانده در برجام افزود: «ما کماکان دور از تحقق اهداف پایه‌ای این توافق و تحقق خواسته‌های مشروع ایران هستیم. از این رو، هیچ گزینه دیگری برای ایران به غیر از توسل به مقررات مربوطه ذیل برجام برای توقف بخشی از تعهداتش با هدف ایجاد پنجره جدیدی در دیپلماسی برای حفظ این توافق باقی نماند. (...)  توقف جزئی تعهدات ایران در صورت اجرای موثر و کامل برجام توسط اعضای باقیمانده در این توافق، قابل برگشت می‌باشد.»

این سخن صالحی موضعی است که بارها مسئولان جمهوری اسلامی تکرار کرده‌اند. آن‌ها می‌خواهند به این ترتیب هم بر طرف‌های مقابل فشار وارد کنند و هم راهی برای دستیابی به دست‌کم برخی از خواسته‌های جمهوری اسلامی از توافق هسته‌ای را باز بگذارند.

روز دوشنبه، عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران اعلام کرد که هنوز اروپا به تعهدات خود عمل نکرده و اگر روال به همین ترتیب باشد، ایران گام چهارم را هم اجرا خواهد کرد.

جمهوری اسلامی ۱۶ شهریور رسماً اعلام کرد گام سوم کاهش تعهدات برجامی را با فعالیت ۲۰ سانتریفیوژ آی‌آر۶ آغاز می‌کند. کورنل فروتا، سرپرست موقت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نشست ۱۸ شهریور / ۹ سپتامبر شورای حکام این آژانس تأیید کرد که ایران در حال نصب نسل‌های پیشرفته‌تر ماشین‌های سانتریفیوژ است. مقامات ایران با این‌حال همچنان دو ماه دیگر به کشورهای باقی مانده در برجام فرصت داده‌اند تا با آن‌ها به توافق برسند. ایران پیش از این از طرف اروپایی توافق هسته‌ای خواسته بود فروش نفت و انتقال منابع مالی به ایران را تضمین کند. کشورهای اروپایی طرف توافق هسته‌ای طی ماه‌های گذشته برای ایجاد اینستکس با ایران به توافق رسیدند اما اجرایی شدن این سازوکار مورد رضایت تهران نبوده است.

صالحی در نشست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحریم‌های آمریکا علیه ایران را «تروریسم اقتصادی» خواند و از جامعه جهانی خواست تا «رفتار مخرب» آمریکا را محکوم کند.

پس از مذاکرات مقامات ایران و فرانسه در مورد پیشنهاد امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه به ایران مبنی بر راه‌اندازی خط اعتباری ۱۵ میلیارددلاری فروش نفت، اجرای کامل توافق هسته‌ای از سوی ایران، بازگشت واشنگتن به میز مذاکره با ایران و لغو برخی تحریم‌ها، برونو لومر، وزیر دارایی فرانسه به واشنگتن سفر کرد تا درباره سازوکار اجرای پیشنهاد مکرون با مقامات آمریکایی گفت‌وگو کند. برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران اعلام کرد دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا پیشنهاد فرانسه برای لغو برخی تحریم‌ها را نپذیرفته است. اما برخی رسانه‌های آمریکا گفته‌اند که کاهش تحریم ایران به‌عنوان یک گزینه روی میز ترامپ قرار دارد.

بیشتر بخوانید: