ظهور دوباره داعش؛ موجی دیگر در آشوب سوریه
شورش در یک زندان و بمبگذاری داعش در قامشلی ترسها از تبعات حمله ترکیه را افزایش داده است.
حمله ترکیه به قلمرو تحت حمایت کردها در شمال شرقی سوریه به ترسها درباره قدرت گرفتن دوباره داعش دامن زده است. روز گذشته، پنج شبه‌نظامی داعش از یک زندان تحت کنترل کردها در قامشلی گریختند. همچنین داعش مسوولیت انفجار بمب در این شهر را پذیرفت. سخنگوی نیروهای سوریه دموکراتیک ( SDF) گفته است که کردها دیگر نمی‌توانند مسوولیت نگهداری از هزاران داعشی و حامیان آنها را بپذیرند.
مصطفی بالی، سخنگوی نیروهای سوریه دموکراتیک سه روز پس از آغاز حمله ترکیه گفت که در برابر این حمله «نسل‌کشانه» وظیفه اول نیروهای کرد «حفاظت از مردم، مرز و خاک» آنهاست.
این در حالی است که در سومین شب از آغاز حملات هوایی و زمینی ارتش ترکیه، نیروهای کرد گفتند دومین شورش در اردوگاه محل بازداشت خانواده‌های داعشی را متوقف کردهاند.
بالی، زندان‌ها و اردوگاه‌های نگهداری از نیروهای دولت اسلامی موسوم به داعش را به بمبی ساعتی تشبیه کرد که به شمارش معکوس افتاده است. او گفت: «زندان‌های ما ۱۲ هزار نفر از گروه‌های داعشی را در خود دارد، و اردوگاه‌ها میزبان بیش از ۹۰ هزار نفر از خانواده‌های آنهاست.» سخنگوی نیروهای سوریه دموکراتیک تصریح کرد که این بمب هر زمانی ممکن است منفجر شود، و کردها دیگر نمی‌توانند مسوولیت جلوگیری از آن را بپذیرند.
اتفاقات روز گذشته نشان از افزایش آشوب در منطقه دارد. گزارش شده است که ده‌ها هزار نفر از ساکنان این منطقه به سوی جنوب در حال فرار هستند. دولت ترکیه گفت که نیروهای ارتش این کشور بیش از ۸ کیلومتر داخل خاک سوریه پیشروی کردهاند. چندین جاده اصلی میان شهرها بسته شده، و یک بیمارستان بزرگ تخلیه شده است.
نیروهای ترکیه از روز چهارشنبه حمله به مناطق تحت کنترل نیروهای سوریه دموکراتیک (SDF) به رهبری کردها را با حملات هوایی و ارسال نیروها بر روی زمین آغاز کردند. هدف آنها تصرف ایجاد «منطقه امن» در راستای مرز شمال شرقی سوریه و عقب راندن شبه‌نظامیان کرد است. ترکیه می‌خواهد با پیشروی در عمق ۳۲ کیلومتری خاک سوریه، این منطقه امن را به صورت یک‌جانبه و با کمک شبه‌نظامیان سوری تحت نام ارتش ملی سوریه ایجاد کند.
حمله ترکیه بعد از دستور دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا برای عقب‌نشینی نیروهایش از مرز سوریه آغاز شد. این دستور دونالد ترامپ به چراغ سبزی برای حمله پیش‌تر برنامه‌ریزی شده ترکیه به کردها تعبیر شده است.
تصمیم ترامپ به شدت مورد انتقاد سیاستمداران داخلی ایالات متحده، و حتی جمهوری‌خواهان قرار گرفت. به زعم این سیاستمداران، خیانت آمریکا به متحد خود، در اینجا کردها، موجب بازگشت دوباره داعش در منطقه خواهد شد.
وعده ترکیه: علیه داعش نیز می‌جنگیم
مقامات آمریکایی از زمان عقب‌نشینی، و با مشاهده آشوب روز افزون، نگران روند امور هستند. آنها روز جمعه هشدار دادند که در صورت فرار زندانیان داعش، پاسخی محکم خواهد داد.
اردوغان نیز وعده داده است که جنگ علیه داعش ادامه خواهد داشت، و نیروهای ترکیه و متحدان آن به نگهبانی از همه زندان‌های میزبان اسرای داعش ادامه خواهند داد. این زندان‌ها در حال حاضر تحت نظارت کردها هستند.
با این حال، عملیات ترکیه تلاش‌ها برای تحت کنترل نگه‌داشتن نیروهای داعش را تا حد زیادی نقش بر آب کرده است. گرچه نیروهای کرد و آمریکایی شبه‌نظامیان داعش در شمال شرقی سوریه را شکست داده‌اند، این گروه سلول‌هایی مخفی در منطقه دارد که می‌تواند از فرصت به دست آمده در هر آشوبی استفاده کند و قلمرویی را که در سال‌های ابتدایی جنگ سوریه به چنگ آورده بود، باز پس بگیرد.
شبه‌نظامیان کرد نیز سربازان خود را به خط نبرد با ترکیه فراخوانده‌اند و عملیات مشترک با آمریکا برای مبارزه با داعش را فعلا رها کردهاند، و بنابراین احتمال فرصت‌طلبی داعش در این آشوب بالا است.
آغاز تحرکات داعش
روز جمعه یک خودروی حامل بمب در یکی از خیابان‌های قامشلی، که پایتخت منطقه شمال شرقی محسوب می‌شود منفجر شد. دست کم چهار نفر کشته و ۹ نفر دیگر زخمی شدند. پیش از حمله ترکیه، این شهر تقریباً از خط حمله تروریستی نیروهای داعش مصون بود.
بمباران ترکیه امنیت زندان‌های محل نگهداری اسرای داعشی را نیز تهدید کرده است. سه مورد از این زندان‌ها در تیررس حملات هوایی ترکیه قرار دارند. این احتمال می‌رود که با ادامه آشوب، جنگجویان داعش از زندان‌ها فرار کنند. پنج نفر از آنها روز جمعه موفق به فرار از زندان جرکین در قامشلی شدند.
مقامات کرد گفته‌اند که خمپاره‌ها به دو اردوگاه مهاجران داخلی سوریه رسیدند، و مقامات را وادار کردند که ۲۰ هزار نفر از ساکنان این اردوگاه‌ها را به مناطق جنوبی‌تر منتقل کنند. یکی از اردوگاه‌ها در عین عیسی محل نگهداری اقوام جنگجویان داعشی است.
نیروهای کرد همچنین ویدئویی از یک اردوگاه در نزدیکی رقه به نام اردوگاه الهول منتشر کردهاند که از تلاش خانواده‌های داعشی برای شورش و فرار خبر می‌دهد. اردوگاه الهول که بیش از ۷۰ هزار خانواده داعشی را میزبانی می‌کند، زمین حاصلخیزی برای سازماندهی مجدد نیروها و ایدئولوژی افراط‌گرایی اسلامی محسوب می‌شود.
خبرگزاری روداو گزارش داده است که صد زن در اردوگاه الهول با حمله به محافظان اردوگاه سعی کردند فرار کنند. مسوول اداره مهاجران داخلی در منطقه خودمختار شمال و شرق سوریه به روداو گفته است که در ۳۰ روز گذشته ۲۷۴ مورد تلاش برای فرار از این اردوگاه صورت گرفته است.
ویدئوی دیگری نیز از اصابت موشک ترکیه به یک زندان تحت کنترل کردها و تلاش اسرا برای فرار خبر می‌دهد.
شیوه پیشروی ترکیه در خاک سوریه
حملات هوایی ترکیه به اهدافی در سرتاسر مرز ۴۸۰ کیلومتری با سوریه اصابت کرده، اما حمله زمینی بر دو شهر کوچک مرزی، اما به لحاظ استراتژیک مهم متمرکز است: تل ابیض و رأس‌العین.
سربازان ترکیه و متحدان عرب سوری آنها مجموعه‌ای از روستاها اطراف این دوشهر را که در مرز منطقه کردنشین قرار دارند تصرف کرده اند. فواد اکتای، معاون رئیس‌جمهوری ترکیه جمعه عصر گفت که سربازان در یکی از این مناطق خط مقدمی ایجاد کردهاند که ۸ کیلومتر با مرز ترکیه فاصله دارد.
سازمان ملل تخمین زده که حضور این نیروها موجب شده ۱۰۰ هزار تن از ساکنان منطقه به جنوب فرار کنند. همچنین یک بیمارستان مهم شهر تل ابیض، که از سوی پزشکان بدون مرز (یک مرکز خیریه بین‌المللی پزشکی) اداره می‌شد، به ناچار تخلیه شده است.
مرکز اطلاعات روژاوا در گزارشی دیگر خبر داده است که یک بیمارستان در رأس‌العین نیز به ناچار تخلیه شده است.
موشک‌های ترکیه روز جمعه به نزدیکی مرکز نیروهای آمریکایی در محدوده شهر کوبانی اصابت کرد و موجب شد که ارتش آمریکا به ترکیه از این بابت شکایت کند. هیچ کس در این حمله آسیب ندید. مقامات ترکیه گفته‌اند که هدف آنها نیروهای آمریکایی نبوده است، اما پنتاگون تصریح کرده که ترکیه از محل استقرار نیروهای آمریکایی در منطقه مطلع بوده است.
دیده‌بان حقوق بشر سوریه مستقر در لندن اعلام کرده که تعداد تلفات کردها در سه روز اول درگیری‌ها ۵۴ نفر، و تعداد تلفات نیروهای تحت پشتیبانی ترکیه ۴۲ نفر بوده است.
شهرهای ترکیه در شمال مرز نیز در امان نبوده‌اند و هدف آتش تلافی‌جویانه نیروهای کرد قرار گرفتند.
تا سه روز پس از آغاز جنگ، حداقل ۱۷ غیرنظامی در شهرهای مرزی ترکیه کشته شدند که چهار تن از آنها کودک بوده اند. حداقل چهار سرباز ترکیه نیز در درگیری‌ها کشته شده‌اند.
اما تخریب‌ها و تلفات در بخش کردی مرز شدیدتر بوده است؛ جایی که به گفته هلال احمر کردستان، حداقل ۶۰ غیرنظامی در سه روز اول کشته شده‌اند.
نیروهای سوریه دموکراتیک به رهبری کردها توانسته بودند با گرفتن قلمروی تحت کنترل داعش، حدود یک سوم خاک سوریه را به منطقه خودمختار شمال شرق ملحق کنند. این منطقه تقریباً به طور کامل از دولت مرکزی سوریه مستقل است.
حمایت آمریکا از کردها و افزایش قدرت و نفوذ این شبه‌نظامیان در مرز با ترکیه، زمینه آغاز حمله این همسایه شمالی بود. ترکیه شبه‌نظامیان کرد یگان‌های مدافع خلق (YPG) را که شاخه نظامی حزب اتحاد دموکراتیک سوریه (PYD) است، یک گروه «تروریستی» می‌داند.
کارزار حمله ترکیه همچنین همراستا با سرکوب منتقدان در داخل ترکیه بوده است.
مقامات ترکیه اعلام کردهاند هر رسانه‌ای را که سعی در مخدوش کردن تصویر حمله ترکیه داشته باشد، ساکت میکنند. در این راستا دو نفر از دبیران دو وبسایت خبری مستقل مدت کوتاهی بازداشت شده‌اند.
حمله ترکیه به سوریه واکتش‌های متفاوتی از سوی ۳,۶ میلیون پناهجوی سوری ساکن ترکیه داشته است. برخی می‌ترسند پس از پایان جنگ به منطقه تصرف شده در شمال سوریه اخراج شوند، در حالی که هیچ ارتباط خانوادگی و تعلق خاطری به این منطقه ندارند. برخی دیگر که از مناطق شمالی سوریه آمده‌اند، از این کارزار دفاع میکنند.
نظرها
نظری وجود ندارد.