ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

کردستان سوریه: جنبش و تنش

<div dir="RTL">نورعلی مرادی &minus; سوریه&zwnj;ی کنونی، همراه با لبنان، اردن و مناطقی از فلسطین، بخشی از سرزمین قدیم شام محسوب می&zwnj;شود.</div> <div dir="RTL">پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی، دولت&zwnj;های فرانسه و انگلیس، نقشه&zwnj;ی فعلی کشور سوریه را همچون دیگر سرزمینهای به میراث مانده از عثمانی طرح&zwnj;ریزی کردند.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <!--break--> <div dir="RTL">دولت فرانسه، مرز شمالی سوریه با ترکیه را با توجه به خط آهن تعیین کرد. عوامل جغرافیایی، فرهنگی دخیل نبودند. از منطقه کردنشین، بخشی در سوریه قرار گرفت، بخشی در ترکیه. روستاها، عشایر و حتی خانواده&zwnj;ها، بخشی در بالای خط و بخشی در پایین خط مرزی قرار گرفتند و در یک روز از هم جدا شدند. این جدایی اجباری، نتوانست بر حس همبستگی متقابل چیره شود.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">فرانسه در ابتدا با سیاست تمرکز زدایی به حمایت از اقلیتهای علوی، مسیحی، دروزی در تقابل با سنیان پرداخت و شاید از این روی اقلیت کردهای سنی از این حمایت از همان ابتدا محروم ماندند.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <blockquote> <div dir="RTL" class="rtecenter"><img width="205" height="154" align="middle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/syria_kurdistan_demo.jpg" alt="" />تظاهرات کردها در یکی از شهرهای سوریه</div> </blockquote> <div dir="RTL">کردستان ترکیه یا همان کردهای بالای خط (خط آهن کذایی) مدام صحنه&zwnj;ی عصیان بر علیه دولت کمالیستی بود که&nbsp;بر پایه&zwnj;ی شعار &quot;ترکیه از آنِ ترکان است&quot;، سعی در قلع و قمع قومی، فرهنگی و سیاسی کردها داشت. پس از سرکوب یکی از بزرگترین و خونین&zwnj;بارترین این قیام ها، قیام شیخ سعید پیران، بسیاری از شرکت کنندگان آن قیام به پایین خط، یعنی سوریه، دمشق و لبنان گریختند.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">این عده که انقلابیون، نویسندگان، روشنفکران و صدها هزار مردم عادی را شامل می&zwnj;شدند، بعدها در عرصه&zwnj;ی سیاسی، فرهنگی و اجتماعی کردستان سوریه، حضوری چشمگیر و فعال یافتند. چنانچه در سال ۱۹۲۷ برخی از همین فعالان کرد &quot;جمعیت خویبون&quot; را تأسیس نمودند که در مدت کوتاهی در بین کردهای سوریه پایگاه عظیمی یافت، آنچنان که بعدها در بنیان&zwnj;گذاری دیگر جنبش&zwnj;های سیاسی کردهای سوریه بسیار مؤثر واقع شد.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">از آنجا که جنبش کردهای ترکیه توسط رژیم آتاتورک قلع و قمع شده و عملاً مسئله&zwnj;ی کردستان ترکیه خاتمه&zwnj;یافته تلقی می&zwnj;شد، انبوه انقلابیون، نویسندگان و اندیشمندان گریخته از کردستان تحت تسلط ترکیه، منبع و منشاء نشر زبان و فکر شدند و در اعتلای فرهنگ و ادب کردی و انتشار مطبوعات کردی و ایجاد احزاب کردی نقش اساسی یافتند. چنین روندی در ترکیه&zwnj;ی کمالیستی متوقف و رو به مرگ نهاده بود. در چنین حال و هوایی هم بود که یکی از بزرگترین شاعران کرد، &quot;جگرخوین&quot;، که از تبار گریختگان از آن سوی خط بود، پرورش یافت.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <blockquote> <div dir="RTL" class="rtecenter">&nbsp;<img width="205" height="101" align="middle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/syria_kurdistan1.jpg" alt="" />کردستان سوریه. رنگ قرمز بخش&zwnj;هایی از کردستان سوریه است که گفته می&zwnj;شود تا کنون زیر تسلط نیروهای کرد قرار گرفته&zwnj;اند.</div> </blockquote> <div dir="RTL">کم کم جنبش اجتماعی، سیاسی کرد در سوریه، خواهان استقلال داخلی و سیستم غیرمتمرکز برای کردها شد. این خواست حساسیت شدید اعراب سنی را بدنبال داشت. ناسیونالیسم رو به رشد عربی و استقلال سوریه در سال ۱۹۴۶ به این تنش دامن زد.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">عرب&zwnj;های ناسیونالیست سوری بر آن بودند سوریه&zwnj;ای ایجاد کنند با جامعه&zwnj;ای همگون. آنان می&zwnj;کوشیدند با &nbsp;اتحاد اقلیت&zwnj;های مذهبی اعراب علوی، مسیحی و دوروزی، سوریه&zwnj;ای یکدست با هویتی جدید بسازند. کردها به اعتبار کرد بودنشان، در این برنامه&zwnj; هویت&zwnj;سازی عربی نمی&zwnj;گنجیدند.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">یک نقطه&zwnj;ی عطف سرکوب و خفقان علیه کردها، تأسیس &quot;جمهوری متحده&zwnj;ی عربی&quot; سوریه و مصر است. در آن مقطع ناسیونالیسم عربی تشدید شد و مشی دگرستیزانه جمال عبدالناصر و دیگر ناسیونالیست&zwnj;های عرب اوج گرفت. کردستیزی از آن پس جزو ثابت سیاست&zwnj; حکومتی سوریه بوده است.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">سیاستهای کردستیزانه با هدف تعریب یا عرب سازی کردستان سوریه به شکل&zwnj;های مختلفی به اجرا درآمده است، از جمله به صورت غصب املاک و زمین&zwnj;های کردها، تغییر نام نواحی و روستاهای کردی به عربی و ممنوعیت زبان کردی. شاید ناعادلانه&zwnj;ترین این سیاست&zwnj;ها، همانا سلب تابعیت سوری از صدها هزار کرد سوری باشد، آن هم به این بهانه که اینان در اصل کردهای گریخته از چنگال سیستم کمالیستی یا همان &quot;بالاخطی&quot;&zwnj;هایند. &quot;اجنبی&zwnj;ها&quot;، یعنی صدها هزار کردی که از آنان تابعیت سوری دریغ داشته شده، و &quot;مکتوم&zwnj;ها&quot;، یعنی آنان که در سرشماری به حساب نیامده&zwnj;اند، از بدیهی&zwnj;ترین حقوق شهروندی همچون، خرید و فروش زمین و خانه، اشتغال در ادارات دولتی، داشتن پاسپورت، تحصیل و درمان بی بهره ماندند.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">در سالهای ۲۰۰۳-۲۰۰۲ تظاهرات و تحصن&zwnj;هایی از سوی مردم کرد سوریه بروز کرد. آنان خواهان اعطای تابعیت به کردهای سلب تابعیت گشته و رفع ممنوعیت زبان کردی شدند.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">در ماه مارس ۲۰۰۴ مسابقه&zwnj;ی فوتبال بین شهر کردی قامِشلو (بزرگترین شهر کردنشین سوریه)&zwnj; و تیم دیرالزور، سبب درگیری و سرانجام تیراندازی نیروهای سوری به تماشاگران کرد شد. ۷ شهروند کرد کشته شدند و این واقعه سرآغاز زنجیره اعتراضات وسیعی شد که سراسر کردستان سوریه را فرا گرفت. در پی این حوادث، دولتِ بعث وعده داد که حق شهروندی به صدها هزار کرد را بازگرداند.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><b>حزب&zwnj;های کردستان سوریه</b></div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">جنبش کردهای سوریه تحولات گوناگون عمیقی را پشت سر گذاشته است. جنبش قومی ابتدایی اندک اندک متمایل به چپ طرفدار اتحاد شوروی شد. در سال ۱۹۵۷با گردهم آمدن گروه&zwnj;ها و محافل کردِ چپ&zwnj;گرا &quot;حزب دموکرات کردستان&quot; <span dir="LTR">(PDK: Partiya Demokrata Kurdistane)</span> تأسیس شد. دبیر کل این حزب، نورالدین زازا، اصالتاً از کردهای ترکیه بود.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <blockquote> <div dir="RTL" class="rtecenter"><img width="205" height="226" align="middle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/syria_kurdistan_saleh.jpg" alt="" />مسلم صالح، رهبر حزب PYD</div> </blockquote> <div dir="RTL">گرایش به چپ حزب&zwnj;ها و جنبش&zwnj;های کردی در هر چهارپارچه&zwnj;ی کردستان (ایران، سوریه، عراق و ترکیه) علنی و انکار نکردنی است. از میان ده&zwnj;ها حزبی که در کردستان سوریه فعالند، مهمترین و تأثیر گذارترین آنها در حوادث اخیر &quot;حزب اتحاد دموکراتیک&quot; <span dir="LTR">(PYD: Partiya Yekitiya Demokratik)</span> است که در آن ناسیونالیسم با چپ&zwnj;گرایی درآمیخته است. گروهی دیگر با همین ایدئولوژی، &quot;حزب حیات آزاد کردستان&quot; <span dir="LTR">(PJAK: Partiya Jiyana azada Kurdistane)</span> است. <span dir="LTR">PJAK</span> برآمده از &quot;حزب کارگران کردستان&quot; <span dir="LTR">(PKK: Partiya karkeren kurdistane)</span> است. <span dir="LTR">PKK</span></div> <div dir="RTL">سازمانی چریکی است که ۳۰ سال است با دولت ترکیه می&zwnj;جنگد و &nbsp;از ابتدای تشکیل آن و آموزش اعضایش در دره&zwnj;ی بقاع لبنان، سابقه&zwnj;ی حضور در سوریه و کردستان سوریه و حمایت دولت بعث را دارا بوده است.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><span dir="LTR">PYD</span> توانسته است جایگاه نیرومندی در کردستان سوریه کسب کند. قدرت&zwnj;گیری آن به دهه&zwnj;های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلادی بر می&zwnj;گردد، زمانی که سوریه بزرگترین پشتیبان <span dir="LTR">PKK</span> محسوب می&zwnj;شد. هزاران تن از شهروندان کرد سوری در قالب این سازمان در کنار دیگر همتباران ترکیه&zwnj;ای، عراقی و ایرانی خود علیه ارتش ترک می&zwnj;جنگیدند. شمار کردان سوری در همه&zwnj;ی رده&zwnj;های <span dir="LTR">PKK</span>، و مشخصاً در رده&zwnj;های بالای فرماندهی چشمگیر بوده است. این خضور بسیار قابل&zwnj;توجه می&zwnj;شود، وقتی دریابیم که می&zwnj;گویند کردان سوری در صفوف <span dir="LTR">PKK</span> ۴۰۰۰ کشته داده&zwnj;اند.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">پس از تهدید ارتش ترکیه در سال ۱۹۹۸ و دست کشیدن سوریه از حمایت <span dir="LTR">PKK</span>، و گرم شدن رابطه&zwnj;ی دو خصم دیرینه، ترکیه و سوریه، بالطبع روابط سوریه و <span dir="LTR">PKK</span> به تیرگی گرایید. ترکیه و سوریه در ضدیت با <span dir="LTR">PKK</span> ، اقدام به همکاری&zwnj;های وسیع کردند.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">از قول عبدالحلیم خدام، معاون حافظ اسد، نقل شده است که: &quot;زمانی که ما به <span dir="LTR">PKK</span> اجازه دادیم وارد سوریه شود، تنها یک خانه به آنها دادیم، به این دلیل که می&zwnj;خواستیم به ترکیه فشار بیاوریم. اما پس از ۲ سال وقتی چشم باز کردیم، فهمیدیم آن محل به مرکز آموزش حزبی، مرکز تشکیلات، محل سیاست گذاری تبدیل شده است ... حتی تشکیلات کردهای سوریه نیز از آنجا هدایت می&zwnj;شد.&quot;</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL"><b>پیمان اربیل</b></div> <div dir="RTL"><b>&nbsp;</b></div> <div dir="RTL">موقعیت رژیم بعثی دمشق در این چند ماه اخیر با تحول عمده و برق آسایی روبرو بوده است. سرعت و دگرگونی&zwnj;های اخیر نه تنها باعث شگفتی تحلیل گران شده، بلکه دولت&zwnj;های همسایه و ذینفع را نیز سردرگم کرده است. در یک تحول سریع، نیروهای پراکنده&zwnj;ی مسلح در شهرهای مختلف سوریه با پشتیبانی مالی، لجستکی عربستان، قطر و بویژه ترکیه در قالب ارتش آزاد گرد آمدند. جمع بانفوذی نیز که عمدتاً اعضای آن اعراب سنی ساکن خارج از سوریه&zwnj;اند، در &quot;شورای ملی سوریه&quot; همپیمان شدند.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <blockquote> <div dir="RTL" class="rtecenter"><img width="202" height="113" align="middle" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/syria_kurdistan_erbil.jpg" alt="" />مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، همراه با سران احزاب کرد سوریه، در اجلاس بستن پیمان اربیل</div> </blockquote> <div dir="RTL">دولت ترکیه از همان آغاز قیام مردم سوریه در بهار سال ۲۰۱۱ همگام با سیاستهای امریکا و اروپا، موضع تندی در قبال رژیم بعث گرفت و پناهندگان سوری، سربازان فراری و &nbsp;پیروان &quot;شورای ملی سوریه&quot; را در خاک خود پذیرفت. دولت ترکیه در همگرایی اپوزسیون خارج کشور و همچنین مسلح کردن ارتش آزاد سوریه، نقش بسزایی ایفا کرده است. شاید تجربه&zwnj;ی دخالت نظامی امریکا در عراق و یاری خواستن امریکا و ناتو از ترکیه جهت همکاری و در اختیار نهادن پایگاه نظامی انجیرلیک و &nbsp;پاسخ منفی دولت وقت ترکیه&zwnj;ی آنزمان به رهبری حزب &quot;خلق&quot; به ریاست اجویت درس عبرتی برای حکومت کنونی ترکیه به رهبری رجب طیغ اردوغان بوده است. زیرا با آن پاسخ منفی دولت ترکیه کنار گذاشته شد و دست دولت ترکیه از تحولات عراق کوتاه ماند. کردها در همسایگی ترکیه در کشور عراق برخوردار از خودمختاری شدند، پرچم خود را برافراشتند و به پاداش تأمین امنیت در بخش عظیمی از عراق و مساعدت امریکا هم اینک در تحولات منطقه&zwnj;ای صاحب نفوذ&zwnj; گشته&zwnj;اند.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">ترکیه همواره نسبت به قدرت گرفتن <span dir="LTR">PYD</span> در کردستان سوریه هراس داشته و مدام در گفت&zwnj;وگوها با &quot;شورای ملی سوریه&quot;، نسبت به این مسئله هشدار داده است.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">جریان&zwnj;های کردی سوریه، هم نگران دخالت مستفیم ترکیه در امور کردستان سوریه هستند و هم نگران قدرت&zwnj;گیری اخوان&zwnj;المسلیمن که اختلاف و عداوت میان آنان و احزاب کرد سابقه دارد.&nbsp;از این رو به تدبیر و وساطت مسعود بارزانی، رئیس منطقه خودمختار کردستان عراق، یک پیمان&zwnj;نامه&zwnj;ی همکاری میان &quot;مجلس خلق&quot; وابسته به &nbsp;<span dir="LTR">PYD</span> و &quot;شورای ملی کردستان&quot; که متشکل از دیگر احزاب کرد سوری است، در شهر اربیل به امضا رسید. براساس این پیمان طرفین توافق کردند تا مشترکاً در مورد سرنوشت این بخش کردستان تصمیم بگیرند.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">پس از این پیمان، که به &quot;پیمان اربیل&quot; موسوم شد، تحولات در کردستان سوریه شتاب گرفت. کردها در آغاز خیزش علیه رژیم بشار اسد &nbsp;از شرکت در اعتراضات سراسری دوری می&zwnj;جستند و &nbsp;رغبت چندانی برای شرکت در قیام&zwnj;ها از خود نشان نمی&zwnj;دادند، چرا که&nbsp;نگران قدرت گرفتن &nbsp;اعراب سنی و در انزوا قرار گرفتن خود بودند، به پشتیابی همه جانبه دولت ترکیه &nbsp;از &quot;شورای ملی سوریه&quot; با سوء ظن می&zwnj;نگریستند. آنان عملاً &nbsp;در پی امتناع &quot;شورای ملی سوریه&quot; از به رسمیت شناختن حقوق کردها از آن شورا کناره گیری کرده بودند. ولی حالت انفعال و انتظار چندان دیر نپایید. کردها در حرکتی البته قابل پیش&zwnj;بینی، تحولات سوریه را وارد مرحله&zwnj;ی جدیدی کردند.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">کردها با کمترین مقاومت از جانب وفاداران به دولت بعث، بخش عظیم مناطق کردنشین سوریه همچون شهرهای کوبانی، آمودا، اَفرین و... را تصرف کردند و بر فراز شهرهای آزاد شده نه تنها پرچم کردستان، که بیرق <span dir="LTR">PKK</span> را نیز برافراشتند.</div> <div dir="RTL">&nbsp;</div> <div dir="RTL">و اینک کردستان سوریه، که کلید کردستان ترکیه محسوب می&zwnj;شود، قلمرو اقتدار <span dir="LTR">PYD</span> شده است، که برادر دو قلوی <span dir="LTR">PKK</span>، دشمن سرسخت حکومت ترکیه است. <span dir="LTR">PKK</span> در دستان سوء استفاده&zwnj;گر دولت بعث سوریه (همچون دیگر دولت&zwnj;های منطقه) مانند شمشیری دولبه عمل کرده است، و ترکیه خسته از جدال خانگی ۳۰ ساله در کردستان خود، هم اینک در همسایگی&zwnj;اش کابوس کردستانی دیگر را در پیش چشم می&zwnj;بیند.</div>

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

  • حسن کرمانجی

    من ازاین مقاله واقعا لذت بردم خیلی دقیق و مطالب درستی بود با این که من خودم کرد هستم ولی ما هرچه داریم از همسایکان تورک و ازری است هر دو رزیم شاه و شسیخ تلاش کرد بین ملتها تفرقه بندازه مخصوصا بین تورکها و کردها در ایران و متاسفانه جمهوری اسلامی هنوز این اختلافات را تشدید میکند اما اگر حکومت کاری نداشته باشد هواز تبلیغات ضد تورکی دست بردارد بین کردها و تورکها هیچ اختلافی نیست ادعای ارضی بارزانی و گروهای تندرو مسلح هم بیشتر بند نافشون به جمهوری اسلامی و قدرهای استعماری وصل است زمین از ان کسی است که روی ان کار میکنند و خوشبختانه در ایران کردها در کردستان و اذری ها در ازبایجان هستند هر کردی که اورمیه را اذان خود می داند خائنی بیش نیست

  • sadliwele

    هرچندجنبه تاریخی مطلب بر جنبه ژورنالیستی اش میچربد .اما مقاله : دست اول .دقیق،علمی است

  • کاربر مهمان

    جالب بود ..