مجلس، جایگاه آن و وضعیت این دوره از انتخابات – گفت‌وگو با عمار ملکی
اعتراض‌های سراسری آبان ۹۸ و بررسی تأثیرات آن بر انتخابات یازدهمین دوره مجلس در گفت‌وگو با عمار ملکی.
فرزاد صیفی‌کاران
جایگاه مجلس به عنوان قوه‌ای که مسئولیت قانون‌گذاری را به عهده دارد، در چهارچوب نظام جمهوری اسلامی، همواره مورد بحث، مناقشه و اختلاف نظر بوده است. اخیرا با تصویب قانون افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت بنزین آزاد توسط «شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران سه قوه»، بار دیگر بحث بر سر استقلال و توان اجرایی مجلس شورای اسلامی بالا گرفت.
این افزایش ناگهانی قیمت بنزین که بدون اطلاع قبلی به عموم صورت گرفت، زمینه‌ساز اعتراض‌های مردمی در سراسر ایران شد که به سرعت در بیش از ۱۰۰ از شهر کوچک و بزرگ گسترش یافت. این اعتراض‌های مردمی گرچه با جرقه بنزین آغاز شد، اما با واکنش مسئولان و مقامات جمهوری اسلانی و «اغتشاشگر» نامیدن معترضان از سوی آنها، به سرعت شکل ضد حکومتی به خود گرفت و با برخورد شدید نیروهای امنیتی به خشونت کشیده شد. در اثر سرکوب معترضان در اعتراضات آبان ۹۸ بنا به گزارش سازمان عفو بین‌الملل تاکنون بیش از ۲۰۸ نفر کشته شده‌اند و بیش از ۷ هزار تن در شهرهای مختلف بازداشت شده‌اند.
با شدت گرفتن اعتراضات و سرکوب خونین معترضین، بحث‌هایی پیرامون ناکارآمدی مجلس شورای اسلامی و دخیل نبودن آنها به عنوان قوه مقننه در تصویب قانون افزایش قیمت بنزین نیز شدت گرفت. تعدادی از نمایندگان مجلس در پی تصویب قانون افزایش قیمت بنزین توسط شورای عالی هماهنگی سران سه قوه، با اعلام بی‌اطلاعی از این تصمیم، مخالفت خود را اعلام کردند. تعدادی از آنها نیز طرح دو فوریتی تک نرخی کردن قمیت بنزین را به مجلس ارائه کردند.
اما علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، طی نامه‌ای محرمانه به تاریخ ۲۶ آبان، از نمایندگان مجلس خواست تا با طرح افزایش قیمت بنزین مخالت ننمایند. در قسمتی از متن نامه خامنه‌ای خطاب به نمایندگان چنین آمده است:
«پیرو اظهارنظر برخی از نمایندگان محترم در باب مصوبه ی اخیر سران قوا، الزام اســت به حضرات محترم نمایندگان گفته شود مقتضی است که هرگونه اقدامی درخصوص این مصوبه در مجلس در چارچوب مصوبات شورای عالی امنیت ملی باشد و از آن تخطی نشود و شرایط حساس کشور مورد توجه قرار گیرد. توفیقات آنان را از خداوند متعال خواستارم.»
همه این رویدادها در حالی است که انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای نزدیک و قرار است دور اول آن در تاریخ ۲ اسفند ۹۸ برگزار شود و جمهوری اسلامی بار دیگر به آراء مردم نیاز دارد. زمانه پیشتر برای بررسی سطح کارآمدی مجلس و تأثیر اعتراض‌های سراسری مردمی در آبان ۹۸ بر روی آینده این نهاد قانون‌گذار در انتخابات پیش‌رو، یک نظرسنجی برگزار کرد که بر اساس آن اکثر شرکت‌کنندگان معتقد بودند «مجلس جایگاه موثری ندارد و نمایشی است». همچنین اکثر شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی، حامی تحریم فعال انتخابات هستند.
زمانه برای بررسی هر چه بیشتر موضوع و پاسخ به این پرسش که آیا مجلس شورای اسلامی اساسا آنگونه که ادعا می‌شود در «رأس امور» قرار دارد و تأثیر اعتراض‌های سراسری آبان ۹۸ بر روی انتخابات آتی مجلس چه خوهد بود، با عمار ملکی، استادیار علوم سیاسی در دانشگاه تیلبورخ هلند و مدیر مؤسسه پژوهشی گمان گفت‌وگو کرده است.
نظرها
نظری وجود ندارد.