ارتباط ناشناخته. ارتباط بدون سانسور. ارتباط برقرار نمی‌شود. سایت اصلی احتمالاً زیر سانسور است. ارتباط با سایت (های) موازی برقرار شد. ارتباط برقرار نمی‌شود. ارتباط اینترنت خود را امتحان کنید. احتمال دارد اینترنت به طور سراسری قطع شده باشد. ادامه مطلب

محدودیت برای زنان در باستان‌شناسی و مرمت بناهای تاریخی

<p>بیژن روحانی - انتشار دفترچه انتخاب رشته کارشناسی برای دانشگاه&zwnj;های سراسر در سال&zwnj; جاری، به بحث&zwnj;ها و نگرانی&zwnj;های مختلفی در مورد محدود شدن بعضی&nbsp; رشته&zwnj;ها برای زنان دامن زده است.</p> <!--break--> <p>در دفترچه امسال، ۳۶ دانشگاه کشور در تعدادی از رشته&zwnj;ها دیگر دانشجوی دختر نمی&zwnj;پذیرند. مطابق این دفترچه در کل در ۷۷ رشته/محل، دختران قادر به تحصیل نیستند. از جمله در تعدادی از دانشگاه&zwnj;ها امسال دانشجوی دختر در رشته&zwnj;&zwnj;های مرمت بناهای تاریخی و باستان&zwnj;شناسی پذیرفته نمی&zwnj;شود. این محدودیت برای رشته&zwnj;ی باستان&zwnj;شناسی در دانشگاه بوعلی سینای همدان و دانشگاه محقق اردبیلی اعمال شده است. همچنین رشته مرمت بناهای تاریخی نیز در دانشگاه&zwnj; بین&zwnj;المللی امام خمینی در قزوین، دانشگاه سیستان و بلوچستان و دانشگاه صنعتی جندی شاپور در دزفول شامل این محدودیت شده است. رشته&zwnj;های معماری و شهرسازی نیز در دانشگاه امام خمینی قزوین درهای خود را به روی زنان بسته است.</p> <p>&nbsp;</p> <p><a href="http://www.zamahang.com/podcast/2010/20120902_Heritage_WomenArchaeology_Rouhani.mp3"><img alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/musicicon_14.jpg" /></a></p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>واکنش&zwnj; به محدود شدن دختران در باستان&zwnj;شناسی</strong></p> <p>&nbsp;</p> <p>مهم&zwnj;ترین واکنش به اعمال محدودیت برای ورود دختران به رشته باستان&zwnj;شناسی از سوی &laquo;انجمن علمی باستان&zwnj;شناسی ایران&raquo; صورت گرفته است. در نامه&zwnj;ای که سید مهدی موسوی، رییس این انجمن، خطاب به معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فن&zwnj;آوری منتشر کرده ضمن اعتراض به این تصمیمات جدید آمده است که گویا مسئولان این دانشگاه&zwnj;ها &laquo;دانش وزین باستان&zwnj;شناسی را با گنج&zwnj;یابی و کاوش&zwnj;های غیر قانونی که به نیروی بدنی و افرادی فربه نیاز دارد، و باستان&zwnj;شناسان را با حفاران غیر مجاز اشتباه گرفته&zwnj;اند که خود جای بسی تأسف دارد.&raquo;</p> <p>&nbsp;</p> <p><img alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/bijrbz02.jpg" />در بخش دیگری از این نامه به استقبال گسترده زنان و دختران ایرانی از رشته باستان&zwnj;شناسی اشاره شده و موفقیت&zwnj;های فراوان آن&zwnj;ها به&zwnj;خصوص در تحصیلات تکمیلی مانند کارشناسی ارشد و دکترا مورد تقدیر قرار گرفته است. رییس انجمن علمی باستان&zwnj;شناسی ایران در این نامه همچنین گفته است که دقت و حوصله در امر کاوش، ثبت، ضبط و مستندسازی یافته&zwnj;های علمی در آن دسته از هیئت&zwnj;های باستان&zwnj;شناسی که اکثریت آن را زنان تشکیل می&zwnj;دهند، به مراتب بالاتر از دیگر هیئت&zwnj;&zwnj;هاست.<a href="http://soia.ir/fa/homepage"><strong>(منبع)</strong></a></p> <p>&nbsp;</p> <p>در حالی&zwnj;که در خصوص محدویت جدید برای رشته باستان&zwnj;شناسی اعتراض&zwnj;هایی صورت گرفته است، اما در مورد رشته مرمت بناهای تاریخی هنوز واکنش خاصی به صورت رسمی و علنی مشاهده نشده است.</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>زنان و باستان&zwnj;شناسی در ایران</strong></p> <p>&nbsp;</p> <blockquote> <p><img alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/megabrou03.jpg" />بیژن روحانی، کارشناس میراث فرهنگی</p> </blockquote> <p>رشته&zwnj;های باستان&zwnj;شناسی و مرمت بناهای تاریخی از جمله مهم&zwnj;ترین رشته&zwnj;هایی هستند که در خدمت شناخت و حفاظت از میراث فرهنگی قرار دارند. در دهه&zwnj;های ابتدایی سده&zwnj; حاضر خورشیدی، تعداد زنانی که به تحصیل باستان&zwnj;شناسی پرداخته و در آن رشته کار می&zwnj;کردند، اندک بود. اما به&zwnj;تدریج و با گسترش آموزش عالی در ایران و تحولات اجتماعی دیگر، تعداد بیشتری از زنان وارد این رشته شدند.</p> <p>&nbsp;</p> <p>ملکه ملک&zwnj;زاده (بیانی) یکی از نخستین زنانی است که به تحصیل در رشته باستان&zwnj;شناسی پرداخت. خانم ملک&zwnj;زاده در پاریس باستان&zwnj;شناسی خواند و از سال ۱۳۱۷ در موزه ایران باستان به کار مشغول شد. او بعدها و در دهه&zwnj; ۱۳۴۰ در گروه باستان&zwnj;شناسی&nbsp; دانشگاه تهران به تدریس سکه&zwnj;شناسی و مُهرشناسی پرداخت.</p> <p>&nbsp;</p> <p>رشته باستان&zwnj;شناسی در ایران در سال ۱۳۱۴، یعنی یک سال پس از تأسیس دانشگاه تهران، به عنوان یکی از نخستین گروه&zwnj;های آموزشی در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دایر شد. از پروین برزین به عنوان نخستین زنی که در دانشگاه تهران از رشته باستان&zwnj;شناسی فارغ&zwnj;التحصیل شد نام برده می&zwnj;شود. خانم برزین پس از اتمام تحصیل خود در دانشگاه تهران برای ادامه تحصیل و کارآموزی به آمریکا رفت و پس از بازگشت به ایران در موزه ملی ایران به کار خود ادامه داد. خانم برزین همچنین در حفاری&zwnj;های باستان&zwnj;شناسی در پاسارگاد و تخت جمشید شرکت داشته است.</p> <p>&nbsp;</p> <p>از برخی زنان باستان&zwnj;شناس دیگر که در چند دهه گذشته در باستان&zwnj;شناسی ایران به فعالیت مشغول بوده&zwnj;اند می&zwnj;توان به هایده لاله، حمیده چوبک، زرین&zwnj;تاج شیبانی و سیما یداللهی اشاره کرد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>حضور زنان در رشته&zwnj; باستان&zwnj;شناسی از دهه ۱۳۷۰ به بعد و پس از تحولات اجتماعی و جمعیتی در ایران افزایش فراوانی پیدا کرد. نگاهی به فارغ&zwnj;التحصیلان باستان&zwnj;شناسی در تعدادی از دانشگاه&zwnj;های مهم ایران نشان می&zwnj;دهد در برخی سال&zwnj;ها یا تعداد زنان بیشتر از مردان بوده است و یا آن&zwnj;که حضور بسیار بالایی داشته&zwnj;اند. به عنوان مثال در سال ۱۳۸۹ و در مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد در دانشگاه ترتیب مدرس تهران، سه نفر از پنج نفر فارغ&zwnj;التحصیل این رشته خانم بوده&zwnj;اند. در سال ۱۳۸۸ از میان ۱۴ فارغ&zwnj;التحصیل، ۹ نفر زن و در سال ۱۳۸۷ چهار نفر زن در میان ۱۱ نفر فارغ&zwnj;التحصیل وجود داشته&zwnj;اند. در همین دانشگاه و در مقطع دکترا نیز در سال ۱۳۸۷ از میان دو نفر، یک نفر آن&zwnj;ها زن، در سال ۱۳۸۸ تنها فارغ&zwnj;التحصیل دکترا در این دانشگاه یک خانم و در سال ۱۳۸۹ از میان سه نفر، یک نفر آن&zwnj;ها زن بوده است. در حال حاضر نیز ۱۱ نفر از دانشجویان دوره دکترا در دانشگاه تربیت مدرس تهران زن هستند.</p> <p>&nbsp;</p> <p><strong>نگاه مردانه و حضور زنانه</strong></p> <p>&nbsp;</p> <p><img alt="" src="http://zamanehdev.redbee.nl/u/wp-content/uploads/bijrbz03.jpg" />با اینکه ورود زنان به رشته باستان&zwnj;شناسی در سال&zwnj;های اخیر جهش فوق&zwnj;العاده&zwnj;ای داشته است، اما زنان باستان&zwnj;شناس ایرانی از وجود نابرابری میان خود و همکاران مردشان می&zwnj;گویند. لیلا پاپلی یزدی، استادیار باستان&zwnj;شناسی، در مطلبی که پیش&zwnj;تر برای سایت &laquo;انسان&zwnj;شناسی و فرهنگ&raquo; نوشته بود از وجود نگاه مردسالار در میان برخی از فعالان این رشته علمی گفته است. <a href="http://anthropology.ir/node/10921">(منبع)</a></p> <p>&nbsp;</p> <p>این باستان&zwnj;شناس در بخشی از نوشته خود آورده است که &laquo;بارها در معرفی دانشجویان زبده&zwnj;ام به رؤسای تیم&zwnj;های حفاری با این نکته مواجه شده&zwnj;ام که اگر دختر است لازمش نداریم&raquo;.</p> <p>&nbsp;</p> <p>هستند زنان باستان&zwnj;شناسی در ایران که معتقدند حضور هرچه بیشتر زنان در این رشته باعث تغییر نوع نگاه و انتخاب موضوعات متنوع&zwnj;تر برای پژوهش می&zwnj;شود، موضوعاتی که ممکن است چندان مورد توجه نگاه غالب مردانه قرار نگیرد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>در سال&zwnj;های اخیر توجه بخش زیادی از جوانان ایرانی به شناخت و حفاظت از داشته&zwnj;های تاریخی و فرهنگی خود جلب شده است. استقبال از رشته&zwnj;های دانشگاهی مرتبط با این موضوع و همچنین بحث&zwnj;های فراوانی که برخلاف چند دهه گذشته به وفور در رسانه&zwnj;ها به چشم می&zwnj;خورد، نشانی است از این رویکرد گسترده. حال در میان این استقبال فراوان، نگرانی باستان&zwnj;شناسان، مرمت&zwnj;گران و همچنین فعالان حقوق زنان آن است که چنین تصمیم&zwnj;گیری&zwnj;هایی موانعی جدید پیش روی زنان ایرانی بگذارد و آنان را از مشارکت در یکی از رشته&zwnj;های مهم فرهنگی باز دارد.</p> <p>&nbsp;</p> <p>در همین زمینه:<br /> بیژن روحانی در رادیو زمانه</p> <p>&nbsp;</p>

بیژن روحانی - انتشار دفترچه انتخاب رشته کارشناسی برای دانشگاه‌های سراسر در سال‌ جاری، به بحث‌ها و نگرانی‌های مختلفی در مورد محدود شدن بعضی  رشته‌ها برای زنان دامن زده است.

در دفترچه امسال، ۳۶ دانشگاه کشور در تعدادی از رشته‌ها دیگر دانشجوی دختر نمی‌پذیرند. مطابق این دفترچه در کل در ۷۷ رشته/محل، دختران قادر به تحصیل نیستند. از جمله در تعدادی از دانشگاه‌ها امسال دانشجوی دختر در رشته‌‌های مرمت بناهای تاریخی و باستان‌شناسی پذیرفته نمی‌شود. این محدودیت برای رشته‌ی باستان‌شناسی در دانشگاه بوعلی سینای همدان و دانشگاه محقق اردبیلی اعمال شده است. همچنین رشته مرمت بناهای تاریخی نیز در دانشگاه‌ بین‌المللی امام خمینی در قزوین، دانشگاه سیستان و بلوچستان و دانشگاه صنعتی جندی شاپور در دزفول شامل این محدودیت شده است. رشته‌های معماری و شهرسازی نیز در دانشگاه امام خمینی قزوین درهای خود را به روی زنان بسته است.

واکنش‌ به محدود شدن دختران در باستان‌شناسی

مهم‌ترین واکنش به اعمال محدودیت برای ورود دختران به رشته باستان‌شناسی از سوی «انجمن علمی باستان‌شناسی ایران» صورت گرفته است. در نامه‌ای که سید مهدی موسوی، رییس این انجمن، خطاب به معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری منتشر کرده ضمن اعتراض به این تصمیمات جدید آمده است که گویا مسئولان این دانشگاه‌ها «دانش وزین باستان‌شناسی را با گنج‌یابی و کاوش‌های غیر قانونی که به نیروی بدنی و افرادی فربه نیاز دارد، و باستان‌شناسان را با حفاران غیر مجاز اشتباه گرفته‌اند که خود جای بسی تأسف دارد.»

در بخش دیگری از این نامه به استقبال گسترده زنان و دختران ایرانی از رشته باستان‌شناسی اشاره شده و موفقیت‌های فراوان آن‌ها به‌خصوص در تحصیلات تکمیلی مانند کارشناسی ارشد و دکترا مورد تقدیر قرار گرفته است. رییس انجمن علمی باستان‌شناسی ایران در این نامه همچنین گفته است که دقت و حوصله در امر کاوش، ثبت، ضبط و مستندسازی یافته‌های علمی در آن دسته از هیئت‌های باستان‌شناسی که اکثریت آن را زنان تشکیل می‌دهند، به مراتب بالاتر از دیگر هیئت‌‌هاست.(منبع)

در حالی‌که در خصوص محدویت جدید برای رشته باستان‌شناسی اعتراض‌هایی صورت گرفته است، اما در مورد رشته مرمت بناهای تاریخی هنوز واکنش خاصی به صورت رسمی و علنی مشاهده نشده است.

زنان و باستان‌شناسی در ایران

بیژن روحانی، کارشناس میراث فرهنگی

رشته‌های باستان‌شناسی و مرمت بناهای تاریخی از جمله مهم‌ترین رشته‌هایی هستند که در خدمت شناخت و حفاظت از میراث فرهنگی قرار دارند. در دهه‌های ابتدایی سده‌ حاضر خورشیدی، تعداد زنانی که به تحصیل باستان‌شناسی پرداخته و در آن رشته کار می‌کردند، اندک بود. اما به‌تدریج و با گسترش آموزش عالی در ایران و تحولات اجتماعی دیگر، تعداد بیشتری از زنان وارد این رشته شدند.

ملکه ملک‌زاده (بیانی) یکی از نخستین زنانی است که به تحصیل در رشته باستان‌شناسی پرداخت. خانم ملک‌زاده در پاریس باستان‌شناسی خواند و از سال ۱۳۱۷ در موزه ایران باستان به کار مشغول شد. او بعدها و در دهه‌ ۱۳۴۰ در گروه باستان‌شناسی  دانشگاه تهران به تدریس سکه‌شناسی و مُهرشناسی پرداخت.

رشته باستان‌شناسی در ایران در سال ۱۳۱۴، یعنی یک سال پس از تأسیس دانشگاه تهران، به عنوان یکی از نخستین گروه‌های آموزشی در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دایر شد. از پروین برزین به عنوان نخستین زنی که در دانشگاه تهران از رشته باستان‌شناسی فارغ‌التحصیل شد نام برده می‌شود. خانم برزین پس از اتمام تحصیل خود در دانشگاه تهران برای ادامه تحصیل و کارآموزی به آمریکا رفت و پس از بازگشت به ایران در موزه ملی ایران به کار خود ادامه داد. خانم برزین همچنین در حفاری‌های باستان‌شناسی در پاسارگاد و تخت جمشید شرکت داشته است.

از برخی زنان باستان‌شناس دیگر که در چند دهه گذشته در باستان‌شناسی ایران به فعالیت مشغول بوده‌اند می‌توان به هایده لاله، حمیده چوبک، زرین‌تاج شیبانی و سیما یداللهی اشاره کرد.

حضور زنان در رشته‌ باستان‌شناسی از دهه ۱۳۷۰ به بعد و پس از تحولات اجتماعی و جمعیتی در ایران افزایش فراوانی پیدا کرد. نگاهی به فارغ‌التحصیلان باستان‌شناسی در تعدادی از دانشگاه‌های مهم ایران نشان می‌دهد در برخی سال‌ها یا تعداد زنان بیشتر از مردان بوده است و یا آن‌که حضور بسیار بالایی داشته‌اند. به عنوان مثال در سال ۱۳۸۹ و در مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد در دانشگاه ترتیب مدرس تهران، سه نفر از پنج نفر فارغ‌التحصیل این رشته خانم بوده‌اند. در سال ۱۳۸۸ از میان ۱۴ فارغ‌التحصیل، ۹ نفر زن و در سال ۱۳۸۷ چهار نفر زن در میان ۱۱ نفر فارغ‌التحصیل وجود داشته‌اند. در همین دانشگاه و در مقطع دکترا نیز در سال ۱۳۸۷ از میان دو نفر، یک نفر آن‌ها زن، در سال ۱۳۸۸ تنها فارغ‌التحصیل دکترا در این دانشگاه یک خانم و در سال ۱۳۸۹ از میان سه نفر، یک نفر آن‌ها زن بوده است. در حال حاضر نیز ۱۱ نفر از دانشجویان دوره دکترا در دانشگاه تربیت مدرس تهران زن هستند.

نگاه مردانه و حضور زنانه

با اینکه ورود زنان به رشته باستان‌شناسی در سال‌های اخیر جهش فوق‌العاده‌ای داشته است، اما زنان باستان‌شناس ایرانی از وجود نابرابری میان خود و همکاران مردشان می‌گویند. لیلا پاپلی یزدی، استادیار باستان‌شناسی، در مطلبی که پیش‌تر برای سایت «انسان‌شناسی و فرهنگ» نوشته بود از وجود نگاه مردسالار در میان برخی از فعالان این رشته علمی گفته است. (منبع)

این باستان‌شناس در بخشی از نوشته خود آورده است که «بارها در معرفی دانشجویان زبده‌ام به رؤسای تیم‌های حفاری با این نکته مواجه شده‌ام که اگر دختر است لازمش نداریم».

هستند زنان باستان‌شناسی در ایران که معتقدند حضور هرچه بیشتر زنان در این رشته باعث تغییر نوع نگاه و انتخاب موضوعات متنوع‌تر برای پژوهش می‌شود، موضوعاتی که ممکن است چندان مورد توجه نگاه غالب مردانه قرار نگیرد.

در سال‌های اخیر توجه بخش زیادی از جوانان ایرانی به شناخت و حفاظت از داشته‌های تاریخی و فرهنگی خود جلب شده است. استقبال از رشته‌های دانشگاهی مرتبط با این موضوع و همچنین بحث‌های فراوانی که برخلاف چند دهه گذشته به وفور در رسانه‌ها به چشم می‌خورد، نشانی است از این رویکرد گسترده. حال در میان این استقبال فراوان، نگرانی باستان‌شناسان، مرمت‌گران و همچنین فعالان حقوق زنان آن است که چنین تصمیم‌گیری‌هایی موانعی جدید پیش روی زنان ایرانی بگذارد و آنان را از مشارکت در یکی از رشته‌های مهم فرهنگی باز دارد.

در همین زمینه:
بیژن روحانی در رادیو زمانه

این مطلب را پسندیدید؟ کمک مالی شما به ما این امکان را خواهد داد که از این نوع مطالب بیشتر منتشر کنیم.

آیا مایل هستید ما را در تحقیق و نوشتن تعداد بیشتری از این‌گونه مطالب یاری کنید؟

.در حال حاضر امکان دریافت کمک مخاطبان ساکن ایران وجود ندارد

توضیح بیشتر در مورد اینکه چطور از ما حمایت کنید

نظر بدهید

در پرکردن فرم خطایی صورت گرفته

نظرها

  • کاربر مهمان نادر

    با سلام. همین چندروزپیش اصفهان بودم . شده بودم مثل الیس در سرزمین عجایب! یکجا مسجد شاه را با دریل چکشی میکوبیدند وبافرقون کاشیهای زمردینش را جابجا میکردند وجای دیگر ان عمارت زیبای عالی قاپورا بایک ساختمان زشت سایه انداخته بودند! میدان شاه که حالا شده میدان امام یک زباله سرا بود وهمینطور زاینده رود خشک که تابلوهای (خطر غرق شدن) باعث خنده وانبساط خاطر میشد. سی وسه پل و پل خواجو بماند تابعد! خلاصه همه جا داربست فلزی علم کرده بودند و معلوم بود که حالا حالها هم برقرارند ورزق روزی رسانند. در کنج سایه چناری کهن یکی ازاین داربستها برافراشته بود ودخترانی با شلوار جین وکاردکی وقلم موئی سخت مشغول کار بودند. پرسیدم دخترم ان بالا چه میکنی؟ گفت: به دنبال حقیقت هستیم! دانشجوی تاریخ وباستانشناسی هستیم ومثل عمله کار میکنیم تا شماها قمپز در کنید که اصفهان نصف جهان است!وهمه باهم خندیدیم !ومن بیشتر! حالا این مردک کریه الچهره منقلی همیشه دانش ستیز تصمیم گرقته این دخترکان دلبند را بازهم از دسترسی به گوشه ای ازحقایق محروم کندتا شاید درپستوی غفلت وتاریک خودکنیزکی بیسواد را بخدمت بگیرد. ولی اگر خودم زنده بودم؟ که خود دانی ومن واگر من نبودم این عزیزان محروم از کشف حقیقت انچنان با تو خواهند کرد که من زیر یک خروار خاک چنان ترقصی خواهم کرد تا ملکوتیان مرحبا گویان مرا به عشرتکه باریتعالی دعوت کنند.خجالت بکش مردک خیلیها مثل من شما واخوان را زیر نظر دارند.