روابط تجاری ایران و هند: کاهش صادرات نفت و واردات برنج

صادرات نفت به کمترین میزان در چهل سال گذشته رسیده است. مشتریان سنتی نفت ایران همچون هند هم خرید از تهران را کاهش داده‌اند و تبادل نفت و کالاهای دیگر میان ایران و هند روند نزولی داشته است. عضو اتاق بازرگانی ایران و هند ابن موضوع را تایید کرده است.

شنبه پنجم بهمن، خبرگزاری رویترز به نقل از تاجران هندی نوشت تنها صادرات برنج باسماتی از هند به ایران از ۹۰۰ هزار تن به ۶۰۰ هزار تن کاهش یافته است و تاجران هندی قرارداد تازه‌ای با ایران امضاء نکرده‌اند.

پرهام رضایی، نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران و هند یکشنبه ششم بهمن، بدون بیان جزئیات کاهش واردات کالا از هند را تایید کرد. او گفت که این وضعیت به خاطر کاهش صادارت نفت ایران به هند رخ داده است.

براساس گزارش منابع خبری ارزش روابط تجاری ایران و هند در هشت ماه نخست سال گذشته میلادی (۲۰۱۹) با ۸۰ درصد کاهش، از ۱۷ میلیارد دلار به ۳,۵ میلیارد دلار تنزل یافت.

در این دوره صادرات نفت و گاز ایران به هند نیز حدود ۸۳ درصد کاهش یافته است. به احسان سلطانی، کارشناس مسائل اقتصادی در ایران ارزش صادرات نفت و گاز و مشتقات آن به هند را ۱,۸ میلیارد دلار اعلام کرده است.

آمار مشخصی از میزان صادرات نفت ایران در ماه‌های گذشته منتشر نشده است اما برپایه گزارش نهادهای ناظر بر حمل و نقل کشتی‌ها، ایران در ماه نوامبر ۲۰۱۹ تنها ۲۱۳ هزار بشکه نفت در روز صادر کرده که معادل یک دهم میزان صادرات پیش‌بینی شده در قانون بودجه است.

این وضعیت ذخیره ارزی ایران در داخل و خارج از کشور را کاهش داده است. آنطور که به گفته پرهام رضایی پولی برای معامله وجود ندارد.

او به خبرگزاری دولتی کار ایران (ایلنا)، گفت: باید پولی وجود داشته باشد تا ما معامله کنیم، وقتی فروش نفت کاهش پیدا کرده طبیعی است که حجم تجارت ما که عمدتا از محل فروش نفت بوده کاهش پیدا کند و صادرات هند نیز به ایران افت کند.

ایران و هند پیش از این برای تجارت با روپیه به توافق رسیده بودند. براساس این تفاهنمامه بخشی از درآمدهای نفتی ایران در حسابی نزد بانک «یو سی او هند» برای واردات کالا و پرداخت مطالبات تجار هندی ذخیره می‌شد. آجای ساحی مدیرکل سازمان های صادراتی هند، اما دی امسال گفته بود که ذخیره روپیه ایران در بانک هندی رو به اتمام است و این موضوع تجار هندی را نگران و محتاط کرده است.

پرهام رضایی این موضوع را رد کرد و مدعی شد که پول نفت ایران از سال‌ها قبل همچنان در هند مانده است. او گفت که اندوخته ایران در بانک هندی «فقط برای کالاهای اساسی است و نمی‌توان از آن برای واردات سایر کالاها استفاده کرد».

ایران از زمان خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و بازگشت دوباره تحریم‌ها برای فروش نفت و انتقال پول با مشکل روبرو است. کشورهای اروپایی وعده کرده بودند که با ایجاد ساز و کار انتقال پول مانع توقف روابط تجاری ایران شوند. این وعده اما تا به حال نتوانسته مشکل تهران برای صادارت نفت و انتقال منابع مالی به داخل را رفع کند. برای همین دولت ایران پنجمین گام کاهش تعهدات هسته‌ای را اجرایی و اعلام کرده است که هیچ محدودیتی برای غنی‌سازی را نمی‌پذیرد.